Αργυρίου Αλέξανδρος 1921-2009
Argyríou Aléxandros
Ο κριτικός και ιστορικός της λογοτεχνίας Αλέξανδρος Αργυρίου (1921-2009) γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Το πραγματικό του όνομα ήταν Αλέξανδρος Κουμπής. Σπούδασε πολιτικός μηχανικός στο ΕΜΠ. Ταυτόχρονα, φανέρωσε τις λογοτεχνικές του αρετές συνεργαζόμενος ως κριτικός βιβλίου με τα περιοδικά "Ελεύθερα Γράμματα" (Νοέμβριος 1947 έως Ιούνιος 1949) και "Ποιητική Τέχνη" (1947-49). Το 1950 πήρε το απολυτήριο του (Βασιλικού) Ναυτικού "άνευ κυανής λωρίδος". Έκτοτε δούλευε επαγγελματικά σε μελέτες "φερόντων οργανισμών" (1950-1992). Συγχρόνως άρχισε να γράφει κριτικές βιβλίων στις εφημερίδες "Δημοκρατικός Τύπος" (1950), "Δημοκρατική" (1951). "Ημέρα" (1952) και στα περιοδικά "Στόχος" (1951), "Αγγλοελληνική Επιθεώρηση" (1953-54, περίοδος Γ. Π. Σαββίδη), "Καινούρια Εποχή" (1957-58), "Εποχές" (1963), "Ταχυδρόμος" (1965), "Νέα Πορεία" (1959-2009), "Κριτική" (1961) και "Η Συνέχεια" (1973). Έγραψε την "Εισαγωγή στη μεταπολεμική ποίηση" στην "Ανθολογία μεταπολεμικών ποιητών" των Ντίνου Γιωργούδη και Κ. Γεννατά (1957). Δημοσίευσε τακτικά επιφυλλίδες στην εφημερίδα "Το Βήμα" (1971-73 και 1979-85), και αραιά στις εφημερίδες "Μεσημβρινή" (1965) και "Η Καθημερινή" (1976-1980). Υπήρξε υπεύθυνος στο δεκάτομο λεξικό της "Εκδοτικής Αθηνών" για τα λήμματα λογοτεχνών του εικοστού αιώνα. Δίδαξε ιστορία λογοτεχνίας του Μεσοπολέμου, επί εξάμηνο, στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, στο Ρέθυμνο (1963-64). Μετείχε στη συντακτική επιτροπή που εξέδωσε τα "Δεκαοχτώ κείμενα" (1970), τα "Νέα κείμενα 1 και 2" (1971) και το περιοδικό "Η Συνέχεια" (1973). Έχουν εκδοθεί τρία αντίτυπα μελετών του "εκτός εμπορίου" (1957-1962), τρία βιβλία με "επιμέλεια" και "εκτενείς εισαγωγές" του σε ανθολογίες-γραμματολογίες (1969-1988) και πέντε τόμοι δοκιμίων-μελετών του (1984-1996). Συγκέντρωσε, επιμελήθηκε και "ανέσυρε" την ύλη των ετών 1929-1939 στον τόμο: "Νικόλας Κάλας: κείμενα ποιητικής και αισθητικής", 1982. Συμμετείχε σε είκοσι επτά "Σύμμεικτους" τόμους, για διάφορα θέματα λογοτεχνίας και ιστορίας της (1961-1997). Καρπός της μεγάλης πείρας του και της συνεχούς μελέτης είναι η οκτάτομη "Ιστορία της Ελληνικής Λογοτεχνίας και της Πρόσληψής της (1918-2000)" που αποτελεί βασικό βοήθημα για τη σπουδή των ελληνικών γραμμάτων. Αντίθετα από ό,τι συμβαίνει με τις άλλες σημαντικές Ιστορίες της Λογοτεχνίας, η δική του δίνει λιγότερη έμφαση στην αφηγηματικότητα και περισσότερη στη βιβλιογραφική πληρότητα. Η πρωτοτυπία της έγκειται στο ότι καθρεφτίζει την εικόνα της ελληνικής λογοτεχνίας στα μάτια των συγχρόνων της μέσα από πλήθος παραθέματα. Μειλίχιος ως άνθρωπος, συναινετικός και καθόλου των άκρων, βοήθησε αναρίθμητους ερευνητές και λογοτέχνες στα πρώτα τους βήματα. Η ευρεία αποδοχή του αποτυπώθηκε στις πολλές τιμητικές διακρίσεις, ανακηρύχθηκε επίτιμος διδάκτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (1999), έλαβε το Α΄ Βραβείο κριτικής-δοκιμίου για το βιβλίο του "Διαδοχικές αναγνώσεις Ελλήνων υπερρεαλιστών" (1984), το Μέγα Βραβείο του Υπουργείου Πολιτισμού και για την συνολική προσφορά του το Βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών (2004). Πέθανε στην Αθήνα από επιπλοκές της υγείας του, στις 22 Μαΐου 2009, σε ηλικία 88 ετών.
Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στους δύστηνους καιρούς 1941-1944
Αργυρίου Αλέξανδρος 1921-2009
Εκδόσεις Καστανιώτη (2003)
Η προκείμενη "Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στους δύστηνους καιρούς (1941-1944), τόμος Γ', έρχεται να συνεχίσει την "Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας στα χρόνια του Μεσοπολέμου (1918-1940)", τόμοι Α' και Β', η οποία εκδόθηκε το 2001. Ο νέος αυτός τόμος εξιστορεί την αμέσως επόμενη χρονική φάση του συνόλου του έργου (1880-1999) υπακούοντας στους ίδιους όρους κατάθεσης της λογοτεχνικής ύλης, οι οποίοι εκτέθηκαν και αναπτύχθηκαν στον πρόλογο και στην εισαγωγή του Α' τόμου της έκδοσης του 2001. Περιληπτικά, οι όροι αυτοί υπηρετούν την ιδέα να παρασταθεί...
Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στα χρόνια του Μεσοπολέμου 1918-1940
Αργυρίου Αλέξανδρος 1921-2009
Εκδόσεις Καστανιώτη (2001)
Η εργασία αυτή με τίτλο "Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της από το 1880 έως το 2000" αποτελείται από τρεις ενότητες. Η πρώτη ενότητα πραγματεύεται τη λογοτεχνία στα χρόνια του μαχόμενου Δημοτικισμού (1880-1917). Η δεύτερη ενότητα αφορά στα χρόνια του Μεσοπολέμου (1918-1940) και η τρίτη ενότητα αναφέρεται στην Κατοχή, στον Εμφύλιο πόλεμο και φτάνει μέχρι το τέλος του Εικοστού αιώνα. Δεν πρόκειται συνεπώς για μια ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας: από τη γένεσή της (1000 μ.Χ.) έως τις ημέρες μας, αλλά αποκλειστικά για την τελευταία περίοδο των 120 τελευτα...
Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στα χρόνια του Μεσοπολέμου 1918-1940
Αργυρίου Αλέξανδρος 1921-2009
Εκδόσεις Καστανιώτη (2001)
Εάν η παρούσα εργασία ονομάστηκε καταχρηστικά Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στα χρόνια 1876 έως 1985/2000, τίτλος που παραπέμπει στις γνωστές Ιστορίες, και ίσως δημιουργεί άλλες προσδοκίες, θα μπορούσε επίσης να ονομαστεί: (α) "Δοκίμιο ιστορίας της λογοτεχνίας". (β) "(Εξ)ιστόρηση της λογοτεχνίας..." -από ένα φανατικό για γράμματα αναγνώστη. (γ) "Γραμματολογία της λογοτεχνίας..." -από ερασιτέχνη αλλά επίσης φανατικό βιβλιογράφο. (δ) "Περιδιάβαση" στους δρόμους και στα στενορύμια των ελληνικών γραμμάτων. (ε) "Διεξοδικό χρονικό της λογοτεχνίας", όπο...
Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στα χρόνια του Μεσοπολέμου 1918-1940
Αργυρίου Αλέξανδρος 1921-2009
Εκδόσεις Καστανιώτη (2001)
Εάν η παρούσα εργασία ονομάστηκε καταχρηστικά Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στα χρόνια 1876 έως 1985/2000, τίτλος που παραπέμπει στις γνωστές Ιστορίες, και ίσως δημιουργεί άλλες προσδοκίες, θα μπορούσε επίσης να ονομαστεί: (α) "Δοκίμιο ιστορίας της λογοτεχνίας". (β) "(Εξ)ιστόρηση της λογοτεχνίας..." -από ένα φανατικό για γράμματα αναγνώστη. (γ) "Γραμματολογία της λογοτεχνίας..." -από ερασιτέχνη αλλά επίσης φανατικό βιβλιογράφο. (δ) "Περιδιάβαση" στους δρόμους και στα στενορύμια των ελληνικών γραμμάτων. (ε) "Διεξοδικό χρονικό της λογοτεχνίας", όπο...
Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στα χρόνια του ετεροκαθορισμένου εμφυλίου πολέμου 1945-1949
Αργυρίου Αλέξανδρος 1921-2009
Εκδόσεις Καστανιώτη (2004)
Ο Δ' τόμος της σειράς "Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στα χρόνια του ετεροκαθορισμένου εμφυλίου πολέμου 1945-1949" έρχεται να συμπληρώσει τον προηγούμενο Γ' τόμο και να ολοκληρώσει την εικόνα της δραματικής δεκαετίας 1940-1949. Παρά τις διαφορές που παρατηρούνται στις δύο αυτές περιόδους, διαπιστώνουμε πολλούς "κοινούς τόπους", με δεσπόζουσα παράμετρο την απουσία της ελευθερίας, την οποία συνοδεύουν ως όμαιμοι αδελφοί: η βία και ο θάνατος. Για ό, τι εθνικό και πολιτικό συμβαίνει τη δεύτερη περίοδο, οι αφετηρίες του μπορεί να εντοπιστούν στην πρώτη. Ο α...
Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στα χρόνια του ετεροκαθορισμένου εμφυλίου πολέμου 1945-1949
Αργυρίου Αλέξανδρος 1921-2009
Εκδόσεις Καστανιώτη (2004)
Ο Δ' τόμος της σειράς "Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στα χρόνια του ετεροκαθορισμένου εμφυλίου πολέμου 1945-1949" έρχεται να συμπληρώσει τον προηγούμενο Γ' τόμο και να ολοκληρώσει την εικόνα της δραματικής δεκαετίας 1940-1949. Παρά τις διαφορές που παρατηρούνται στις δύο αυτές περιόδους, διαπιστώνουμε πολλούς "κοινούς τόπους", με δεσπόζουσα παράμετρο την απουσία της ελευθερίας, την οποία συνοδεύουν ως όμαιμοι αδελφοί: η βία και ο θάνατος. Για ό, τι εθνικό και πολιτικό συμβαίνει τη δεύτερη περίοδο, οι αφετηρίες του μπορεί να εντοπιστούν στην πρώτη. Ο α...
Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στα χρόνια της επισφαλούς δημοκρατίας 1950-1956
Αργυρίου Αλέξανδρος 1921-2009
Εκδόσεις Καστανιώτη (2005)
Η προκείμενη Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στα χρόνια της επισφαλούς δημοκρατίας (1950-1956), τόμος Ε΄, συνεχίζει τη μεταγενέστερη χρονικά παρουσίαση της λογοτεχνικής ύλης, η οποία εξετέθη στους ήδη εκδοθέντες τόμους: Α΄ και Β΄ (1918-1940), Γ' (1941-1944), Δ΄ (1945-1949) στα αντίστοιχα έτη: 2001, 2003 και 2004. Με τον Ε΄ τόμο βρισκόμαστε στη μετά τη λήξη του εμφυλίου πολέμου χρονική περίοδο, όπου η κοινοβουλευτική δημοκρατία, με το κλίμα του Eμφυλίου να υποβόσκει, λειτουργούσε με αμφισβητούμενη αξιοπιστία, με συνέπεια ο πολιτικός ορίζοντας να παρουσιά...
Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στα χρόνια της επισφαλούς δημοκρατίας 1950-1956
Αργυρίου Αλέξανδρος 1921-2009
Εκδόσεις Καστανιώτη (2005)
Η προκείμενη "Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στα χρόνια της επισφαλούς δημοκρατίας (1950-1956)", τόμος Ε΄, συνεχίζει τη μεταγενέστερη χρονικά παρουσίαση της λογοτεχνικής ύλης, η οποία εξετέθη στους ήδη εκδοθέντες τόμους: Α΄ και Β΄ (1918-1940), Γ' (1941-1944), Δ΄ (1945-1949) στα αντίστοιχα έτη: 2001, 2003 και 2004. Με τον Ε΄ τόμο βρισκόμαστε στη μετά τη λήξη του εμφυλίου πολέμου χρονική περίοδο, όπου η κοινοβουλευτική δημοκρατία, με το κλίμα του Eμφυλίου να υποβόσκει, λειτουργούσε με αμφισβητούμενη αξιοπιστία, με συνέπεια ο πολιτικός ορίζοντας να παρουσ...
Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στα χρόνια της αυτοσχέδιας ανάπτυξης 1957-1963
Αργυρίου Αλέξανδρος 1921-2009
Εκδόσεις Καστανιώτη (2005)
Στα χρόνια που ερευνά ο ΣΤ΄ τόμος, η ποίηση αυξάνεται με τα έργα: "Η μεγάλη νύχτα και το παράθυρο" του Γ. Βαφόπουλου, "Το πρόσωπο και το είδωλο" του Γ. Θέμελη, "Ο καθρέφτης του μεσονυκτίου" της Ζωής Καρέλλη, πλουτίζεται, λίγο ή πολύ, με τα: "Εν ανθηρώ έλληνι λόγω" του Ν. Εγγονόπουλου, "Γραπτά ή προσωπική μυθολογία (1936-1946)" του Α. Εμπειρίκου, "Ο χρόνος και το ποτάμι" του Ν. Βρεττάκου, και αναβαθμίζεται με "Το 'Αξιον Εστί" και τις "Έξη και μία τύψεις για τον ουρανό" του Οδ. Ελύτη. Ο Γ. Ρίτσος αναδεικνύεται σε όλο το ποιητικό του εύρος, όπως φανέρωναν τα έργα: "Χρονικό", "...
Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στα χρόνια της αυτοσχέδιας ανάπτυξης 1957-1963
Αργυρίου Αλέξανδρος 1921-2009
Εκδόσεις Καστανιώτη (2005)
Στα χρόνια που ερευνά ο ΣΤ΄ τόμος, η ποίηση αυξάνεται με τα έργα: "Η μεγάλη νύχτα και το παράθυρο" του Γ. Βαφόπουλου, "Το πρόσωπο και το είδωλο" του Γ. Θέμελη, "Ο καθρέφτης του μεσονυκτίου" της Ζωής Καρέλλη, πλουτίζεται, λίγο ή πολύ, με τα: "Εν ανθηρώ έλληνι λόγω" του Ν. Εγγονόπουλου, "Γραπτά ή προσωπική μυθολογία (1936-1946)" του Α. Εμπειρίκου, "Ο χρόνος και το ποτάμι" του Ν. Βρεττάκου, και αναβαθμίζεται με "Το 'Αξιον Εστί" και τις "Έξη και μία τύψεις για τον ουρανό" του Οδ. Ελύτη. Ο Γ. Ρίτσος αναδεικνύεται σε όλο το ποιητικό του εύρος, όπως φανέρωναν τα έργα: "Χρονικό", "...
Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της όταν η δημοκρατία δοκιμάζεται, υπονομεύεται και καταλύεται
Αργυρίου Αλέξανδρος 1921-2009
Εκδόσεις Καστανιώτη (2007)
Oι τόμοι Z΄ και H΄ έρχονται να συμπληρώσουν την Iστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και την πρόσληψή της με τους όρους που κατονομάζουν στον "Πρόλογο" της εργασίας, ή, για να το πούμε συνοπτικά, με πρόθεση να παρασταθεί η ιστορική και συγκριτική εικόνα των ρευμάτων, των σχολών, των νοοτροπιών, που διέτρεξαν την ελληνική λογοτεχνία από το 1918 έως το 1963. Oι Z΄ και H΄ τόμοι εξετάζουν την ενδεκαετία 1964-1974, οπότε και περατώνεται η πρόσληψη των συγγραφέων που μέχρι τότε είχαν παρουσιαστεί στο δημιουργικό λογοτεχνικό πεδίο. Ωστόσο, επειδή οι συγγραφείς που περιλήφθηκαν στο έρ...
Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της όταν η δημοκρατία δοκιμάζεται, υπονομεύεται και καταλύεται
Αργυρίου Αλέξανδρος 1921-2009
Εκδόσεις Καστανιώτη (2007)
Το 1974 αποτελεί σημείο τομής στη λογοτεχνία μας, που χωρίζεται σε μια πρώτη περίοδο, φορτισμένη ιδεολογικά, και σε μια δεύτερη, απαλλαγμένη από τραυματικές εμπειρίες. Ο χωρισμός δεν συνεπάγεται και αξιολογικές εκτιμήσεις. Κάθε μία περίοδος έχει τις δικές της σημασίες και αξίες. Η ύλη των προκείμενων τόμων Ζ΄ και Η΄ προσφέρεται για τις ακόλουθες εκτιμήσεις: Στα 1974 μοιάζει να κλείνει το κεφάλαιο της πεζογραφίας του Μεσοπολέμου, πρώτα για συμπτωματικούς λόγους (πεθαίνουν αρκετοί από τους κορυφαίους εκπροσώπους της), αλλά ενδέχεται να θεωρηθεί πως έχει εξαντληθεί το ιδεολ...
Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της όταν η δημοκρατία δοκιμάζεται, υπονομεύεται και καταλύεται
Αργυρίου Αλέξανδρος 1921-2009
Εκδόσεις Καστανιώτη (2007)
Oι τόμοι Z΄ και H΄ έρχονται να συμπληρώσουν την Iστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και την πρόσληψή της με τους όρους που κατονομάζουν στον "Πρόλογο" της εργασίας, ή, για να το πούμε συνοπτικά, με πρόθεση να παρασταθεί η ιστορική και συγκριτική εικόνα των ρευμάτων, των σχολών, των νοοτροπιών, που διέτρεξαν την ελληνική λογοτεχνία από το 1918 έως το 1963. Oι Z΄ και H΄ τόμοι εξετάζουν την ενδεκαετία 1964-1974, οπότε και περατώνεται η πρόσληψη των συγγραφέων που μέχρι τότε είχαν παρουσιαστεί στο δημιουργικό λογοτεχνικό πεδίο. Ωστόσο, επειδή οι συγγραφείς που περιλήφθηκαν στο έρ...
Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της όταν η δημοκρατία δοκιμάζεται, υπονομεύεται και καταλύεται
Αργυρίου Αλέξανδρος 1921-2009
Εκδόσεις Καστανιώτη (2007)
Το 1974 αποτελεί σημείο τομής στη λογοτεχνία μας, που χωρίζεται σε μια πρώτη περίοδο, φορτισμένη ιδεολογικά, και σε μια δεύτερη, απαλλαγμένη από τραυματικές εμπειρίες. Ο χωρισμός δεν συνεπάγεται και αξιολογικές εκτιμήσεις. Κάθε μία περίοδος έχει τις δικές της σημασίες και αξίες. Η ύλη των προκείμενων τόμων Ζ΄ και Η΄ προσφέρεται για τις ακόλουθες εκτιμήσεις: Στα 1974 μοιάζει να κλείνει το κεφάλαιο της πεζογραφίας του Μεσοπολέμου, πρώτα για συμπτωματικούς λόγους (πεθαίνουν αρκετοί από τους κορυφαίους εκπροσώπους της), αλλά ενδέχεται να θεωρηθεί πως έχει εξαντληθεί το ιδεολ...
Η μεταπολεμική πεζογραφία
Σοκόλη (1996)
Η κριτική για τα βιβλία του Τηλέμαχου Αλαβέρα
Συλλογικό έργο
Εταιρία Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης (2007)
[...] Στον παρόντα τόμο περιλαμβάνονται κριτικές που δημοσιεύτηκαν μέχρι τώρα για τα εκδοθέντα βιβλία. Κρίθηκε προσφορότερη η παράθεσή τους κατά βιβλίο σε χρονική αλληλουχία και τα συνολικότερα κριτικά αντικρίσματα να συμπληρώνουν την εικόνα, από τη σελίδα 283 και μετά. Η παράθεση των κριτικών με αλφαβητική σειρά κατά συγγραφέα σημειώνεται και στη δεύτερη σελίδα κάθε ψευδότιτλου ως πίνακας περιεχομένων. [...] (από το εισαγωγικό σημείωμα)
Η επίδραση των ιδεών του μαρξισμού στη λογοτεχνία μας
Συλλογικό έργο
Κένταυρος (1984)
Η έκδοση αυτή παρουσιάζει τη δημόσια συζήτηση που διοργάνωσε το Κέντρο Μαρξιστικών Σπουδών το βράδυ της 2ας Απριλίου 1984 στο Θέατρο Βεάκη με γενικό θέμα: "Οι επιδράσεις του μαρξισμού στην ελληνική λογοτεχνία, από το 1920 έως το 1980". Το νόημα της δημοσίευσης σε τόμο αυτής της συζήτησης, που πιστεύουμε ότι έθεσε κάποιους όρους προσέγγισης στο αδιερεύνητο ουσιαστικά θέμα, δεν έχει άλλο σκοπό, παρά, γνωστοποιώντας το αντικείμενο της συζήτησης σε ευρύτερο κοινό, να αποτελέσει το έναυσμα για μια επεξεργασία του σε βάθος και πλάτος, ώστε, καταφεύγοντας σε χαρακτηριστικές λεπ...