Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Το βιβλίο του Μάρκου Ζαφειρόπουλου "Λακάν και Λεβί-Στρως ή η Επιστροφή στον Φρόυντ (1951- 1957)" παρουσιάζει και αναλύει τα σημαντικότερα κείμενα του Λακάν από το 1951 μέχρι το 1957, και επισημαίνει τις οφειλές του λακανικού εγχειρήματος στο έργο του Κλωντ Λεβί- Στρως. Κατά τον συγγραφέα, η επιστροφή του Λακάν στον Φρόυντ περνά από τον Λεβί-Στρως, τόσο σε σχέση με κομβικά θεωρητικά ζητήματα (η επικέντρωση στο συμβολικό πεδίο αναφοράς, η σύμπλεξη των τριών τάξεων -του φαντασιακού, του συμβολικού και του πραγματικού, η επινόηση του ονόματος του πατέρα) όσο και σε σχέση...

Θα σου διηγηθώ την ιστορία της φιλοσοφίας. Όχι όλη, βέβαια, αλλά τις πέντε βασικότερες στιγμές της. Θα σου παρουσιάζω κάθε φορά το παράδειγμα μιας ή δύο σημαντικών κοσμοθεωριών ή, όπως ενίοτε λέγεται, ενός ή δύο σημαντικών "συστημάτων σκέψης" που συνδέονται με κάποια ιστορική περίοδο, ώστε να μπορέσεις να αρχίσεις να διαβάζεις από μόνος σου φιλοσοφία, αν έχεις τη διάθεση. Θέλω επίσης να σου εγγυηθώ εξαρχής κάτι: αν κάνεις τον κόπο να με ακολουθήσεις, θα μάθεις πραγματικά τι είναι φιλοσοφία, θα αποκτήσεις μάλιστα μια εικόνα αρκετά ακριβή για να αποφασίσεις αν θέλεις ή όχι...

Η μετανάστευση μεταβάλλει, τόσο σε διεθνές επίπεδο όσο και στις χώρες αποστολής και υποδοχής, τα δημογραφικά, οικονομικά, κοινωνικά και πολιτισμικά δεδομένα. Οδηγεί σε ανακατατάξεις ισορροπιών, πριμοδοτώντας μια κοινωνική διαδικασία επαναπροσδιορισμού θέσεων, ρόλων και κύρους. Στις χώρες υποδοχής η παρουσία μεταναστών διευρύνει τους παράγοντες που συμμετέχουν στη διαμόρφωση και αναδιαμόρφωση της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής ζωής και διαφοροποιεί τα κοινωνικά υποκείμενα που έρχονται σε αντιπαράθεση για τον έλεγχο των διαδικασιών ανακατανομής του πλούτου και του κύρο...

Το 1975, σε μια έντονα πολιτική στιγμή του έργου του, ο Λουί Αλτουσέρ επιχείρησε να συντάξει ένα εγχειρίδιο φιλοσοφίας προσιτό για όλες και όλους. Από αυτή την απόπειρα προέκυψε, ανάμεσα στο 1977 και το 1978, η τελική εκδοχή του κειμένου που εκδόθηκε στη Γαλλία το 2014, αρκετά χρόνια μετά τον θάνατο του συγγραφέα του, με τον τίτλο "Μύηση στη φιλοσοφία γιο τους μη φιλοσόφους", συντελώντας αποφασιστικά σε μια νέα ανάγνωση της θεωρητικής συνεισφοράς του Αλτουσέρ. Η "Μύηση" δεν επιδιώκει απλώς να προσφέρει άλλη μια δίοδο πρόσβασης στη φιλοσοφία, εν είδει εκλαΐκευσης. Αντιθέτ...

Το παρόν βιβλίο του γάλλου φιλοσόφου Ετιέν Μπαλιμπάρ περιλαμβάνει δύο εκτενή άρθρα, εκ των οποίων το πρώτο αφορά την πολιτική φιλοσοφία του Σπινόζα και το δεύτερο τη θεωρητική σχέση του Φουκώ με τον Μαρξ. Εκ πρώτης όψεως, τα δύο κείμενα δεν σχετίζονται άμεσα, ωστόσο έχουν μεγάλη συνάφεια ως προς τη στόχευσή τους. Το κοινό στοιχείο τους είναι, βεβαίως, η πολιτική, ενώ το ειδικότερο μοτίβο που τα συνδέει από φιλοσοφική σκοπιά είναι το ζήτημα της διαλεκτικής ή, καλύτερα, το ζητούμενο μιας διαλεκτικής ανοιχτής, εποικοδομητικής και μη τελεολογικής. Σήμερα είναι προφανής η σημ...

