Βαλαωρίτης Νάνος 1921-2019
Valaorítis Nános
Ο Νάνος Βαλαωρίτης (5 Ιουλίου 1921 - 12 Σεπτεμβρίου 2019) γεννήθηκε στη Λωζάνη της Ελβετίας το 1921. Σπούδασε φιλολογία και νομικά στα πανεπιστήμια Αθηνών, Λονδίνου, Σορβόνης. Παρουσίασε άρθρα και μετέφρασε πρώτος στο Λονδίνο εκτενώς Έλληνες ποιητές του 1930 -Σεφέρη, Ελύτη, Εμπειρίκο, Εγγονόπουλο, Γκάτσο. Στην Αγγλία έζησε από το 1944 έως το 1953 και γνώρισε τον Έλιοτ και όλο τον κύκλο του. Το διάστημα 1954-60 έμεινε στο Παρίσι και γνώρισε τον Αντρέ Μπρετόν και τους υπερρεαλιστές. Το 1960 γύρισε στην Ελλάδα και διηύθυνε το περιοδικό "Πάλι" (1963-1966). Το 1969 παρουσίασε ελληνική ποίηση στο γαλλικό περιοδικό "Lettres Nouvelles". Από το 1968 έως το 1993 δίδαξε συγκριτική λογοτεχνία και δημιουργική γραφή στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Σαν Φρανσίσκο. Εκεί, ποιητικά του κείμενα εκδόθηκαν από τον οίκο City Lights του Λώρενς Φερλινγκέττι. Οργάνωσε παρουσίαση των Ελλήνων υπερρεαλιστών στο Κέντρο Πομπιντού το 1990-91. Διηύθυνε από το 1989 έως το 1995 με τον ποιητή Αντρέα Παγουλάτο το περιοδικό "Συντέλεια", το οποίο επανεκδόθηκε το 2004 με τίτλο "Νέα Συντέλεια". Το 1959 βραβεύτηκε με το Β΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης το οποίο και αρνήθηκε. Πήρε το Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1982) και το Κρατικό Βραβείο Χρονικού - Μαρτυρίας (1998). Επίσης έλαβε κι ένα βραβείο του Ν.Ρ.Α. [National Poetry Association (Αμερικανική Εταιρεία Ποίησης)] το 1996 -βραβείο που είχε δοθεί προηγουμένως στους Φερλινγκέττι, Γκίνσμπεργκ και άλλους. Έλαβε το Βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών για το ποιητικό του έργο (2004). Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας του απένειμε τον Χρυσό Σταυρό του Τάγματος Τιμής (2006). Το 2009 τιμήθηκε με το Μεγάλο Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου του. Βιβλία του έχουν εκδοθεί στο εξωτερικό σε αγγλικές και γαλλικές μεταφράσεις. Ήταν ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων. Στην Ελλάδα επέστρεψε μόνιμα το 2004. Εργογραφία: Ποίηση - "Η τιμωρία των μάγων", Λονδίνο 1947 - "Κεντρική στοά", Αθήνα 1958 - "Εστίες μικροβίων", εκδ. Καλώδιο, Σαν Φρανσίσκο 1977 - "Ανώνυμο ποίημα του Φωτεινού Αηγιάννη", Ίκαρος 1978 - "Ο ήρωας του τυχαίου", Τραμ, Θεσσαλονίκη 1979 - "Η πουπουλένια εξομολόγηση", Ίκαρος 1982 - "Στο κάτω κάτω της γραφής", Νεφέλη 1984 - "Ο έγχρωμος στυλογράφος", Δωδώνη 1986 - "Ποιήματα Ι", Ύψιλον 1987, "Ποιήματα ΙΙ", Ύψιλον 1987 - "Ανιδεογράμματα", Καστανιώτης 1996 - "Ήλιος ο δήμιος μιας πράσινης σκέψης", Καστανιώτης 1996 - "Αλληγορική Κασσάνδρα", Καστανιώτης 1998 - "Η κάθοδος των Μ", Ύψιλον 2002 - "Μια αλφάβητος των κωφαλάλων", Άγκυρα 2003 - "Άστεγος ο Μέγας", Ύψιλον 2004 - "Το ξανανοιγμένο