Molière Jean Baptiste de 1622-1673
Molière Jean Baptiste de
1622-1673. Ο Ζαν-Μπατίστ Ποκλέν, γιος του Ζαν Ποκλέν και της Μαρί Κρεσσέ, γεννιέται το 1622. Σπουδάζει νομικά στην Ορλεάνη, ενώ το 1643 έχοντας ήδη συνδεθεί με την ηθοποιό Μαντλέν Μπεζάρ, συγκροτεί μαζί της τον θίασο "L’Illustre Theatre". Με το ψευδώνυμο Μολιέρος, διευθύνει τον θίασο, ο οποίος εγκαθίσταται στο Παρίσι. Ο θίασος περιοδεύει για δεκατρία χρόνια, ως το 1645. Το 1655 έχουμε την παράσταση της πρώτης σωζόμενης κωμωδίας του Μολιέρου "Ο ασυλλόγιστος στη Λυών", με τον Μολιέρο στο ρόλο του Μασκαρίλλου. Το 1656 παρουσιάζεται το "Ερωτικό πείσμα". Το 1658 ο θίασος μετονομάζεται σε "Θίασο του Κυρίου". Η επιτυχία της φάρσας "Ο ερωτευμένος γιατρός" είναι τέτοια ώστε του παραχωρείται το θέατρο του Πετί Μπουρμπόν. Επόμενη επιτυχία του θιάσου είναι "Οι ψευτοσπουδαίες", το 1659. Το 1660 παρουσιάζεται ο "Σγαναρέλος ή Ο κατά φαντασίαν κερατάς". Ακολουθεί με μεγάλη επιτυχία το έργο "Σχολείο γυναικών", ενώ στη λογοτεχνική διαμάχη που ξεσπά γύρω από το έργο, ο Μολιέρος απαντά με την Κριτική του "Σχολείου γυναικών" και με τον "Αυτοσχεδιασμό των Βερσαλλιών". Το 1664 δίνεται η πρεμιέρα της κωμωδίας "Γάμος με το στανιό" ενώ στις 12 Μαΐου παρουσιάζονται οι τρεις πρώτες πράξεις του "Ταρτούφου". Ο βασιλιάς απαγορεύει αμέσως το ανέβασμα του "Ταρτούφου" στο Παρίσι. Το 1665 δίνεται η πρεμιέρα του "Δον Ζουάν" που, παρά την επιτυχία του, κατεβαίνει μετά από 20 παραστάσεις. Ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ δίνει στον θίασο του Μολιέρου τον τίτλο του "Θιάσου του Βασιλιά" και 6000 λίβρες χορηγία. Ακολουθούν τα έργα "Γιατρός με το στανιό" και "Μισάνθρωπος". Το 1667 ακολουθεί η δεύτερη εκδοχή του "Ταρτούφου", παρουσιάζεται στις 5 Αυγούστου και απαγορεύεται την επομένη. Το 1668 ανεβαίνουν ο "Ζωρζ Νταντέν" και "Ο φιλάργυρος". Το 1669 ο Μολιέρος επιστρέφει στον "Ταρτούφο" για μια τρίτη διασκευή, το έργο παίρνει έγκριση και γνωρίζει θριαμβευτική επιτυχία. Το 1670 ανεβαίνει "Ο αρχοντοχωριάτης". Σειρά έχουν "Οι κατεργαριές του Σκαπίνου" το 1671 καθώς και "Οι σοφολογιότατες" το 1672. Στις 10 Φεβρουαρίου δίνεται η πρεμιέρα του έργου "Ο κατά φαντασίαν ασθενής", με τον Μολιέρο στον πρωταγωνιστικό ρόλο του Αργκάν. Κατά τη διάρκεια της τέταρτης παράστασης ο Μολιέρος νιώθει μεγάλη αδιαθεσία, μεταφέρεται στο σπίτι του και εκεί αφήνει την τελευταία του πνοή.
