Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

"Αν η κριτική ικανότητα, που αποτελεί μέσα στην τάξη των γνωστικών μας ικανοτήτων έναν ενδιάμεσο όρο ανάμεσα στη νόηση και το Λόγο, διαθέτει, θεωρούμενη καθαυτή, a priori αρχές· αν αυτές είναι συστηματικές ή απλώς ρυθμιστικές (και επομένως δεν υποδεικνύουν ένα δικό τους τομέα)· αν η ικανότητα αυτή προσφέρει a priori έναν κανόνα στο αίσθημα της ευαρέστησης και της δυσαρέστησης, ως ενδιάμεσο όρο ανάμεσα στη γνωστική ικανότητα και το επιθυμητικόν (όπως ακριβώς η νόηση επιτάσσει a priori νόμους στην πρώτη, και ο Λόγος στο δεύτερο): όλα τούτα είνα ερωτήματα με τα οποία θ' ασχολη...

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται και στη χώρα μας μια προσπάθεια να αποκτήσει η μελέτη των αρχαίων κλασικών μας κειμένων μια νέα πνοή και αξία. Παράλληλα, δηλαδή, με τη φορμαλιστική έρευνα των φιλολογικών πηγών και τη γραμματική/συντακτική τους ανάλυση, επιχειρείται μια ρεαλιστική προσέγγιση του ίδιου του κλασικού πολιτισμού, όπως αυτός αναδύεται μέσα από τα αρχαία κείμενα. Σκοπός μιας τέτοιας προσέγγισης δεν είναι βέβαια η αναβίωση ενός ένδοξου παρελθόντος μέσα από την απομίμηση των δημιουργημάτων του, αλλά η άντληση δημιουργικής έμπνευσης για την οικοδόμηση μιας σύγχρονης...

Το τρομερό παιδί των γαλλικών γραμμάτων, ο συγγραφέας του Ζερμινάλ και του Κατηγορώ, αγαπούσε με πάθος τη ζωγραφική και τους ζωγράφους. Επιστήθιος φίλος του Σεζάν και ένθερμος υποστηρικτής των Εμπρεσιονιστών, έπαιξε σημαντικό ρόλο στην καθιέρωση των νέων καλλιτεχνικών τάσεων της εποχής του. Αμφισβητίας, ενθουσιώδης και συχνά προκλητικός, ασχολήθηκε επαγγελματικά με την τεχνοκριτική επί τριάντα χρόνια, γράφοντας μερικά από τα γοητευτικότερα κείμενα για την τέχνη του ώριμου 19ου αιώνα. Τα άρθρα του μας μεταφέρουν την ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα που επικρατούσε στους κύκλους της ε...

Τι συμβαίνει όταν ο νεαρός διανοούμενος, που ήρθε από την πόλη στη ζούγκλα για να γίνει αντάρτης, συναντά το σοφό Ινδιάνο γέροντα; Πού οδηγείται η μεξικανική επαναστατική αριστερά όταν αντί για "προλεταριάτο" ανακαλύπτει τους ιθαγενείς της Τσιάπας; Και πού βαδίζει ο Ζαπάτα, έχοντας γίνει ένα με τον Βοτάν, τον αρχαίο θεό των Μάγιας; Οι ιστορίες αυτού του βιβλίου είναι σαν τα παλιά παραμύθια που αφηγείται ένας σοφός γέρος ή σαν τους πανάρχαιους μύθους των Μάγιας -ξεπήδησαν όμως από την πένα του πρώην πανεπιστημιακού καθηγητή Φιλοσοφίας και τωρινού "Υποδιοικητή" του αντάρτι...

Τι είδους βιβλίο είναι άραγε η "Θεωρία των χρωμάτων" του Γκαίτε; Είναι επιστημονικό εγχειρίδιο; Φιλοσοφική θεωρία; Ή μήπως όλα αυτά μαζί; Μοιάζει παράξενο ένας μεγάλος ποιητής -όχι ο καθ' ύλην αρμόδιος- να θέλει να μας διαφωτίζει σχετικά με τη φύση του χρώματος. Δεν πρόκειται άραγε για ζήτημα με το οποίο ασχολείται σήμερα αποκλειστικά η φυσική επιστήμη; Το εγχείρημα του Γκαίτε, ωστόσο, βρήκε θερμούς υποστηρικτές, τόσο στην εποχή του, όσο και σήμερα -και, μάλιστα, παρά τη σφοδρή σύγκρουση στην οποία αναγκαστικά περιήλθε με την ισχύουσα τότε θεωρία του Νεύτωνα περί χρωμάτων....

