Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ο παρών τόμος αποτελεί μια πρώτη απόπειρα συνύπαρξης Ελλήνων λαογράφων με Τούρκους συναδέλφους τους. Τα κείμενα αναφέρονται στο ρόλο των λαογραφικών σπουδών κατά τη διαμόρφωση εθνικής συνείδησης στις δύο χώρες, στον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιήθηκαν τα επίθετα, στην παραδοσιακή μουσική για την πολιτισμική ομογενοποίηση, και στο μετασχηματισμό των πολλών εθνικών ομάδων της Τουρκικής Δημοκρατίας (1923) σε εθνικό τουρκικό κράτος. Άλλα θέματα είναι η θρησκευτική ομάδα των Αλεβιτών ως δείκτης του βαθμού ωρίμανσης των πολιτικών συνθηκών στη σύγχρονη Τουρκία, η μελέτη της μουσικ...

Τα τελευταία χρόνια, μετά από μια μεγάλη περίοδο σιωπής και κάπως απροσδόκητα, έχει αρχίσει να αναζωπυρώνεται το ενδιαφέρον για το κριτικό και ποιητικό έργο του Κωστή Παλάμα, του ανθρώπου που επί τριάντα και πλέον χρόνια κατείχε προνομιακή θέση στην ιεραρχία των ελλήνων ποιητών. Ως εκ τούτου, σήμερα παρατηρείται μια σημαντική αύξηση των τεκμηρίων που προδίδουν αυτό το ανανεωμένο ενδιαφέρον. Σε αυτά τα τεκμήρια συγκαταλέγονται και τα κείμενα που περιλαμβάνονται στον παρόντα τόμο: κείμενα που φωτίζουν άγνωστες πτυχές του παλαμικού έργου ή πραγματεύονται διεξοδικά τις πιο γνωσ...

Ο Βάλτερ Πούχνερ είναι μέτοχος της ελληνικής σκέψης στη βαθύτερη εκδοχή της. Και μάλιστα από απόφαση και επιλογή. Όχι κατά τύχη ή κατά συμβεβηκός. Για να χλευάζει έτσι με το παράδειγμά του τους γονιδιοφύλακες και τους αιματομέτρες του τόπου μας, τους αγράμματους και ανιστόρητους σωβινιστές δηλαδή, που επιμένουν στο νήπιο δόγμα τους πως "Έλληνας γεννιέσαι, δεν γίνεσαι". Ο πολυγραφότατος συγγραφέας, με τα δεκάδες βιβλία θεατρολογικού και λαογραφικού περιεχομένου, με δημοσιευμένο έργο δεκάδων χιλιάδων σελίδων, από τα ποιήματά του, από την προσωπικότερη, την πλέον μύχια και πλέ...

Πολιτισμός και κοινωνία είναι δύο πλευρές του ίδιου νομίσματος: οι δομές της κοινωνίας υλοποιούνται σε συμπεριφορές και αισθήματα, σε ενδυμασίες και τελετουργίες, ενώ αντίθετα οι "παραστάσεις" του πολιτισμού παρουσιάζουν με απτό και βιωματικό τρόπο τους θεσμούς και τις ιεραρχίες της κοινωνίας, ακόμα και τους άγραφους νόμους του εθιμικού δικαίου. Στον κοινωνικό ρόλο τέμνονται και οι δύο οπτικές: κάθε άτομο (ή ομάδα) ενσαρκώνει και παριστάνει όσο καλύτερα μπορεί τον άγραφο ρόλο του και κρίνεται για την "παράστασή" του, αλλά ταυτόχρονα είναι και θεατής και κριτής των "παραστά...

Κλίμακες και διαβαθμίσεις. Ορίζουν την ποιότητα και ουσία του Είναι μας. Και αναπαράγονται αυτούσια στο θέατρο, στο βαθμό που η σκηνή αναδημιουργεί την πραγματικότητα. Πρωταγωνιστές και κομπάρσοι, ρητορικές τιράντες και ρόλοι βουβοί, βεντέτες και παραγνωρισμένοι, προσωπικές ερμηνείες, αποχρώσεις υποκριτικές, διαφοροποιήσεις και διαβαθμίσεις κάθε βράδυ, μπροστά από το πάντα διαφορετικό κοινό. Ο ηθοποιός βιώνει τις άπειρες διαθλάσεις της ύπαρξης εμπειρικά σε κάθε έργο, κάθε ρόλο, κάθε παράσταση, με σώμα, ψυχή και νου, ο σκηνοθέτης, αντίθετα, προσπαθεί να σμιλέψει έναν "κανόνα...

Ο τόμος αυτός συγκεντρώνει δέκα μελετήματα, δημοσιευμένα κι αδημοσίευτα, που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα δραματουργικών και θεατρολογικών θεμάτων και αποτελούν καρπό των τελευταίων ερευνητικών αναζητήσεων του συγγραφέα. Τα θέματα που πραγματεύεται ποικίλλουν από τις συνθήκες που επέτρεψαν την άνθηση του θρησκευτικού ιησουιτικού θεάτρου στη Χίο και στις Κυκλάδες κατά την εποχή της Αντιμεταρρύθμισης και τα δραματουργικά χαρακτηριστικά του, τη λειτουργία των ιντερμεδίων στη νεοελληνική δραματουργία, τις απηχήσεις της Ερωφίλης στη νεολληνική λογοτεχνία, την παρουσία του "σοφού τρε...

