Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

"Pessoa" στα πορτογαλικά σημαίνει πρόσωπο, άτομο. Ήταν ακόμα μια σύμπτωση, μέσα στις τόσες της ζωής, να είναι αυτό το πραγματικό επώνυμο ενός ανθρώπου που έκανε βίωμά του την ύπαρξη πολλών διαφορετικών προσωπικοτήτων μέσα του. Ο Φερνάντο Πεσσόα ψάχνει, ψάχνει βαθιά μέσα του για ν' ανακαλύψει ολοένα και περισσότερες πτυχές του, ολοένα και περισσότερα πρόσωπα και να τους δώσει φτερά για να λειτουργήσουν "αυτόνομα", ως ανεξάρτητοι άνθρωποι με σάρκα και οστά. Η εσωτερική αναζήτηση του ποιητή είναι το βασικό θέμα αυτού του βιβλίου, που παρουσιάζει τον Πεσσόα να αποκαλύπτεται όλο...

Η μυστικιστική γνώση, που από τα βάθη των αιώνων αποτελούσε τον αόρατο συνδετικό κρίκο της ανθρώπινης ψυχής με τη θεϊκή ενέργεια, υπήρξε ο θύλακας που λειτούργησε ως πηγή του χριστιανισμού. Ο προ-χριστιανικός μυστικισμός έδρασε καταλυτικά σαν το σπόρο της γνωστής παραβολής, που ρίζωσε, βλάστησε και στα πυκνά κλαδιά του κατέφυγαν οι φωτισμένοι της ανθρώπινης διάνοιας. Οι μυστικιστές της αρχαίας Ελλάδας, ο Πλάτων, ο Σωκράτης, ο Πλούταρχος, ο Ηράκλειτος, βάδισαν στην ατραπό της ίδιας μεγάλης αλήθειας με τους Αιγύπτιους ιεροφάντες, με τον Ιωάννη της Αποκάλυψης και με τον Αυγουσ...

Από τη δολοφονία που πυροδότησε τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι την εθνική σύγκρουση που συγκλόνισε τη Σερβία, τη Βοσνία και την Κροατία, τα Βαλκάνια έχουν αποτελέσει το χωνευτήρι του 20ού αιώνα, τον τόπο, όπου η τρομοκρατία και η γενοκτονία έγιναν για πρώτη φορά πολιτικά εργαλεία. Αυτή η συναρπαστική και συχνά ανατριχιαστική ταξιδιωτική περιγραφή αποκρυπτογραφεί πλήρως τα αρχαία πάθη και τα αχαλίνωτα μίση των Βαλκανίων σε όσους βρίσκονται απ' έξω.[...]

Οι "Τρεις πραγματείες για τη θεωρία της σεξουαλικότητας", μαζί με την "Ερμηνεία των ονείρων", θεμελιώνουν την ψυχανάλυση, αποτελώντας την σημαντικότερη προσφορά του Φρόιντ στην ανθρώπινη γνώση και κατά κάποιον τρόπο το πνευματικό στίγμα του 20ού αιώνα. Η φροϊδική ψυχανάλυση, από θεραπευτική μέθοδος αρχικά της ψυχικής νόσου, διευρύνεται εν συνεχεία σε γενική θεωρία του ασυνείδητου, σε μεθοδολογικό όργανο ερμηνείας των ανθρώπινων σχέσεων, σε ιδεολογία και κοσμοαντίληψη. Πρόκειται για την ανακάλυψη μιας νέας επιστημολογικής ηπείρου.

"Η ζωή ταλαντεύεται, όπως το εκκρεμές, από τα δεξιά προς τα αριστερά, από τα βάσανα στην ανία», γράφει στα 1812 ο Σοπενάουερ. Σε μια Γερμανία όπου η επίσημη φιλοσοφία (ακολουθώντας την πορεία που χάραξε ο Έγελος) έχει εμπλακεί σε έναν οπτιμισμό που αναμένει τα πάντα από την επιστήμη, την ιστορία και το κράτος, ο Σοπενάουερ εισάγει έναν προβληματισμό πάνω στη ματαιότητα του κόσμου, την οδύνη και τη δυστυχία της ανθρώπινης ύπαρξης.

