Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ο Alexandre Koyre είναι χωρίς αμφιβολία η κεντρική μορφή της σύγχρονης ιστοριογραφίας της επιστήμης. Όχι μόνο γιατί το έργο του θεωρείται θεμελιώδες αλλά γιατί στη ρίζα κάθε ερευνητικού προβλήματος ή μεθοδολογικής διχογνωμίας μπορεί να ανιχνεύσει κανείς μια δική του, προκλητική συνήθως, τοποθέτηση. Το έργο του Koyre θα αποτελέσει υπόδειγμα για ένα νέο τρόπο προσέγγισης της επιστήμης του παρελθόντος. Στα χέρια του η ιστορία της επιστήμης γίνεται ιστορία ιδεών: διαφαίνεται η ενότητα της ανθρώπινης σκέψης σ' όλες τις δημιουργικές της μορφές - φιλοσοφία, θρησκεία, τέχνη, επιστ...

Οι δέκα μελέτες που συγκεντρώνονται στον τόμο αυτόν παρουσιάστηκαν αρχικά σε έναν κύκλο διαλέξεων, που οργανώθηκε από τη φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης. Κοινό τους θέμα είναι τα όνειρα στην αρχαιότητα, από τον Όμηρο ώς τους βυζαντινούς χρονικογράφους. Τα περισσότερα όνειρα που μνημονεύονται στα κείμενα της εποχής δεν τα ονειρεύτηκε ποτέ κανείς. Συνήθως υπηρετούν τις ανάγκες του φιλολογικού είδους στο οποίο ανήκει κάθε κείμενο. Η εμμονή, ωστόσο, όλων των φιλολογικών ειδών στα όνειρα, βεβαιώνει ότι απλοί άνθρωποι και φιλόσοφοι προβληματίζονταν σοβαρά με την ονειρικ...

[...]Η μελέτη χωρίζεται σε τρία μεγάλα μέρη, εκ των οποίων το πρώτο θα μπορούσε να θεωρηθεί εισαγωγικό. Από τα τρία κεφάλαια του πρώτου μέρους, το πρώτο και το τρίτο αναφέρονται στους θετικιστές, τους "ιστορικιστές" και τον Popper, τα σημεία εκκίνησης δηλαδή των νέων τάσεων. Δεν έχουν χαρακτήρα γενικής ανάλυσης, αλλά τείνουν στην επισήμανση και την κωδικοποίηση των εννοιών που επανέρχονται συνεχώς στο κύριο τμήμα της μελέτης. Αντίθετα, το δεύτερο κεφάλαιο, που αφιερώνεται στην ανίχνευση και την αξιόλογηση της "ασυμμετρίας" των επιστημονικών θεωριών, έχει συστηματικό χαρακτ...

Περιέχονται τα κείμενα: - Εισαγωγή: "Εικόνες της επιστήμης" - Rudolf Carnap: "Το κριτήριο του νοήματος" - Karl Popper: "Μια γενική ματιά σε μερικά θεμελιώδη προβλήματα" - T. S. Kuhn: "Οι επαναστάσεις ως αλλαγές κοσμοθεώρησης" - T. S. Kuhn: "Λογική της ανακάλυψης ή ψυχολογία της έρευνας;" - Paul Feyerabend: "Υπερασπίζοντας τον Αριστοτέλη" - Imre Lakatos: "Η ιστορία της επιστήμης και οι ορθολογικές της ανασυγκροτήσεις" - Hilary Putnam: "Εξήγηση και αναφορά" - Alexandre Koyre: "Περί της επιρροής των φιλοσοφικών αντιλήψεων στην εξέλιξη των επιστημονικών θεωριών" - Ale...

"Η δομή τών επιστημονικών επαναστάσεων" του Τ. S. Kuhn είναι το πρώτο βιβλίο μιας σειράς που αποτελεί απόπειρα εισαγωγής στις σύγχρονες απόψεις για τη μέθοδο και την εξέλιξη των επιστημών. Καθώς όμως δεν θέλουμε να μεταφέρουμε απόψεις με τρόπο που να δημιουργούν την εντύπωση οριστικών απαντήσεων, δεν θα περιοριστούμε στην επισήμανση κάποιων καθοριστικών στιγμών (με τη μετάφραση βιβλίων σταθμών) στην πορεία της σύγχρονης φιλοσοφικής προσέγγισης της επιστήμης. Προκειμένου να δώσουμε μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα και να δημιουργήσουμε ένα κλίμα προβληματισμού, θα συμπεριλάβουμε...