Το "Ημερολόγιο σοφίας", έργο των τελευταίων χρόνων της ζωής του Τολστόι, είναι το βιβλίο που ο ίδιος θεωρούσε ως τη σημαντικότερη συνεισφορά του στην ανθρωπότητα. Διαβάστηκε πολύ στην προεπαναστατική Ρωσία, απαγορεύτηκε και ξεχάστηκε την εποχή του κομμουνισμού, για ν' ανακαλυφθεί, ευτυχώς, ξανά πριν από μερικά χρόνια. Είναι ένας καθημερινός οδηγός που φωτίζει το μονοπάτι μιας ουσιαστικής ζωής μ' ένα φως που δεν σβήνει ποτέ. Το "Ημερολόγιο Σοφίας" αδίκως λογοκρίθηκε για έναν αιώνα, κι αξίζει αναμφισβήτητα μια θέση ανάμεσα στα λίγα βιβλία στην ιστορία μας που δε θα σταματήσου...

Όσοι είχαν τη χαρά να ζήσουν τον Ροντέν και να τον ακούσουν να μιλά, όπως εκφράζεται στις συζητήσεις του με τον Gsell, εντυπωσιάστηκαν από τον στέρεο νου και τη λεπτότητα του πνεύματος αυτού του σκληρού δουλευτή της πέτρας. Πρέπει να είμαστε ευγνώμονες στον ευφυή Ροντέν, που ήταν πρότυπο εμπνευσμένου, επειδή αρνήθηκε με λογικό τρόπο το ρόλο της έμπνευσης: "Δεν υπάρχει". Αλλά ήξερε τι την αντικαθιστά: η υπομονή, η φρόνηση, η προσήλωση, η θέληση και ο τίμιος κόπος ενός εργάτη. Ιδού ένας ρομαντικός που θέλει το επάγγελμα πάνω από το ταλέντο. Αξίζει να σημειωθεί πως οι ροντενι...

Οι "Συνομιλίες με τον Γκαίτε" του Έκερμανν, το κατά Νίτσε "καλύτερο γερμανικό βιβλίο", το βιβλίο που καταγράφει τις συνομιλίες του Γκαίτε, τα τελευταία χρόνια της ζωής του, με τον "μαθητευόμενο" νεαρό συνεργάτη του θεωρούνται ένα από τα σημαντικότερα έργα της γερμανικής γραμματείας. Ένα μικρό μέρος των "Συνομιλιών" -που κυκλοφόρησαν για πρώτη φορά στη γλώσσα μας χωρίς περικοπές, σε δύο εκτενείς τόμους, από τις εκδόσεις Printa το 2014-, με άλλα λόγια ένα μικρό δείγμα του στοχασμού του "σοφού της Βαϊμάρης", ανθολογείται σε τούτο το τομίδιο, που φιλοδοξεί να λειτουργήσει ως...

Τρ βιβλίο αυτό του Franz Boas είναι ένα από τα σημαντικότερα διαπιστευτήρια για την αξία και την αναγκαιότητα της δημιουργικής Ανθρωπολογίας και αποτελεί σταθμό στην ιστορία της ανθρώπινης σκέψης, όχι μόνο από στενά επιστημονική αλλά και από νουνεχή, πολιτική και κοσμοθεωρητική άποψη. Σήμερα, που προπαγανδίζεται εκ νέου και μάλιστα επιβάλλεται η αντιπαράθεση και ο "πόλεμος των πολιτισμών" στο όνομα μιας μονοδιάστατης παγκόσμιας πολιτισμικής ομογενοποίησης, οποιουδήποτε τύπου και προσανατολισμού, το έργο του Franz Boas γίνεται πάλι επιτακτικά επίκαιρο, καθώς επισημαίνει ότι...