κουτί της Πανδώρας", Άγκυρα 2006 - "Γη του διαμαντιού", Μανδραγόρας 2007 - "Γραμματοκιβώτιον ανεπίδοτων επιστολών: Ποιήματα 2002-2006", Ύψιλον 2010 - "Άνθη του θερμοκηπίου", Απόπειρα 2010 - "Χρίσματα", Κοινωνία των (δε)κάτων 2011 - "Ουρανός χρώμα βανίλιας", Άγκυρα 2011 - "Πικρό καρναβάλι", Ψυχογιός 2013 - "Ήλιος ο δήμιος μιας πράσινης σκέψης", Γαβριηλίδης 2014 - "Στο υποκύανο μάτι του Κύκλωπα", Ψυχογιός 2015 Πεζογραφία - "Ο προδότης του γραπτού λόγου", Ίκαρος 1980 - "Απ' τα κόκκαλα βγαλμένη", Νεφέλη 1982, β΄ έκδοση 1999 - "Μερικές γυναίκες", Θεμέλιο 1982 - "Ο θησαυρός του Ξέρξη", Εστία 1984, Άγκυρα 2008 - "Η δολοφονία", Θεμέλιο 1984 - "Η ζωή μου μετά θάνατον εγγυημένη", Νεφέλη 1995 - "Παραμυθολογία", Νεφέλη 1996 - "Ο σκύλος του Θεού", Καστανιώτης 1998, β΄ έκδοση 2004 - "Τα σπασμένα χέρια της Αφροδίτης της Μήλου", Άγρα 2002 - "Γνωρίζετε την Ελπινίκη;" Ηλέκτρα 2005 - "Ο θησαυρός του Ξέρξη", Άγκυρα 2008 - "Μα το Δία: Οι περιπέτειες ενός πράκτορα του εαυτού του", Ηλέκτρα 2009 Δοκίμια - "Ανδρέας Εμπειρίκος", Ύψιλον 1989 - "Για μια θεωρία της γραφής", Εξάντας 1990 - "Μοντερνισμός, πρωτοπορία και πάλι", Καστανιώτης 1997 - "Αλληλογραφία Γ. Σεφέρη - Ν. Βαλαωρίτη 1945-1958", Ύψιλον 2004 - "Για μια θεωρία της γραφής, Β", Ηλέκτρα 2006 - "Ο Όμηρος και το αλφάβητο", Ελληνοαμερικανική Ένωση 2010 - "Ή του ύψους ή του βάθους", Ψυχογιός 2013 - "Για μια θεωρία της γραφής, Γ': Από το κείμενο στο υπερκείμενο", Ψυχογιός 2016
Για μια θεωρία της γραφής
Βαλαωρίτης Νάνος 1921-
Εξάντας (1990)
Η "θεωρία της γραφής" είναι μια παραμελημένη περιοχή της κριτικής σκέψης στην Ελλάδα που όμως διασχίζει όλες τις "ανθρωπιστικές" σπουδές. Τα κείμενα ετούτα του Νάνου Βαλαωρίτη αποτελούν μια πολύπλευρη αλλά επίμονη αναζήτηση για έναν συνδετικό κρίκο ανάμεσα στις διάφορες "γραφές", χωρίς ο λόγος αυτός να είναι "ηγεμονικός", "καταπιεστικός" ή "εξουσιαστικός" - αλλά με την απόσταση της ειρωνείας και του χιούμορ, θέτει ερωτήματα, προβαίνει σε νέες αναγνώσεις που αφορούν τις πολλαπλές λειτουργίες της γλώσσας στο νέο ρόλο της ως υπαγορεύτρια της συνείδησης. Τα κείμενα αυτά, κινούν...
Για μια θεωρία της Γραφής Β΄
Βαλαωρίτης Νάνος 1921-
Ηλέκτρα (2006)
Το πρόβλημα της τοποθέτησης του υπερρεαλισμού στο μεγάλο μοντερνιστικό κίνημα του 20ού αιώνα έχει μείνει ανεξέταστο. Η διάδοση και οι χιλιάδες μελέτες για το φαινόμενο του υπερρεαλισμού μαρτυρούν την περιέργεια και το ρίγος που προκαλεί ακόμα και σήμερα η αλλοίωση της πραγματικότητας, συχνά ακραία, στις εικόνες των καλλιτεχνών. Η ποίηση, πιο δυσπρόσιτη, δεν χαίρει τέτοιας δημοφιλούς προβολής όσο τα εμπορικοποιημένα πια προϊόντα της υπερρεαλιστικής τέχνης, που φέρουν αμύθητες τιμές. Πρόθεσή μου είναι όχι να υπερασπιστώ την αληθινή οντότητα του υπερρεαλισμού -αυτό έχει γίνει...
