Βαλαωρίτης Νάνος 1921-2019
Valaorítis Nános
Ο Νάνος Βαλαωρίτης (5 Ιουλίου 1921 - 12 Σεπτεμβρίου 2019) γεννήθηκε στη Λωζάνη της Ελβετίας το 1921. Σπούδασε φιλολογία και νομικά στα πανεπιστήμια Αθηνών, Λονδίνου, Σορβόνης. Παρουσίασε άρθρα και μετέφρασε πρώτος στο Λονδίνο εκτενώς Έλληνες ποιητές του 1930 -Σεφέρη, Ελύτη, Εμπειρίκο, Εγγονόπουλο, Γκάτσο. Στην Αγγλία έζησε από το 1944 έως το 1953 και γνώρισε τον Έλιοτ και όλο τον κύκλο του. Το διάστημα 1954-60 έμεινε στο Παρίσι και γνώρισε τον Αντρέ Μπρετόν και τους υπερρεαλιστές. Το 1960 γύρισε στην Ελλάδα και διηύθυνε το περιοδικό "Πάλι" (1963-1966). Το 1969 παρουσίασε ελληνική ποίηση στο γαλλικό περιοδικό "Lettres Nouvelles". Από το 1968 έως το 1993 δίδαξε συγκριτική λογοτεχνία και δημιουργική γραφή στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Σαν Φρανσίσκο. Εκεί, ποιητικά του κείμενα εκδόθηκαν από τον οίκο City Lights του Λώρενς Φερλινγκέττι. Οργάνωσε παρουσίαση των Ελλήνων υπερρεαλιστών στο Κέντρο Πομπιντού το 1990-91. Διηύθυνε από το 1989 έως το 1995 με τον ποιητή Αντρέα Παγουλάτο το περιοδικό "Συντέλεια", το οποίο επανεκδόθηκε το 2004 με τίτλο "Νέα Συντέλεια". Το 1959 βραβεύτηκε με το Β΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης το οποίο και αρνήθηκε. Πήρε το Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1982) και το Κρατικό Βραβείο Χρονικού - Μαρτυρίας (1998). Επίσης έλαβε κι ένα βραβείο του Ν.Ρ.Α. [National Poetry Association (Αμερικανική Εταιρεία Ποίησης)] το 1996 -βραβείο που είχε δοθεί προηγουμένως στους Φερλινγκέττι, Γκίνσμπεργκ και άλλους. Έλαβε το Βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών για το ποιητικό του έργο (2004). Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας του απένειμε τον Χρυσό Σταυρό του Τάγματος Τιμής (2006). Το 2009 τιμήθηκε με το Μεγάλο Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου του. Βιβλία του έχουν εκδοθεί στο εξωτερικό σε αγγλικές και γαλλικές μεταφράσεις. Ήταν ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων. Στην Ελλάδα επέστρεψε μόνιμα το 2004. Εργογραφία: Ποίηση - "Η τιμωρία των μάγων", Λονδίνο 1947 - "Κεντρική στοά", Αθήνα 1958 - "Εστίες μικροβίων", εκδ. Καλώδιο, Σαν Φρανσίσκο 1977 - "Ανώνυμο ποίημα του Φωτεινού Αηγιάννη", Ίκαρος 1978 - "Ο ήρωας του τυχαίου", Τραμ, Θεσσαλονίκη 1979 - "Η πουπουλένια εξομολόγηση", Ίκαρος 1982 - "Στο κάτω κάτω της γραφής", Νεφέλη 1984 - "Ο έγχρωμος στυλογράφος", Δωδώνη 1986 - "Ποιήματα