Φεσσά - Εμμανουήλ Ελένη
Η Ελένη Φεσσά - Εμμανουήλ γεννήθηκε στον Βόλο το 1943. Είναι απόφοιτος της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (1967) και διδάκτωρ αρχιτέκτων της ίδιας Σχολής (1990). Καθηγήτρια στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών, διδάσκει ιστορία της θεατρικής αρχιτεκτονικής και σκηνογραφίας από το 1994 μέχρι σήμερα. Από το 1980 ασχολείται συστηματικά με την ιστορία της ελληνικής αρχιτεκτονικής του 20ού αιώνα. Περισσότερες από εκατό ερευνητικές και θεωρητικές μελέτες της είναι δημοσιευμένες σε ελληνικά και ξένα επιστημονικά περιοδικά, σε πρακτικά συνεδρίων, σε εγκυκλοπαίδειες και σε συλλογικούς τόμους. Έχει συγγράψει οκτώ επιστημονικές μονογραφίες, από τις οποίες οι σημαντικότερες είναι το δίτομο έργο "Η αρχιτεκτονική του νεοελληνικού θεάτρου 1720-1940 (1994, έκδοση με χορηγία του Ιδρύματος Ιωάννου Φ. Κωστοπούλου και του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών) και οι τρεις δίγλωσσες εκδόσεις (στα ελληνικά και αγγλικά): "Η ιδεολογική κρίση της νεοελληνικής αρχιτεκτονικής, 1827-1940" (1987), "Κτίρια για δημόσια χρήση στη νεότερη Ελλάδα, 1827-1993, (1993, Παπασωτηρίου) και "Δοκίμια για τη νέα ελληνική αρχιτεκτονική (2001, έκδοση με χορηγία του Ιδρύματος Ιωάννου Φ. Κωστοπούλου). Η τελευταία έκδοση τιμήθηκε με έπαινο της Διεθνούς Ακαδημίας Αρχιτεκτονικής σε διαγωνισμό που διοργανώθηκε στο πλαίσιο της 10ης Διεθνούς Τριενάλε Αρχιτεκτονικής (Σόφια, 2003). Το 1991 διετέλεσε αναπληρωτής Επίτροπος της Ελλάδας στην 5η Διεθνή Έκθεση Αρχιτεκτονικής στην Μπιενάλε της Βενετίας και υπεύθυνη για την έκθεση με τίτλο "Νέα Δημόσια Κτίρια των Δ. και Σ. Αντωνακάκη, Ν. Βαλσαμάκη και Α. Τομπάζη". Το 2002 επιμελήθηκε επιστημονικά και συνέταξε, σε συνεργασία με την αρχιτέκτονα Τίνα Καραπιπέρη, τα κείμενα της ελληνικής συμμετοχής στο CD-ROM με τίτλο "Η ανακάλυψη της σύγχρονης αρχιτεκτονικής στο Παρίσι, το Λονδίνο και την Αθήνα. Εικονικές και πραγματικές διαδρομές", το οποίο πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης "Culture 2000" από την γαλλική εταιρία ARVHA, την αγγλική εταιρία ATAP και την ελληνική Εταρία Αρχιτεκτονικών και Πολεοδομικών Μελετών "Ομάδα 80" - Σωτήρης Παπαδόπουλος.
Π. Α. Σακελλάριος: Αρχιτέκτων
Σακελλαρίου Ελισάβετ
Ποταμός (2006)
Η ζωή και το έργο του αρχιτέκτονα Περικλή Σακελλάριου που στη διάρκεια της μακρόχρονης καριέρας του άφησε σημάδια ανεξίτηλα σε πολλά ιδιωτικά και δημόσια κτίρια. Αν και ο ίδιος πίστευε στην πειθαρχία και τον ορθολογισμό του Μπάουχαους το έργο του αποτελεί μια ιδιαίτερη και πρωτότυπη ισορροπία αυτής της συστηματικής προσέγγισης με το ελεύθερο πνεύμα της φιλοσοφίας του Λε Κορμπυζιέ. Η άποψη ότι η Αρχιτεκτονική πρέπει να συμπληρώνει τη φύση υπήρξε καθοριστική για τη δουλειά του.