Για μια θεωρία της γραφής Γ΄
Βαλαωρίτης Νάνος 1921-
Ψυχογιός (2016)
Τα κείμενα αυτά καλύπτουν την περίοδο από το 1946, από την αρχή δηλαδή της κριτικής γραφής και πράξης του Νάνου Βαλαωρίτη, που ξεδιπλώθηκε σε τρεις γλώσσες, μέχρι και τις αρχές του 21ου αιώνα. Αποτελούν την εξέλιξη αυτής της γραφής σε διάφορες περιόδους και συχνά συνοδεύουν αντίστοιχα κινήματα σε άλλες χώρες, ωστόσο εφαρμοσμένα σε ελληνικά πρότυπα. Το πρώτο μέρος αφορά θεωρητικά κείμενα, ενώ το δεύτερο προσωπικές κριτικές. Τα δύο αυτά μέρη συναποτελούν τις φάσεις που πέρασαν τόσο η ποίηση όσο και τα πεζά του? από τον μοντερνισμό στον υπερρεαλισμό και στους Μπιτ, ως τον γ...
Για μια θεωρία της γραφής Γ΄
Βαλαωρίτης Νάνος 1921-
Ψυχογιός (2016)
Τα κείμενα αυτά καλύπτουν την περίοδο από το 1946, από την αρχή δηλαδή της κριτικής γραφής και πράξης του Νάνου Βαλαωρίτη, που ξεδιπλώθηκε σε τρεις γλώσσες, μέχρι και τις αρχές του 21ου αιώνα. Αποτελούν την εξέλιξη αυτής της γραφής σε διάφορες περιόδους και συχνά συνοδεύουν αντίστοιχα κινήματα σε άλλες χώρες, ωστόσο εφαρμοσμένα σε ελληνικά πρότυπα. Το πρώτο μέρος αφορά θεωρητικά κείμενα, ενώ το δεύτερο προσωπικές κριτικές. Τα δύο αυτά μέρη συναποτελούν τις φάσεις που πέρασαν τόσο η ποίηση όσο και τα πεζά του? από τον μοντερνισμό στον υπερρεαλισμό και στους Μπιτ, ως τον γ...
Για τον Αντώνη Φωστιέρη
Συλλογικό έργο
Αιγαίον (2017)
Η κριτική συγκομιδή είναι πλούσια, ανάλογη με τις κριτικές. Οι απόψεις πολύμορφες, συχνά διατυπωμένες ως δοκιμές. Δεν υπάρχει δηλαδή ομοφωνία αλλά αξιοσημείωτη καταγραφή γνωμών. Δεν είναι το δύσβατο της ποίησης του Φωστιέρη αλλά η έκπληξη μπροστά στο νεοφανές, η αδυναμία -ανάλογη με την αμφισβήτηση του ιδίου- μπροστά στη σύλληψη του κεντρικού μηνύματός του, εκφρασμένου από συλλογή σε συλλογή ετερότροπα και με συστηματικές προσθήκες φερτής ύλης, απόδειξη της ανάπτυξης ενός συστήματος εν εξελίξει, του οποίου τα σπέρματα έχουν αναφανεί ήδη από Το Μεγάλο Ταξίδι, τη νεανική και...
Γνωρίζετε την Ελπινίκη;
Βαλαωρίτης Νάνος 1921-
Ηλέκτρα (2005)
Δώδεκα καινούργια διηγήματα, δεκατρία παλαιότερα, η περίφημη πειραματική νουβέλα "Η δολοφονία" και 25 αδημοσίευτα σχέδια του Νάνου Βαλαωρίτη πετάγονται μπροστά στον αναγνώστη, έτοιμα να παίξουν μαζί του ένα εξωφρενικό παιχνίδι γραφής και ανάγνωσης. Ο Νάνος Βαλαωρίτης φτάνει όσο μακριά απαιτεί η φαντασία για να κατανικήσει τη νωθρότητα, την επανάληψη, την εγκατάλειψη, την ανία της ζωής μας. Τα διηγήματα της ενότητας "Γνωρίζετε την Ελπινίκη;" είναι όλα γραμμένα κατά τη διάρκεια των τελευταίων χρόνων και αποτελούν την ωριμότερη στιγμή του "καρναβαλικού" ύφους του πρωτοποριακο...
