Καστοριάδης Κορνήλιος 1922-1997
Kastoriádis Kornílios
1922: Γέννηση του Κορνήλιου Καστοριάδη, στην Κωνσταντινούπολη. 1937-1942: Σπουδάζει Νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. 1937: Εντάσσεται για πολύ μικρό διάστημα στην ΟΚΝΕ. 1940: Συγκροτεί λίγο μετά την αρχή της Κατοχής μαζί με άλλους νέους μιαν ομάδα η οποία εναντιώνεται στον "σωβινιστικό προσανατολισμό" του ΚΚΕ. 1943: Προσχωρεί στον τροτσκιστική ομάδα του Σπύρου Στίνα. 1944: Πρώτη δημοσίευση γραπτών του στο περιοδικό "Αρχείο Κοινωνιολογίας και Ηθικής". 1945: Φεύγει από την Ελλάδα για τη Γαλλία μαζί με άλλους διακόσιους νέους, με υποτροφία μεταπτυχιακών σπουδών της γαλλικής κυβέρνησης· φθάνει στο Παρίσι, όπου και εγκαθίσταται μέχρι το τέλος της ζωής του. 1945: Συνεχίζει τις σπουδές του στο Παρίσι και αμέσως εντάσσεται στο τροτσκιστικό κόμμα (PCI). Ας σημειωθεί, πάντως, ότι ήδη τότε είχε διαμορφώσει τις "βασικές ιδέες για την κριτική της γραφειοκρατίας της Σοβιετικής Ρωσίας". 1946: Συγκροτεί, μαζί με τον Κλοντ Λεφόρ και ορισμένα άλλα μέλη, μιαν τάση στο PCI. Τάση που, το 1948, θα αποχωρήσει τελικά από το τροτσκιστικό κόμμα, κόβοντας τους δεσμούς της με τον τροτσκισμό. 1948: Ιδρύει με τον Κλοντ Λεφόρ την ιστορική πλέον ομάδα "Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα", η οποία λειτούργησε σχεδόν είκοσι χρόνια και της οποίας ήταν ο εμψυχωτής· η ομάδα διαλύθηκε με κοινή απόφαση στο τέλος του 1966. 1949-1965: Η ομάδα "Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα" εκδίδει το ομώνυμο περιοδικό, στο οποίο ο Κορνήλιος Καστοριάδηςς έχει συγγράψει τα βασικά κείμενα που καθόρισαν τον προσανατολισμό της ομάδας και του περιοδικού· κείμενα που προσφέρουν μιαν "καινούργια κατανόηση της ανθρώπινης κοινωνίας και ιστορίας, ως δημιουργίας και όχι ως υποκείμενης σε αδήριτους ιστορικούς νόμους". 1948-1970: Εργάζεται ως οικονομολόγος στον διεθνή οργανισμό ΟΟΣΑ. 1974: Αρχίζει να ασκεί επαγγελματικά την ψυχανάλυση, δραστηριότητα την οποία συνέχισε έως το τέλος της ζωής του. 1975: Έκδοση του κλασικού πλέον βιβλίου του, "L' institution imaginaire de la societe". 'Εξι χρόνια αργότερα, το βιβλίο εκδίδεται στα ελληνικά με τίτλο "Η φαντασιακή θέσμιση της κοινωνίας" (εκδ. Ράππα). 1979: Εκλέγεται διευθυντής σπουδών στην Σχολή Ανωτάτων Σπουδών για τις Κοινωνικές Επιστήμες (EHESS)· ονομάζει τον κύκλο των σεμιναρίων του "Θέσμιση της κοινωνίας και ιστορική δημιουργία". 1997: (26 Δεκεμβρίου): Ο Κορνήλιος Καστοριάδης, πεθαίνει, στο Παρίσι.