Οι Έλληνες του κόσμου, χρυσοί Ολυμπιονίκες
Συλλογικό έργο
Κέντρο Γραμμάτων και Τεχνών "Άποψη" (2006)
[...] Σκοπός αυτού του βιβλίου δεν είναι να πείσει εμάς τους Έλληνες για το πόσο σπουδαία ήταν αυτά που επιτέλεσαν οι συμπατριώτες μας από την απελευθέρωση του τόπου μέχρι σήμερα. Αυτό, έχουμε καθήκον να το γνωρίζουμε και να το διαδίδουμε όσο ευρύτερα μπορούμε στον λαό μας, μέσα από μια όσο γίνεται πιο αποτελεσματική παιδεία, και στους ξένους, μέσα από μεταφράσεις, εκθέσεις, διαλέξεις και όποιον άλλο τρόπο ενημέρωσης διαθέτουμε. Αυτό είναι έργο μακρόπνοο και ζήτημα πολιτικής βούλησης, στο πλαίσιο ενός ευρύτερου πολιτιστικού σχεδιασμού. Με αυτή τη μελέτη επιχειρούμε να αν...
Ο Πειραιάς και το Δημοτικό Θέατρο
Συλλογικό έργο
Τσαμαντάκη (2008)
Περιέχονται οι εισηγήσεις: Πρώτη ενότητα: Πειραιάς - Ιστορία και πολιτισμός - Γεώργιος Σταϊνχάουερ, "Η ανασκαφή του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά" - Βάσιας Τσοκόπουλος, "Το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά ως σύμβολο της πόλης" - Νικόλαος Ντόριζας, "Τα κτίρια του Πειραιά ως σύμβολο της πόλης" - Άννα Ταμπάκη, "Θεατρικός χώρος και αστική κοινωνία στον 19ο αιώνα" - Κατερίνα Μπρεντάνου, "Από τη Μάντρα της Τερψιθέας "εις τας μαρμαροτεύκτους Αιθούσας" του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά" - Χρυσόθεμις Σταματοπούλου - Βασιλάκου, "Ο Δημήτρης Ροντήρης στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά: 1957-1959"...
Κρήτη 1913-2013: Αρχιτεκτονική και πολεοδομία μετά την Ένωση
Συλλογικό έργο
Πνευματικό Κέντρο Χανίων & ΣΑΔΑΣ-Πανελλήνια Ένωση Αρχιτεκτόνων/Τμήμα Χανίων (2014)
Παρά την πληθώρα σημειακών μελετών και ερευνών που αφορούν την αρχιτεκτονική και την πολεοδομία της Κρήτης κατά την νεώτερη και σύγχρονη εποχή, το ζήτημα δεν είχε προσεγγιστεί συνολικά για όλο το νησί με αποτέλεσμα να εντοπίζεται ερευνητικό κενό. Ο τόμος επιχειρεί να καλύψει το παραπάνω κενό, κομίζοντας σπάνιο υλικό, καρπό έρευνας σε πάνω από 50 αρχεία και συλλογές. Παράλληλα επιχειρεί να αναδείξει την ιδιοπροσωπία που εμφανίζει η Κρήτη στο πεδίο της αρχιτεκτονικής και πολεοδομίας κατά τα τελευταία 100 χρόνια όπως αυτή απορρέει από την ιδιαιτερότητα της φύσης και του πα...