Ι", Ύψιλον 1987, "Ποιήματα ΙΙ", Ύψιλον 1987 - "Ανιδεογράμματα", Καστανιώτης 1996 - "Ήλιος ο δήμιος μιας πράσινης σκέψης", Καστανιώτης 1996 - "Αλληγορική Κασσάνδρα", Καστανιώτης 1998 - "Η κάθοδος των Μ", Ύψιλον 2002 - "Μια αλφάβητος των κωφαλάλων", Άγκυρα 2003 - "Άστεγος ο Μέγας", Ύψιλον 2004 - "Το ξανανοιγμένο κουτί της Πανδώρας", Άγκυρα 2006 - "Γη του διαμαντιού", Μανδραγόρας 2007 - "Γραμματοκιβώτιον ανεπίδοτων επιστολών: Ποιήματα 2002-2006", Ύψιλον 2010 - "Άνθη του θερμοκηπίου", Απόπειρα 2010 - "Χρίσματα", Κοινωνία των (δε)κάτων 2011 - "Ουρανός χρώμα βανίλιας", Άγκυρα 2011 - "Πικρό καρναβάλι", Ψυχογιός 2013 - "Ήλιος ο δήμιος μιας πράσινης σκέψης", Γαβριηλίδης 2014 - "Στο υποκύανο μάτι του Κύκλωπα", Ψυχογιός 2015 Πεζογραφία - "Ο προδότης του γραπτού λόγου", Ίκαρος 1980 - "Απ' τα κόκκαλα βγαλμένη", Νεφέλη 1982, β΄ έκδοση 1999 - "Μερικές γυναίκες", Θεμέλιο 1982 - "Ο θησαυρός του Ξέρξη", Εστία 1984, Άγκυρα 2008 - "Η δολοφονία", Θεμέλιο 1984 - "Η ζωή μου μετά θάνατον εγγυημένη", Νεφέλη 1995 - "Παραμυθολογία", Νεφέλη 1996 - "Ο σκύλος του Θεού", Καστανιώτης 1998, β΄ έκδοση 2004 - "Τα σπασμένα χέρια της Αφροδίτης της Μήλου", Άγρα 2002 - "Γνωρίζετε την Ελπινίκη;" Ηλέκτρα 2005 - "Ο θησαυρός του Ξέρξη", Άγκυρα 2008 - "Μα το Δία: Οι περιπέτειες ενός πράκτορα του εαυτού του", Ηλέκτρα 2009 Δοκίμια - "Ανδρέας Εμπειρίκος", Ύψιλον 1989 - "Για μια θεωρία της γραφής", Εξάντας 1990 - "Μοντερνισμός, πρωτοπορία και πάλι", Καστανιώτης 1997 - "Αλληλογραφία Γ. Σεφέρη - Ν. Βαλαωρίτη 1945-1958", Ύψιλον 2004 - "Για μια θεωρία της γραφής, Β", Ηλέκτρα 2006 - "Ο Όμηρος και το αλφάβητο", Ελληνοαμερικανική Ένωση 2010 - "Ή του ύψους ή του βάθους", Ψυχογιός 2013 - "Για μια θεωρία της γραφής, Γ': Από το κείμενο στο υπερκείμενο", Ψυχογιός 2016
Νικόλαος Κάλας
Συλλογικό έργο
Μανδραγόρας (2006)
[...] Χάρη στην τοπική αυτοδιοίκηση, και ακριβέστερα χάρη στον δήμαρχο Κομοτηνής κ. Τάσο Βαβατσικλή, κατέστη δυνατή η πραγματοποίηση, από κοινού με τον Τομέα Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, τον Παναγιώτη Νούτσο, τον Ερατοσθένη Καψωμένο και ασφαλώς τον Νάνο Βαλαωρίτη, του Πρώτου Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου για τον Νικόλαο Κάλα, με τη συμμετοχή επιστημόνων όχι μόνο από την Ελλάδα, αλλά και από τις Η.Π.Α., την Αγγλία, την Αυστραλία και την Κύπρο. Στον παρόντα τόμο συγκεντρώνονται οι απόψεις του μεγαλύτερου μέρους των ερευνητών που έχουν ασχοληθεί συστηματικά με όλ...
