Γραμματάς Θόδωρος Α.
Grammatás Thódoros A.
Ο Θόδωρος Γραμματάς γεννήθηκε στη Μυτιλήνη το 1951. Απόφοιτος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1976, έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη Φιλοσοφία και τη Θεατρολογία στο Παρίσι στα Πανεπιστήμια Paris III, Paris X και την Ecole Pratique des Hautes Etudes. Έλαβε τον τίτλο του διδάκτορα από το Πανεπιστήμιο Paris X το 1979 με θέμα διατριβής "La notion de liberte chez Nikos Kazantzakis". Από το 1994 είναι καθηγητής στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών, στο γνωστικό αντικείμενο Νεοελληνικό Θέατρο και Πολιτισμός. Τομέας των ερευνητικών και διδακτικών ενδιαφερόντων του το νεοελληνικό θέατρο, η συγκριτική θεατρολογία, η κοινωνιολογία και η σημειολογία του θεάτρου, το θέατρο για παιδιά και νέους, το θέατρο στην εκπαίδευση. Είναι μέλος του International Biographical Centre του Κέιμπριτζ και του American Biographical Institute, και έχει τιμηθεί με το βραβείο του Νίκου Καζαντζάκη (1991).
Θέατρο και διαπολιτισμική αγωγή
Συλλογικό έργο
Δαίδαλος Ι. Ζαχαρόπουλος (2007)
Το θέατρο αποτελεί σύνθετο διαπολιτισμικό φαινόμενο, πολύ πριν η συγκεκριμένη έννοια καθιερωθεί και αποτελέσει σύστημα αναφοράς και μεθοδολογία προσέγγισης και ερμηνείας στα σύγχρονα κοινωνικά, καλλιτεχνικά και παιδαγωγικά δεδομένα. Αρχής γενομένης από τη δημιουργό συνείδηση του συγγραφέα και το δραματικό κείμενο, γίνεται αντιληπτό ότι το θέατρο, ως λογοτεχνικό είδος, συνιστά μια σύνθεση ποικίλων, ετερόκλητων κάποτε, στοιχείων, που προέρχονται από την ίδια ή ενδεχομένως διαφορετική πολιτιστική παράδοση, αλλά που στο σύνολο τους απαρτίζουν ένα οργανωμένο σημασιολογικό περιβά...
Για το δράμα και το θέατρο
Γραμματάς Θόδωρος Α.
Εξάντας (2006)
Μελέτες που αναφέρονται στο αρχαίο και το σύγχρονο δράμα, στο κείμενο και την παράσταση, στο λαϊκό και το έντεχνο θέατρο, στην ιστορία και θεωρία του θεάτρου, περιλαμβάνονται στον παρόντα τόμο. Παρουσιάζονται έννοιες όπως κώδικας της παράστασης και σωματικότητα της υποκριτικής, διαδραστική επικοινωνία και διαπολιτισμικότητα, απεικόνιση της Ιστορίας στο νεοελληνικό θέατρο και θεατρική δημιουργία. [...]
Δρώμενα και λαϊκό θέατρο
Γραμματάς Θόδωρος Α.
Αναγνωστήριο Αγιάσου "Η Ανάπτυξη" (2006)
Η μελέτη καταγράφει κάποια από τα αντιπροσωπευτικά δρώμενα του ελληνικού λαϊκού πολιτισμού και τις μορφές του λαϊκού θεάτρου, όπως εντοπίζονται στη θράκη, το Αιγαίο (Λέσβο) και την Κύπρο. Επισημαίνει τα ιδιαίτερα μορφολογικά χαρακτηριστικά, την πρωτογενή τους εμφάνιση και τους μηχανισμούς επιβίωσης και μετασχηματισμού, τα κοινά ή παρόμοια στοιχεία και τις πιθανές ή πραγματικές αλληλεπιδράσεις τους, γεγονός που μπορεί να στοιχειοθετήσει την ύπαρξη μιας κοινής ή παρόμοιας πολιτισμικής παράδοσης στον ευρύτερο γεωγραφικό χώρο που εκτείνεται από τη Θράκη μέχρι την Κύπρο.
