Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Το κείμενο τούτο αποτελεί ανεπτυγμένη μορφή της ομιλίας μου στα πλαίσια των εκδηλώσεων του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών (Μέγαρον-Plus). Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2012. Πρόθεσή μου ήταν και είναι να προχωρήσω σε συστηματικότερη κατανόηση του νεοελληνικού πνευματικού πολιτισμού υπό το πρίσμα της συμβολικής του χρόνου του, ώστε να φωτισθούν καλύτερα κάποιες συστατικές δυσχέρειες της παραγωγικής μας συνυπάρξεως με το σημερινό ευρωπαϊκό και παγκόσμιο πολιτισμικό περιβάλλον, παροξυστική φανέρωση των οποίων βιώνουμε οδυνηρά κατά την παρούσα κρίση.

Μυθολογία της εποχής μας αποτελεί η ελευθερία του ατόμου ως δυνατότης επικοινωνίας καθολικής, που παύει να βιώνεται σαν ομφαλοσκοπική νοσταλγία του εαυτού, για να περιχωρήση τον πλησίον και το μέλλον, να συνδέση την δημιουργικότητα με την εσωτερική άνοιξι και την ευθύνη. [...] Αν ο Παπαρρηγόπουλος εισηγήθηκε τον μύθο της ελληνικής αθανασίας, ο Διονύσιος Σολωμός διεκδίκησε το θαύμα της αναστάσεως, όχι ως φυσικό βεβαίως γεγονός αλλά ως εσωτερική αναγέννησι στον θρίαμβο της εκπλήξεως.

Ο χρόνος στην Ελλάδα είναι θαλασσινός: κυματίζει στην επιφάνεια, ενώ στον βυθό το πάντα μένουν στάσιμα και ίδια. Στις σελίδες του βιβλίου μπορεί κάποιος να ξαναζήσει ή να μάθει από αντιρρητική πλευρά τόσο τα γλωσσοεκπαιδευτικά δρώμενα της πρώτης μεταπολιτευτικής περιόδου όσο και να εντοπίσει λόγους οι οποίοι μας οδήγησαν εκεί που βρισκόμαστε σήμερα!

Ο χρόνος στην Ελλάδα είναι θαλασσινός: κυματίζει στην επιφάνεια, ενώ στον βυθό το πάντα μένουν στάσιμα και ίδια. Στις σελίδες του βιβλίου μπορεί κάποιος να ξαναζήσει ή να μάθει από αντιρρητική πλευρά τόσο τα γλωσσοεκπαιδευτικά δρώμενα της πρώτης μεταπολιτευτικής περιόδου όσο και να εντοπίσει λόγους οι οποίοι μας οδήγησαν εκεί που βρισκόμαστε σήμερα!

Όσο οι Έλληνες θα κυνηγούμε απαντήσεις, θα αναζητούμε γεωγραφική ταυτότητα και θα προβληματιζώμαστε αν ανήκουμε στην Ανατολή ή στην Δύσι· όταν μάθουμε να ρωτάμε, θα ανακαλύψουμε ότι το όλο ζήτημα ήταν περί όνου σκιάς. Ψάχνουμε σε σημεία του ορίζοντος, ενώ ζούμε σε λάθος χρόνο. Όθεν η αντιφατικότης μας, η σύγχυσι αξιών, η ασχήμια των έργων μας. Το πουθενά του χρόνου μας πληρώνουμε ως έλλειψι κριτηρίων. Δεν μας λείπει η Ανατολή· μας λείπει όμως ο προσ-ανατολισμός, ένα γερό πάτημα που να σπρώχνη τις ψυχές προς τον καινούργιο χρόνο της δικής τους Ανατολής και αλήθειας. Μας λείπ...

Ο τόμος αυτός είναι αφιερωμένος στα 30 χρόνια, Σεπτ, Ι978 -Σεπτ. 2008, από την ίδρυση του Ακρίτα. Μ' αυτή τη συγκυρία ο Ακρίτας επέλεξε να ασχοληθεί με ένα "δυσάρεστο" θέμα που ταλανίζει τον Ελληνισμό τις τελευταίες δεκαετίες: Την ατολμία, το κλείσιμο στον εαυτό μας, τη γενικευμένη μείωση της ελπίδας, με ένα λόγο τη νοσηρή εσωστρέφεια που μας εμποδίζει να ενεργοποιήσουμε τις αρετές οι οποίες μας ανήκουν. Κοινή πλέον διαπίστωση η στάση των πολιτικών μας, που εξαγγέλουν οράματα και μειοδοτούν σε έργα· οι λόγοι των κηρύκων από άμβωνος, που καθηκόντως επαναλαμβάνουν αλήθε...

Η αιωνιότητα προηγείται του χρόνου με το "πριν" και το "μετά". Στον χρόνο τα πάντα περνούν, ενώ στην αιωνιότητα τα πάντα είναι μονίμως παρόντα χωρίς μέλλον και παρελθόν. Πως όμως να μετάσχουμε στην αιωνιότητα αφού είμαστε στο χρόνο; Οι σημερινοί άνθρωποι βρισκόμαστε πολύ μακριά από τον Πλωτίνο, όμως κάτι κοινό υπάρχει ανάμεσα σε εκείνον και σε εμάς : Σκεπτόμαστε τον χρόνο εν χρόνω .