"Η δομή τών επιστημονικών επαναστάσεων" του Τ. S. Kuhn είναι το πρώτο βιβλίο μιας σειράς που αποτελεί απόπειρα εισαγωγής στις σύγχρονες απόψεις για τη μέθοδο και την εξέλιξη των επιστημών. Καθώς όμως δεν θέλουμε να μεταφέρουμε απόψεις με τρόπο που να δημιουργούν την εντύπωση οριστικών απαντήσεων, δεν θα περιοριστούμε στην επισήμανση κάποιων καθοριστικών στιγμών (με τη μετάφραση βιβλίων σταθμών) στην πορεία της σύγχρονης φιλοσοφικής προσέγγισης της επιστήμης. Προκειμένου να δώσουμε μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα και να δημιουργήσουμε ένα κλίμα προβληματισμού, θα συμπεριλάβουμε...

Το ερμηνευτικό πρίσμα μέσα από το οποίο προσεγγίζω την πραγματεία "Περί φύσεως" είναι η άποψη ότι το κείμενο αυτό είναι κατά βάση ένα πολεμικό κείμενο. Ο Αριστοτέλης παίρνει θέση σε μια πολεμική που είχε ξεκινήσει ο Πλάτων στα ύστερα έργα του εναντίον της φυσικής φιλοσοφίας των τελευταίων προσωκρατικών, κυρίως εναντίον της ατομικής θεωρίας του Δημόκριτου. Στη διαμάχη αυτή ο Αριστοτέλης συντάσσεται με το μέρος του Πλάτωνα, υιοθετεί την τελεολογική σύλληψη της φύσης και κατακρίνει με μεγαλύτερη ακόμη δριμύτητα και αποτελεσματικότητα τις υλιστικές και μηχανιστικές αντιλήψεις....

Το ερμηνευτικό πρίσμα μέσα από το οποίο προσεγγίζω την πραγματεία "Περί φύσεως" είναι η άποψη ότι το κείμενο αυτό είναι κατά βάση ένα πολεμικό κείμενο. Ο Αριστοτέλης παίρνει θέση σε μια πολεμική που είχε ξεκινήσει ο Πλάτων στα ύστερα έργα του εναντίον της φυσικής φιλοσοφίας των τελευταίων προσωκρατικών, κυρίως εναντίον της ατομικής θεωρίας του Δημόκριτου. Στη διαμάχη αυτή ο Αριστοτέλης συντάσσεται με το μέρος του Πλάτωνα, υιοθετεί την τελεολογική σύλληψη της φύσης και κατακρίνει με μεγαλύτερη ακόμη δριμύτητα και αποτελεσματικότητα τις υλιστικές και μηχανιστικές αντιλήψεις....

Ο Πλάτων γνωρίζει ότι η κατάσταση που διαμορφώνεται σε ένα κράτος είναι συνάρτηση του ήθους: της αρετής και της δικαιοσύνης πρωτίστως των αρχόντων (αφού τελικά μόνον ατομικά προσδιορισμένοι άνθρωποι άρχουν κι όχι "οι νόμοι" ή "οι ιδέες" ή "ο λαός") αλλά και της ηθικής ουσίας που θα υπάρχει στους αρχομένους. Υπό αυτούς τους όρους η παιδεία προβάλλει ως μια ρεαλιστική δυνατότητα, ίσως η μόνη ρεαλιστική δυνατότητα· και ο Πλάτων στηρίζει τα πάντα σ' αυτήν, στη διάπλαση της ηθικής και πνευματικής προσωπικότητας (της μόνης πραγματικής διαλεκτικής σύνθεσης στη ζωή) έχοντας την τρα...

Το βιβλίο παρακολουθεί την παράλληλη ανάπτυξη και την αλληλεπίδραση φιλοσοφίας και επιστήμης στην αρχαία Ελλάδα. Προσπαθεί να προσδιορίσει με ποιον τρόπο κατοχυρώνει την αυτονομία της η αρχαία ελληνική επιστήμη, τι είδους σχέσεις διατηρεί με τη φιλοσοφία, αλλά και πώς οριοθετείται από τις διαδεδομένες ψευδοεπιστήμες (αστρολογία, ονειροκριτική) της ύστερης αρχαιότητας. Η ιστορική περίοδος που καλύπτει ξεκινά από τα χρόνια του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη και φθάνει μέχρι το τέλος της ελληνικής αρχαιότητας. Φιλοδοξία του βιβλίου είναι να φέρει στο προσκήνιο εκείνες τις ιδιαίτ...

Η αποτυχία της Μεσαιωνικής Επιστήμης να αποσπασθεί από τη Φυσική και την Κοσμολογία του Αριστοτέλη -παρά τις τόσες σοβαρές κριτικές εις βάρος τους- αποτελεί το κεντρικό θέμα τούτου του βιβλίου. Με αφετηρία την "καχεκτική" κατάσταση της επιστημονικής σκέψης τον πρώιμο μεσαίωνα, ο συγγραφέας περιγράφει την "έκρηξη των γνώσεων" που προκάλεσαν οι πολυπληθείς μεταφράσεις Ελληνικών και Αραβικών συγγραμμάτων, για να φτάσει στον ύστερο μεσαίωνα και την "ένταση" που άρχισε να συσσωρεύεται ανάμεσα στο Αριστοτέλειο δόγμα και τις εκκολαπτόμενες νέες επιστημονικές αντιλήψεις. Κορυφαίος...