Καταπακτή και υποβολείο. Ταξίδι στο υπογάστριο του θεάτρου, όπου μαγειρεύονταν παλαιότερα οι ψευδαισθήσεις και τα οπτικά εφέ, απ' όπου εμφανίζονταν οι δαίμονες του Άδη και της κόλασης και τρόμαζαν το κοινό. Και η μια και το άλλο έχουν ξεπεραστεί από την τεχνολογία και ανήκουν στο παρελθόν. Όπως όμως όλα τα παλαιά αντικείμενα, και οι παλαιοί μηχανισμοί του θεάτρου διατηρούν κάτι από τη μαγεία του παρελθόντος, από τη συσσώρευση του χρόνου και τη μουντή αίγλη συλλογικών βιωμάτων που έχουν ξεπεραστεί. Αλλά σαν να έχουν κρατήσει και οι λέξεις ακόμα κάτι από την ομαδική συγκίνηση...

Το παρόν βιβλίο, αφιερωμένο στο όμορφο και φιλόξενο νησί της Καρπάθου και στον συνάδελφο Μηνά Αλ. Αλεξιάδη, ομότιμο καθηγητή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και Γενικό Γραμματέα της Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρείας, αποτελείται από ένα ποιητικό εγκώμιο της νήσου, δύο μελετήματα και πέντε βιβλιοκρισίες. Τα μελετήματα είναι μια δραματουργική και διαλεκτολογική ανάλυση των κωμωδίας "O Kαρπάθιος ή ο κατά φαντασίαν ερωμένος" του Σωτήρη Kουρτέση (1862) και η λαογραφική μελέτη "Ο Καρπαθιακός Τύπος και η λαϊκή στιχουργία". Μια περίπτωση της "ενδιάμεσης λογοτεχ...

[...] Ο τιμητικός τόμος για τον Guy/Michel Saunier "Κανίσκιον φιλίας" αποτελείται, μετά το βιογραφικό-μυθιστορηματικό "Χαιρετισμό" του Βασίλη Βασιλικού, από μελέτες για την Ελλάδα στους ποικίλους πολιτιστικούς σταθμούς της, στους οποίους ο Saunier συχνάζει άλλοτε περισσότερο και άλλοτε λιγότερο. Πέρα από τις δύο μελέτες της Ε. Αρβελέρ και του J.P. Vernant που αποτελούν ένα είδος τελετουργικής Εισόδου και Εξόδου, οι υπόλοιπες είναι οργανωμένες σε τέσσερις θεματικού άξονες (μερικές από αυτές αλληλοεμπλέκονται θεματικά) σε διαχρονική προοπτική. Πολλά θέματα συμπίπτουν με ορισμ...

Ο τόμος αυτός συγκεντρώνει μελετήματα τα οποία ασχολούνται με πτυχές του ελληνικού (και ευρύτερα ορθόδοξου) πολιτισμού από την ύστερη αρχαιότητα και τους πρωτοχριστιανικούς χρόνους έως τον 17ο αιώνα, φτάνοντας έως και τον 20ό αιώνα. Κοινό χαρακτηριστικό όλων των κειμένων είναι η εξέταση ιστορικών πηγών για πληροφορίες για τον καθημερινό εορταστικό βίο, τις σκέψεις και τα αισθήματα του απλού ανθρώπου άλλων εποχών (στους ιστορικούς λαούς της Ευρώπης). Στα κεφάλαια του βιβλίου ο καθηγητής Βάλτερ Πούχνερ προσεγγίζει το φαινόμενο της χρήσης αρχαίων αγαλμάτων στη χριστιανική λ...

Θρησκεία και Θέατρο συνδέονται με μια σχέση καταγωγής. Το αρχαίο δράμα ανατέλλει μέσα από το θρησκευτικό τραγούδι του διθύραμβου, το νεότερο ευρωπαϊκό θέατρο κυοφορείται εντός της μεσαιωνικής λατρευτικής πράξης της χριστιανικής λειτουργίας. Εθνολογικές-ανθρωπολογικές μελέτες, θρησκειολογικές προσεγγίσεις καθώς και η προϊστορία του θεάτρου τεκμηριώνουν ότι δεν υπάρχει λαός σε ολόκληρο τον πλανήτη, του οποίου η λαϊκή παράδοση να μην περικλείει τελετές και δρώμενα, έναν μίμο-ιερουργό που να δραματοποιεί αυτοσχεδιαστικά ή να παίζει συνειδητά απέναντι στο θεό του ένα δράμα προορ...