Πρακτικά πανελλήνιου συνεδρίου προς τιμήν του Ιάκωβου Καμπανέλλη
Συλλογικό έργο
Περί Τεχνών (2006)
[...] Το έργο του Καμπανέλλη και η σημασία του είναι γνωστά - θα αναδειχθούν άλλωστε αρκούντως κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου. Για να μην προβώ σε αξιολογήσεις, περιορίζομαι στον μετρημένο χαρακτηρισμό του Καρόλου Κουν για τον Καμπανέλλη: "Ένας ανανεωτής της ελληνικής θεατρικής γραφής". Στις λίγες αυτές λέξεις νομίζω ότι κρύβεται πολύ μεγάλης σημασίας προσφορά στη νεοελληνική τέχνη και ευρύτερα στον νεοελληνικό πολιτισμό. Το γεγονός επιπλέον ότι το έργο του Καμπανέλλη αποτέλεσε και αποτελεί "καθρέφτη της συλλογικής μας συνείδησης" (Κ. Γεωργουσόπουλος), όπως το έργο άλλων με...
Διασκευές έργων του Σαίξπηρ για παιδιά και νέους
Συλλογικό έργο
Σχολή Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου (2006)
Οι μελέτες του τόμου αυτού αποτελούν ένα ποικιλόμορφο σύνολο από απόψεις και θέσεις πανεπιστημιακών, καλλιτεχνών και ερευνητών του θεάτρου μέσα από τις οποίες αποτιμάται το σαιξπηρικό έργο στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, ενώ παράλληλα αναφαίνεται η δυναμική της αξιοποίησής του στο παρόν και το μέλλον. Η ιστορική ανάλυση παρακολουθείται από τη θεατρική λειτουργία, η επιστημονική εμβάθυνση ερωτοτροπεί με τη μαγεία της τέχνης και όλα μετουσιώνονται σε μήνυμα αντίστασης χάρη στην πολυσήμαντη γραφή και τα ανατρεπτικά "παιχνίδια" του αειθαλούς αυτού συγγραφέα. Αναδεικνύεται, επ...
Διασκευές έργων του Σαίξπηρ για παιδιά και νέους
Συλλογικό έργο
Σχολή Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου (2006)
Οι μελέτες του τόμου αυτού αποτελούν ένα ποικιλόμορφο σύνολο από απόψεις και θέσεις πανεπιστημιακών, καλλιτεχνών και ερευνητών του θεάτρου μέσα από τις οποίες αποτιμάται το σαιξπηρικό έργο στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, ενώ παράλληλα αναφαίνεται η δυναμική της αξιοποίησής του στο παρόν και το μέλλον. Η ιστορική ανάλυση παρακολουθείται από τη θεατρική λειτουργία, η επιστημονική εμβάθυνση ερωτοτροπεί με τη μαγεία της τέχνης και όλα μετουσιώνονται σε μήνυμα αντίστασης χάρη στην πολυσήμαντη γραφή και τα ανατρεπτικά "παιχνίδια" του αειθαλούς αυτού συγγραφέα. Αναδεικνύεται, επ...
Πολιτιστικές εκδηλώσεις στο σχολείο
Γραμματάς Θόδωρος Α.
Ατραπός (2004)
Θεατρικό παιχνίδι και δραματοποίηση, παντομίμα και θεατρικό αναλόγιο, μουσικο-χορευτική εκδήλωση και έκθεση εικαστικής δημιουργίας, θέατρο σκιών και θεατρική παράσταση, παραμυθιακή αφήγηση και θεατρικό - εικαστικό δρώμενο, αυτόνομα ή σε συνδυασμό, με τη μορφή πολυθεάματος, αποτελούν μερικές από τις προτάσεις των συγγραφέων που συμβάλλουν στην ανανέωση των παραδοσιακών "σχολικών εορτών" και τη μετατροπή τους σε σύγχρονες εκδηλώσεις πολιτισμού στο σχολείο.
Το θέατρο στο σχολείο
Γραμματάς Θόδωρος Α.
Ατραπός (2004)
"Το θέατρο στο σχολείο" αποτελεί μια πολυδιάστατη έννοια, η οποία εμφανίζεται με ποικίλες μορφές και τρόπους: άλλοτε ως σωματική έκφραση και μη λεκτική επικοινωνία και άλλοτε ως αυθόρμητο παιχνίδι της φαντασίας και των αισθήσεων, κάποτε ως διδακτική μεθοδολογία και συνηθέστερα ως σύνθετη καλλιτεχνική δημιουργία, ενσωματώνεται οργανικά στο εκπαιδευτικό σύστημα. Ο εκπαιδευτικός που καλείται να αναλάβει το ρόλο του εμψυχωτή και του σκηνοθέτη, του καλλιτέχνη παιδαγωγού και του εμπνευσμένου δασκάλου, προκειμένου να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις που θέτει κάθε φορά και σε κάθε επί...
