Αργυρίου Αλέξανδρος 1921-2009
Argyríou Aléxandros
Ο κριτικός και ιστορικός της λογοτεχνίας Αλέξανδρος Αργυρίου (1921-2009) γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Το πραγματικό του όνομα ήταν Αλέξανδρος Κουμπής. Σπούδασε πολιτικός μηχανικός στο ΕΜΠ. Ταυτόχρονα, φανέρωσε τις λογοτεχνικές του αρετές συνεργαζόμενος ως κριτικός βιβλίου με τα περιοδικά "Ελεύθερα Γράμματα" (Νοέμβριος 1947 έως Ιούνιος 1949) και "Ποιητική Τέχνη" (1947-49). Το 1950 πήρε το απολυτήριο του (Βασιλικού) Ναυτικού "άνευ κυανής λωρίδος". Έκτοτε δούλευε επαγγελματικά σε μελέτες "φερόντων οργανισμών" (1950-1992). Συγχρόνως άρχισε να γράφει κριτικές βιβλίων στις εφημερίδες "Δημοκρατικός Τύπος" (1950), "Δημοκρατική" (1951). "Ημέρα" (1952) και στα περιοδικά "Στόχος" (1951), "Αγγλοελληνική Επιθεώρηση" (1953-54, περίοδος Γ. Π. Σαββίδη), "Καινούρια Εποχή" (1957-58), "Εποχές" (1963), "Ταχυδρόμος" (1965), "Νέα Πορεία" (1959-2009), "Κριτική" (1961) και "Η Συνέχεια" (1973). Έγραψε την "Εισαγωγή στη μεταπολεμική ποίηση" στην "Ανθολογία μεταπολεμικών ποιητών" των Ντίνου Γιωργούδη και Κ. Γεννατά (1957). Δημοσίευσε τακτικά επιφυλλίδες στην εφημερίδα "Το Βήμα" (1971-73 και 1979-85), και αραιά στις εφημερίδες "Μεσημβρινή" (1965) και "Η Καθημερινή" (1976-1980). Υπήρξε υπεύθυνος στο δεκάτομο λεξικό της "Εκδοτικής Αθηνών" για τα λήμματα λογοτεχνών του εικοστού αιώνα. Δίδαξε ιστορία λογοτεχνίας του Μεσοπολέμου, επί εξάμηνο, στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, στο Ρέθυμνο (1963-64). Μετείχε στη συντακτική επιτροπή που εξέδωσε τα "Δεκαοχτώ κείμενα" (1970), τα "Νέα κείμενα 1 και 2" (1971) και το περιοδικό "Η Συνέχεια" (1973). Έχουν εκδοθεί τρία αντίτυπα μελετών του "εκτός εμπορίου" (1957-1962), τρία βιβλία με "επιμέλεια" και "εκτενείς εισαγωγές" του σε ανθολογίες-γραμματολογίες (1969-1988) και πέντε τόμοι δοκιμίων-μελετών του (1984-1996). Συγκέντρωσε, επιμελήθηκε και "ανέσυρε" την ύλη των ετών 1929-1939 στον τόμο: "Νικόλας Κάλας: κείμενα ποιητικής και αισθητικής", 1982. Συμμετείχε σε είκοσι επτά "Σύμμεικτους" τόμους, για διάφορα θέματα λογοτεχνίας και ιστορίας της (1961-1997). Καρπός της μεγάλης πείρας του και της συνεχούς μελέτης είναι η οκτάτομη "Ιστορία της Ελληνικής Λογοτεχνίας και της Πρόσληψής της (1918-2000)" που αποτελεί βασικό βοήθημα για τη σπουδή των ελληνικών γραμμάτων. Αντίθετα από ό,τι συμβαίνει με τις άλλες σημαντικές Ιστορίες της Λογοτεχνίας, η δική του δίνει λιγότερη έμφαση στην αφηγηματικότητα και περισσότερη στη βιβλιογραφική πληρότητα. Η πρωτοτυπία της έγκειται στο ότι καθρεφτίζει την εικόνα της ελληνικής λογοτεχνίας στα μάτια των συγχρόνων της μέσα από πλήθος παραθέματα. Μειλίχιος ως άνθρωπος, συναινετικός και καθόλου των άκρων, βοήθησε αναρίθμητους ερευνητές και λογοτέχνες στα πρώτα τους βήματα. Η ευρεία αποδοχή του αποτυπώθηκε στις πολλές τιμητικές διακρίσεις, ανακηρύχθηκε επίτιμος διδάκτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (1999), έλαβε το Α΄ Βραβείο κριτικής-δοκιμίου για το βιβλίο του "Διαδοχικές αναγνώσεις Ελλήνων υπερρεαλιστών" (1984), το Μέγα Βραβείο του Υπουργείου Πολιτισμού και για την συνολική προσφορά του το Βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών (2004). Πέθανε στην Αθήνα από επιπλοκές της υγείας του, στις 22 Μαΐου 2009, σε ηλικία 88 ετών.
Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στα χρόνια της αυτοσχέδιας ανάπτυξης 1957-1963
Αργυρίου Αλέξανδρος 1921-2009
Εκδόσεις Καστανιώτη (2005)
Στα χρόνια που ερευνά ο ΣΤ΄ τόμος, η ποίηση αυξάνεται με τα έργα: "Η μεγάλη νύχτα και το παράθυρο" του Γ. Βαφόπουλου, "Το πρόσωπο και το είδωλο" του Γ. Θέμελη, "Ο καθρέφτης του μεσονυκτίου" της Ζωής Καρέλλη, πλουτίζεται, λίγο ή πολύ, με τα: "Εν ανθηρώ έλληνι λόγω" του Ν. Εγγονόπουλου, "Γραπτά ή προσωπική μυθολογία (1936-1946)" του Α. Εμπειρίκου, "Ο χρόνος και το ποτάμι" του Ν. Βρεττάκου, και αναβαθμίζεται με "Το 'Αξιον Εστί" και τις "Έξη και μία τύψεις για τον ουρανό" του Οδ. Ελύτη. Ο Γ. Ρίτσος αναδεικνύεται σε όλο το ποιητικό του εύρος, όπως φανέρωναν τα έργα: "Χρονικό", "...
Το χρονικό του Κέδρου
Συλλογικό έργο
Κέδρος (2004)
[...] Μισό αιώνα καλύπτει η αδιάλειπτη παρουσία του Κέδρου: 1954-2004. Πενήντα δημιουργικά χρόνια στα οποία διακρίνονται τρεις χρονολογίες που υπήρξαν σταθμοί στην εξέλιξή του. Οι δύο πρώτες αποτελούν ταυτόχρονα σταθμούς και για την πρόσφατη ιστορία μας: η διδακτορία του 1967 και η μεταπολίτευση του 1974. Η τρίτη, το 1985, είναι επίσης μια χρονιά μετάβασης με τη μεταβίβαση της ιδιοκτησίας του Κέδρου από τη Νανά Καλλιανέση στους σημερινούς εκδότες. Πρόσωπα και περιστατικά από τα χρόνια αυτά ζωντανεύουν στον συλλογικό επετειακό μας τόμο. Όλα τα στοιχεία έχουν αντληθεί αποκλε...
Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στα χρόνια του ετεροκαθορισμένου εμφυλίου πολέμου 1945-1949
Αργυρίου Αλέξανδρος 1921-2009
Εκδόσεις Καστανιώτη (2004)
Ο Δ' τόμος της σειράς "Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στα χρόνια του ετεροκαθορισμένου εμφυλίου πολέμου 1945-1949" έρχεται να συμπληρώσει τον προηγούμενο Γ' τόμο και να ολοκληρώσει την εικόνα της δραματικής δεκαετίας 1940-1949. Παρά τις διαφορές που παρατηρούνται στις δύο αυτές περιόδους, διαπιστώνουμε πολλούς "κοινούς τόπους", με δεσπόζουσα παράμετρο την απουσία της ελευθερίας, την οποία συνοδεύουν ως όμαιμοι αδελφοί: η βία και ο θάνατος. Για ό, τι εθνικό και πολιτικό συμβαίνει τη δεύτερη περίοδο, οι αφετηρίες του μπορεί να εντοπιστούν στην πρώτη. Ο α...
Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στα χρόνια του ετεροκαθορισμένου εμφυλίου πολέμου 1945-1949
Αργυρίου Αλέξανδρος 1921-2009
Εκδόσεις Καστανιώτη (2004)
Ο Δ' τόμος της σειράς "Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στα χρόνια του ετεροκαθορισμένου εμφυλίου πολέμου 1945-1949" έρχεται να συμπληρώσει τον προηγούμενο Γ' τόμο και να ολοκληρώσει την εικόνα της δραματικής δεκαετίας 1940-1949. Παρά τις διαφορές που παρατηρούνται στις δύο αυτές περιόδους, διαπιστώνουμε πολλούς "κοινούς τόπους", με δεσπόζουσα παράμετρο την απουσία της ελευθερίας, την οποία συνοδεύουν ως όμαιμοι αδελφοί: η βία και ο θάνατος. Για ό, τι εθνικό και πολιτικό συμβαίνει τη δεύτερη περίοδο, οι αφετηρίες του μπορεί να εντοπιστούν στην πρώτη. Ο α...
Μανόλης Αναγνωστάκης
Αργυρίου Αλέξανδρος 1921-2009
Γαβριηλίδης (2004)
Από τους ποιητές που για ουσιαστικούς, μεθοδολογικούς και χρηστικούς λόγους κατατάσσομε στην πρώτη μεταπολεμική γενιά, ο Μανόλης Αναγνωστάκης είναι ένας από τους ελάχιστους που δημοσιεύουν σε πρώιμη ηλικία ποιητική τους παραγωγή και ο μόνος που την εντάσσει στο έργο του χωρίς μεταγενέστερες προσθαφαιρέσεις ή διορθώσεις. Στα είκοσί του χρόνια, το 1945, δημοσιεύει και την πρώτη του συλλογή από 20 ποιήματα, γραμμένα από τα δεκαέξι έως τα δεκαεννιά του χρόνια. Επτά από αυτά τα ποιήματα έχουν στον τίτλο τους χρονικές σημάνσεις: "Χειμώνας 1942", "Απροσδιόριστη χρονολογία", "Θα '...
Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στους δύστηνους καιρούς 1941-1944
Αργυρίου Αλέξανδρος 1921-2009
Εκδόσεις Καστανιώτη (2003)
Η προκείμενη "Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στους δύστηνους καιρούς (1941 - 1944)", τόμος Γ΄, έρχεται να συνεχίσει την "Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας στα χρόνια του Μεσοπολέμου (1918 - 1940), τόμοι Α΄ και Β΄, η οποία εκδόθηκε το 2001. Ο νέος αυτός τόμος εξιστορεί μια επόμενη χρονική φάση του συνόλου του έργου (1880 - 1999), υπακούοντας στους ίδιους όρους κατάθεσης της λογοτεχνικής ύλης, οι οποίοι εκτέθηκαν και αναπτύχθηκαν στον πρόλογο του Α΄ τόμου της έκδοσης του 2001. Περιληπτικά, οι όροι αυτοί υπηρετούν την "ιδέα" να παρασταθεί η ιστορική και...
Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στους δύστηνους καιρούς 1941-1944
Αργυρίου Αλέξανδρος 1921-2009
Εκδόσεις Καστανιώτη (2003)
Η προκείμενη "Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στους δύστηνους καιρούς (1941-1944), τόμος Γ', έρχεται να συνεχίσει την "Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας στα χρόνια του Μεσοπολέμου (1918-1940)", τόμοι Α' και Β', η οποία εκδόθηκε το 2001. Ο νέος αυτός τόμος εξιστορεί την αμέσως επόμενη χρονική φάση του συνόλου του έργου (1880-1999) υπακούοντας στους ίδιους όρους κατάθεσης της λογοτεχνικής ύλης, οι οποίοι εκτέθηκαν και αναπτύχθηκαν στον πρόλογο και στην εισαγωγή του Α' τόμου της έκδοσης του 2001. Περιληπτικά, οι όροι αυτοί υπηρετούν την ιδέα να παρασταθεί...
Για τον Χριστιανόπουλο
Συλλογικό έργο
Αιγαίον (2003)
[...] Τα κείμενα για την ποίηση του Χριστιανόπουλου καλύπτουν χρονική περίοδο, η οποία κατά τι υπερβαίνει το ήμισυ ενός αιώνα (1950-2002). Ανεξαρτήτως των κειμένων που επιλέξαμε, ένα ποσοτικό συμπέρασμα είναι δυνατόν να σκιαγραφηθεί: Με την πάροδο του χρόνου ο ουσιαστικός κριτικός λόγος υποκαθίσταται από έναν επιφανειακότερο δημοσιογραφίζοντα λόγο. Αξιόλογα κριτικά και φιλολογικά κείμενα γράφονται και σήμερα· "επιδερμικές" προσεγγίσεις επιχειρούνταν και στη δεκαετία του 1950, αλλά -ως γνωστόν- οι εξαιρέσεις επιβεβαιώνουν τον κανόνα. Η σύνταξη ενός τόμου με κριτικά κείμεν...