Ο φιλάργυρος. Ο κατά φαντασίαν ασθενής
Molière Jean Baptiste de 1622-1673
Δωδώνη (2020)
Ο Αργκάν, ο Κατά φαντασίαν ασθενής, είναι ένας ευκατάστατος αστός, υποχόνδριος και νευρωτικός με τη βασανιστική εμμονή ότι πάσχει από διάφορες αρρώστιες. Πέφτει, λοιπόν, θύμα εκμετάλλευσης των γιατρών και της δεύτερης γυναίκας του της Μπελίνας, η οποία ενδιαφέρεται μόνο για την περιουσία του. Ανίκανος να απαλλαγεί από την εμμονή του και μη θέλοντας να πληρώνει υπέρογκα ποσά στους γιατρούς, αποφασίζει να παντρέψει την κόρη του με έναν γιατρό, ώστε να έχει τον δικό του γιατρό στο σπίτι. Εξαιτίας αυτής του της επιθυμίας, θα ξεσπάσει μια κρίση που θα δημιουργήσει αναταράξεις σε...
Δον Ζουάν
Molière Jean Baptiste de 1622-1673
Ωκεανίδα (2019)
Ο δον Ζουάν, "γαμπρός κατά συρροήν", παρουσιάζεται ως κατακτητής, ποτέ ως ερωτευμένος. Μπορεί η ομορφιά να είναι ένα πρώτο ξύπνημα της επιθυμίας, ο πόθος όμως αφορά την κατάκτηση, που συντελείται με στρατηγική μάχης και σβήνει μόλις το θύμα κυριευτεί: "από τη στιγμή που την κυρίευσες μία φορά [...] όλο το ωραίον του πάθους έχει λήξει". Ο λόγος του είναι γεμάτος πολεμικές μεταφορές: μάχομαι, εκπορθώ, κυριεύω, κατακτώ, νικώ, πετώ από νίκη σε νίκη, η νεαρή που παραδίδει τα όπλα, είναι κάποιες από τις εκφράσεις που χρησιμοποιεί για να ταυτιστεί τελικά με τον Μέγα Αλέξανδρο, ανα...
Το σχολείο των γυναικών
Molière Jean Baptiste de 1622-1673
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης (2019)
Το "Σχολείο των γυναικών" αποτέλεσε στην εποχή του σκάνδαλο - τόσο μεγάλο μάλιστα που μόνο ο "Ταρτούφος" έμελλε να το ξεπεράσει. Και αυτό δεν ήταν καθόλου τυχαίο: Ο Μολιέρος έβαλε στο στόχαστρο την τρέχουσα ηθική και την κοινωνική υποκρισία, παίρνοντας θέση σε ένα καυτό πρόβλημα του καιρού του, ένα πρόβλημα που έθιγε το ίδιο το θεμέλιο της κοινωνίας, την οικογένεια. Γιατί θέμα του έργου αυτού δεν είναι άλλο από το ζήτημα του γάμου και ειδικότερα της επιλογής συζύγου. Λοιδορώντας τις κρατούσες αντιλήψεις, που αναγνώριζαν μόνο στον πατέρα ή στον σύζυγο το αποκλειστικό δικαίωμ...
Αμφιτρύων
Molière Jean Baptiste de 1622-1673
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης (2019)
Θα μπορούσαμε να ονομάσουμε τον "Αμφιτρύωνα" "Κωμωδία των μεταμορφώσεων" ή "Προσωπεία του δόλου". Στη βάση του μύθου και της ίντριγκας βρίσκεται το προσωπείο, το διπλό πρόσωπο. Οι θεοί έχουν δύο μορφές, τη θεϊκή και την ανθρώπινη. Οι αλλεπάλληλες μεταμορφώσεις τους -για να φέρουμε το μύθο στα μέτρα μας- αποκαλύπτουν γενικότερες κοινωνικές συμπεριφορές, την πρωτεϊκή φύση και τους ελιγμούς των ισχυρών. Ο Μολιέρος ήξερε πολύ καλά από προσωπεία και μεταμορφώσεις για να θίξει τα κακώς κείμενα του καιρού του και, γενικότερα, για να φωτίσει τα ανθρώπινα πάθη και παθήματα, να εκθέ...