"Η θεωρία της ηδονής" έχει ανομολόγητα αφετηρία τη σαιξπηρική προβληματική του Αμλετ. Το τεράστιο πρόβλημα με το οποίο καταπιάνεται ο Ιταλός ποιητής και φιλόσοφος είναι εκείνο που θέτει ο σαιξπηρικός ήρωας: "to be or not to be?" Πρόβλημα που ο ίδιος επαναθέτει ως εξής: αφού η ζωή είναι ένα κακό, γιατί να ζει κανείς; Η ερώτηση ωστόσο δεν είναι ρητορική, δεν είναι απάντηση στο ερώτημα του Αμλετ, στην έννοια της επιλογής της αυτοκτονίας. Η κινητήρια δύναμη του ανθρώπου και κάθε ζωντανού οργανισμού είναι η αγάπη για τον εαυτό του, η αναζήτηση συνεπώς της απόλυτης, αιώνιας και ά...

Προδωμένη, ταπεινωμένη, δυστυχισμένη, η Ρενέ Νερέ, έπειτα από οκτώ χρόνια γάμου, βρίσκει επιτέλους το κουράγιο να πάρει διαζύγιο. Τρία χρόνια τώρα, βγάζει το ψωμί της δουλεύοντας ως μίμος, χορεύτρια, ακόμα και ως ηθοποιός, στο μιούζικ χολ. Είναι μια "Θεατρίνα" απολύτως ελεύθερη αλλά τόσο μόνη! Και τότε, γνωρίζει έναν νέο, πλούσιο άντρα, τον Μαξίμ Ντυφρέν Σοτέλ, ο οποίος καταφέρνει να κατακτήσει την καρδιά της και της κάνει πρόταση γάμου. Θα μπορέσει η Ρενέ να κάνει μια νέα αρχή, να ξεχάσει την κόλαση του συζυγικού βίου και να σταματήσει να κάνει αυτές τις φρικτές συγκρίσεις...

Η "Επιλογή στον Έρωτα" (1927) είναι μια οξυδερκής μελέτη της ανθρώπινης καρδιάς από τον μεγάλο Ισπανό φιλόσοφο και συγγραφέα. Ο Jose Ortega y Gasset (1883-1955) υπήρξε ο φάρος και ο καθοδηγητής μιας ολόκληρης γενιάς της σύγχρονης Ισπανίας, με διεθνή αναγνώριση και ακτινοβολία. Στο διεισδυτικό αυτό δοκίμιό του, αναλύει τους μηχανισμούς της ερωτικής προτίμησης, έλξης ή πάθους, μ' έναν τρόπο που καταφέρνει και σήμερα ακόμη να σοκάρει - όσους (και όσες...) αποφεύγουν την αυτοεξέταση.

Το δοκίμιο αυτό δημοσιεύθηκε το 1763 και ανήκει στα έργα της δεύτερης φάσης της προ-κριτικής περιόδου, στην οποία ο Kant απομακρύνεται βαθμιαία από τον δογματικό ορθολογισμό, διαμορφώνοντας τις θεμελιώδεις έννοιες της μελλοντικής του κριτικής. Προσφεύγοντας στη μαθηματική έννοια του αρνητικού μεγέθους, ο Kant θα ορίσει την πραγματική αντίθεση ως μια σχέση εναντίωσης, στην οποία τα αντιτιθέμενα κατηγορήματα δεν αντιφάσκουν, είναι και τα δύο καταφατικά, και αποτελούν ισάριθμες θετικές αρχές ύπαρξης. Ο χαρακτηρισμός, επομένως, "αρνητικά" είναι μια κατά συνθήκη ονομασία, η ο...

Στο βιβλίο επιχειρείται μια πρώτη προσέγγιση της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης που εκδηλώθηκε στις αρχές Φθινοπώρου 2008 στην Αμερική, δρομολογώντας εξελίξεις όχι μόνο στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα, αλλά κυρίως στο γεωπολιτικό -εξελίξεις των οποίων το μέγεθος είναι αδύνατον να εκτιμηθεί επί του παρόντος. Το κύριο βάρος της ανάλυσης δεν δίδεται τόσο στην οικονομική πλευρά, όσο στην πολιτική διάσταση της κρίσης (με την έννοια της στενής διαπλοκής της οικονομικής συμπεριφοράς με τη μητροπολιτική στρατηγική), η οποία κατά κανόνα διατηρείται στη σκιά ή θεωρείται δευτε...