Αθηναϊκά σπίτια
Συλλογικό έργο
Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος. Εθνικό Ιστορικό Μουσείο (2006)
Με µεγάλη υπερηφάνεια -όπως δηλώνει ο ίδιος- ο ζωγράφος και ποιητής Νίκος Εγγονόπουλος παρουσιάζει το 1972 σε ένα λεύκωµα µεγάλου σχήµατος δεκαοκτώ έγχρωµες εκτυπώσεις ισαρίθµων ζωγραφικών του πινάκων που απεικονίζουν προσόψεις Ελληνικών Σπιτιών του 18ου και 19ου αιώνος. Ο αρχιτεκτονικός χαρακτήρ των κτισµάτων ποικίλλει, όπως ποικίλλει και η γεωγραφική προέλευσή τους. Ρυθµολογικά αναγνωρίζουµε σπίτια µε έντονη την επίδραση της δυτικής τέχνης (νεοαναγεννησιακά), άλλα µε την σφραγίδα της καθ'ηµάς βαλκανικής ανατολής (παραδοσιακές κατοικίες της βορείου Ελλάδος και της Κωνταντι...
Το ξανανοιγμένο κουτί της Πανδώρας
Βαλαωρίτης Νάνος 1921-
Άγκυρα (2006)
Λόγια, ελεγειακά, ποιήματα-παρωδίες οργανικά καλλιεργημένα για τον μιθριδατισμό των αναγνωστών στα καθημερινά δηλητήρια που εισπράττουν από τον τύπο, την τηλεόραση και την γενική κατάσταση αποσύνθεσης όπου κυριαρχεί η λαιμαργία για ολοένα περισσότερα με τα λιγότερα δυνατά πραγματικά εφόδια. Τα ποιήματα αυτά είναι γραμμένα με γριφώδη υποβλητικότητα προς τέρψιν και διαφωτισμόν του σεβαστού κοινού.
Για μια θεωρία της Γραφής Β΄
Βαλαωρίτης Νάνος 1921-
Ηλέκτρα (2006)
Το πρόβλημα της τοποθέτησης του υπερρεαλισμού στο μεγάλο μοντερνιστικό κίνημα του 20ού αιώνα έχει μείνει ανεξέταστο. Η διάδοση και οι χιλιάδες μελέτες για το φαινόμενο του υπερρεαλισμού μαρτυρούν την περιέργεια και το ρίγος που προκαλεί ακόμα και σήμερα η αλλοίωση της πραγματικότητας, συχνά ακραία, στις εικόνες των καλλιτεχνών. Η ποίηση, πιο δυσπρόσιτη, δεν χαίρει τέτοιας δημοφιλούς προβολής όσο τα εμπορικοποιημένα πια προϊόντα της υπερρεαλιστικής τέχνης, που φέρουν αμύθητες τιμές. Πρόθεσή μου είναι όχι να υπερασπιστώ την αληθινή οντότητα του υπερρεαλισμού -αυτό έχει γίνει...
Γη του διαμαντιού
Βαλαωρίτης Νάνος 1921-
Μανδραγόρας (2007)
Το έργο του Νάνου Βαλαωρίτη, "Γη του διαμαντιού", γράφτηκε στα γαλλικά, την περίοδο που ο ποιητής ήταν μέλος στην ομάδα του Μπρετόν, δηλαδή το 1958. Η "Γη του διαμαντιού" δεν είναι μια αυτόνομη ποιητική συλλογή. Αποτελείται από κείμενα που συνοδεύουν τις λιθογραφίες της συζύγου του, Μαρί Ουίλσον, η οποία υπήρξε επίσης μέλος της γαλλικής υπερρεαλιστικής ομάδας. Κι ενώ για τους περισσότερους Έλληνες υπερρεαλιστές η βασική επιδίωξη υπήρξε ο συγκερασμός των υπερρεαλιστικών προτάσεων με το "ιδεολόγημα της ελληνικότητας" (Ιβάνοβιτς, "Υπερρεαλισμός και 'Υπερρεαλισμοί'", Πολύτυπο,...