Οι ψευτοσπουδαίες
Molière Jean Baptiste de 1622-1673
Δρόμων (2019)
Οι "Ψευτοσπουδαίες" του Μολιέρου είναι μια κωμωδία με "διαβολεμένη" πλοκή, έξοχα σχεδιασμένους χαρακτήρες, έξυπνους διαλόγους και με μια γλώσσα που τσακίζει κόκαλα. Είναι το μοναδικό έργο που έγραψε ο Μολιέρος, έχοντας γυναικείους χαρακτήρες, στους πρωταγωνιστικούς ρόλους. Ένας Γάλλος μεγαλοαστός, ο Κρυσάλ, είναι παντρεμένος με την αυταρχική Φιλαμίντη, η οποία μαζί με την κόρη της Αρμάνδη και την κουνιάδα της Μπελίζ λατρεύουν τα γράμματα και τις επιστήμες. Η μικρή κόρη της, η Ερριέτ, αγαπά τον Κλίτανδρο. Η Φιλαμίντη όμως δεν επιθυμεί τον γάμο τους, αφού προτιμά για γαμπρό...
Ο μισάνθρωπος
Molière Jean Baptiste de 1622-1673
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης (2018)
Ο "Μισάνθρωπος", το κορυφαίο, κατά πολλούς, επίτευγμα του μεγάλου Γάλλου δραματουργού, είναι συνάμα ένα κομβικής σημασίας έργο του γαλλικού κλασικισμού, αλλά και της παγκόσμιας λογοτεχνίας γενικότερα. Κεντρικός χαρακτήρας του έργου είναι ο Αλσέστ, μια από τις πλέον εμβληματικές και διαχρονικές μορφές της μολιερικής πινακοθήκης: ο ανυποχώρητος ιδεαλιστής και ηθικολόγος, που αξιώνει μια κοινωνική ζωή χωρίς υποκρισία και κατά συνθήκη ψεύδη, θεμελιωμένη σε μια άνευ ορίων και άνευ όρων ειλικρίνεια ανεξαρτήτως κόστους. Η παρουσία ενός τέτοιου ανθρώπου στη γαλλική αυλική κοινωνία...
Ο μισάνθρωπος
Molière Jean Baptiste de 1622-1673
Κάπα Εκδοτική (2018)
Ο "Μισάνθρωπος" του Μολιέρου, μία από τις διασημότερες κωμωδίες ηθών του 17ου αιώνα, είναι ένα έργο που βασίζεται περισσότερο στην εξέλιξη των χαρακτήρων παρά στην εξέλιξη της πλοκής. Ο Άλκηστος, αν και μέλος των σαλονιών, απορρίπτει με σθένος τις κοινωνικές συμβάσεις τους και γίνεται αντιπαθής σχεδόν σε όλους με τη "βάναυση" ειλικρίνειά του. Το παράδοξο; Ενώ μισεί την κολακεία και το κουτσομπολιό, είναι σφοδρά ερωτευμένος με τη νεαρή χήρα Σελιμένη που είναι απολύτως ενταγμένη στο κοινωνικό γίγνεσθαι, φλερτάροντας αδιάκοπα ώστε να παραμένει το επίκεντρο της προσοχής όλων....
Ο κατά φαντασιάν κερατάς
Molière Jean Baptiste de 1622-1673
Ηριδανός (2018)
Ένας εξοργισμένος σύζυγος φαντάζεται ότι η σύζυγός του είναι άπιστη, αλλά είναι απρόθυμος να υπερασπιστεί την τιμή του. Ο Μολιέρος σε αυτό το μικρό αριστούργημα χιούμορ και φινέτσας, ισορροπεί δεξιοτεχνικά με τις παρεξηγήσεις. Η υποψία της απιστίας, ως τρομακτικός ιός, μολύνει έναν προς έναν όλους τους χαρακτήρες του έργου, και έτσι ο καθένας με τη σειρά του γίνεται ένας "κατά φαντασίαν κερατάς"! Ο Σγαναρέλλος ή ο κατά φαντασίαν κερατάς είναι μια από τις πιο διεισδυτικές φάρσες του γάμου και της παρεξήγησης, τοποθετημένη στο Παρίσι, και θεωρείται ένα από τα πιο επιτυχημένα...
