Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Μια μνημειώδης για το μέγεθος και την χρονική περίοδο που εκπονήθηκε μελέτη για την συγκρότηση της νεοελληνικής εθνικής συνείδησης.

Επιθυμούντες να εκδώσωμεν την Ιστορίαν των Επαναστάσεων της Κρήτης, ελάβομεν ως βάσιν τα "Ιστορικά σκηνογραφήματα" του Σπ. Ζαμπελίου, εν οις ο σοφός εκείνος μεσαιωνοδίφης απεθησαύρισε μέγα μέρος τής επί Ενετοκρατίας ιστορίας της Κρήτης, και τα "Απομνημονεύματα" του Κριτοβουλίδου, εν οις περιγράφεται η δεκαετής επανάστασις της Κρήτης του 1821. [...] Απετάθημεν προς τον κ. Ι. Κονδυλάκην, όστις ανέλαβε να συμπληρώση το δοκίμιον του μακαρίτου Ζαμπελίου, προσθέτων τας παραλειφθείσας υπό τούτου επαναστάσεις, και περιγράψη τας κατόπιν περιπετείας της νήσου, την άλωσιν αυτής υπό...

Αυτά τα κείμενα έχουν λησμονηθεί. Από εποχή σε εποχή, αναφορές και επανεκδόσεις τα θυμίζουν· εδώ επανεκδίδονται μαζί. Αποφασίσαμε την φωτογραφική αναπαραγωγή για να κρατήσουμε την ιδιογραφία των κειμένων στην ορθογραφία και τυπογραφία των. Ο αναγνώστης δεν πρέπει να στηριχθεί μόνο στα κατά εποχές συμπεράσματα σχολιαστών και υποσημειωσεογράφων που θλίβουν την πνοή του ακεραίου κειμένου και της χειρονομίας του. Αυτά τα κείμενα, μικρά, λίγα, έχουν κάτι από την αιωνιότητα της Ελληνικής Γλώσσας. Με το πρώτο κείμενο του Στάη αρχίζει η σοβαρή μελέτη του Σολωμού και ίσως και η ν...

... Καθισμένος μεγαλόπρεπα στο θρόνο του, ο Δούκας δέχεται τα προσκυνήματα των αρχόντων, κι ο αυλάρχης προσφωνεί όλους εκείνους που περιμένουν στον προθάλαμο. Κι όπως τα πετεινάρια λαλούνε το 'να μετά από τ' άλλο, έτσι και δυο υποτελετάρχες επαναλαμβάνουν κατά σειρά την προσφώνηση των ονομάτων... Αγανακτισμένοι οι αγροτικοί πληθυσμοί του ρηγάτου από τους φόρους, τις αγγαρίες, τις στρατολογήσεις, τους προσηλυτισμούς και τις αυθαιρεσίες της βενετσιάνικης Δεσποτείας, καταφέρνουν επιτέλους να ενωθούν και, με επικεφαλής το ριζάρχη Γεώργιο Καντανολέο, να περιορίσουν τους επικυρία...

Ο Σπυρίδων Ζαμπέλιος τεκμηριώνει εδώ ιστορικά την τρίσημη ενότητα της ιστορίας του ελληνισμού (αρχαιότητα - Μεσαίωνας - Νέος Ελληνισμός), την οποία είχε εισηγηθεί με τα "Άσματα δημοτικά της Ελλάδος" το 1852 (βλ. αρ. 204 της Βιβλιοθήκης Ιστορικών Μελετών). Οι 18 Βυζαντιναί μελέται αυτού του βιβλίου αφορούν στο μεσαιωνικό, το παραμελημένο ώς τότε τμήμα της ελληνικής ιστορίας, και αναφέρονται στην έννοια "βυζαντινός", στον Ηράκλειο, στην πολιορκία της Κωνσταντινούπολης από τους Άραβες, τον Λέοντα Γ΄ τον Ίσαυρο, τον Κωνσταντίνο Ε΄ και την Εικονομαχία, στην ανάμειξη της παπικής...

Ένα από τα δέκα περίπου αθησαύριστα κείμενα του Σπ. Ζαμπέλιου που φιλοξενήθηκαν στο αξιολογότατο περιοδικό του περασμένου αιώνα Πανδώρα. Πρόκειται για ένα μελέτημα ιστορικής και φιλοσοφικής υφής στο οποίο εξετάζεται, συγκριτικά, η φιλολογική παραγωγή Βυζαντίου και Δύσης τον 14ο αι., και συγχρόνως επιχειρείται η αφετηρία-πορεία και ερμηνεία των διαφορών μεταξύ της ανατολικής και δυτικής κοινωνίας.

Ο Σπυρίδων Ζαμπέλιος θησαυρίζει εδώ τη δική του συμβολή στη διάσωση της ελληνικής δημοτικής ποίησης. Η συλλογή περιλαμβάνει 146 "ηρωικά" (θρήνους και κλέφτικα) και 50 "ποικίλα" ανέκδοτα άσματα. Η ιστοριογραφική αξία του βιβλίου έγκειται κυρίως στην εισαγωγή του ("προοίμιον") και την εκτενή (σσ. 31-590) "ιστορική μελέτη περί Μεσαιωνικού Ελληνισμού", όπου ο Ζαμπέλιος εισηγείται πρώτος την τρίσημη ενότητα της ιστορίας του ελληνισμού ("αρχαία, μέση και νεωτέρα περίοδος"). Τα "'Ασματα δημοτικά" αποτελούν σταθμό στη γένεση της ελληνικής ιστοριογραφίας τον 19ο αιώνα. Ο Λευκάδιος λ...

Ο Σπυρίδων Ζαμπέλιος επιχειρεί εδώ μία ανάλυση της καταγωγής και της εξέλιξης της νεοελληνικής ποίησης με τις μεθόδους της συγκριτικής γλωσσολογίας. Η ετυμολογία και η ιστορική γενεαλογία των λέξεων της δημώδους ελληνικής παραπέμπουν, κατά τον συγγραφέα, στην αρχαία ελληνική γλώσσα. Τα ρήματα "άδω", "χαίνω", "τραγουδώ" προέρχονται ασφαλώς από την αρχαία δραματική ποίηση. Ο χριστιανισμός κατήργησε την παγανιστική μυθολογία, αλλά όχι την ποίηση· αντίθετα, μπόλιασε δημιουργικά την ελληνική ποίηση, αναγκάζοντάς την να μεταβάλει πνεύμα και πορεία. Παραθέτοντας λυρικά ποιήματα απ...

Ο λευκάδιος Σπυρίδων Ζαμπέλιος (1815-1881) εξιστορεί την πορεία της ίδρυσης του Πατριαρχείου της Μόσχας και Νέας Ρώμης από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Ιερεμία το 1589. Η εκλογή του Ιώβ ως πρώτου Πατριάρχη των Ρώσων σηματοδοτεί, σύμφωνα με τον Ζαμπέλιο, έναν ακόμη θρίαμβο του χριστιανισμού, εφάμιλλο των ναυμαχιών της Ναυπάκτου (1571) και του Ναυαρίνου (1827), που ταπείνωσαν "την αυθάδειαν του Τούρκου" και εξύμνησαν "παν γένος και δόγμα χριστιανικόν". Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου ο Ζαμπέλιος δημοσιεύει ένα ανέκδοτο ποίημα του μητρ. Ελασσώνας Αρσενίου, που έλαβε μέρος στη σύνοδ...