Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η «Εποχή των ιδεολογιών» του σημαντικού Γερμανού πολιτικού επιστήμονα και ιστορικού Καρλ Ντίτριχ Μπράχερ αποτελεί μια διαυγή και διεισδυτική πολιτικοϊστορική ανάλυση της πολιτικής σκέψης και της ιδεολογικοποίησής της στον εικοστό αιώνα. Ο Μπράχερ, εξετάζοντας τον τρόπο με τον οποίο σε μια εποχή παγκόσμιων πολέμων και πολιτικών αναταραχών η εφαρμογή φιλελεύθερων και δημοκρατικών, συντηρητικών και εθνικών, σοσιαλιστικών και επαναστατικών, αυτοκρατορικών και φυλετικών ιδεών κατέληξε πολλές φορές σε κρίσεις και δικτατορικά καθεστώτα κάθε είδους, αναδεικνύει τη θεμελιώδη σύγκρου...

Ο "Ευρωπαϊκός εμφύλιος πόλεμος" του πολύ σημαντικού γερμανού φιλοσόφου και ιστορικού Έρνστ Νόλτε δημοσιεύτηκε το 1987 στη σκιά της αποκαλούμενης διαμάχης των ιστορικών, η οποία ξέσπασε το 1986 επ' αφορμή ενός άρθρου του στη Frankfurter Allgemeine Zeitung, το οποίο είχε τον τίτλο "Το παρελθόν που δεν θέλει να παρέλθει". Το ανά χείρας έργο αποτελεί ουσιαστικά μια διεύρυνση και μια βασισμένη σε πηγές επεξεργασία του συγκεκριμένου άρθρου. Ο Νόλτε, αναπτύσσοντας την ιστορικο-γενετική εκδοχή της θεωρίας του ολοκληρωτισμού, κάνει μια πρωτότυπη και τολμηρή πολιτικοϊστορική και φιλο...

Ο αυστριακός κοινωνιολόγος, πολιτικός στοχαστής, ιστορικός και δημοσιογράφος Φραντς Μπόρκεναου (1900-1957), ζώντας μέσα από τις ίδιες τις γραμμές της Κομιντέρν, στην οποία υπήρξε ενεργό μέλος μέχρι το 1929, τις δράσεις και τις τακτικές του παγκόσμιου κομμουνιστικού κινήματος, αντιλήφθηκε από νωρίς και είχε το θάρρος να μιλήσει για τον ολοκληρωτικό χαρακτήρα του κομμουνισμού σε μια εποχή, όπου κάτι τέτοιο για τους περισσότερους αριστερούς διανοούμενους θεωρούταν αιρετικό καθώς και προδοσία του κοινού αγώνα κατά του φασισμού. Ο ίδιος υπήρξε ένας από τους πρώτους πολιτικούς στ...

Το προκείμενο βιβλίο περιέχει τις τριάντα παραδόσεις που έκανε ο γερμανός φιλόσοφος Λούντβιχ Φώυερμπαχ (1804-1872) με θέμα την ουσία της θρησκείας το 1848 στο δημαρχείο της Χαϊδελβέργης. Το βιβλίο, το οποίο εκδόθηκε το 1851, περιλαμβάνει επίσης τις προσθήκες και σημειώσεις που πρόσθεσε ο συγγραφέας πριν τη δημοσίευσή του.

"Σε εποχές όπου επικρατεί ένα πνεύμα αντιπνευματικότητας, άγνοιας και κυνισμού, ένα σχέδιο, το οποίο ανατρέχει πίσω στον συγκεκριμένο άνθρωπο ως πολιτικό ον, θα βρει σύμφωνα με την εμπειρία μου λίγη μονάχα ανταπόκριση. Κι όμως, όποιος θέλει, μπορεί να παρηγορηθεί με μια παροιμία της μακρινής Ανατολής: Όποιος είναι σε θέση να ανυψώνει το βλέμμα του, αυτός δεν βλέπει κανένα όριο πλέον". (Γκέραρντ Ζενφτ) "Πιστεύω ότι το μέλλον θα διδαχτεί περισσότερα από το πνεύμα του Γκεζέλ παρά από το πνεύμα του Μαρξ". (Τζων Μέυναρντ Κέυνς) "Η δημιουργία ενός χρήματος, το οποίο δεν θ...

