Κούνδουρος Νίκος 1926-2017
Koúndouros Níkos
Ο Νίκος Κούνδουρος (1926-2017) γεννήθηκε στον Άγιο Νικόλαο της Κρήτης. Σπούδασε ζωγραφική και γλυπτική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, από την οποία αποφοίτησε το 1948. Κατά τη διάρκεια του πολέμου εντάχθηκε στην Εθνική Αντίσταση από τις τάξεις του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ, και μετά το τέλος του εξορίστηκε στη Μακρόνησο λόγω των πολιτικών του φρονημάτων. Στα 28 του αποφάσισε να ασχοληθεί με τον κινηματογράφο. Στην πρώτη του ταινία, "Μαγική Πόλη" (1954), που προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Βενετίας, οι επιρροές του από το νεορεαλισμό συνδυάστηκαν με την εικονοπλαστική σκηνοθετική του ματιά. Με τη σύνθετη και πρωτοποριακή στη σύλληψη δεύτερη ταινία του, "Ο δράκος" (1956), ο Κούνδουρος καθιερώθηκε τόσο στη χώρα μας όσο και στο εξωτερικό ως ένας από τους σκηνοθέτες που ανοίγουν το δρόμο για έναν ελληνικό "κινηματογράφο του δημιουργού" (cinema d' auteur), στο πλάι του λαϊκού, εμπορικού ελληνικού κινηματογράφου. "Ο δράκος" προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Βενετίας και ψηφίστηκε ως η καλύτερη ελληνική ταινία της δεκαετίας 1950-1960. Πιστές στο αισθητικό του πρότυπο είναι και οι επόμενες ταινίες του, "Οι παράνομοι" (1958), με συμμετοχή στο Φεστιβάλ Βερολίνου, "Το ποτάμι" (1960), πρώτο βραβείο σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, "Μικρές αφροδίτες" (1963), Βραβεία σκηνοθεσίας στα Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και Βερολίνου, με εξαιρετικές κριτικές. Ακολούθησαν οι ταινίες, "Vortex ή Το πρόσωπο της Μέδουσας" (1967), "Τραγούδια της φωτιάς" (ντοκιμαντέρ, 1974), "Κλήδωνας" (ντοκιμαντέρ μ.μ., 1976), "1922" (1978), "Μπορντέλο" (1985), "Μπάυρον: Η μπαλάντα ενός δαιμονισμένου" (1992), "Οι φωτογράφοι" (1998) και "Ένα πλοίο για την Παλαιστίνη" (2012). Διετέλεσε πρόεδρος της Εταιρίας Ελλήνων Σκηνοθετών. Το 1998 εξέδωσε τον τόμο "Stop Carre" με μακέτες, σχέδια, stills και φωτογραφίες από τα πρόσωπα, τα σκηνικά και τα κοστούμια των ταινιών του. Το 2009 κυκλοφόρησε η αυτοβιογραφία του, από τις εκδόσεις Ίκαρος, με τίτλο "Ονειρεύτηκα πως πέθανα". Το 2011 ο θεατρικός μονόλογος "Η απολογία του Θεόφιλου Τσάφου", από τις εκδόσεις Αιγόκερως. Εξέδωσε επίσης τα αυτοβιογραφικά κείμενα "Γράμματα από την Κριμαία" (Επιστολές του 1991 στη σύντροφό του, Σωτηρία Ματζίρη), Άγρα 2016, και "Μνήμη απειθάρχητη", Άγρα, 2016. Ταινίες του προβλήθηκαν πολλές φορές σε ελληνικά και ξένα τηλεοπτικά δίκτυα, ενώ αντίγραφά τους περιλαμβάνονται στις συλλογές του Ευρωπαϊκού Μουσείου Κινηματογράφου, της Γαλλικής Ταινιοθήκης και του Μητροπολιτικού Μουσείου της Νέας Υόρκης. Έφυγε από τη ζωή στην Αθήνα το μεσημέρι της Τετάρτης 22 Φεβρουαρίου 2017, στο σπίτι του στο Μετς, σε ηλικία 91 ετών.