Εικαστικό πανόραμα στην Ελλάδα 2007
Συλλογικό έργο
Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (2007)
Ξεκινήσαμε πέρυσι ένα νέο εγχείρημα καταγραφής, προβολής και αξιολόγησης της σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας στην Ελλάδα με την πίστη στην αναγκαιότητά του και την ελπίδα να το θεσμοθετήσουμε σε ετήσια βάση. Το "Εικαστικό πανόραμα στην Ελλάδα", για όλους εμάς στο Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης είναι μία σημαντική δράση, καινοτομικού χαρακτήρα που αγκαλιάζει όχι μόνο την καλλιτεχνική δημιουργία, αλλά και την κίνηση ιδεών, τα θεωρητικά ζητήματα, τις εκδοτικές προσπάθειες, την εικαστική αγωγή, την επιστημονική έρευνα, τη σχέση του έργου τέχνης με το περιβάλλον του, τις...
Ν. Εγγονόπουλος 1907-1985. Εκατό χρόνια από τη γέννησή του
Συλλογικό έργο
Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (2007)
"...Στον υπερρεαλισμό δεν προσεχώρησα ποτέ. Τον υπερρεαλισμό τον είχα μέσα μου, όπως είχα μέσα μου το πάθος της ζωγραφικής, από την εποχή που γεννήθηκα. Αλλά, για να βρω τον δρόμο μου τον αληθινό, τον υπερρεαλιστικό, για να μπορέσω να εκδηλωθώ ελεύθερα και απερίσπαστα, αυτό το χρωστώ σε δύο κορυφαίους, στις δύο μεγαλύτερες μορφές που παρουσίασε ποτέ, ίσαμε τώρα, εξ όσων γνωρίζω, το παγκόσμιο υπερρεαλιστικό κίνημα. Ευτύχησα (το λέγω για τρίτη φορά), ευτύχησα να γνωρίσω τον μεγάλο ποιητή Ανδρέα Εμπειρίκο και τον μεγάλο ζωγράφο, τον μεγάλο Βολιώτη Γεώργιο ντε Κήρυκο. Συγκαταλ...
Το εργαστήρι του συγγραφέα, το εργαστήρι του αρχιτέκτονα και μια συνομιλία με τον Νάνο Βαλαωρίτη
Μαργαρίτη Φωτεινή
Εκδόσεις Καστανιώτη (2007)
Η γραφή ήταν από την γέννησή της συνδεδεμένη με το σχέδιο και την εικόνα. Σήμερα, στην εποχή της ψηφιακής τεχνολογίας, τείνει να διαμορφωθεί ένα νέο είδος γραφής, που ενσωματώνει χωρίς σαφείς διαχωρισμούς την εικόνα, το σχέδιο και το κείμενο. Μια γραφή που μοιάζει να φέρνει εκ νέου τις τέχνες σε μια μεγάλη προσέγγιση μεταξύ τους, από τη λογοτεχνία μέχρι την αρχιτεκτονική, και όπου η μία τροφοδοτεί την άλλη με ιδέες, μεθόδους και εργαλεία. Το βιβλίο αυτό είναι ένα δοκίμιο γραμμένο με τη μείξη κειμένου και εικόνας, που τις θεωρεί σαν ισότιμες μορφές της ανθρώπινης σκέψης....
Ινδία, χρώματα ζωής
Συλλογικό έργο
Εκδόσεις Καστανιώτη (2007)
Η ματιά του ταξιδευτή με τη διάθεση της αποτύπωσης της αλήθειας του είναι το αποτέλεσμα του βιβλίου της Ξένιας Γκούμα-Λεκανίδη "Ινδία, χρώματα ζωής". Είναι η απεικόνιση μιας καθημερινότητας τόσο διαφορετικής από τη δική μας, καθώς φωτίζεται από τα χρώματα που κατακλύζουν τη ζωή αυτών των ανθρώπων. Όλα δίνουν κουράγιο στο όραμα του ανέφικτου. Στην ισορροπημένη συγκατοίκηση της ελπίδας, της υπερηφάνειας και της αξιοπρέπειας. Εκεί, στις μακρινές Ινδίες.
