Ελύτης Οδυσσέας 1911-1996
Elýtis Odysséas
Το πραγματικό του όνομα είναι Οδυσσέας Αλεπουδέλης και γεννήθηκε το 1911 στο Ηράκλειο της Κρήτης, αλλά η καταγωγή του ήταν από την Λέσβο. Το 1914 η οικογένεια Αλεπουδέλη εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Εκεί έκανε τις εγκύκλιες σπουδές του ο νεαρός Οδυσσέας και στη συνέχεια άρχισε πανεπιστημιακές σπουδές στη Νομική Σχολή που τις εγκατέλειψε το 1936 για να υπηρετήσει τη θητεία του στη Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών της Κέρκυρας. Στα γράμματα ο Ελύτης εμφανίστηκε το 1935, δημοσιεύοντας ποιήματά του στο περιοδικό "Τα Νέα Γράμματα" που συγκέντρωνε τους περισσότερους λογοτέχνες της ονομαζόμενης "Γενιάς του Τριάντα". Η γνωριμία του τον ίδιο χρόνο με τον Ανδρέα Εμπειρίκο ενίσχυσε τις επαναστατικές υπερρεαλιστικές του απόψεις. Κατά την ιταλική επίθεση το 1940 κατά της Ελλάδας κατατάχτηκε στο στρατό και πολέμησε στο μέτωπο της Αλβανίας. Στην κατεχόμενη Αθήνα έγραψε τον "Ήλιο τον πρώτο" και τα πρώτα σημαντικά πεζά του. Από το 1948 ως το 1951 πραγματοποίησε διάφορα ταξίδια στη δυτική Ευρώπη, με ορμητήριο το Παρίσι, όπου, μέσα στο εχθρικό γι' αυτόν κλίμα της υπαρξιακής στράτευσης, στερεώθηκαν οι δικές του πεποιθήσεις, αυτές που διακυρύσσονται στο "Άξιον Εστί". Το 1969 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, όπου, ανάμεσα στο σύνθημα "η φαντασία στην εξουσία" που εξήγγειλε η επανάσταση του Μάη, και τη δυσφορία για την Απριλιανή δικτατορία στην Ελλάδα, έγραψε τα ποιήματα "Το φωτόδεντρο", "Το μονόγραμμα", "Ο ήλιος ο ηλιάτορας", "Τα ρω του έρωτα". Στην Αθήνα επέστρεψε το 1971. Την περίοδο αυτή και ως την βράβευσή του το 1979 από τη Σουηδική Ακαδημία με το Βραβείο Νόμπελ, έγραψε πεζά κείμενα για το Θεόφιλο ("Ο ζωγράφος Θεόφιλος", 1973), τον Παπαδιαμάντη ("Η μαγεία του Παπαδιαμάντη", 1974), τον Εμπειρίκο ("Αναφορά στον Ανδρέα Εμπειρίκο", 1979) και το "σκηνικό ποίημα" "Η Μαρία Νεφέλη" (1978). Πριν και ύστερα από το διεθνές βραβείο, ανακηρύχτηκε διδάκτορας από διάφορα πανεπιστήμια, όπως της Θεσσαλονίκης (1975), του Παρισίου (Σορβόνη, 1980) και του Λονδίνου (1981). Άλλα έργα του: "Άσμα ηρωικό και πένθιμο για τον χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας" (1945), "Καλοσύνη στις λυκοποριές" (1947), "Αλβανιάδα" (1962), "Ετεροθαλή" (1974), το "Σηματολόγιον" (1977), "Τρία ποιήματα με σημαία ευκαιρίας" (1982), το "Ημερολόγιο ενός αθέατου Απριλίου" (1984), μια σύνθεση-μετάφραση των σωζόμενων αποσπασμάτων της Σαπφώς με τίτλο "Σαπφώ, ανασύνθεση και απόδοση" (1984), "Αποκάλυψη του Ιωάννη" (1985), και "Ο μικρός ναυτίλος" (1985). Ποιήματα του μελοποιήθηκαν από τους Μ.Χατζιδάκη, Μ.Θεοδωράκη, Γ.Μαρκόπουλο, κ.ά.Τα έργα του έχουν μεταφραστεί στα γαλλικά, αγγλικά, ιταλικά, γερμανικά, ισπανικά, και σε άλλες γλώσσες. Πέθανε το 1996 σε ηλικία 85 ετών.