Ουδέποτε, στα χρονικά της Χριστιανοσύνης όλης, εμπήκε σ' ενέργεια τέτοια πράξη από ένα μοναχικό και μονωμένο άτομο, οπλισμένο με τόση αποτρόπαιη εξουσία πάνω στις καρδιές των ανθρώπων, όπως η εξολοθρευτική δολοφονία με την οποία, το χειμώνα του 1812, ο Ιωάννης Ουίλλιαμς, εντός μιας ώρας, απερήμωσε δύο σπίτια, ξεκλήρισε ούτε λίγο ούτε πολύ δύο ακέραια νοικοκυριά κι επέβαλε την υπεροχή του απένταντι σ' όλα τα τέκνα του Κάιν.

Η "Βούληση πίστης" είναι ίσως το πλέον δημοφιλές και πολυσυζητημένο δοκίμιο του Αμερικανού φιλόσοφου και ψυχολόγου William James (1842-1910). Αποτελεί ένα έξοχο δείγμα πραγματιστικής σκέψης, αυτού του πολυδιάστατου διανοητικού ρεύματος που κυριάρχησε στις ΗΠΑ κατά την περίοδο 1870-1945. Δεν πρόκειται, ωστόσο, για ένα κείμενο που σήμερα ενδιαφέρει μόνο τους μελετητές μιας συγκεκριμένης περιόδου της αμερικανικής φιλοσοφίας. Τα ζητήματα που θίγει αφορούν κάθε σκεπτόμενο άνθρωπο που τον έχει απασχολήσει το ερώτημα τι σημαίνει και πως δικαιολογείται να πιστεύει κανείς σε κάτι, ε...

O William James, ουμανιστής φιλόσοφος και ψυχολόγος, πανεπιστημιακός καθηγητής στο Χάρβαρντ, γνωστός για τις ριζοσπαστικές του παραδόσεις και διαλέξεις, υπήρξε συγγραφέας πολλών βιβλίων και άρθρων. Στα επτά δοκίμια του παρόντος τόμου εξετάζει με κριτική, διεισδυτική ματιά ποικίλα ζητήματα: από την παραψυχολογία και τη μεταφυσική, μέχρι τον τρόπο διδασκαλίας στα πανεπιστήμια, τα πτυχία και τα διδακτορικά. Η ευρυμάθεια, η ιδιάζουσα οπτική γωνία και η δυνατή αλλά ευαίσθητη πένα αυτής της πολυσχιδούς προσωπικότητας αποδίδουν στα μεγάλα και στα μικρά πράγματα τις αληθινές τους δ...

"Ζούμε σε εποχή επιστήμης και αφθονίας. Η φροντίδα και ο σεβασμός για τα βιβλία καθαυτά [...] είναι φανερό πως δεν ταιριάζουν πια "στις ανάγκες της κοινωνίας" ή στη διατήρηση της γνώσης. Για να κρατήσουμε τον Κήπο των Μουσών σαν κήπο, μας χρειάζεται πάνω απ' όλα το σκαλιστήρι. Η σωστή μέθοδος για τη μελέτη της ποίησης και της λογοτεχνίας γενικότερα είναι η μέθοδος των σημερινών βιολόγων: μια προσεκτική δηλαδή, και από πρώτο χέρι, εξέταση του υλικού και μια αδιάκοπη σύγκριση". Έτσι ξεκινάει το πρώτο κεφάλαιο της "Αλφαβήτας της Ανάγνωσης", βιβλίο το οποίο -επίκαιρο όσο ποτέ-...

Η Αγωγή του Στωικού είναι αναπόφευκτο να φέρει στη μνήμη του αναγνώστη το Βιβλίο της Ανησυχίας, όπως και ο συγγραφέας της "βαρόνος ντε Τέιβε" τον αντίστοιχο "ετερώνυνο" του Φερνάντο Πεσσόα "Μπερνάρντο Σοάρες". Τα δύο "πρόσωπα" όντως έχουν παρόμοια στάση απέναντι στον κόσμο, όμως ο λαβύρινθος της ενδοσκόπησης του "Σοάρες" δεν μοιάζει σε τίποτα με το ευθύ και αμείλικτο ύφος του "Τέιβε". Αντίθετα με το "λογιστή της Λισαβόνας", ο "ευγενής της Μασιέιρα" ακολουθεί έναν ειρμό σκέψης που δείχνει να μην έχει άλλη κατάληξη από την "αυτοανακήρυξη του νικημένου μονομάχου σε νικητή", δη...