Διαδρομές στη θεατρική ιστορία
Γραμματάς Θόδωρος Α.
Εξάντας (2004)
Στον παρόντα τόμο συγκεντρώνονται μελετήματα των ετών 2000-2003 που αποτελούν καρπούς της πρόσφατης επιστημονικής μου έρευνας και αφορούν στο Λαϊκό Θέατρο και το θέατρο του Μπρεχτ, τη σκηνοθεσία του αρχαίου δράματος και την αρχαιοελληνική μυθολογία στη σύγχρονη ελληνική κωμωδία, την κωδικοποίηση της υποκριτικής και την παρουσία της τεχνολογίας στη νεοελληνική δραματουργία, την προσφορά του Γρ. Ξενόπουλου και του Π. Μάτεση στη διαμόρφωση του ελληνικού θεατρικού λόγου στον 20ό αιώνα. Μαζί με αυτά αναδημοσιεύονται και κάποιες προγενέστερες εργασίες που είναι πια δυσεύρετες για...
Θέατρο και παιδεία
Γραμματάς Θόδωρος Α.
Ιδιωτική Έκδοση (2003)
Θεατρική σημείωση και κοινωνιολογία του θεάτρου, θεατρικός χώρος και πρόσληψη της δραματουργίας, Κρητικό και Επτανησιακό θέατρο, σύγχρονη ελληνική δραματουργία και σχολικό θέατρο, θέατρο για παιδιά και νέους και θεατρική παιδεία των εκπαιδευτικών, είναι μερικά από τα υπό διαπραγμάτευση θέματα του παρόντος βιβλίου. Όψεις της πολυδιάστατης έκφρασης του θεάτρου και μορφές της παιδευτικής του αποστολής.
Μίλτος Κουντουράς: Ένας οραματιστής παιδαγωγός και ανιδιοτελής δάσκαλος
Συλλογικό έργο
Ατραπός (2003)
Στον τόμο αυτό συμπεριλαμβάνονται οι εισηγήσεις που έγιναν κατά την τιμητική ημερίδα, την οποία διοργάνωσε το Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών (ΠΤΔΕ) και ο Σύλλογος Μεταπτυχιακών Φοιτητών του στις 29 Μαΐου 2002, στην αίθουσα "Ι. Δρακόπουλου" του κεντρικού κτηρίου του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Το ελληνικό θέατρο στον 20ό αιώνα
Γραμματάς Θόδωρος Α.
Εξάντας (2002)
Η συγγραφή μιας Ιστορίας του ελληνικού θεάτρου στον 20ό αιώνα αποτελεί επιτακτική ανάγκη, η οποία επιβάλλεται τόσο από την παντελή απουσία παρόμοιας συνθετικής εργασίας που να αντιμετωπίζει το ζητούμενο μέσα στη χρονική διάρκεια ενός αιώνα, όσο και από την ποικιλία των αντιστοιχιών και συσχετίσεών του προς την κοινωνία και τον πολιτισμό στην ίδια περίοδο. Η πρόκληση ενός παρόμοιου εγχειρήματος βρίσκει την προσωπική μας απάντηση με την παρούσα μελέτη. Μακριά από ιστορικο-φιλολογικές προσεγγίσεις που στατικοποιούν το δυναμικά εξελισσόμενο φαινόμενο της θεατρικής έκφρασης κα...
Το ελληνικό θέατρο στον 20ό αιώνα
Γραμματάς Θόδωρος Α.
Εξάντας (2002)
Η συγγραφή μιας Ιστορίας του ελληνικού θεάτρου στον 20ό αιώνα αποτελεί επιτακτική ανάγκη, η οποία επιβάλλεται τόσο από την παντελή απουσία παρόμοιας συνθετικής εργασίας που να αντιμετωπίζει το ζητούμενο μέσα στη χρονική διάρκεια ενός αιώνα, όσο και από την ποικιλία των αντιστοιχιών και συσχετίσεών του προς την κοινωνία και τον πολιτισμό στην ίδια περίοδο. Η πρόκληση ενός παρόμοιου εγχειρήματος βρίσκει την προσωπική μας απάντηση με την παρούσα μελέτη. Μακριά από ιστορικο-φιλολογικές προσεγγίσεις που στατικοποιούν το δυναμικά εξελισσόμενο φαινόμενο της θεατρικής έκφρασης κα...
Νεοελληνικό θέατρο και κοινωνία
Γραμματάς Θόδωρος Α.