Τόσο στις καθημερινές συναναστροφές τους, όσο και στο δημόσιο λόγο, οι άνθρωποι φιλονικούν· και, επειδή αυτό είναι κάτι που αφορά στη φύση τους, δεν μπορούν να το αποποιηθούν, ούτε να το παρακάμψουν. Δεν τους μένει, επομένως, παρά να αφουγκρασθούν την εριστική φύση τους, να την αποδεχθούν και ν' αναπτύξουν τις τεχνικές εκείνες που θα τους βοηθούν να υπερισχύουν σε κάθε αντιπαράθεση. Αυτή είναι η σκέψη του Schopenhauer, η οποία πηγάζει από τη διαπίστωση ότι "μπορεί κάποιος να συμπεριφέρεται σαν να έχει δίκιο, και ν' αντιμετωπίζει την εύνοια των άλλων, ενώ αντικειμενικά έχει...

Το αίσθημα που έχουμε όταν ανακαλύπτουμε τη χριστιανική αλήθεια, μοιάζει με εκείνο του ανθρώπου, ο οποίος, ενώ πριν ήταν εγκλωβισμένος σ' έναν πνιγηρό, σκοτεινό πύργο, ανεβαίνει τώρα στο υψηλότερο επίπεδο των επάλξεων, και από εκεί βλέπει έναν όμορφο κόσμο που δεν έχει ξαναδεί. Η συνείδηση ότι υποτασσόμαστε στον ανθρώπινο νόμο, σκλαβώνει· η συνείδηση ότι υπακούμε στο λόγο του Θεού, απελευθερώνει. Τα τρία κείμενα του Τολστόι που περιέχονται σ' αυτό τον τόμο, αποτελούν το απόσταγμα της ώριμης σκέψης του συγγραφέα. Πραγματεύονται μια εκδοχή της θρησκείας που αναζητά την αγάπη...

Διαβάζοντας τα γράμματα που αντάλλασαν οι δύο άνδρες για περισσότερο από τριάντα χρόνια, θα 'λεγε κανείς ότι ο Τσβάιχ είναι πραγματικά ο γιός που ο Φρόυντ θα ήθελε να έχει. Εκτιμά σ' αυτόν τη «βαθιά σεμνότητά» του και είναι ταυτόχρονα γοητευμένος από το συγγραφέα αυτόν που έχει τόσα κοινά με τον Άρθουρ Σνίτσλερ, τον οποίο θεωρούσε «δίδυμο αδελφό» του. Πρόκειται για την ίδια πνευματική οικογένεια που βρίσκεται εξίσου μακριά από τον Ντοστογιέφσκι (ο Φρόυντ ποτέ δεν θα τον εκτιμήσει πραγματικά) και από τον Κάρλ Κράους, αυτόν το δηλωμένο ανατροπέα, αυτόν τον ιδεοληπτικό της γλώ...

Το πρώτο μυθιστόρημα ενός συγγραφέα νεκρού στα είκοσί του χρόνια κι ένας απ' τους καλύτερους ρόλους του Ζεράρ Φιλίπ (σκην: Κλωντ Ωτάν Λαρά). Το έτος 1918, ένας μαθητής γυμνασίου, ο Φρανσουά, ερωτεύεται μια νέα γυναίκα, τη Μάρθα, της οποίας ο αρραβωνιαστικός, ο Ζακ, βρίσκεται στο μέτωπο. Ο έρωτας θα τους σκλαβώσει, παράφορος, απόλυτος, ενάντιος σε όλους και σε όλα, γείτονες σαρκαστές και γονείς εγκαταλειμμένους. Μα θα τους τυραννήσει η αγωνία, η ασυνείδητη σκληρότητα, η αδυναμία ενός παιδιού να ζήσει την περιπέτεια ενός άντρα. Ο πόλεμος τελειώνει και μαζί του τα «τέσσερα χρό...

Δεσπόζουσα θέση του S. Freud είναι ότι η επιστήμη (και μαζί της και η ψυχανάλυση) δεν μπορεί να εξεταστεί ούτε ν' αξιολογηθεί με τους όρους της πίστης. Επειδή δεν αφήνει έδαφος και δυνατότητα στην αυταπάτη. Επειδή η επιστήμη απλά δεν είναι... πίστη. Είναι εμπειρία και μόχθος, έρευνα και γνώση με στόχο την προσαρμογή μας στην πραγματικότητα. Θα γινόταν όμως και αυτή μια αυταπάτη εάν έδινε απαντήσεις σε όλα. Η επιστήμη, ακριβώς επειδή δεν επιχειρεί να δώσει εύκολες και καθησυχαστικές απαντήσεις σε όλα, κινδυνεύει λιγότερο από την πίστη να μπορεί μόνο ν' αναπαράγει εύκολα και...