Νίκος Γ. Κατηφόρης 1903-1967
Συλλογικό έργο
Εταιρεία Λευκαδικών Μελετών (2003)
Περιέχονται οι εισηγήσεις: - Αλέξ. Αργυρίου, "Λόγος και αντίλογος για τον πεζογράφο Νίκο Κατηφόρη" - Χριστίνα Ντουνιά, "Ο Νίκος Κατηφόρης και οι "Νέοι Πρωτοπόροι"" - Ναταλία Ν. Κατηφόρη, "Ν. Γ. Κατηφόρης. Ο "Προλετάριος" του 1928. Μια πρώτη ανάγνωση."
Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στα χρόνια του Μεσοπολέμου 1918-1940
Αργυρίου Αλέξανδρος 1921-2009
Εκδόσεις Καστανιώτη (2001)
Η εργασία αυτή με τίτλο "Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της από το 1880 έως το 2000" αποτελείται από τρεις ενότητες. Η πρώτη ενότητα πραγματεύεται τη λογοτεχνία στα χρόνια του μαχόμενου Δημοτικισμού (1880-1917). Η δεύτερη ενότητα αφορά στα χρόνια του Μεσοπολέμου (1918-1940) και η τρίτη ενότητα αναφέρεται στην Κατοχή, στον Εμφύλιο πόλεμο και φτάνει μέχρι το τέλος του Εικοστού αιώνα. Δεν πρόκειται συνεπώς για μια ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας: από τη γένεσή της (1000 μ.Χ.) έως τις ημέρες μας, αλλά αποκλειστικά για την τελευταία περίοδο των 120 τελευτα...
Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στα χρόνια του Μεσοπολέμου 1918-1940
Αργυρίου Αλέξανδρος 1921-2009
Εκδόσεις Καστανιώτη (2001)
Εάν η παρούσα εργασία ονομάστηκε καταχρηστικά Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στα χρόνια 1876 έως 1985/2000, τίτλος που παραπέμπει στις γνωστές Ιστορίες, και ίσως δημιουργεί άλλες προσδοκίες, θα μπορούσε επίσης να ονομαστεί: (α) "Δοκίμιο ιστορίας της λογοτεχνίας". (β) "(Εξ)ιστόρηση της λογοτεχνίας..." -από ένα φανατικό για γράμματα αναγνώστη. (γ) "Γραμματολογία της λογοτεχνίας..." -από ερασιτέχνη αλλά επίσης φανατικό βιβλιογράφο. (δ) "Περιδιάβαση" στους δρόμους και στα στενορύμια των ελληνικών γραμμάτων. (ε) "Διεξοδικό χρονικό της λογοτεχνίας", όπο...
Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στα χρόνια του Μεσοπολέμου 1918-1940
Αργυρίου Αλέξανδρος 1921-2009
Εκδόσεις Καστανιώτη (2001)
Εάν η παρούσα εργασία ονομάστηκε καταχρηστικά Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στα χρόνια 1876 έως 1985/2000, τίτλος που παραπέμπει στις γνωστές Ιστορίες, και ίσως δημιουργεί άλλες προσδοκίες, θα μπορούσε επίσης να ονομαστεί: (α) "Δοκίμιο ιστορίας της λογοτεχνίας". (β) "(Εξ)ιστόρηση της λογοτεχνίας..." -από ένα φανατικό για γράμματα αναγνώστη. (γ) "Γραμματολογία της λογοτεχνίας..." -από ερασιτέχνη αλλά επίσης φανατικό βιβλιογράφο. (δ) "Περιδιάβαση" στους δρόμους και στα στενορύμια των ελληνικών γραμμάτων. (ε) "Διεξοδικό χρονικό της λογοτεχνίας", όπο...