Ο θησαυρός του Ξέρξη
Βαλαωρίτης Νάνος 1921-
Άγκυρα (2008)
Ενα μυθιστόρημα περιπέτειας και συμβολισμού. Τα τέσσαρα τμήματα παρουσιάζουν πρόσωπα αντίστοιχα, αλλά και αντιφατικά. Το πρόβλημα της ταυτότητας του ποιοι είμαστε αληθινά και ποιοι θα μπορούσαμε να είμαστε, προς το καλύτερο ή το χειρότερο. Η αναζήτηση ενός θρυλικού θησαυρού του Βασιλια Ξέρξη θαμμένου κάπου στους λόφους δυτικά των Αθηνών είχε απασχολήσει τα πρόσωπα του προηγούμενου μυθιστορήματος του Νάνου Βαλαωρίτη, «Απ' τα Κόκκαλα βγαλμένη», όπου τα κόκκαλα είναι τα ρητά των Ελλήνων που προκαλούν την αφήγηση. Στον «Θησαυρό του Ξέρξη» ο πραγματικός ανεύρετος θησαυρός μετατρ...
Όψεις λογοκρισίας στην Ελλάδα
Συλλογικό έργο
Νεφέλη (2008)
Λογοκρισία υπάρχει. Νησίδες παραδοσιακών μορφών καταστολής της ελευθερίας της τέχνης, της έκφρασης ή του τύπου από δημόσιες αρχές επιβιώνουν ακόμη και σήμερα. Ωστόσο, αυτό που περισσότερο από ποτέ χαρακτηρίζει τη σύγχρονη συγκυρία είναι οι λιγότερο ορατές, αλλά ενίοτε πιο δραστικές, εκδοχές αυτοπεριορισμού του ανθρώπινου λόγου, στο όνομα ετερόκλητων σκοπιμοτήτων. Τα κείμενα του βιβλίου ασχολούνται και με τις δύο αυτές εκδοχές, προτάσσοντας έναν διεπιστημονικό συνδυασμό του βιωματικού με τον αναλυτικό λόγο και τεκμηριώνοντας την επικαιρότητα και τη σημασία της προβληματικής...
Εισαγωγή στην ποίηση του Εγγονόπουλου
Συλλογικό έργο
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (2008)
Στον τόμο ανθολογούνται κείμενα κριτικής για το ποιητικό έργο του "υπερρεαλιστή" Nίκου Eγγονόπουλου που καλύπτουν μια περίοδο περίπου εβδομήντα χρόνων, από το 1938, χρονιά που κυκλοφόρησε η πρώτη ποιητική συλλογή του "Mην ομιλείτε εις τον οδηγόν", μέχρι σήμερα. Στόχος της ανθολόγησης είναι να προσφέρει στον αναγνώστη τα απαραίτητα ερμηνευτικά κλειδιά για την κατανόηση του ποιητή Εγγονόπουλου και ταυτόχρονα να δώσει μια όσο το δυνατόν πληρέστερη εικόνα για την πρόσληψη του έργου του από την κριτική σε σχέση με τα ιστορικά, πολιτικά και πολιτισμικά συμφραζόμενα μιας περιόδου...
Κολάζ
Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (2008)
Το κολάζ είναι μια τεχνική οικεία και μάλλον αγαπητή. Από τα λερωμένα με κόλλα παιδικά χέρια ως την αφισοκόλληση στους δρόμους κι από τα νεανικά ημερολόγια με τα αναμνηστικά σχέδια, σημειώσεις, εισιτήρια, φωτογραφίες και ποικίλα ευφάνταστα ενθύμια ως τους πίνακες ανακοινώσεων που διαρκώς καλούμαστε για τον έναν ή τον άλλο λόγο να συμβουλευτούμε, το κολάζ βρίσκεται στην καθημερινότητά μας από τότε που θυμόμαστε τον εαυτό μας. Από τις αρχές του 20ού αιώνα, τα κινήματα του μοντερνισμού και n εισβολή της εικόνας μέσω των διαφημίσεων και της ενημέρωσης, έδωσαν στο κολάζ μια νέα,...