Το τρομερό παιδί των γαλλικών γραμμάτων, ο συγγραφέας του Ζερμινάλ και του Κατηγορώ, αγαπούσε με πάθος τη ζωγραφική και τους ζωγράφους. Επιστήθιος φίλος του Σεζάν και ένθερμος υποστηρικτής των Εμπρεσιονιστών, έπαιξε σημαντικό ρόλο στην καθιέρωση των νέων καλλιτεχνικών τάσεων της εποχής του. Αμφισβητίας, ενθουσιώδης και συχνά προκλητικός, ασχολήθηκε επαγγελματικά με την τεχνοκριτική επί τριάντα χρόνια, γράφοντας μερικά από τα γοητευτικότερα κείμενα για την τέχνη του ώριμου 19ου αιώνα. Τα άρθρα του μας μεταφέρουν την ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα που επικρατούσε στους κύκλους της ε...

"Η ώρα του μεγαλύτερου θριάμβου του καπιταλισμού είναι και η ώρα της κρίσης του". Ξεκινώντας μ' αυτά τα λόγια, το βιβλίο του Hernando de Soto εξηγεί γιατί ο καπιταλισμός, μετά την κατάρρευση του κομμουνισμού, αδυνατεί να φέρει την οικονομική ανάπτυξη στα 3/4 του πληθυσμού της γης που συνεχίζουν να ζουν μέσα στη φτώχια. Πριν από μερικά χρόνια αυτός και οι συνεργάτες του "έκλεισαν τα βιβλία τους και άνοιξαν τα μάτια τους". Περπατώντας στις παραγκουπόλεις της Λατινικής Αμερικής, της Μέσης Ανατολής, της νότιας και ανατολικής Ασίας και στις παρακμάζουσες βιομηχανικές ζώνες των...

"Τις εμπειρίες που αφηγούμαι σ' αυτό τον τόμο τις βίωσα το καλοκαίρι του 1902. Κατέβηκα στον υπόκοσμο του Λονδίνου με στάση που θα παρομοίαζα μάλλον με αυτή του εξερευνητή. Ήμουν έτοιμος να πεισθώ από αυτά που θα έβλεπαν τα μάτια μου και όχι από τα διδάγματα εκείνων που δεν είχαν δει ή απ' τα λόγια εκείνων που είδαν πριν από μένα". "Η κοινωνία αναπτύσσεται, ενώ οι πολιτικοί μηχανισμοί διαλύονται και γίνονται σκουπίδια. Για τους Άγγλους, όσον αφορά στους άντρες, τις γυναίκες, την υγεία και την ευτυχία, βλέπω ένα φιλελεύθερο και ευοίωνο μέλλον. Όμως, για ένα μεγάλο κομμάτι τ...

Τι συμβαίνει όταν ο νεαρός διανοούμενος, που ήρθε από την πόλη στη ζούγκλα για να γίνει αντάρτης, συναντά το σοφό Ινδιάνο γέροντα; Πού οδηγείται η μεξικανική επαναστατική αριστερά όταν αντί για "προλεταριάτο" ανακαλύπτει τους ιθαγενείς της Τσιάπας; Και πού βαδίζει ο Ζαπάτα, έχοντας γίνει ένα με τον Βοτάν, τον αρχαίο θεό των Μάγιας; Οι ιστορίες αυτού του βιβλίου είναι σαν τα παλιά παραμύθια που αφηγείται ένας σοφός γέρος ή σαν τους πανάρχαιους μύθους των Μάγιας -ξεπήδησαν όμως από την πένα του πρώην πανεπιστημιακού καθηγητή Φιλοσοφίας και τωρινού "Υποδιοικητή" του αντάρτι...

Η μελέτη του έργου του Κωνσταντίνου Καραμανλή χωρίς τη μελέτη του πολιτικού του λόγου οπωσδήποτε δε θα ήταν ολοκληρωμένη. Για την κατανόηση του ηγέτη και της εποχής του είναι απαραίτητη η παράλληλη εξέταση λόγων και έργων, πριν και μετά τη μεταπολίτευση. Οι λόγοι του Καραμανλή, όπως και τα έργα του, αποτελούν μνημεία για την ιστορική πορεία της Ελλάδας στο δεύτερο μισό του εικοστού αιώνα, για τον αγώνα για ευημερία και δημοκρατία, για την αναμόρφωση της Ευρώπης. Το βιβλίο αυτό έχει στόχο να αποτυπώσει σε αδρές γραμμές την πολιτική σκέψη του Κωνσταντίνου Καραμανλή μέσα...