Ο μισάνθρωπος
Molière Jean Baptiste de 1622-1673
Εκδόσεις Βακχικόν (2017)
"Ο Μισάνθρωπος" είναι αναμφίβολα το πιο αινιγματικό έργο του Μολιέρου. Η αντιπαράθεση του Αλσέστ με την υποκριτική κοινωνία της εποχής του, τον οδηγεί μοιραία στην απομόνωση. Η εμμονή του στην ηθική, τον καθιστά τελικά μισάνθρωπο. Αντιθέτως, ο μοναδικός του φίλος, ο Φιλέντ, μοιάζει να επιβραβεύεται για τη μετριοπαθή και συμβιβαστική στάση του. Οι αδυναμίες του Αλσέστ, που άλλες φορές παρασύρουν και τον ίδιο σε υποκριτική στάση, ενώ άλλες τον καθιστούν σκληρό και άκαμπτο για να τον οδηγήσουν στην τελική του έξοδο, δεν ακυρώνουν το μεγαλείο της στάσης του αλλά το συμπληρών...
Γραφή και δημιουργία
Συλλογικό έργο
Αιγόκερως (2014)
"Ο Κουρέας του Beaumarchais, από τη Σεβίλλη στην Πάτρα" Ουρανία Πολυκανδριώτη Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών: Όταν, στα 1875, ο Πατρινός Χρήστος Πράτζικας δημοσίευσε τον "Κουρέα των Πατρών", δηλαδή τη μετάφραση-παράφραση του "Κουρέα της Σεβίλλης" (1775) του γάλλου θεατρικού συγγραφέα Pierre-Augustin Caron de Beaumarchais, κατά πάσα πιθανότητα δεν υπήρχε άλλη προγενέστερη μετάφραση του έργου στα ελληνικά παρά μόνο μία, η οποία όμως είχε γίνει από τα Ιταλικά, από τον Ελευθέριο Δ. Ραφόπουλο και είχε δημοσιευθεί στην Κωνσταντινούπολη το 1870 και το 1871. Η μετάφραση αυτή είχε βασιστεί...
Ο κατά φαντασίαν ασθενής
Molière Jean Baptiste de 1622-1673
Δωδώνη (2013)
Ο Μολιέρος και οι Γιατροί: Από πολύν καιρό ο Μολιέρος είχε κηρύξει τον πόλεμο ενάντια στους γιατρούς. Τους έριξε τα πρώτα του βέλη μέσα στον "Δον Ζουάν". Μέσα στο "Έρωτας γιατρός", "Γιατρός με το στανιό", στον "Κύριο ντε Πουρσονιάκ" διπλασίασε τα χτυπήματά του. Μέσα στο "Κατά Φαντασίαν Ασθενή τους κεραυνώνει.
Γιατρός με το στανιό
Molière Jean Baptiste de 1622-1673
Αιγόκερως (2012)
Η Σταματίνα, για να εκδικηθεί τον μπεκρή άντρα της, τον Σγαναρέλο, επειδή την ξυλοφόρτωσε, πληροφορεί τον Μπομπάρδα και τον Παπαρδέλα, που ψάχνουν για γιατρό, πως ο Σγαναρέλος είναι ο καλύτερος γιατρός του κόσμου. Όμως ποτέ δεν παραδέχεται αυτή του την ιδιότητα, παρά μόνο αν φάει ένα γερό μπερτάχι. Ο Μπομπάρδας και ο Παπαρδέλας, ακολουθώντας τη "συνταγή" της Σταματίνας, οδηγούν τον Σγαναρέλο στο σπίτι του αφεντικού τους, του Μπατζαστόκου, για να γιατρέψει την κόρη του, την Ευανθία, η οποία καμώνεται τη μουγκή, γιατί δεν θέλει να παντρευτεί τον Μπαλαούρα που της προξενεύει ο...