Η ιστορία του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά από τον 19ο στον 21ο αιώνα
Συλλογικό έργο
Νέος Κύκλος (2013)
Ονειρεύομαι ένα θέατρο... Ονειρεύομαι μια χώρα που θα... Ονειρεύομαι έναν λαό γεμάτο... Ονειρεύομαι ένα Σχολείο σαν εκείνα... Ονειρεύομαι έναν Δάσκαλο που με αγάπη και... Ονειρεύομαι έναν Γιατρό που θα προσέχει και θα φροντίζει... Εν τέλει, ονειρεύομαι ένα Θέατρο όμορφο, φτιαγμένο με μεράκι και γνώση, που κουβαλάει τις μνήμες αιώνων, που είναι στη χώρα μου, που γεμίζει από έναν λαό χαρούμενο κι ευτυχισμένο που έχει μάθει γράμματα σ' ένα Σχολείο γεμάτο από Δασκάλους αφοσιωμένους, που έχει θεραπευθεί από Γιατρούς άξιους, γνήσιους απόγονους του Ιπποκράτη, ονειρεύομ...
Η αρχιτεκτονική του νεοελληνικού θεάτρου
Φεσσά - Εμμανουήλ Ελένη
Ιδιωτική Έκδοση (1994)
[...] Η μελέτη μου χωρίζεται σε τρία μέρη, που το καθένα τους ανταποκρίνεται σε μιαν ιστορική ενότητα. Τα κεφάλαια των τριών μερών αποτελούν θεματικές ενότητες οι οποίες συχνά καθορίζονται με γεωγραφικά κριτήρια. Θέμα του πρώτου μέρους είναι το ελληνικό θέατρο και η αρχιτεκτονική του πριν από το Εικοσιένα. Ύστερα από το εισαγωγικό κεφάλαιο των γενικών παρατηρήσεων και σκέψεων για την ελληνική θεατρική παράδοση, γίνεται σύντομη αναδρομή στα τρία διερευνημένα κεφάλαια του προεπαναστατικού μας θεάτρου. Πρόκειται για το θέατρο της Κρήτης, της Επτανήσου και του νεοελληνικού Διαφ...
Η αρχιτεκτονική του νεοελληνικού θεάτρου
Φεσσά - Εμμανουήλ Ελένη
Ιδιωτική Έκδοση (1994)
[...] Η μελέτη μου χωρίζεται σε τρία μέρη, που το καθένα τους ανταποκρίνεται σε μιαν ιστορική ενότητα. Τα κεφάλαια των τριών μερών αποτελούν θεματικές ενότητες οι οποίες συχνά καθορίζονται με γεωγραφικά κριτήρια. Θέμα του πρώτου μέρους είναι το ελληνικό θέατρο και η αρχιτεκτονική του πριν από το Εικοσιένα. Ύστερα από το εισαγωγικό κεφάλαιο των γενικών παρατηρήσεων και σκέψεων για την ελληνική θεατρική παράδοση, γίνεται σύντομη αναδρομή στα τρία διερευνημένα κεφάλαια του προεπαναστατικού μας θεάτρου. Πρόκειται για το θέατρο της Κρήτης, της Επτανήσου και του νεοελληνικού Διαφ...
Ερνέστος Ζίλλερ αρχιτέκτων [1837-1923]
Συλλογικό έργο
Εθνική Πινακοθήκη - Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου (2010)
Αναπάντεχο για τους περισσότερους φιλότεχνους και φίλους θα πρέπει να θεωρηθεί το γεγονός ότι η Εθνική Πινακοθήκη, ανάμεσα στις ποικίλες δραστηριότητές της, επέλεξε να παρουσιάσει μια μεγάλη έκθεση αρχιτεκτονικών σχεδίων, αναδεικνύοντας το έργο ενός και μόνου αρχιτέκτονα, και μάλιστα όχι Έλληνα, ο οποίος έδρασε τον προπερασμένο αιώνα, και μάλιστα μέσα σε έναν "παλιό", άγνωστο πια σήμερα, κόσμο. Η αιτιολόγηση είναι εύκολη. Πρώτον, πρόκειται για τον πασίγνωστο πλέον Ερνέστο Τσίλλερ. Δεύτερον, η Εθνική Πινακοθήκη κατέχει ήδη, χάρη στην προνοητικότητα του πρώην διευθυντή της...