Η φαντασιακή θέσμιση της κοινωνίας
Καστοριάδης Κορνήλιος 1922-1997
Κέδρος - Ράππα (1999)
Από τον Πλάτωνα ως τον Μαρξ, η πολιτική σκέψη εμφανίστηκε ως εφαρμογή μιας θεωρίας της ουσίας της κοινωνίας και της ιστορίας. Με θεμέλιό της μια ταυτιστική οντολογία, για την οποία το είναι είχε πάντα τη σημασία του "είναι καθορισμένο", συσκότισε το ιδιαίτερο είναι του κοινωνικο-ιστορικού ως ριζικού φαντασιακού. Το πρώτο μέρος του βιβλίου ("Μαρξισμός και επαναστατική θεωρία", δημοσιευμένο στο περιοδικό Socialisme ou Barbarie το 1964-1965), δείχνει πως ο Μαρξ, αιχμάλωτος αυτής της οντολογίας, οδηγήθηκε στο να πνίξει ο ίδιος τα καινούργια σπέρματα που περιείχε η σκέψη του. Το...
Η κριτική παιδαγωγική στον νέο μεσαίωνα
Συλλογικό έργο
Εκδόσεις Ι. Σιδέρης (2011)
Στο βιβλίο αυτό ενώνουν τις φωνές τους μερικοί από τους σημαντικότερους διανοούμενους του κόσμου, προκειμένου να υπερασπιστούν το δικαίωμα στην παιδεία και τη δημοκρατία. Υπό το πρόσχημα των "επιστημονικών" προσεγγίσεων, της αριστείας και της αποδοτικότητας, οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές, με όχημα την ιδιωτικοποίηση, αλλάζουν το γενετικό υλικό της εκπαίδευσης, στοχεύοντας στην παραγωγή ενός νέου τύπου ανθρώπου, πλήρως χειραγωγημένου και υποταγμένου στις επιταγές του συστήματος. Οι συγγραφείς του βιβλίου οραματίζονται μια δημοκρατική εκπαίδευση, όχι μόνο ως ένα αντίμετρο στην...
Η κουλτούρα του εγωϊσμού
Συλλογικό έργο
Εναλλακτικές Εκδόσεις (2014)
Το 1986, το βρετανικό τηλεοπτικό κανάλι, Channel 4, οργάνωσε μία συνάντηση ανάμεσα στον Κορνήλιο Καστοριάδη και τον Κρίστοφερ Λας, συνάντηση που πραγματοποιήθηκε, υπό την διεύθυνση και με τη συμμετοχή του Καναδού φιλόσοφου και πολιτικού Μάικλ Ιγνάτιεφ. Αυτή η συνομιλία, που δεν ξαναμεταδόθηκε ούτε μεταγράφηκε ποτέ, μέχρι την πρόσφατη έκδοσή της το 2013, αναλύει τις ηθικές, ψυχολογικές και ανθρωπολογικές επιπτώσεις της ανάπτυξης του σύγχρονου καπιταλισμού. Οι απαρχές της καταναλωτικής κοινωνίας συνοδεύονται από τη γέννηση ενός νέου εγωισμού, που κάνει τα άτομα να αποσύρονται...
Η ελληνική ιδιαιτερότητα: Θουκυδίδης, η ισχύς και το δίκαιο
Καστοριάδης Κορνήλιος 1922-1997
Κριτική (2011)
Ο τρίτος τόμος της "Ελληνικής ιδιαιτερότητας" αφιερώνεται στο έργο του Θουκυδίδη. Ο Κορνήλιος Καστοριάδης επιχειρεί μια πρωτότυπη ανάλυση του "Επιταφίου", που αποδίδεται από τον αρχαίο ιστορικό στον Περικλή, για να δείξει σε ποιο βαθμό η μεγάλη αθηναϊκή δημιουργία του 5ου αιώνα είχε συνείδηση του εαυτού της. Χωρίς να επιδίδεται στους αναχρονισμούς και τις προβολές που χαρακτηρίζουν τις σύγχρονες ερμηνείες, ο φιλόσοφος ανακαλύπτει στον Θουκυδίδη έναν κόσμο που μοιάζει εκπληκτικά με τον δικό μας, στον οποίο κάποια αγαθά θεωρούνται πολύτιμα, ενώ δεν έχουν καμία αξία έξω από...