"Σε εποχές όπου επικρατεί ένα πνεύμα αντιπνευματικότητας, άγνοιας και κυνισμού, ένα σχέδιο, το οποίο ανατρέχει πίσω στον συγκεκριμένο άνθρωπο ως πολιτικό ον, θα βρει σύμφωνα με την εμπειρία μου λίγη μονάχα ανταπόκριση. Κι όμως, όποιος θέλει, μπορεί να παρηγορηθεί με μια παροιμία της μακρινής Ανατολής: Όποιος είναι σε θέση να ανυψώνει το βλέμμα του, αυτός δεν βλέπει κανένα όριο πλέον". (Γκέραρντ Ζενφτ) "Πιστεύω ότι το μέλλον θα διδαχτεί περισσότερα από το πνεύμα του Γκεζέλ παρά από το πνεύμα του Μαρξ". (Τζων Μέυναρντ Κέυνς) "Η δημιουργία ενός χρήματος, το οποίο δεν θ...

Στην πραγματεία αυτή ο γερμανός φιλόσοφος Γιόχαν Γκόντφρηντ Χέρντερ (1744-1803) πραγματεύεται την καταγωγή της γλώσσας και υποστηρίζει τη θέση ότι η γλώσσα είναι ανθρώπινη δημιουργία, απορρίπτοντας ταυτόχρονα τη θεϊκή και ζωική καταγωγή της. Επιπλέον εδώ ο Χέρντερ, ξεφεύγοντας από τα στενά όρια μιας συγκριτικής γλωσσολογίας, προσφέρει κάποιες βασικές ιδέες της φιλοσοφικής ανθρωπολογίας του, τις οποίες αυτός θα αναπτύξει αργότερα στα μεγάλα του φιλοσοφικά έργα. Όπως έγραψε ο Isaiah Berlin: "Η ανθρωπολογία, και όχι η μεταφυσική ή η λογική, αριστοτελική, λαϊμπτσιανή ή καντιανή...

"Καμιά ανάπτυξη στη ζωή των λαών δεν μπορεί να δημιουργηθεί αλλιώς παρά μέσω της ατομικής προσπάθειας. Μέσα στο ανθρώπινο άτομο, το πρωταρχικό στοιχείο της κοινωνίας, πρέπει να αναζητήσει κανείς την παρορμητική ώθηση του περιβάλλοντος, η οποία είναι προορισμένη να μετατρέπεται σε ελεύθερες ενέργειες για τη διάδοση των ιδεών και για τη συμμετοχή σε πράξεις, οι οποίες μεταβάλλουν την πορεία των λαών. Η ισορροπία των κοινωνιών είναι ασταθής μονάχα όταν αυτές εμποδίζουν τα άτομα να επεκταθούν ελεύθερα. Η ελεύθερη κοινωνία δημιουργείται μέσω της ελευθερίας που έχει επιτραπεί σε...

"Καμιά ανάπτυξη στη ζωή των λαών δεν μπορεί να δημιουργηθεί αλλιώς παρά μέσω της ατομικής προσπάθειας. Μέσα στο ανθρώπινο άτομο, το πρωταρχικό στοιχείο της κοινωνίας, πρέπει να αναζητήσει κανείς την παρορμητική ώθηση του περιβάλλοντος, η οποία είναι προορισμένη να μετατρέπεται σε ελεύθερες ενέργειες για τη διάδοση των ιδεών και για τη συμμετοχή σε πράξεις, οι οποίες μεταβάλλουν την πορεία των λαών. Η ισορροπία των κοινωνιών είναι ασταθής μονάχα όταν αυτές εμποδίζουν τα άτομα να επεκταθούν ελεύθερα. Η ελεύθερη κοινωνία δημιουργείται μέσω της ελευθερίας που έχει επιτραπεί σε...

"Εμείς παρακινούμαστε να σκεφτούμε, να ονειρευτούμε και να αμφισβητήσουμε παλιά και γερασμένα κλισέ, καθώς και μερικά άλλα πρόσφατα επίσης, από έναν συγγραφέα που το μυαλό του είναι πλούσιο, ευρύ, και που, το καλύτερο απ' όλα, δεν φοβάται τις αβεβαιότητες της ζωής και δεν μπαίνει στον πειρασμό όλα αυτά να τα εξορίσει με μια ιδεολογική ρητορεία". (Robert Coles)

"Εμείς παρακινούμαστε να σκεφτούμε, να ονειρευτούμε και να αμφισβητήσουμε παλιά και γερασμένα κλισέ, καθώς και μερικά άλλα πρόσφατα επίσης, από έναν συγγραφέα που το μυαλό του είναι πλούσιο, ευρύ, και που, το καλύτερο απ' όλα, δεν φοβάται τις αβεβαιότητες της ζωής και δεν μπαίνει στον πειρασμό όλα αυτά να τα εξορίσει με μια ιδεολογική ρητορεία". (Robert Coles)