Το βιβλίο του Ετιέν Μπαλιμπάρ "Πολιτική και αλήθεια" περιλαμβάνει τέσσερις μελέτες πολιτικής φιλοσοφίας, οι οποίες στρέφονται γύρω από τον κεντρικό άξονα των σχέσεων μεταξύ πολιτικής και ιδεολογίας στο πλαίσιο της φιλοσοφικής παράδοσης του μαρξισμού. Η θεωρητική ανάλυση αναμετράται με επίκαιρα προβλήματα της σημερινής εποχής, όπως η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και η παγκοσμιοποίηση, ο ρατσισμός και οι ταυτότητες, η βία και η ωμότητα, η ελευθερία και η ισότητα, τα "σύνορα" μιας δημοκρατικής πολιτικής. Ένα σημαντικό βιβλίο που, συνδυάζοντας τη θεωρία με την πρακτική, αναδεικνύει μ...

"Από τι θα αποτελείται το αύριο;" ρωτά ο Βίκτωρ Ουγκώ. Ένας φιλόσοφος και μία ιστορικός απαντούν στη διάρκεια ενός πυκνού και απαιτητικού διαλόγου. Γιατί αποφάσισαν να γράψουν από κοινού τούτο το βιβλίο; Λόγω μιας μακράς φιλίας, εν ονόματι μιας κοινής ιστορίας, δυνάμει της ποιότητας μιας αδιάκοπης συνομιλίας που άρχισε στα τέλη της δεκαετίας του 1960, όταν η νεαρή φοιτήτρια ανακάλυψε πόσο σημαντικός ήταν αυτός ο -μεγαλύτερός της κατά 15 χρόνια- στοχαστής που αφύπνιζε, μαζί με άλλους, το κριτικό πνεύμα μιας ολόκληρης γενιάς. Εάν οι οπτικές γωνίες διαφέρουν, η διανοητική κλη...

Ένα βιβλίο-θησαυρός στο οποίο περιλαμβάνονται ανέκδοτα έως σήμερα κείμενα της μεγάλης γαλλίδας συγγραφέα, τα οποία έγραψε μεταξύ του 1943 και του 1949. Στα κείμενα αυτά διηγείται μεταξύ άλλων τις εμπειρίες της κατά τη διάρκεια της εφηβείας της στην Ινδοκίνα (το σκληρό οικογενειακό περιβάλλον, στο οποίο μεγάλωσε, με τη μητέρα της που τη χτυπούσε, τη σχέση της με τον πολύ μεγαλύτερο ηλικιακά εραστή της, το θάνατο του παιδιού της), ενώ ξεδιπλώνει το ταλέντο, τη θεματική καθώς και την πολιτική της σκέψη.

Μπορεί να ηττήθηκε, να συκοφαντήθηκε, να μετατράπηκε γρήγορα στο αντίθετό της. Πριν όμως γίνουν αυτά, η Οκτωβριανή Επανάσταση συνέβη - προς απογοήτευση των προπαγανδιστών του αιώνιου, "αυτονόητου" καπιταλισμού. Έναν αιώνα περίπου μετά, τόσο η καπιταλιστική κρίση και τα τέρατα που γεννά, όσο και ο νέος δημοκρατικός και κομμουνιστικός πειραματισμός σε κάθε γωνιά της γης, μαρτυρούν ότι το 1917 παραμένει μια διαρκής πηγή έμπνευσης, μια αναπόφευκτη αναφορά για όσους σκέφτονται και δρουν στο πλαίσιο των κινημάτων για την ισότητα, την ελευθερία και την παγκόσμια κοινωνική δικαιοσύ...

Τα κείμενα που απαρτίζουν τον παρόντα τόμο (κείμενα με μορφή συζητήσεων και συνεντεύξεων) καλύπτουν μια σημαντική περίοδο της ζωής του Μισέλ Φουκώ. Εκτείνονται από το '72 μέχρι τις αρχές του '84. Παρότι διατρέχονται πρωτίστως από τη θεματική της εξουσίας (δηλαδή των "σχέσεων εξουσίας"), αναφέρονται επίσης σε πλήθος άλλων ζητημάτων: την αρχαιολογία της γνώσης, την πολιτική, την έλλειψη πολιτικής φαντασίας, την έννοια του συμβάντος, τον Μάη του '68, τη σxέση του Φουκώ με τον Μαρξισμό και την αριστερά, και τέλος την επιμέλεια εαυτού ως ηθική πρακτική. Περιέχονται τα κείμενα...