Οι δούλες
Genet Jean 1910-1986
Ύψιλον (2006)
Ο Ζενέ έγραψε τις "Δούλες" κατά παράκληση του Louis Jouvet, που τις ανέβασε στο Theatre de l' Athenee τον Απρίλη του 1947. Ο Jounet χρησιμοποίησε στην παράσταση του ένα ελαφρώς παραλλαγμένο κείμενο, που εκδόθηκε το 1958 και αποτελεί το στερεότυπο σήμερα κείμενο του έργου. Το έργο ανέβηκε στο Λονδίνο για πρώτη φορά, στα γαλλικά, το 1952, στο Mercury Theatre και στο Royal Court Theatre, σε σκηνοθεσία Peter Zadek, και το 1956, στα αγγλικά, στο New Lindsey Theatre Club, σε σκηνοθεσία του ιδίου. Αξιόλογες παραστάσεις ήταν: του θεάτρου La Mama, το 1965, στη Νέα Υόρκη· του...
Αυτοπροσωπογραφία σε λόγο προφορικό
Ελύτης Οδυσσέας 1911-1996
Ύψιλον (2006)
Είναι περίεργο, αλλά όσο και να περνάν τα χρόνια, μόλις βρεθώ κοντά σε θάλασσες, σε βράχια, σε πλεούμενα, ξαναδοκιμάζω το ίδιο αίσθημα οικειότητας που αισθανόμουνα πάντα από μικρό παιδί· κάτι το γνώριμο, και το φιλικό. Αυτό βέβαια οφείλεται στον τρόπο που πέρασα τα παιδικά μου χρόνια.
Ανθολογία ποιημάτων
Lorca Federico García 1898-1936
Κοροντζής (2006)
"Μα τι να σου πω για την ποίηση; Τι να σου πω γι' αυτά τα σύννεφα, γι' αυτόν τον ουρανό; Να τα κοιτάζω, να τα κοιτάζω, και τίποτα άλλο. Καταλαβαίνεις πως ένας ποιητής δεν μπορεί να πει τίποτα για την ποίηση. Ας τ' αφήσουμε αυτά για τους κριτικούς και τους δασκάλους. Μα ούτε εσύ, ούτε εγώ, ούτε κανείς ποιητής δεν ξέρει τι είναι ποίηση. Είναι εκεί!! Κοίταξε!! Έχω τη φωτιά στα χέρια μου, το ξέρω και δουλεύω τέλεια μαζί της, μα δεν μπορώ να μιλήσω γι' αυτή χωρίς να κάνω φιλολογία. Καταλαβαίνω όλες τις ποιητικές τέχνες. Θα μπορούσα να μιλήσω γι' αυτές αν δεν άλλαζα γνώμη κάθε...
Λογοτεχνικό ταξίδι στο Βυζάντιο
Συλλογικό έργο
Μεταίχμιο (2005)
Μια σταχυολόγηση κειμένων και αποσπασμάτων από τον Στρατή Πασχάλη που αναδεικνύει πώς λειτούργησε ως προς την προσωπική κοσμοθεωρία, τη λογοτεχνική ευαισθησία και τη δημιουργική φαντασία μεγάλων νεοελλήνων λογοτεχνών η τόσο παρεξηγημένη εποχή του Βυζαντίου, ενώ φανερώνει ανάγλυφα τις διαφορετικές όψεις που πήρε αυτή η εποχή ανάλογα με τα ιδιαίτερα χρακτηριστικά του κάθε συγγραφέα.
Νάνι, τ' άνθι των ανθώ
Συλλογικό έργο
Ίνδικτος (2005)
Εικαστικά έργα: Αλέξης Βερούκας, Μανώλης Γρηγορέας, Στέφανος Δασκαλάκης, Δημήτρης Ζουρούδης, Ειρήνη Ηλιοπούλου, Χρίστος Καράς, Κυριάκος Κατζουράκης, Αφροδίτη Λήτη, Ζάφος Ξαγοράρης, Βάνα Ξένου, Γιώργος Ρόρρης, Χρόνης Μπότσογλου, Εδουάρδος Σακαγιάν, Κώστας Τσόκλης, Αλέκος Φασιανός. Ίσως μια γυναίκα που έγινε μάνα να μπορούσε να μας μιλήσει πιο ουσιαστικά για το θέμα - αν και τώρα που το σκέφτομαι, μάλλον αυτή είναι η μόνη που δεν θα μπορούσε να το κάνει, γιατί μιλά με περισσότερο φως όποιος ζει στο σκοτάδι. Για μένα, αλλά και για αρκετούς άλλους -που γνωρίζω και πίνουν νερό...
