Καρατζά Βάσκο 1923-2005
Ο συγγραφέας και μεταφραστής Βάσκο Καρατζά (1923-2005), γεννήθηκε στο χωριό Ντάμπενη της Καστοριάς (το οποίο μετονομάστηκε σε Δενδροχώρι, το 1926). Το 1947 εντάχθηκε ως ασυρματιστής στο Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας και μετά το 1949 κατέφυγε ως πολιτικός πρόσφυγας στη Γιουγκοσλαβία, όπου εγκαταστάθηκε στα Σκόπια, πρωτεύουσα της ομόσπονδης Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, μετά από μια προσωπική οδύσσεια -περιπλάνηση σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και παραμονή και εργασία στην Τασκένδη. Υπήρξε σημαντικός λογοτέχνης και μεταφραστής έργων Ελλήνων συγγραφέων στα σλαβομακεδονικά (μεταξύ άλλων, του Καβάφη, του Σεφέρη, του Ελύτη, του Ρίτσου, κ.ά.), ενώ συγχρόνως εργάστηκε ως διερμηνέας. Βαθιά επιθυμία, ως το θάνατό του, υπήρξε η επιστροφή του στον τόπο που γεννήθηκε, δυνατότητα που δεν του δόθηκε, καθώς εξαιρέθηκε από τον επαναπατρισμό των πολιτικών προσφύγων κατά τη μεταπολίτευση, ως μη έχων την ελληνική ιθαγένεια, με το νόμο 1266/1982 (του επετράπη μόνο μια σύντομη επίσκεψη, το 1985). Πέθανε στις 9 Φεβρουαρίου 2005. Το 2009 εκδόθηκε στη Φλώρινα το έργο του "Σύγχρονο Ελληνο-μακεδονικό Λεξικό", έργο πολυετούς εργασίας του, από τις εκδόσεις "Zora Publishing" του κόματος του "Ουρανίου Τόξου". Τον Μάρτιο του 2011 προβλήθηκε στο πλαίσιο του 13ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, ταινία ντοκιμαντέρ της Κυριακής Μάλαμα, γυρισμένη το 2001, με θέμα τη ζωή του.
