Χατζηλαζάρου Μάτση 1914-1987
Chatzilazárou Mátsi
Η ποιήτρια Μάτση (Μαρία - Λουκία) Χατζηλαζάρου, του Κλέωνος και της Βιργινίας, γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1914. Κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου έφυγε με την οικογένειά της για τη Νότιο Γαλλία και στη συνέχεια για τη Ρώμη. Στην Ελλάδα επέστρεψε το 1919. Δύο χρόνια αργότερα η οικογένεια εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και η Μάτση άρχισε μαθήματα κατ’ οίκον, τα οποία σταμάτησαν λίγο αργότερα λόγω της οικονομικής καταστροφής του πατέρα της. Το 1931 παντρεύτηκε τον Καρλ Σούρμαν, βαυαρικής καταγωγής. Ο γάμος της διαλύθηκε πέντε χρόνια αργότερα. Την περίοδο εκείνη εργάστηκε στο κατάστημα Λαϊκές Τέχνες του Καραπάνου. Το 1934 πέθαναν οι γονείς της. Παντρεύτηκε για δεύτερη φορά το 1937, με τον γεωπόνο και αρχιτέκτονα κήπων Σπύρο Τσαούση, από τον οποίο χώρισε ένα χρόνο αργότερα και από το 1939 ως το 1943 ήταν παντρεμένη με τον ποιητή Ανδρέα Εμπειρίκο. Συνδέθηκε επίσης με τον ποιητή Ανδρέα Καμπά, τον ανιψιό του Πάμπλο Πικάσο, Χαβιέρ Βιλατό (από το 1946 ως το 1954, περίοδο κατά την οποία έζησε στο Παρίσι όπου κατέφυγε μετά τον πόλεμο με το πλοίο "Ματαρόα", με υποτροφία του Γαλλικού Ινστιτούτου), και τον Κορνήλιο Καστοριάδη (1957-1958). Το 1958 επέστρεψε στην Αθήνα και ως το 1964 εργάστηκε στον Ελληνικό Οργανισμό Τουρισμού. Στη συνέχεια επέστρεψε στο Παρίσι, όπου δούλεψε στο εκεί κατάστημα του οίκου Βαράγκη. Από το 1973 και ως το τέλος της ζωής της, το 1987, έζησε στην Αθήνα και εργάστηκε στην υπηρεσία δημοσίων σχέσεων της Εμπορικής Τράπεζας. Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε το 1944 με την ποιητική συλλογή "Μάης, Ιούνης και Νοέμβρης" με το ψευδώνυμο Μάτση Ανδρέου. Το σύνολο του γραπτού έργου της περιλαμβάνει τέσσερις ποιητικές συλλογές (που κυκλοφορούν σε συγκεντρωτική έκδοση με τίτλο "Ποιήματα" από τις εκδόσεις Ίκαρος), και δημοσιεύσεις σε λογοτεχνικά περιοδικά. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία, βλ.: "Μάτση Χατζηλαζάρου, χρονολόγιο", περιοδικό "Αντί" τ. 351, 17.7.1987, και Χρήστος Δανιήλ, "...Ιούς, Μανιούς, ίσως και Aqua Marina: Μάτση Χατζηλαζάρου, η πρώτη Ελληνίδα υπερρεαλίστρια", εκδόσεις Τόπος, Αθήνα, 2011. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, ΕΚΕΒΙ)
Ποιήματα
Χατζηλαζάρου Μάτση 1914-1987
Ίκαρος (1989)
Ο "'Ικαρος" αποφάσισε να εκδώσει σε ένα τόμο όλο το ποιητικό έργο της Μάτσης Χατζηλαζάρου. Η έκδοση αυτή περιλαμβάνει τις ποιητικές συλλογές "Μάης, Ιούνης και Νοέμβρης", "Δυο διαφορετικά ποιήματα", "Κρυφοχώρι", "Τα λόγια έχουν κρόσσια", "Εκεί-πέρα εδώ", τις οποίες η ίδια η ποιήτρια ένωσε με τον τίτλο "Έρως Μελαχρινός" (Ίκαρος 1979), και τις δύο ποιητικές συλλογές "7 x 3" και "Το δίχως άλλο-αντίστροφη αφιέρωση", που πρωτοεκδόθηκαν από το τυπογραφείο "Κείμενα". Τα ποιήματα που δημοσιεύονται στον τόμο αυτό έχουν γραφεί ελληνικά, γαλλικά και αγγλικά από το 1944 ως το 1985....