Εισαγωγή στην πεζογραφία του Παπαδιαμάντη
Συλλογικό έργο
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (2005)
"O Παπαδιαμάντης είναι ο πιο μεγάλος πεζογράφος της νέας ελληνικής λογοτεχνίας", έγραφε το 1943 ο Σεφέρης· για να τον συγκαταλέξει λίγα χρόνια αργότερα (1952) ανάμεσα στους μεγάλους Έλληνες ποιητές. Αυτός ο διπλός χαρακτηρισμός είναι ενδεικτικός της παπαδιαμαντικής γραφής. Έργο ποιητικό που τυχαίνει να είναι γραμμένο σε πρόζα, ή πεζογραφικό ποιητικής υφής, το έργο του Σκιαθίτη συγγραφέα αποτέλεσε πρόκληση και γόνιμο πεδίο άσκησης για την κριτική. Γι' αυτό και μια ουσιώδης επιλογή κειμένων για το έργο αυτό ήταν απαραίτητη. Η παρούσα ανθολογία περιλαμβάνει 45 κείμενα (σε ακέ...
Άσμα ηρωικό και πένθιμο για τον χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας
Ελύτης Οδυσσέας 1911-1996
Ίκαρος (2005)
Greece in Poetry
Συλλογικό έργο
Libro (2003)
To visit Greece according to T.S. Eliot, is "to arrive where we started and know the place for the first time". Poetry written in Greek constitutes the longest uninterrupted literary tradition in the Western world. It is Greek poetry that has given the world the various poetic genres in which Westerners have expressed their emotions and many of their noblest thoughts to the present day. In this book, the reader is invited to discover -or rediscover- Greece through its poetry, and to enter into the world from which have emerged those ideals of democracy, reason, and free...
Σηματολόγιον
Ελύτης Οδυσσέας 1911-1996
Ύψιλον (2001)
Ο Νόμος που είμαι δεν θα με υποτάξει. * Δεν εγεννήθηκεν ακόμη ο Μαγγελάνος ενός τριαντάφυλλου. * Ο τρομοκράτης είναι ο άξεστος των θαυμάτων. * Το "κενό" υπάρχει όσο δεν πέφτεις μέσα του. * Θάλασσα λανθασμένη δε γίνεται. [...]
Σηματολόγιον
Ελύτης Οδυσσέας 1911-1996
Ύψιλον (2001)
Ο Νόμος που είμαι δεν θα με υποτάξει. * Δεν εγεννήθηκεν ακόμη ο Μαγγελάνος ενός τριαντάφυλλου. * Ο τρομοκράτης είναι ο άξεστος των θαυμάτων. * Το "κενό" υπάρχει όσο δεν πέφτεις μέσα του. * Θάλασσα λανθασμένη δε γίνεται. [...]
Σαπφούς σάπφειροι
Συλλογικό έργο
Γαβριηλίδης (2001)
Η ερωτική έλξη που προκαλεί μια γυναίκα σε άλλη γυναίκα, η τρυφερότητα που αναπτύσσεται ανάμεσά τους με υπαινικτικές κοινοποιήσεις σε κλειστές κοινωνίες, όπως η δική μας, η εξύμνηση της γοητείας των ομοφύλων πνευματικών, ψυχικών, αλλά και κάποτε σαρκικών χαρισμάτων του θηλυκού φύλου συγκεντρώνονται κι εκφράζονται, απ' όσο γνωρίζουμε, για πρώτη φορά στην ιστορία της ποίησης, στο μικρό σε μέγεθος αλλά τεράστιο, διαχρονικής ακτινοβολίας, έργο της Σαπφούς. Χάρη στη μεγάλη λέσβια ποιήτρια, θεματογραφικά η κατηγορία της ποίησης αυτής πήρε τον τίτλο, που αν θέλετε τον χρησιμοποιώ...