Τα ποιήματα του 2007
Συλλογικό έργο
Κοινωνία των (δε)κάτων (2008)
Στους δύσκολους καιρούς που ζούμε, οι ποιητές παρακολουθούν αποσβολωμένοι όσα τραγικά και παράδοξα συμβαίνουν γύρω τους -και μέσα τους. Μέσα σ' έναν κόσμο βίας, αδιαφορίας, πλεονεξίας και αρπακτικότητας, η φωνή τους πνίγεται στο λαρύγγι τους και, πνιγμένη, αρθρώνει στίχους σκληρούς, μελαγχολικούς, ερωτικούς, σουρεαλιστικούς, πολιτικούς, μεταφυσικούς, ειρωνικούς, σαρκαστικούς και προφητικούς. Με μύθους, μεταφορές και συμβολισμούς, οι ποιητές σήμερα, όπως έκαναν πάντα άλλωστε, μιλούν για έναν αλλόκοτο κόσμο σε μιαν αμφίδρομη σχέση όπου ο ένας εμπεριέχει τον άλλον -ο κόσμος το...
Μα το Δία
Βαλαωρίτης Νάνος 1921-
Ηλέκτρα (2009)
Με τέτοια προηγούμενα, πώς να μην πιάσει μια επιχείρηση δισεκατομμυρίων και να μην βγάζει δέκα μπεστ-σέλλερ τον μήνα, σε μια εβδομάδα ένα εκατομμύριο αντίτυπα... Στοίβες πακεταρισμένα βιβλία πήγαιναν στην επαρχία απ'την πρωτεύουσα του κρατιδίου της Μονρόης του Ζαλουχιστάν -όπου τα τυπώνανε πάμφθηνα- κι από κει,επιτρεπόντων των καιρικών και θρησκευτικών συνθηκών, βρίσκανε το δρόμο τους προς τα βιβλιοπωλεία, τα ντράγκστορ και τα περίπτερα των σταθμών σ'όλες τις μητροπόλεις του κόσμου.
Τα ποιήματα του 2008
Συλλογικό έργο
Κοινωνία των (δε)κάτων (2009)
Όπως έχει επισημανθεί και στους δύο προηγούμενους τόμους, "Τα ποιήματα του 2006" και "Τα ποιήματα του 2007", πρόθεση των συντελεστών του καθιερωμένου, πλέον, ετήσιου εγχειρήματος, των ανθολόγων και του επιμελητή, είναι να προκύψει ένα "σώμα" όσο γίνεται πιο αντιπροσωπευτικό του σημερινού ποιητικού μας γίγνεσθαι. Στο οποίο συμμετέχουν και συμβάλλουν όχι μόνο γνωστοί και καταξιωμένοι ποιητές, αλλά και νέοι, λιγότερο γνωστοί ή και, προσώρας, άγνωστοι, που με τα δημοσιευμένα δείγματα της δουλειάς τους οι ανθολόγοι διέγνωσαν ποιότητα, νέα αντίληψη των πραγμάτων και ευαισθησία....
Οδυσσέας Ελύτης (1911-1996)
Συλλογικό έργο
Ελευθεροτυπία (2009)
Περιέχονται τα κείμενα: - Χρήστος Σιάφκος, "Η ποίηση της ζωής του: το φως, η αρχή και το τέλος" - Βασίλης Κ. Καλαμαράς, "Το φως της ποίησής του: η διαρκής λυρική επαναμάγευση" - Χρήστος Σιάφκος, "Μια άγνωστη ιστορία: ένα Νόμπελ μες στη νύχτα" - Χρήστος Σιάφκος, "Ο Νάνος Βαλαωρίτης θυμάται: μια εξέχουσα πνευματική παρέα" - Φώτης Απέργης, "Το "Άξιον Εστί": η πιο μαγική διαδρομή της ποίησης προς τη μουσική" - Γιώργος Ε. Παπαδάκης, "Ο μελοποιημένος Ελύτης: οι νότες της ποίησής του" - "Ο Ελύτης, κριτικός κινηματογράφου": Οδυσσέας Ελύτης, "Η ποίηση του κινηματογράφου και ο...