Γνωρίζετε την Ελπινίκη;
Βαλαωρίτης Νάνος 1921-
Ηλέκτρα (2005)
Δώδεκα καινούργια διηγήματα, δεκατρία παλαιότερα, η περίφημη πειραματική νουβέλα "Η δολοφονία" και 25 αδημοσίευτα σχέδια του Νάνου Βαλαωρίτη πετάγονται μπροστά στον αναγνώστη, έτοιμα να παίξουν μαζί του ένα εξωφρενικό παιχνίδι γραφής και ανάγνωσης. Ο Νάνος Βαλαωρίτης φτάνει όσο μακριά απαιτεί η φαντασία για να κατανικήσει τη νωθρότητα, την επανάληψη, την εγκατάλειψη, την ανία της ζωής μας. Τα διηγήματα της ενότητας "Γνωρίζετε την Ελπινίκη;" είναι όλα γραμμένα κατά τη διάρκεια των τελευταίων χρόνων και αποτελούν την ωριμότερη στιγμή του "καρναβαλικού" ύφους του πρωτοποριακο...
Γραμματοκιβώτιον ανεπίδοτων επιστολών
Βαλαωρίτης Νάνος 1921-
Ύψιλον (2010)
Η νέα ποιητική δουλειά του υπερρεαλιστή ποιητή Νάνου Βαλαωρίτη που περιλαμβάνει τρεις ποιητικές συλλογές της περιόδου 2002-2006.
Διονύσιος Σολωμός. Διακόσια χρόνια από τη γέννησή του
Συλλογικό έργο
Εταιρεία Λευκαδικών Μελετών (2000)
Περιέχονται οι εισηγήσεις: - Μαρία Τσούτσουρα, "Διονύσιος Σολωμός ή Το τίμημα της ελευθερίας ενός κόντε" - Νάνος Βαλαωρίτης, "Ο Σολωμός στο φως και στο σκοτάδι" - Κωνσταντίνος Φωτεινός, "Οι Λευκάδιοι Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, Κωνσταντίνος Στρατούλης, Σπυρίδων Ζαμπέλιος και ο Διονύσιος Σολωμός" - Βιβέτ Τσαρλαμπά - Κακλαμάνη, "Η απήχηση του Σολωμού στο έργο του Άγγελου Σικελιανού. Γλωσικοί και ιδεολογικοί κώδικες."
Εικαστικό πανόραμα στην Ελλάδα 2007
Συλλογικό έργο
Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (2007)
Ξεκινήσαμε πέρυσι ένα νέο εγχείρημα καταγραφής, προβολής και αξιολόγησης της σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας στην Ελλάδα με την πίστη στην αναγκαιότητά του και την ελπίδα να το θεσμοθετήσουμε σε ετήσια βάση. Το "Εικαστικό πανόραμα στην Ελλάδα", για όλους εμάς στο Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης είναι μία σημαντική δράση, καινοτομικού χαρακτήρα που αγκαλιάζει όχι μόνο την καλλιτεχνική δημιουργία, αλλά και την κίνηση ιδεών, τα θεωρητικά ζητήματα, τις εκδοτικές προσπάθειες, την εικαστική αγωγή, την επιστημονική έρευνα, τη σχέση του έργου τέχνης με το περιβάλλον του, τις...
Εισαγωγή στην ποίηση του Εγγονόπουλου
Συλλογικό έργο
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (2008)
Στον τόμο ανθολογούνται κείμενα κριτικής για το ποιητικό έργο του "υπερρεαλιστή" Nίκου Eγγονόπουλου που καλύπτουν μια περίοδο περίπου εβδομήντα χρόνων, από το 1938, χρονιά που κυκλοφόρησε η πρώτη ποιητική συλλογή του "Mην ομιλείτε εις τον οδηγόν", μέχρι σήμερα. Στόχος της ανθολόγησης είναι να προσφέρει στον αναγνώστη τα απαραίτητα ερμηνευτικά κλειδιά για την κατανόηση του ποιητή Εγγονόπουλου και ταυτόχρονα να δώσει μια όσο το δυνατόν πληρέστερη εικόνα για την πρόσληψη του έργου του από την κριτική σε σχέση με τα ιστορικά, πολιτικά και πολιτισμικά συμφραζόμενα μιας περιόδου...