Η ελληνική ιδιαιτερότητα: Θουκυδίδης, η ισχύς και το δίκαιο
Καστοριάδης Κορνήλιος 1922-1997
Κριτική (2015)
Ο τρίτος τόμος της "Ελληνικής ιδιαιτερότητας" αφιερώνεται στο έργο του Θουκυδίδη. Ο Κορνήλιος Καστοριάδης επιχειρεί μια πρωτότυπη ανάλυση του "Επιταφίου", που αποδίδεται από τον αρχαίο ιστορικό στον Περικλή, για να δείξει σε ποιο βαθμό η μεγάλη αθηναϊκή δημιουργία του 5ου αιώνα είχε συνείδηση του εαυτού της. Χωρίς να επιδίδεται στους αναχρονισμούς και τις προβολές που χαρακτηρίζουν τις σύγχρονες ερμηνείες, ο φιλόσοφος ανακαλύπτει στον Θουκυδίδη έναν κόσμο που μοιάζει εκπληκτικά με τον δικό μας, στον οποίο κάποια αγαθά θεωρούνται πολύτιμα, ενώ δεν έχουν καμία αξία έξω από...
Η ελληνική ιδιαιτερότητα: Η Πόλις και οι νόμοι
Καστοριάδης Κορνήλιος 1922-1997
Κριτική (2008)
Ο δεύτερος τόμος της Ελληνικής ιδιαιτερότητας αφιερώνεται στη γέννηση, στη φύση και στη λειτουργία της αθηναϊκής δημοκρατίας. Ο Κορνήλιος Καστοριάδης πραγματεύεται, αναφορικά με το έργο του Θουκυδίδη και κυρίως τον Επιτάφιο, το σύστημα της άμεσης δημοκρατίας και προσδιορίζει τα χαρακτηριστικά που το καθιστούν μοναδικό. Ο αναγνώστης θα βρει εδώ σημαντικές αναλύσεις με άξονα κείμενα του Σοφοκλή, του Ηροδότου, του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη και του Ρουσσώ για το ζήτημα της δουλείας, το ρόλο της τραγωδίας ως οριοθέτησης της δημοκρατίας, αλλά και για την προσωπικότητα του Σωκρά...
Η ελληνική ιδιαιτερότητα: Η Πόλις και οι νόμοι
Καστοριάδης Κορνήλιος 1922-1997
Κριτική (2015)
Ο δεύτερος τόμος της Ελληνικής ιδιαιτερότητας αφιερώνεται στη γέννηση, στη φύση και στη λειτουργία της αθηναϊκής δημοκρατίας. Ο Κορνήλιος Καστοριάδης πραγματεύεται, αναφορικά με το έργο του Θουκυδίδη και κυρίως τον Επιτάφιο, το σύστημα της άμεσης δημοκρατίας και προσδιορίζει τα χαρακτηριστικά που το καθιστούν μοναδικό. Ο αναγνώστης θα βρει εδώ σημαντικές αναλύσεις με άξονα κείμενα του Σοφοκλή, του Ηροδότου, του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη και του Ρουσσώ για το ζήτημα της δουλείας, το ρόλο της τραγωδίας ως οριοθέτησης της δημοκρατίας, αλλά και για την προσωπικότητα του Σωκράτ...
Η ελληνική ιδιαιτερότητα: Από τον Όμηρο στον Ηράκλειτο
Καστοριάδης Κορνήλιος 1922-1997
Κριτική (2007)
Ο τόμος αυτός περιλαμβάνει τις διαλέξεις του Κορνήλιου Καστοριάδη τους πέντε πρώτους μήνες διδασκαλίας του στην Ανωτάτη Σχολή Κοινωνικών Επιστημών (EHESS) το ακαδημαϊκό έτος 1982-1983, όπου εξηγούσε τις φαινομενικά "παράδοξες" έννοιες που διατυπώνονται σε ανέκδοτο κείμενο του 1979, το οποίο δημοσιεύεται επίσης εδώ. Αναλύονται ακόμη ζητήματα, όπως η πρωτοτυπία που χαρακτηρίζει τη διπλή ελληνική δημιουργία, η δημοκρατία και η φιλοσοφία, η θέση του ατόμου και η εμπειρία του θανάτου στον ομηρικό κόσμο, η φύση της ελληνικής θρησκείας και μυθολογίας και η γένεση των φιλοσοφικών ε...