Δοκίμια για τη νέα ελληνική αρχιτεκτονική
Φεσσά - Εμμανουήλ Ελένη
Ιδιωτική Έκδοση (2001)
Η ελληνική αρχιτεκτονική του 19ου και 2ού αιώνα είναι παραγνωρισμένη τόσο από τους αρχιτέκτονες όσο και από τον απλό κόσμο, επειδή επισκιάζεται σε μεγάλο βαθμό από το κλασικό παρελθόν της. Το βιβλίο "Δοκίμια για τη νέα ελληνική αρχιτεκτονική" της Ελένης Φέσσα - Εμμανουήλ, έρχεται να ανατάξει αυτό το δεδομένο. Στηριγμένο σε στέρεα τεκμηριωμένη έρευνα, φέρνει στο φως την ουσία της νεοελληνικής αρχιτεκτονικής, όπως αυτή εξελίχθηκε μέχρι τη δεκαετία του 1970. Άπτεται ακόμη και της αρχιτεκτονικής του πρόσφατου παρελθόντος, δίνοντάς μας έτσι την ελπίδα ότι το έργο της αυτό θα έχε...
Δοκίμια για τη νέα ελληνική αρχιτεκτονική
Φεσσά - Εμμανουήλ Ελένη
Ιδιωτική Έκδοση (2001)
Η ελληνική αρχιτεκτονική του 19ου και 2ού αιώνα είναι παραγνωρισμένη τόσο από τους αρχιτέκτονες όσο και από τον απλό κόσμο, επειδή επισκιάζεται σε μεγάλο βαθμό από το κλασικό παρελθόν της. Το βιβλίο "Δοκίμια για τη νέα ελληνική αρχιτεκτονική" της Ελένης Φέσσα - Εμμανουήλ, έρχεται να ανατάξει αυτό το δεδομένο. Στηριγμένο σε στέρεα τεκμηριωμένη έρευνα, φέρνει στο φως την ουσία της νεοελληνικής αρχιτεκτονικής, όπως αυτή εξελίχθηκε μέχρι τη δεκαετία του 1970. Άπτεται ακόμη και της αρχιτεκτονικής του πρόσφατου παρελθόντος, δίνοντάς μας έτσι την ελπίδα ότι το έργο της αυτό θα έχε...
Βόλος 1881-1955
Συλλογικό έργο
Βόλος (2004)
Η επιλογή του Βόλου ως Ολυμπιακής Πόλης για το 2004 είναι μια σημαντική κατάκτηση στη σύγχρονη ιστορία της πόλης, η οποία όμως βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στις κοινωνικές, οικονομικές και πολιτιστικές υποδομές της πόλης, αλλά και στις αισιόδοξες και φιλόδοξες προοπτικές της. Η παρούσα έκδοση συμβάλλει στη γνωριμία του κοινού με τα επιτεύγματα του Βόλου κατά τον 19ο και το α΄ μισό του 20ού αιώνα, περίοδο συγκρότησης των βασικών δομών του, αναδεικνύοντας τους παράγοντες εκείνους που διαμόρφωσαν τη σύγχρονη φυσιογνωμία του. Είναι ένα έργο συλλογικό, που αποτυπώνει τον πνευματι...
Αρχιτέκτονες του 20ού αιώνα
Συλλογικό έργο
Ποταμός (2009)
Η έκδοση του βιβλίου της Ελληνικής Αρχιτεκτονικής Εταιρείας "Αρχιτέκτονες του 20ού αιώνα", αποτελεί ένα άξιο μνείας επιστημονικό και εκδοτικό γεγονός. Σκιαγραφώντας τη διαδρομή και το έργο πενήντα διπλωματούχων αρχιτεκτόνων-μηχανικών, που σταδιοδρόμησαν κατά το Μεσοπόλεμο και τις δύο πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες, ο εν λόγω τόμος καλύπτει ένα κενό στη σχετική βιβλιογραφία. Η αξία του όμως δεν περιορίζεται μόνο σ' αυτό το σημείο. Το Βιβλίο απευθύνεται τόσο στον τεχνικό κόσμο όσο και στον μη ειδικό αναγνώστη, αφού συνδέει την αρχιτεκτονική έκφραση με τις συνθήκες μέσα στι...