Τι είναι πραγματικά φασισμός; Για τον ιστορικό ή τον πολιτειολόγο το ερώτημα είναι εύκολο να απαντηθεί: Φασισμός είναι μια αποδεκτή πολιτική ιδεολογία που γεννήθηκε στην Ιταλία και σε πολλές άλλες χώρες (Ισπανία, Πορτογαλία, κ.ά.), η οποία επιδιώκει ένα υπό αυταρχική ηγεσία και κατά κανόνα σε στενή σχέση με τη θρησκεία "συντεχνιακό κράτος". Βάσει αυτών ο εθνικοσοσιαλισμός δεν είναι μια τυπική φασιστική ιδεολογία, διότι από αυτό λείπουν τόσο τα συνεχνιακά κρατικά στοιχεία όσο και η σύνδεση με την εκκλησία· (και ταυτοχρόνως αυτός με τον παράφορο ρατσισμό του έχει μια ιδιορρυθ...

Τι είναι πραγματικά φασισμός; Για τον ιστορικό ή τον πολιτειολόγο το ερώτημα είναι εύκολο να απαντηθεί: Φασισμός είναι μια αποδεκτή πολιτική ιδεολογία που γεννήθηκε στην Ιταλία και σε πολλές άλλες χώρες (Ισπανία, Πορτογαλία, κ.ά.), η οποία επιδιώκει ένα υπό αυταρχική ηγεσία και κατά κανόνα σε στενή σχέση με τη θρησκεία "συντεχνιακό κράτος". Βάσει αυτών ο εθνικοσοσιαλισμός δεν είναι μια τυπική φασιστική ιδεολογία, διότι από αυτό λείπουν τόσο τα συνεχνιακά κρατικά στοιχεία όσο και η σύνδεση με την εκκλησία· (και ταυτοχρόνως αυτός με τον παράφορο ρατσισμό του έχει μια ιδιορρυθ...

Αυτή η πραγματεία μιλάει απλά και μόνο για το ιστορικό κράτος. Όχι για τα κράτη των ζώων, τα οποία ανήκουν στο πεδίο της ζωολογίας και της ψυχολογίας των ζώων, κι ακόμα λιγότερο ούτε για τα αποκαλούμενα "κράτη" της προϊστορικής εποχής, τα οποία η προϊστορική επιστήμη και η εθνολογία είναι υποχρεωμένες να πραγματευτούν. Γι' αυτή τη φυλετική οργάνωση ο Βίλελμ Βουντ λέει το εξής: "Αυτή δεν είναι ούτε καν μια ανολοκλήρωτη, μη διαμορφωμένη κρατική οργάνωση, αλλά κάτι τελείως διαφορετικό". Επιπλέον αυτή η πραγματεία δεν μιλάει για "τα" κράτη, τα οποία είναι το αντικείμενο της ιστ...

Αυτή η πραγματεία μιλάει απλά και μόνο για το ιστορικό κράτος. Όχι για τα κράτη των ζώων, τα οποία ανήκουν στο πεδίο της ζωολογίας και της ψυχολογίας των ζώων, κι ακόμα λιγότερο ούτε για τα αποκαλούμενα "κράτη" της προϊστορικής εποχής, τα οποία η προϊστορική επιστήμη και η εθνολογία είναι υποχρεωμένες να πραγματευτούν. Γι' αυτή τη φυλετική οργάνωση ο Βίλελμ Βουντ λέει το εξής: "Αυτή δεν είναι ούτε καν μια ανολοκλήρωτη, μη διαμορφωμένη κρατική οργάνωση, αλλά κάτι τελείως διαφορετικό". Επιπλέον αυτή η πραγματεία δεν μιλάει για "τα" κράτη, τα οποία είναι το αντικείμενο της ιστ...

[...] Ο σοσιαλισμός δεν είναι, όπως κάποιοι φαντάστηκαν, μια επιστήμη, ακόμη και αν, όπως συμβαίνει κάθε φορά που αποκλίνουμε από την προκατάληψη και τη ψευδή ζωή, του είναι απαραίτητη κάθε είδους γνώση προκειμένου να βαδίσουμε στο σωστό δρόμο. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία όμως ότι ο σοσιαλισμός είναι μια τέχνη. Μια καινούρια τέχνη που θέλει να δημιουργήσει μέσα στο ζωντανό... Τον σοσιαλισμό, μονάχα ως πραγματικότητα μπορούμε να τον μάθουμε· είναι όπως και η κάθε ζωή ένα εγχείρημα. Όλα αυτά λοιπόν που εμείς με ποιητικό τρόπο σήμερα προσπαθούμε να διαμορφώσουμε με λόγια και π...