Η ελληνική ιδιαιτερότητα: Από τον Όμηρο στον Ηράκλειτο
Καστοριάδης Κορνήλιος 1922-1997
Κριτική (2015)
Ο τόμος αυτός περιλαμβάνει τις διαλέξεις του Κορνήλιου Καστοριάδη τους πέντε πρώτους μήνες διδασκαλίας του στην Ανωτάτη Σχολή Κοινωνικών Επιστημών (EHESS) το ακαδημαϊκό έτος 1982-1983, όπου εξηγούσε τις φαινομενικά "παράδοξες" έννοιες που διατυπώνονται σε ανέκδοτο κείμενο του 1979, το οποίο δημοσιεύεται επίσης εδώ. Αναλύονται ακόμη ζητήματα, όπως η πρωτοτυπία που χαρακτηρίζει τη διπλή ελληνική δημιουργία, η δημοκρατία και η φιλοσοφία, η θέση του ατόμου και η εμπειρία του θανάτου στον ομηρικό κόσμο, η φύση της ελληνικής θρησκείας και μυθολογίας και η γένεση των φιλοσοφικών ε...
Η εγγύτητα
Συλλογικό έργο
Πινακοθήκη Γρηγοριάδη (2011)
Το έργο των ιντιμιστών ζωγράφων προσδιορίζεται ως μια απόσυρση από την κοινωνία, ως μια επιστροφή στον ιδιωτικό χώρο. Τα χαρακτηριστικά αυτής της στροφής παρατηρούνται κυρίως τον 19ο αιώνα. Η "εφεύρεση της ατομικότητας" αποτελεί ένα προϊόν αυτού του αιώνα. Τότε, δεν πραγματοποιείται απλά ένας διαχωρισμός ανάμεσα στο δημόσιο χώρο και τον ιδιωτικό. Αυτή η διάκριση είναι, άλλωστε, ένα συστατικό στοιχείο της αστικής κοινωνίας και προλέγεται αιώνες πριν. Η διάκριση του δημόσιου/ιδιωτικού γίνεται, τώρα, μέσα από την προβολή ενός καινούργιου στόχου, την ανακάλυψη και την έκφραση τ...
Η εγγύτητα
Συλλογικό έργο
Principia (2011)
Το έργο των ιντιμιστών ζωγράφων προσδιορίζεται ως μία απόσυρση από την κοινωνία, ως μία επιστροφή στον ιδιωτικό χώρο. Τα χαρακτηριστικά αυτής της στροφής παρατηρούνται κυρίως τον 19ο αιώνα. Η "εφεύρεση της ατομικότητας" αποτελεί ένα προϊόν αυτού του αιώνα. Τότε, δεν πραγματοποιείται απλά ένας διαχωρισμός ανάμεσα στο δημόσιο χώρο και τον ιδιωτικό. Αυτή η διάκριση είναι, άλλωστε, ένα συστατικό στοιχείο της αστικής κοινωνίας και προλέγεται αιώνες πριν. Η διάκριση του δημόσιου / ιδιωτικού γίνεται, τώρα, μέσα από την προβολή ενός καινούργιου στόχου, την ανακάλυψη και την έκφραση...
Η δυνατότητα μιας αυτόνομης κοινωνίας
Καστοριάδης Κορνήλιος 1922-1997
Στάσει Εκπίπτοντες (2012)
"Στη σημερινή εποχή κηρύσσεται πανηγυρικά ο θρίαμβος του καπιταλισμού, όμως πιστεύω ότι όταν κατακάτσει ο κουρνιαχτός από τα συμβάντα, τότε θα παρατηρήσουμε ότι τα βαθύτερα ζητήματα εξακολουθούν να είναι άλυτα, ότι η φιλελεύθερη καπιταλιστική κοινωνία βυθίζεται, και μαζί μ αυτήν ολόκληρη η ανθρωπότητα, που διατρέχει τον κίνδυνο να υποστεί μια μη αναστρέψιμη καταστροφή. Δεν μπορεί να υπάρξει άλλη διέξοδος από το να αφυπνιστούν οι άντρες και οι γυναίκες της Γης και να αποφασίσουν να πάρουν την τύχη τους στα χέρια τους. Να οικειοποιηθούν δηλαδή ένα πρόταγμα κοινωνικής και ατομ...