Η γεωπολιτική δεν πέθανε μαζί με το ναζισμό. Πολιτικοί, διανοούμενοι και διπλωμάτες συνέχισαν (και συνεχίζουν) να παράγουν γεωπολιτικές ιδέες και να δρουν με βάση γεωπολιτικές ερμηνείες -χωρίς ωστόσο τις περισσότερες φορές να χρησιμοποιούν τον όρο. Η γεωπολιτική παρέμεινε ζωντανή ως αντίληψη. Η κριτική γεωπολιτική είναι μια νέα επιστημονική προσέγγιση που προσπαθεί να αποκαλύψει και να διερευνήσει τους σύγχρονους γεωπολιτικούς μύθους οι οποίοι βασίζονται σε γεωγραφικές υποθέσεις που λανθασμένα εκλαμβάνονται ως "αντικειμενικές αλήθειες". Μάλιστα, οι μύθοι αυτοί μπορούν -όπως...

Ενώ ο κόσμος φαίνεται πιο πολύπλοκος από ποτέ άλλοτε, στην πραγματικότητα ελάχιστα έχουν αλλάξει στο χώρο των ιδεών. Οι σημαντικότεροι στοχαστές της Ιστορίας (Θουκυδίδης, Χομπς, Μακιαβέλλι κ.ά.) μπορούν να μας προσφέρουν πολύτιμη καθοδήγηση στους πολιτικούς δαιδάλους της σύγχρονης εποχής. Το "Πόλεμος και πολιτική" δεν είναι ωστόσο ένα ιστορικό πόνημα. Αντίθετα υποχρεώνει τον αναγνώστη να δει το σημερινό κόσμο των τρομοκρατικών επιθέσεων και των στρατιωτικών επεμβάσεων όπως "είναι" και όχι όπως "θα θέλαμε" να είναι.

Ο Ρώσος συγγραφέας και στοχαστής Λέων Νικολάγιεβιτς Τολστόι (1828-1910) έγινε γνωστός κυρίως για τα μυθιστορήματά του ("Πόλεμος και Ειρήνη", "Άννα Καρένινα" κ.ά.) και για τις ρηξικέλευθες πολιτικοκοινωνικές απόψεις του, όπως και για τον τρόπο ζωής του. Στο ανά χείρας βιβλίο εξαπολύει μια δριμύτατη επίθεση κατά του δόγματος "η τέχνη για την τέχνη" και εκθέτει τις δικές του απόψεις για τη δημιουργία και το νόημά της. Κατ' αυτόν, οι άνθρωποι επικοινωνούν με το λόγο και με την τέχνη. Μεταβιβάζουν τις γνώσεις τους με το λόγο, και τα αισθήματά τους με την τέχνη. Η τέχνη δεν έχε...

Λείπουν οι παιδαγωγοί..., η βασική δηλαδή προϋπόθεση της εκπαίδευσης· εξ ου και η παρακμή του γερμανικού πολιτισμού. Μία από τις σπανιότατες εξαιρέσεις είναι ο αξιότιμος φίλος μου Γιάκομπ Μπούρκχαρτ στην Βασιλεία - σ' αυτόν οφείλει η πόλη την υπεροχή της στις επιστήμες του ανθρώπου. Νίτσε, "Λυκόφως των ειδώλων" Παρακολουθώ κάθε βδομάδα τα μαθήματα του Μπούρκχαρτ για την Μελέτη της Ιστορίας και θεωρώ πως είμαι ο μόνος από τους 60 ακροατές του που αντιλαμβάνεται τους εμβριθείς συλλογισμούς, με τις παύσεις και τις αναδιπλώσεις τους πάνω στα πιο καίρια σημεία. Για πρώτη φορά...

"Ζούμε σε εποχή επιστήμης και αφθονίας. Η φροντίδα και ο σεβασμός για τα βιβλία καθαυτά [...] είναι φανερό πως δεν ταιριάζουν πια "στις ανάγκες της κοινωνίας" ή στη διατήρηση της γνώσης. Για να κρατήσουμε τον Κήπο των Μουσών σαν κήπο, μας χρειάζεται πάνω απ' όλα το σκαλιστήρι. Η σωστή μέθοδος για τη μελέτη της ποίησης και της λογοτεχνίας γενικότερα είναι η μέθοδος των σημερινών βιολόγων: μια προσεκτική δηλαδή, και από πρώτο χέρι, εξέταση του υλικού και μια αδιάκοπη σύγκριση". Έτσι ξεκινάει το πρώτο κεφάλαιο της "Αλφαβήτας της Ανάγνωσης", βιβλίο το οποίο -επίκαιρο όσο ποτέ-...