Πώς δημιουργούνται νέες δομές, νέοι "κόσμοι"; Αποτελεί η δημιουργία τους ομαλή μετεξέλιξη κάποιων προηγούμενων ή το αστάθμητο αποτέλεσμα της συνάντησης διαφορετικών στοιχείων με ανεξάρτητη μεταξύ τους ιστορία; Ποιες συνέπειες έχει για τον μαρξισμό και τη φιλοσοφία η αποδοχή της μίας ή της άλλης θέσης; Μπορούμε να κάνουμε λόγο για ενιαία μαρξική φιλοσοφία ή οφείλουμε να αναζητήσουμε μια νέα πρακτική της φιλοσοφίας για τον μαρξισμό; Ο Αλτουσέρ, μετά την ήττα του θεωρητικού και πολιτικού του αγώνα ενάντια στην απαλοιφή της έννοιας της δικτατορίας του προλεταριάτου από το πρ...

Αρκεί μονάχα οι άνθρωποι να κυριαρχούν επί των άλλων ανθρώπων, για να γεννηθεί η διαφοροποίηση των αξιών. Αρκεί ορισμένες τάξεις να κυριαρχούν επί των άλλων τάξεων για να γεννηθεί η ιδέα της ελευθερίας. Αρκεί οι άνθρωποι να ιδιοποιηθούν και να καθυποτάξουν τα πράγματα που χρειάζονται για να ζήσουν, αρκεί να τους επιβάλλουν μία διάρκεια που τα ίδια τα πράγματα δεν διαθέτουν, ή να τα αφομοιώσουν διά της βίας, και ιδού η γένεση της λογικής. Η σχέση κυριαρχίας δεν είναι "σχέση", όπως ακριβώς ο τόπος όπου ασκείται η κυριαρχία δεν είναι τόπος. Αυτός ακριβώς είναι ο λόγος για τον...

Πώς ορίζει ο Φουκώ την "όραση" και την "ομιλία", για να σχηματίσει μια νέα σύλληψη της Γνώσης; Τι είναι, υπό αυτήν την έννοια, η απόφανση, εν αντιθέσει προς τις λέξεις, τις φράσεις, τις προτάσεις; Με ποιον τρόπο προσδιορίζει ο Φουκώ τις σχέσεις δυνάμεων, για να σχηματίσει μια νέα σύλληψη για την Εξουσία; Γιατί χρειάζεται ένας τρίτος άξονας, που μας επιτρέπει να "διαβούμε τη γραμμή"; Τι είναι η γραμμή του Έξω, στην οποία αναφέρεται συνεχώς ο Φουκώ; Ποια η πολιτική, λογοτεχνική και φιλοσοφική της σημασία; Υπό ποία έννοια ο "θάνατος του ανθρώπου" δεν συνιστά ούτε θλιβερό ούτε...

Ο Πιερ Μασερέ ακολουθεί σε αυτή τη μελέτη το μονοπάτι που οδηγεί από τον Φουκώ στον Μαρξ και επιχειρεί να διαβάσει ορισμένες από τις κομβικές έννοιες του Μαρξ υπό το φως των αναλύσεων του Φουκώ. Παρουσιάζει έτσι μια πρωτότυπη εισαγωγή στη θεωρία του Μαρξ για τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής και συγχρόνως αναδεικνύει την επικαιρότητα των επεξεργασιών του Φουκώ για τις έννοιες της εξουσίας, της αντίστασης και της βιοπολιτικής. Προτείνει, σε αυτή τη βάση, την έννοια του "παραγωγικού υποκειμένου" ως ένα κομβικό σημείο συνάντησης των δύο στοχαστών και ως κλειδί για την κατανόησ...

Η Χάννα Άρεντ (1906-1975), η Γερμανοεβραία φιλόσοφος και πολιτειολόγος, αφοσιώθηκε με το έργο της στη ζωή, το ύστατο αγαθό που απομένει μετά την κρίση των ιδεολογιών. Η ζωή που απειλείται, η ζωή που επιθυμούμε· αλλά ποια ζωή; Απέναντι στα στρατόπεδα των δύο ολοκληρωτισμών, του ναζισμού και του σταλινισμού, αντέταξε το όραμά της για μια πολιτική δράση που προσέφερε ένα καταφύγιο στην ξενότητα· μια πολιτική δράση που ορίζεται από τα εξής στοιχεία: γεννιέμαι, δίνω ζωή, συγκατατίθεμαι στη μοναδικότητα κάθε γέννησης, αναγεννιέμαι συνεχώς στη ζωή του πνεύματος. Η θεματική της ζωή...