Τα παιδικά μου χρόνια
Συλλογικό έργο
Εκδόσεις Καστανιώτη (2003)
Δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην έχει παιδική ηλικία και δεν είναι λίγοι οι ηλικιωμένοι που αναγνωρίζουν πως ό,τι καλύτερο έζησαν είναι τα χρόνια της ηλικίας αυτής. Συχνά, μάλιστα, μπροστά σε θεαματικά ώριμες καλλιτεχνικές και πολιτικές καριέρες, αισθανόμαστε να τους δημιουργείται μια άλλη προοπτική ή ακόμα και να αθωώνονται οι δημιουργοί τους, μόλις πληροφορούμαστε τα παιδικά τους χρόνια. Με πλοηγό το στίχο του Γιώργου Σαραντάρη "Κατάγομαι από τα παιδικά μου χρόνια/ όπως από μια χώρα", σκεφτήκαμε πως μια έρευνα με θέμα αποκλειστικά τις αναμνήσεις από την παιδική ηλικία δημι...
Ονειρεύτηκα πως πέθανα
Κούνδουρος Νίκος 1926-2017
Ίκαρος (2009)
Ο Νίκος Κούνδουρος αυτοβιογραφείται. Άλλοτε σε πρώτο ενικό κι άλλοτε αποστασιοποιημένος σαν παρατηρητής ανατρέχει σε μνήμες εξήντα χρόνων και εξιστορεί με κινηματογραφικό μοντάζ το παραμύθι της ζωής του. "Η μνήμη, χαλαρή, κάνει τα πάντα να σμίγουν σε μια γιορτή, απρόσιτη στους άλλους, στημένη μόνο για μένα. Αφήνω μια εικόνα και πιάνω μιαν άλλη που θα την αφήσω κι αυτή στη μέση, σαν τα ριζίτικα τραγούδια της Κρήτης που οι τραγουδιστάδες δε λένε ποτέ τον τελευταίο στίχο, γιατί κάθε τέλος σέρνει μαζί του θλίψη. Τις αγάπες, τους έρωτες, τα πείσματα, τις π...
Ονειρεύτηκα πως πέθανα
Κούνδουρος Νίκος 1926-2017
Ίκαρος (2010)
Ο Νίκος Κούνδουρος αυτοβιογραφείται άλλοτε σε πρώτο ενικό κι άλλοτε αποστασιοποιημένος σαν παρατηρητής ανατρέχει σε μνήμες εξήντα χρόνων και εξιστορεί με κινηματογραφικό μοντάζ το παραμύθi της ζωής του. "Η μνήμη, χαλαρή, κάνει τα πάντα να σμίγουν σε μια γιορτή, απρόσιτη στους άλλους, στημένη μόνο για μένα. Αφήνω μια εικόνα και πιάνω μιαν άλλη που θα την αφήσω κι αυτή στη μέση, σαν τα ριζίτικα τραγούδια της Κρήτης που οι τραγουδιστάδες δε λένε ποτέ τον τελευταίο στίχο, γιατί κάθε τέλος σέρνει μαζί του θλίψη. Τις αγάπες, τους έρωτες, τα πείσματα, τις προδοσίες, τους φίλους...
Οι ζωγραφιές της Διαλεχτής
Εκδόσεις Καστανιώτη (2004)
Εμένα ο μπαμπάς μου είναι ο Νίκος Κούνδουρος, που κάνει ταινίες για τον κινηματογράφο. Εμένα δε μ' αρέσουν, μα σε άλλους αρέσουν. Όμως ο μπαμπάς μου φτιάχνει και ζωγραφιές. Από τότε που ήμουνα πολύ μικρή, έφτιαχνε ζωγραφιές με πουλιά και άλλα ζώα και η μαμά τις μάζευε σ' ένα κουτί. Τώρα που μαζευτήκανε πολλές, κάποιος κύριος Καστανιώτης είπε πως θα τις κάνει βιβλίο. Αυτός μ' αρέσει γιατί είναι όμορφος και μοιάζει του μπαμπά όταν ήτανε πιο νέος. Αυτός -όχι ο μπαμπάς- έχει και μουστάκι, κι εμένα μ' αρέσουν αυτοί που έχουν μουστάκι. Τις ζωγραφιές τις έκανε φωτογραφίες η Ανέττα...