Τυπωθήτω (2001)
Το θέατρο αποτελεί ένα δευτερογενές σημειωτικό σύστημα που δηλώνει την πραγματικότητα, σε τρόπο που, χωρίς να αποτελεί καθρέπτη, συνιστά δείκτη του κοινωνικού γίγνεσθαι με ικανοποιητικό βαθμό αντικειμενικότητας. Στη μελέτη μας, με άξονα τη σύγκρουση και αντιπαράθεση της νεολαίας προς όλες τις μορφές και εκδοχές του συστήματος, ανιχνεύουμε την πορεία της ελληνικής κοινωνίας κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα με φορέα δράσης τον νέο ήρωα των θεατρικών έργων που εξετάζονται, ο οποίος αντιμετωπίζει δυναμικά και αγωνιστικά τη ζωή, αρνούμενος το συμβιβασμό και την παθητικότητα. Η κο...
Νεοελληνικό θέατρο και κοινωνία
Γραμματάς Θόδωρος Α.
Τυπωθήτω (2001)
Το θέατρο αποτελεί ένα δευτερογενές σημειωτικό σύστημα που δηλώνει την πραγματικότητα, σε τρόπο που, χωρίς να αποτελεί καθρέπτη, συνιστά δείκτη του κοινωνικού γίγνεσθαι με ικανοποιητικό βαθμό αντικειμενικότητας. Στη μελέτη μας, με άξονα τη σύγκρουση και αντιπαράθεση της νεολαίας προς όλες τις μορφές και εκδοχές του συστήματος, ανιχνεύουμε την πορεία της ελληνικής κοινωνίας κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα με φορέα δράσης τον νέο ήρωα των θεατρικών έργων που εξετάζονται, ο οποίος αντιμετωπίζει δυναμικά και αγωνιστικά τη ζωή, αρνούμενος το συμβιβασμό και την παθητικότητα. Η κο...
Διδακτική του θεάτρου
Γραμματάς Θόδωρος Α.
Τυπωθήτω (1999)
Η εισαγωγή του Θεάτρου στο σχολείο και η θέσπιση ειδικού μαθήματος διδασκαλίας στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια εκπαίδευση, αποτελεί μια νέα πραγματικότητα που ανανεώνει δημιουργικά το Πρόγραμμα Σπουδών στο σχολείο. Για την πετυχημένη όμως ένταξη του νέου γνωστικού αντικειμένου στο curriculum των διδασκομένων μαθημάτων, απαιτείται (εκτός των άλλων) και η δημιουργία μιας ειδικής μεθόδου διδασκαλίας. Στηριγμένοι στη Διδακτική του Θεάτρου, οι εκπαιδευτικοί όλων των βαθμίδων που θα κληθούν να διδάξουν θέατρο στους μαθητές θα έχουν το βασικό μεθοδολογικό βοήθημα για να αντεπεξ...
Διδακτική του θεάτρου
Γραμματάς Θόδωρος Α.
Τυπωθήτω (1999)
Η εισαγωγή του Θεάτρου στο σχολείο και η θέσπιση ειδικού μαθήματος διδασκαλίας στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια εκπαίδευση, αποτελεί μια νέα πραγματικότητα που ανανεώνει δημιουργικά το Πρόγραμμα Σπουδών στο σχολείο. Για την πετυχημένη όμως ένταξη του νέου γνωστικού αντικειμένου στο curriculum των διδασκομένων μαθημάτων, απαιτείται (εκτός των άλλων) και η δημιουργία μιας ειδικής μεθόδου διδασκαλίας. Στηριγμένοι στη Διδακτική του Θεάτρου, οι εκπαιδευτικοί όλων των βαθμίδων που θα κληθούν να διδάξουν θέατρο στους μαθητές θα έχουν το βασικό μεθοδολογικό βοήθημα για να αντεπεξ...
Τα παιδιά και το δραματικό παιχνίδι
Beauchamp Hélène
Τυπωθήτω (1998)
Η μελέτη της H. Beauchamp παρουσιάζει ένα στοχασμό και μία πρόταση, επικεντρωμένα σ' αυτά τα βασικά ζητούμενα της σύγχρονης παιδαγωγικής και θεατρολογικής έρευνας, που συνδέουν το παιδί με το δραματικό παιχνίδι και το θέατρο με την εκπαίδευση. Η πρότασή της στοχεύει στη διευκόλυνση της εξοικείωσης των παιδιών με το θέατρο, εξοικείωση που το δραματικό παιχνίδι καθιστά ευπρόσιτη, αφού συναντά τον "τόπο" συνάντησης θεάτρου / παιδιών.