Ιστορικό τοπίο και ιστορική μνήμη: το παράδειγμα της Μακρονήσου
Συλλογικό έργο
Φιλίστωρ (2000)
Περιέχονται οι ενότητες: Πρώτη Συνεδρία Α. Έναρξη - υποδοχή συνέδρων - προσφωνήσεις - Κώστας Διαφωνίδης - Θεμιστοκλής Ξανθόπουλος - Κώστας Λαλιώτης - Ελισάβετ Παπαζώη - Ευάγγελος Βενιζέλος - Στέφανος Λέπουρας - Βασίλης Εφραιμίδης - Βασίλης Χρηστακέας Β. Παρεμβάσεις για την προστασία και ανάδειξη του ιστορικού τόπου - Νίκη Ζαμενοπούλου, "Σύντομη αναφορά στο έργο της Διυπουργικής Ομάδας Εργασίας" - Μίνα Ξύδη, "Χωρική και θεσμική προσέγγιση, προβλήματα" - Μόνικα Σκαλτσά, "Παρεμβάσεις σε ιστορικό τόπο: η περίπτωση της Μακρονήσου" - Ρένα Λευκαδίτου, "Οδοιπορικ...
Για τον Σινόπουλο
Συλλογικό έργο
Αιγαίον (2000)
Η ποίηση και η κριτική, με τις διάφορες μορφές της (από την κριτικογραφία των εφημερίδων και των λογοτεχνικών περιοδικών μέχρι τις μελέτες που εποπτεύουν τη λογοτεχνία μιας πρόσφατης χρονικής περιόδου), διαγράφουν δύο τροχιές άλλοτε παράλληλες κι άλλοτε τεμνόμενες, γενικά όμως αλληλεπιδρούσες. Η φορά της επίδρασης μετατίθεται, κατά καιρούς, από τη μια στην άλλη πλευρά. Η ιστορία της λογοτεχνίας και της κριτικής, όπως εξάλλου η ιστορική θεώρηση κάθε ανθρώπινης δραστηριότητας, οργανώνει το ερευνητικό και κατόπιν το γνωστικό πεδίο της με τη διαχρονική αφαίρεση των σημαινουσών...
Η ελληνική ποίηση
Σοκόλη (2000)
Η ελληνική ποίηση
Σοκόλη (2000)
Γιώργος Σεφέρης ποιητής και πολίτης
Συλλογικό έργο
Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (2000)
Πώς άραγε πρέπει να οργανώνεται μια έκθεση πολυμέσων για ένα ποιητή, αν φυσικά υπάρχει λόγος για μια τέτοια έκθεση; Τι μπορεί, τελικά, να εκτεθεί από το έργο ενός ποιητή ως θέαμα, ή ως ακρόαμα; Και τι, κατά συνέπεια, σκέφτονται οι οργανωτές της να προσφέρουν στο κοινό που θα την επισκεφθεί; Η μοίρα των νεκρών ποιητών, λησμονημένων ή μη, δεν διαφέρει από τη μοίρα των προσώπων εκείνων, που "λιγόστεψαν τόσο παράξενα μες στη ζωή μας, αυτών που απέμειναν σκιές κυμάτων και στοχασμοί", σύμφωνα με τα λεγόμενα του ίδιου του ποιητή στον "Βασιλιά της Ασίνης". Τα πρόσωπα έχουν χαθεί αν...
Διονύσιος Σολωμός: κανών νεοελληνικού πνευματικού βίου;
Συλλογικό έργο
Σχολή Μωραΐτη. Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας (1999)
Παγκόσμια λογοτεχνία
Εκδοτική Αθηνών (1999)
Ο τόμος "Παγκόσμια λογοτεχνία" της "Εκπαιδευτικής Ελληνικής Εγκυκλοπαίδειας" παρουσιάζει ένα εντυπωσιακό πανόραμα της λογοτεχνικής παραγωγής όλων των λαών της γης, από τα πρώτα προφορικά προϊστορικά έπη ως τα πιο σύγχρονα λογοτεχνικά κινήματα. Συγκεκριμένα, στον τόμο αυτό περιλαμβάνονται αναλυτικές εκθέσεις της λογοτεχνικής εξέλιξης όλων των χωρών, ορισμοί και περιγραφές όλων των λογοτεχνικών ειδών και αναλύσεις της σημασίας των λογοτεχνικών σχολών και κινημάτων. Ορισμένα λήμματα είναι αφιερωμένα στις λεγόμενες "ειδικές" λογοτεχνίες, όπως η παιδική και η αστυνομική λογοτεχν...