Φιλοσοφία για γυμνασιακούς μαθητές, δεν πάει πολύ; Οπότε το συγκεκριμένο εγχείρημα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ουτοπικό και απρόσιτο. Η επιφύλαξη ωστόσο ισχύει μόνον αν μείνουμε καθηλωμένοι στη βολική προκατάληψη ότι η γυμνασιακή ηλικία δεν είναι έτοιμη ακόμα να δεχθεί στοιχεία φιλοσοφικού στοχασμού και βίου. Μίζερη γνώμη που αντιστρέφεται, αν λάβουμε υπόψη τις οριακές απορίες για τον κόσμο και τον άνθρωπο, που βασανίζουν τους εφήβους. Αυτή τη στοχαστική αγωνία της εφηβικής ηλικίας έρχεται να καλύψει το προκείμενο εγχειρίδιο, και το κατορθώνει με οικείο και συναρπαστικό τρ...

Ο συλλογικός αυτός τόμος περιλαμβάνει 19 κείμενα που περιγράφουν τα φαινόμενα της μουσικής και της αρμονίας σε συμπαντικό, γήινο και ανθρώπινο επίπεδο. Το 1942 ο έφηβος Μίκης Θεοδωράκης δημιούργησε και στη συνέχεια ανέπτυξε την προσωπική του θεωρία για τη Συμπαντική Αρμονία. Το 2006 το διεθνές Συμπόσιο που διοργάνωσε το Πανεπιστήμιο Κρήτης και η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ηρακλείου στη Χερσόνησο της Κρήτης αποτέλεσε ένα πρώτο βήμα διεπιστημονικού διαλόγου για μια αναλυτική περιγραφή και δημόσια συζήτηση της θεωρίας αυτής. Με λόγο μεστό και συναρπαστικό, ο Μίκης Θεοδωράκης μας...

Ο συλλογικός αυτός τόμος, που είναι αφιερωμένος στη μνήμη του αρχιτέκτονα και θεωρητικού της τέχνης Παναγιώτη Μιχελή και της ζωγράφου Έφης Μιχελή, περιλαμβάνει δεκαεπτά μελέτες οι οποίες παρουσιάζουν στιγμές και όψεις από τον διάλογο δύο πεδίων, της αισθητικής και της τέχνης. Οι προσεγγίσεις της τέχνης και, κυρίως, ποικίλων λόγων περί της τέχνης γίνονται από διαφορετικές σκοπιές, με κυρίαρχες τη φιλοσοφική, την ψυχολογική και την ανθρωπολογική. Εξετάζονται ζητήματα φιλοσοφικής αισθητικής (πλατωνική κριτική της τέχνης, Αριστοτέλης και ζωγραφική, φαντασία και μίμηση στη βυζαν...

Tο βιβλίο A΄ των "Mετά τα φυσικά" θέτει έναν διπλό στόχο: αναζητά τον ορισμό της φιλοσοφίας και επιχειρεί να διαγράψει την ιστορική της εξέλιξη. O Aριστοτέλης ανασυνθέτει με μαεστρία τον προβληματισμό τού μέσου ανθρώπου, ενός ανθρώπου που "επιζητεί εκ φύσεως τη γνώση", στην προσπάθειά του να απαντήσει στο παραδοσιακό ερώτημα "τι είναι σοφία". Kατά τον Aριστοτέλη, οι άνθρωποι εκτιμούν περισσότερο τον επιστήμονα από τον επιτυχημένο τεχνίτη, την αιτιακή γνώση από την περιγραφική, τη θεωρία από την εμπειρία. Έτσι, μολονότι ιστορικά προηγήθηκε η ανάπτυξη εκείνων των ανθρώπ...

Tο βιβλίο A΄ των "Mετά τα φυσικά" θέτει έναν διπλό στόχο: αναζητά τον ορισμό της φιλοσοφίας και επιχειρεί να διαγράψει την ιστορική της εξέλιξη. O Aριστοτέλης ανασυνθέτει με μαεστρία τον προβληματισμό τού μέσου ανθρώπου, ενός ανθρώπου που "επιζητεί εκ φύσεως τη γνώση", στην προσπάθειά του να απαντήσει στο παραδοσιακό ερώτημα "τι είναι σοφία". Kατά τον Aριστοτέλη, οι άνθρωποι εκτιμούν περισσότερο τον επιστήμονα από τον επιτυχημένο τεχνίτη, την αιτιακή γνώση από την περιγραφική, τη θεωρία από την εμπειρία. Έτσι, μολονότι ιστορικά προηγήθηκε η ανάπτυξη εκείνων των ανθρώπ...