Ο Μαιτρ και η Μαργαρίτα
Bulgakov Michail Afanasjevic 1891-1940
Εκδόσεις Καστανιώτη (1998)
Μ' ένα περίτεχνο και όμως αφοπλιστικά οικείο ύφος ο αναγνώστης καλείται να πάρει μέρος σε μια περιπλάνηση από το πραγματικό στο ονειρικό και στην αιχμηρή κριτική ενός συστήματος που κατέρρευσε συμπαρασύροντας εκατομμύρια όνειρα. Ο Μπουλγκάκοφ καλεί τον αναγνώστη του σ' ένα χωρίς φραγμούς ταξίδι πάνω από τους χρυσούς τρούλους του Κρεμλίνου και τα γκρίζα κτίρια της Κα Γκε Μπε, ή πιο πέρα, προς την ανατολή, στις πεδιάδες της Ιουδαίας, στο λαμπερό παλάτι του προκουράτορα της Ρώμης Πόντιου Πιλάτου, στον τραγικό λόφο του Γολγοθά, και πάλι πίσω στην κάτασπρη απ' το χιόνι Μόσχα. Έν...
Μνήμη απειθάρχητη
Κούνδουρος Νίκος 1926-2017
Άγρα (2016)
Ο Νίκος Κούνδουρος καταθέτει τις μνήμες του από την Κατοχή, τα Δεκεμβριανά, την τρίχρονη περιπέτεια στη Μακρόνησο, τη φιλία του με τον Μάνο Χατζιδάκι, τον Ελύτη, τον Μίκη Θεοδωράκη κι άλλες προσωπικότητες με τις οποίες συνδέθηκε στη ζωή του, για καθεμιά από τις ταινίες που γύρισε -τον "Δράκο", τη "Μαγική πόλη", τους "Παράνομους", τις "Μικρές Αφροδίτες", το "Μπορντέλο", τον "Μπάυρον" και τις άλλες. Επίσης, γράφει σε μια ζωηρή αφήγηση για τα χρόνια της εξορίας στο Παρίσι και τις περιπλανήσεις του στην Ευρώπη στα χρόνια της δικτατορίας, για τα αγαπημένα πρόσωπα της οικογένειάς...
Μάνος Ζαχαρίας: Ο ταξιδιώτης της μνήμης
Συλλογικό έργο
Αιγόκερως (2008)
Με μια ιστορία που θα μπορούσε να αποτελέσει υλικό για σενάριο, μια έμφυτη γοητεία που θα τον καθιστούσε ιδανικό πρωταγωνιστή κι ένα πάθος που όρισε το δρόμο του στη ζωή και την τέχνη, ο Μάνος Ζαχαρίας είναι ένας δημιουργός, που στην Ελλάδα τουλάχιστον, αποτελεί ένα πρόσωπο σχεδόν μυθικό. Ο άνθρωπος που βοήθησε τον ελληνικό κινηματογράφο να αποκτήσει νομικό πλαίσιο και οντότητα μέσα από την άοκνη δουλειά του στο πλευρό της Μελίνας Μερκούρη ως σύμβουλος κινηματογραφίας, ο αντιστασιακός κινηματογραφιστής του ΕΛΑΣ, ο μέχρι πρόσφατα σύμβουλος του προέδρου της ΕΡΤ είναι γνωσ...