"Ασ' τους άλλους. Εσύ ο ίδιος, που ευθύνεσαι; Τι προσάπτεις στον εαυτό σου; Από εκεί θα βρεθούν τα υπόλοιπα. Όσο αυτό δεν γίνεται, η κρίση θα παρατείνεται, το σάπισμα θα βαθαίνει και τα φαινόμενα της ανομίας θα γίνονται πιο άγρια. Ψυχή έχουμε; δεν έχουμε κατανόηση του εαυτού μας. Άλλο να είσαι έξυπνος και άλλο να κατανοείς. Η κατανόηση είναι ένας βαθμός πάνω από την εξυπνάδα και την γνώση; είναι μία ευαισθησία βαθύτερη, η οποία έχει να κάνει με το κατά πόσο βγαίνουμε από τον εαυτό μας. Παριστάνουμε ή νομίζουμε ότι είμαστε πολύ κοινωνικοί, ενώ στο βάθος έχουμε έναν συναισθημ...

Μόνο σε ένα τόπο με λόγο υπάρξεως την ενότητα στην αλήθεια μπορούμε να μιλούμε για μέλλον. Με διχασμένη την κοινωνία στην απληστία μας για εξουσία, ματαίως θα υψώνουμε τα λάβαρα της ανθρωπιάς και της δικαιοσύνης: Οι δρόμοι όλοι βγάζουν στο άγνωστο όσο η όρεξι του μέλλοντος επενδύει στην μερικότητα και την ιδιοτέλεια. Αν αφαιρέσουμε την αλήθεια και το μέτρο από την ζωή μας, καταδικάζουμε σε ασφυξία την δικαιοσύνη. Η αλήθεια ανοίγει το μέλλον, αυτή έχει την δύναμι της ανατροπής. Χωρίς αλήθεια το μέλλον είναι η κόλασι.

Η ειδοποιός διαφορά της στρατιωτικής αργκούς από τις υπόλοιπες συνθηματικές ιδιολέκτους είναι ότι δεν κρύβει, αντιθέτως φανερώνει, γελοιοποιεί και καγχάζει, εξευτελίζει, κάνει τα πράγματα τόσο διάφανα, ώστε σπάζει εκ βάθρων όλο το εξωτερικόν περίβλημα της ευπρεποφανείας του δήθεν συμπαγούς στρατεύματος. Η ανατρεπτική αυτή γλωσσική παρενδυσία υπηρετεί στην ουσία την αρχαία γλώσσα, που όχι μόνον διατηρείται άριστα στον στρατό, αλλά και του προσφέρει κάτι ανεκτίμητο, το δυνάμει είναι του, την ανεξάντλητη ουσία του, την υπέρβαση της φθοράς του. Η διγλωσσία αυτή ασφαλώς δεν εί...

Το '"Ιλαρόν φως του κόσμου" βρίσκεται μετά δεκαπέντε χρόνια και πάλι στην διάθεσι του αναγνωστικού κοινού. Πρόκειται για την οριστική του έκδοσι. Το κείμενο παραμένει αναλλοίωτο. Διωρθώθηκαν τα πληθωρικά τυπογραφικά σφάλματα της αρχικής εκδόσεως και κάποιες αδέξιες εκφράσεις, χωρίς να θίγεται κατ' ελάχιστον το νόημα. Προσθέτω τον παρόντα πρόλογο εν είδει αυτοσχολίου και ένα ευρετήριο θεμάτων και ονομάτων, το οποίο οφείλω, μαζί με την συνολική επιμέλεια του κειμένου, στην άοκνη φροντίδα της Ντίνας Σαμοθράκη. Ο σημερινός αναγνώστης θα διαπιστώση κατά την διαδρομή ότι διαβάζε...

Να παρακολουθήσουμε τη νέα εποχή ενεργά στον ρυθμό της είναι θέμα ζωής και θανάτου. Σε μια τέτοια επιλογή έγκειται το αυθεντικό περιεχόμενο του εκσυγχρονισμού. Δεν ενδιαφέρει να συμβαδίσουμε επιφανειακώς με την εποχή μας. Ενδιαφέρει να μετάσχουμε στη λέσχη των δημιουργών του χρόνου, να τον ανοίγουμε διαρκώς με τις πρωτοβουλίες μας και τις επιλογές μας.

Η "Πολιτεία" είναι από τα μεγαλύτερα κατορθώματα του ανθρώπινου πνεύματος . Ανήκει στην κατηγορία των έργων τα οποία πολλοί θα επέλεγαν σε περίπτωση που θα έπρεπε να σωθεί μόνο ένα εάν καταστρέφονταν όλα τα βιβλία που έχουν γραφτεί. Αποτελεί το ιδρυτικό κείμενο της πολιτικής επιστήμης και από την άποψη αυτή αιμοδοτεί ανά τους αιώνες τον πολιτικό προβληματισμό όσων εμβαθύνουν στις σελίδες του. Αγωνία του Πλάτωνος είναι πώς οι άνθρωποι να συνυπάρχουν ειρηνικά στους κόλπους ενός κράτους και το επιχειρεί θέτοντας όρο της πολιτικής ενότητος της αλήθεια και την δικαιοσύνη,...

Η "Πολιτεία" είναι από τα μεγαλύτερα κατορθώματα του ανθρώπινου πνεύματος . Ανήκει στην κατηγορία των έργων τα οποία πολλοί θα επέλεγαν σε περίπτωση που θα έπρεπε να σωθεί μόνο ένα εάν καταστρέφονταν όλα τα βιβλία που έχουν γραφτεί. Αποτελεί το ιδρυτικό κείμενο της πολιτικής επιστήμης και από την άποψη αυτή αιμοδοτεί ανά τους αιώνες τον πολιτικό προβληματισμό όσων εμβαθύνουν στις σελίδες του. Αγωνία του Πλάτωνος είναι πώς οι άνθρωποι να συνυπάρχουν ειρηνικά στους κόλπους ενός κράτους και το επιχειρεί θέτοντας όρο της πολιτικής ενότητος της αλήθεια και την δικαιοσύνη,...