Τι χωρίζει και τι ενώνει σήμερα τη Λαογραφία από την Ανθρωπολογία και την Εθνολογία; Τι ρόλο παίζει η προσωπική ματιά, ο ψυχισμός, το συναίσθημα και το βίωμα, στην εξερεύνηση και ερμηνεία παλιότερων, ιστορικών πλέον, μορφών βίου και κοινωνικής οργάνωσης; Ο διακεκριμένος πανεπιστημιακός καθηγητής Βάλτερ Πούχνερ αναλύει και συστηματοποιηθεί τα πλέον πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα για τα εργαλεία της μελέτης του λαϊκού πολιτισμού, ενώ στέκεται κριτικά στις αποικιοκρατικές δυτικές προσεγγίσεις και στις ευρωκεντρικές αγκυλώσεις των ερευνητών. Ο συγγραφέας εστιάζει πίσω από...

Ο τόμος αυτός ενώνει μια εισαγωγή στην έννοια του θεάτρου με τρεις εμπεριστατωμένες και κριτικές εισαγωγές στις τρεις επικρατέστερες θεωρίες της ανάλυσης του θεατρικού φαινομένου σήμερα: τη σημειωτική, την ανθρωπολογική και τη φαινομενολογική μέθοδο. Πρόκειται για τρεις οργανωμένες προσεγγίσεις συμπληρωματικές, που καμία από μόνη της δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημα, αλλά ούτε και οι τρεις μαζί δεν κατορθώνουν να αναλύσουν με τρόπο ενδελεχή εκείνο το σύνθετο φαινόμενο που λέγεται θέατρο. Είναι αναγκαστικά συμπληρωματικές, γιατί, όπως αποδεικνύεται, η κάθε μία μόνη της κρύβει...

Ο μικρός αυτός τόμος συγκεντρώνει θεατρολογικά μελετήματα που εν μέρει συνδέονται με συγκεκριμένες δημοσιεύσεις άλλων μελετητών και εν μέρει έχουν και μια ευρύτερη σκοπιά. Καλύπτουν τόσο τον θεωρητικό και τον μεθοδολογικό τομέα της θεατρολογίας, θέτοντας ευρύτερους προβληματισμούς σχετικά με τον ρόλο του θεάτρου στην κοινωνία, την πρόσληψή του, τη σχέση μεταξύ σκηνής και δραματικού κειμένου, την επιθυμητή παιδαγωγική στοχοθεσία της πανεπιστημιακής διδασκαλίας του κλάδου, όσο και τον τομέα της ιστοριογραφίας, διαφωτίζοντας θεματικές πτυχές του κοινωνικού θεάτρου, του λεκτικο...

Το βιβλίο αυτό περιέχει 21 μελετήματα της Συγκριτικής Λαογραφίας της Ελλάδας, των Βαλκανίων, της Ανατολικής Μεσογείου και του Εύξεινου Πόντου, οι οποίες χωρίζονται σε τέσσερεις διαφορετικές ενότητες: 1) Θρησκευτικά και Μαγικά (κεφ. 1-8), 2) Εθιμικά και Παραστατικά (κεφ. 9-11), 3) Γλωσσικά και Φιλολογικά (κεφ. 12-17) και 4) Θεωρητικά και Προσωπογραφικά (κεφ. 18-21). Η πρώτη ενότητα περιέχει μελέτες για ιερές πομπές, τη λατρεία του Αγίου Γεωργίου στα ορθόδοξα Βαλκάνια, το φιλί του Ιούδα και τις μεταμορφώσεις του Χριστού στις λαϊκές παραδόσεις, τους ανθρωπόμορφους εορταστικούς...

Το θέατρο αποτελεί σύνθετο διαπολιτισμικό φαινόμενο, πολύ πριν η συγκεκριμένη έννοια καθιερωθεί και αποτελέσει σύστημα αναφοράς και μεθοδολογία προσέγγισης και ερμηνείας στα σύγχρονα κοινωνικά, καλλιτεχνικά και παιδαγωγικά δεδομένα. Αρχής γενομένης από τη δημιουργό συνείδηση του συγγραφέα και το δραματικό κείμενο, γίνεται αντιληπτό ότι το θέατρο, ως λογοτεχνικό είδος, συνιστά μια σύνθεση ποικίλων, ετερόκλητων κάποτε, στοιχείων, που προέρχονται από την ίδια ή ενδεχομένως διαφορετική πολιτιστική παράδοση, αλλά που στο σύνολο τους απαρτίζουν ένα οργανωμένο σημασιολογικό περιβά...

Η σκηνή μπορεί όντως να γίνει ο κοινός και κεντρικός τοπολογικός όρος τόσο της φιλοσοφίας, όσο και του θεάτρου, ένα ενδιάμεσο δυναμικό πεδίο της εφαρμοσμένης φιλοσοφίας και του στοχαστικού θεάτρου (λες και υπάρχει γνήσιο θέατρο που δεν στοχάζεται). Η ελληνική θεατρολογία δεν μπορεί πλέον να λησμονεί την ισχυρή φιλοσοφική παράδοση που στρέφεται, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, προς το θέατρο από τα χρόνια του Διαφωτισμού και εντεύθεν, ούτε να παραβλέπει τις εξίσου ισχυρές τάσεις της σύγχρονης βιβλιογραφίας και της αντίστοιχης έρευνας κατά τις οποίες το θέατρο και η φιλοσοφ...