Η δολοφονία
Βαλαωρίτης Νάνος 1921-
Θεμέλιο (1984)
Όταν γράφτηκε η "Δολοφονία" τα κομπιούτερς ήταν ακόμα μια αμυδρή σκιά στον ορίζοντα. Σήμερα το "μελλοντολογικό μέλλον" μάς έχει προλάβει και ξεπεράσει. Ο τελευταίος Πρόεδρος ετοιμάζεται, αλλά όχι αμαχητί, να παραδώσει τα κλειδιά της εξουσίας στις μηχανές. Σ' ένα αποστειρωμένο πια περιβάλλον μιας ανώτερης εποχής παίζει το παιγνίδι του "φυσιολογικού" εγκέφαλου εναντίον του μηχανικού. Μόνο που το παιγνίδι περιπλέκεται από την ύπαρξη ενός τρίτου -του ανθρώπινου αντι-εγκέφαλου που συμβολίζεται από το Τέρας. Στο δειλινό αυτό της ανθρώπινης εξουσίας συμβαίνουν πράγματα κωμικά και...
Η έρευνα για την κρίση 2010 - 2014
Πατούλη Κρυσταλία
Κέδρος (2014)
Από τον Αύγουστο του 2010 μέχρι σήμερα 180 πρόσωπα των Γραμμάτων, των Επιστημών και των Τεχνών απαντούν στην Κρυσταλία Πατούλη με βάση το ερώτημα "Ποιες αιτίες μας έφεραν ως εδώ και κυρίως τι πρέπει να κάνουμε;" και 19 πρόσωπα από αυτά απαντούν σε υποερωτήματα ανάλογα με την επικαιρότητα, στο πλαίσιο της έρευνας που δημοσιεύτηκε στο tvxs.gr, δημιουργώντας έναν δημόσιο διάλογο με πάνω από 280 άρθρα και συνεντεύξεις. Τα συμπεράσματα της έρευνας παρουσιάζονται αναλυτικά στο ανά χείρας βιβλίο. Τα έσοδα της παρούσας έκδοσης θα διατεθούν στο ΚΕΘΕΑ, που συμβάλλει καθοριστικά ε...
Η πουπουλένια εξομολόγηση
Βαλαωρίτης Νάνος 1921-
Ίκαρος (1982)
VI Γιγάντιο χέρι βγαίνοντας από βαθιά χαράδρα Γιγάντιο τριαντάφυλλο που προσπαθεί ν' αδράξει Γιγάντια δέντρα ολόγυμνα που θρόιζαν κοιτάζοντας Έχοντας μάτια για κλαριά, ρίζες στριφτές για πόδια Κι ολόγυρα μες στη σκιά χείλια που περιμένουν Απ' την αντίθετη μεριά πόδι γιγάντιο γκρέμιζε Του ποιητή του δημιουργού το εξοχικό καλύβι Το πόδι ο άπληστος καιρός που τονέ κατατρέχει Το χέρι, το τριαντάφυλλο, σύμβολα της ελπίδας Το δέντρα είναι οι πόθοι του που' χαν για ρίζες το αίσθημα Κι ολόγυρα μες στη σκιά τα χείλια ήταν αιδοία. (...
Η συγκριτική γραμματολογία στην Ελλάδα
Συλλογικό έργο
Ελληνικά Γράμματα (2005)
Όταν στην εποχή της δημιουργίας των εθνών-κρατών και των εθνικισμών ο Goethe έκανε λόγο για μια αντιεθνικιστική Weltliteratur, πρόσθετε πως αυτή θα ήταν εφικτή αν επικεντρωνόταν σε ένα υψηλό πολιτισμικά πρότυπο και αναπτυσσόταν γύρω από αυτό· ο Goethe αναφερόταν βέβαια στην ελληνική κλασική αρχαιότητα. Πώς μπορούμε σήμερα, όταν πια σαφώς υπάρχουν οι δυνατότητες για να γίνει πράξη η σύλληψη μιας παγκόσμιας λογοτεχνίας, να ερμηνεύσουμε αυτή την πρόταση του Goethe; Ο τόμος περιλαμβάνει μελέτες για ένα ευρύ φάσμα θεμάτων που απασχολούν τους Έλληνες και ελληνόφωνους συγκριτολόγ...
Η τέχνη στην πρώτη σελίδα
Συλλογικό έργο
Athens Voice (2006)
Tο άλμπουμ που συγκεντρώνει όλα τα εξώφυλλα της A.V. Πρωτότυπα έργα, βιογραφικά και κείμενα 66 γνωστών δημιουργών που συναντήθηκαν στα εξώφυλλα της A. V. των τελευταίων 18 μηνών.