Αρχιτέκτονες του 20ού αιώνα
Συλλογικό έργο
Ποταμός (2009)
Η έκδοση του βιβλίου της Ελληνικής Αρχιτεκτονικής Εταιρείας "Αρχιτέκτονες του 20ού αιώνα", αποτελεί ένα άξιο μνείας επιστημονικό και εκδοτικό γεγονός. Σκιαγραφώντας τη διαδρομή και το έργο πενήντα διπλωματούχων αρχιτεκτόνων-μηχανικών, που σταδιοδρόμησαν κατά το Μεσοπόλεμο και τις δύο πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες, ο εν λόγω τόμος καλύπτει ένα κενό στη σχετική βιβλιογραφία. Η αξία του όμως δεν περιορίζεται μόνο σ' αυτό το σημείο. Το Βιβλίο απευθύνεται τόσο στον τεχνικό κόσμο όσο και στον μη ειδικό αναγνώστη, αφού συνδέει την αρχιτεκτονική έκφραση με τις συνθήκες μέσα στι...
Αριστοτέλης Ζάχος & Josef Durm
Φεσσά - Εμμανουήλ Ελένη
Ποταμός (2013)
Στο βιβλίο προσεγγίζεται η αρχιτεκτονική των ετών 1890-1914, η οποία δεν έχει επαρκώς μελετηθεί, παρά τη σημασία της, καθώς πρόκειται για το λυκόφως του ιστορισμού και εκλεκτικισμού του 19ου αιώνα και τη χαραυγή της αντιακαδημαϊκής νεωτερικότητας. Η προσέγγιση γίνεται κυρίως μέσα από τη συνεργασία και την ανέκδοτη αλληλογραφία του πρωτοπόρου αρχιτέκτονα Αριστοτέλη Ζάχου (Καστοριά 1871-Αθήνα 1939) με τον φιλέλληνα καθηγητή του Josef Durm (Καρλσρούη 1837-1919), η οποία αρχίζει το 1901 και διαρκεί έως την έκρηξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Το περιεχόμενο των επιστολών Durm-Ζάχο...
Αθηναϊκές κατοικίες του μοντέρνου κινήματος
Συλλογικό έργο
Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (2013)
Το βιβλίο περιλαμβάνει χαρακτηριστικά δείγματα της νεότερης αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της πρωτεύουσας, τα οποία κτίστηκαν στη δεκαετία του 1930 και σώζονται, σποραδικά, στο κέντρο και τις συνοικίες. Η έκδοση αποτελεί ταυτόχρονα βιβλίο αναφοράς, με το φωτογραφικό υλικό και τα σχετικά διευκρινιστικά κείμενα, και οδηγό επίσκεψης σε χαρακτηριστικά δείγματα του μοντερνισμού στην Αθήνα.
12 Έλληνες αρχιτέκτονες του μεσοπολέμου
Φεσσά - Εμμανουήλ Ελένη
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (2005)
Στο βιβλίο αυτό εξετάζεται η εξέλιξη της αρχιτεκτονικής του Mεσοπολέμου στην Eλλάδα, μέσα από τη ζωή και το έργο δώδεκα αρχιτεκτόνων που επηρέασαν καθοριστικά τη διαμόρφωσή της. Πρόκειται για διακεκριμένους ανθρώπους της πράξης με διαφορετική ηλικία, προέλευση, εφόδια και νοοτροπία, οι οποίοι εκπροσωπούν το πολυποίκιλο τοπίο της ελληνικής αρχιτεκτονικής των δεκαετιών του 1920 και του 1930. [...] Kαρπός πολυετών ερευνών των δύο συγγραφέων, το βιβλίο αυτό, δίνοντας έμφαση στα πρόσωπα, προτείνει μια κριτική προσέγγιση διαφορετική από τις συνήθεις, οι οποίες επικεντρώνονται...