Η όπερα της πεντάρας
Brecht Bertolt 1898-1956
Ελευθεροτυπία (2010)
Περιέχονται τα κείμενα: - Σημείωμα του σκηνοθέτη - Σύντομη εργοβιογραφία - Η Γερμανία του Μεσοπολέμου - Ιστορικό του έργου - Σχόλιο της μεταφράστριας - Το έργο - Παράρτημα: κείμενα των διασκευασμένων τραγουδιών (1980)
Η Ελευθερία πλαγιάζει σε μαύρο γραφείο
Λιβεριάδης Θέμης
Αρμός (2009)
Η Ελευθερία είναι άλλη μια λέξη που ο Λιβεριάδης την γράφει με κεφαλαίο το Ε.. Αλήθεια, Ελευθερία, Έρωτας και Θάνατος. Η χρήση των κεφαλαίων σε αυτές τις τέσσερις λέξεις επισημαίνει και συνοψίζει το νόημα της ζωής μας. Η συλλογή αυτή αποτελεί το απόσταγμα της ποιητικής έκφρασης του Θέμη Λιβεριάδη, στην πιο ώριμη ίσως στιγμή της δημιουργικής του πορείας. Η έκδοση αυτή είναι σχεδόν "συλλεκτική" με ζωγραφιές και σκίτσα ειδικώς φτιαγμένα και αφιερωμένα από τον Νίκο Κούνδουρο στον φίλο του ποιητή.
Δίστομο 10 Ιουνίου 1944: Το ολοκαύτωμα
Συλλογικό έργο
Σύγχρονη Έκφραση (2010)
... Το Σάββατο 10 Ιουνίου 1944 τα χιτλερικά στρατεύματα κατοχής, εφαρμόζοντας εμπράκτως τις αρχές του πολιτισμού του υπερανθρώπου και τις αξίες της αρείας φυλής, έγραψαν ακόμη μία αιματοβαμμένη σελίδα στην ιστορία της ανθρωπότητας. Το Δίστομο της Βοιωτίας γνώρισε την απερίγραπτη σφαγή και τον όλεθρο. Η σφαγή του Διστόμου έδειξε σε τι έσχατη θηριωδία οδηγεί τον άνθρωπο ο φασισμός και ο πόλεμος. Τ' αχνάρια από το αίμα των θυμάτων δείχνουν το πέρασμα της βαρβαρότητας. Το Δίστομο μένει στην Ιστορία για να θυμίζει τη φασιστική αγριότητα και να σηματοδοτεί το μέγεθος της χρεοκ...
Γράμματα από την Κριμαία
Κούνδουρος Νίκος 1926-2017
Άγρα (2016)
Γλυκιά και καλή και ατίθαση και μακρινή καλή μου, καλημέρα. Το χωριό Σαμπρούντογιε βρίσκεται στη Γιάλτα και η Γιάλτα είναι στην Κριμαία και η Κριμαία είναι μέρος της Ουκρανίας. [...] Η ιδέα της αναπαράστασης μιας γειτονιάς του Μεσολογγίου χει ξεπεραστεί από καιρό, καθώς όλη η ταινία χει πια ξεπεράσει την εξάρτηση της από τόπους και χρόνο και ονόματα και αναζητά και κερδίζει τον δικό της τόπο και τον δικό της χρόνο και τα δικά της ονόματα. Ο ξένος απέραντος τόπος που μας κυκλώνει, η ξένη γλώσσα, τα ξένα πρόσωπα, με βοήθησαν να μπω οριστικά σ' αυτό το υπερβατικό κλίμα που...
Stop carré
Κούνδουρος Νίκος 1926-2017
Εκδόσεις Καστανιώτη (1998)
"Μέσα σε τόσο χρόνο που πέρασε, σε τόσες ταινίες που γύρισα και σε τόσες ταινίες που δεν γυρίστηκαν ποτέ, σχέδια που ξωμείνανε ξεχασμένα σε συρτάρια, σε ντουλάπια, σε ράφια, μάρτυρες σιωπηλοί της ζωής ενός σκηνοθέτη του κινηματογράφου, γράμματα ανεπίδοτα, ενθουσιασμοί, ιδέες, οράματα καταδικασμένα στη λησμονιά που ψάχνω τώρα να συναρμολογήσω μέσα από εικόνες και σκόρπια γραπτά, πεταμένα εδώ κι εκεί. Εικόνες ακίνητες, νεκρωμένες θα' λεγες στο χρόνο ενός καρέ, σταματημένες για λίγα δευτερόλεπτα στη μικρή οθόνη μιας μουβιόλας. Αν τα υλικά που συνθέτουν αυτό το βιβλίο δεν καταν...