Όταν οι άγγελοι περπατούν
Συλλογικό έργο
Μεταίχμιο (2007)
Όταν οι άγγελοι περπατούν, τα πιο πεζά περιστατικά θυμίζουν θρύλους και παραμύθια. Οι πιο συνηθισμένοι άνθρωποι αποκαλύπτουν μια άλλη τους πλευρά, αλλόκοτη και μυστική. Ο καιρός είναι πάντα φθινόπωρο. Το καλοκαίρι ακόμα δεν έχει φύγει. Η άνοιξη στέλνει απ' την αντίπερα όχθη τις σκληρές της αντανακλάσεις. Το αγρίμι του χειμώνα λουφάζει κρυμμένο στα μελαγχολικά σύννεφα. Οι λακκούβες των δρόμων με το μαύρο νερό καθρεφτίζουν κοπάδια σπάνιων πουλιών. Όλα μετέωρα, ακολουθούν τους ρυθμούς ενός απλού κι απόκοσμου βηματισμού. Στα πάρκα κυκλοφορούν ολομόναχες οι σιλουέτες των ίσκιων....
Η νεοελληνική ερωτική ποίηση
Συλλογικό έργο
Ελευθεροτυπία (2010)
Ο δεύτερος τόμος της ανθολογίας περιλαμβάνει τις ενότητες: - Η μελαγχολία [Ζαχαρίας Παπαντωνίου, Γεώργιος Αθάνας, Κώστας Ουράνης, Κώστας Καρυωτάκης, ..., Γιάννης Χατζίνης] - Η αγωνία για το χαμένο κέντρο [Τ. Κ. Παπατσώνης, Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος, Γ. Θ. Βαφόπουλος, ..., Γιώργος Σεφέρης] - Το φωτεινό ρήγμα [Γιώργος Σαραντάρης, Νικόλαος Κάλας, Νίκος Εγγονόπουλος, Ανδρέας Εμπειρίκος, Οδυσσέας Ελύτης, Νίκος Γκάτσος, Γιώργος Λίκος, Νίκος Καρύδης, Μάτση Χατζηλαζάρου] - Η μυθολογία των ήρεμων τόπων [Γιάννης Ρίτσος, Νικηφόρος Βρεττάκος, Τάσος Λειβαδίτης, Κώστας Μόντης, ..., Γιώργ...
Γράμματα από το Παρίσι στον Ανδρέα Εμπειρίκο (1946-1947)
Χατζηλαζάρου Μάτση 1914-1987
Άγρα (2013)
Το 1946-1947 η Μάτση Χατζηλαζάρου βρίσκεται στο Παρίσι. Έφυγε με το θρυλικό πλοίο "Ματαρόα" τον Δεκέμβριο του 1945, μαζί με την αφρόκρεμα νέων καλλιτεχνών, συγγραφέων, στοχαστών κι επιστημόνων, με υποτροφία του γαλλικού κράτους. Ο Ανδρέας Εμπειρίκος, με τον οποίο έζησε παντρεμένη μέχρι το 1943, την έχει εφοδιάσει με συστατικές επιστολές για να συναντήσει Γάλλους υπερρεαλιστές και ψυχαναλυτές. Και η Μάτση του γράφει γι' αυτές τις συναντήσεις, για τις εμπειρίες της και για τις εντυπώσεις της από το Παρίσι, που ανασυντάσσεται μετά τον πόλεμο. "Καθώς η ζωή και το έργο της Μά...
Ανθολογία της ελληνικής ποίησης (20ός αιώνας)
Συλλογικό έργο
Κότινος (2012)
Ο τρίτος από τους τέσσερις προγραμματισμένος συνολικά τόμους της "Ανθολογίας της ελληνικής ποίησης" του 20ού αιώνα. Σ' αυτόν τον τόμο, που περιλαμβάνει την κρίσιμη περίοδο 1940-1970 (πόλεμος, γερμανική κατοχή, αντίσταση, εμφύλιος, δικτατορία του '67), ανθολογούνται, κατά σειρά εμφάνισής τους στα γράμματα, με τα χαρακτηριστικότερα ποιήματά τους οι σημαντικότεροι ποιητές-εκπρόσωποι της πρώτης και της δεύτερης μεταπολεμικής γενιάς.