Δαμοδός Βικέντιος
Ο Βικέντιος Δαμοδός (1700-1754), γεννήθηκε στα Χαυριάτα Παλλικής τη Κεφαλληνίας. Είναι ο Έλληνας θεολόγος, φιλόσοφος, νομικός που με το έργο και την διδασκαλία του γίνεται ο εισηγητής ενός διαφωτισμού στον ελληνικό χώρο πριν τον Διαφωτισμό της Ευρώπης (1789), ο όποιος μπορεί να χαρακτηριστεί ως ορθοδοξοπατερικός και που θα συνεχισθεί με τον Ευγένιο Βούλγαρη, τον Νικηφόρο Θεοτόκη, τον άγιο Κοσμά τον Αιτωλό και τους Κολλυβάδες Πατέρες. Σπουδάζει στην Δύση και ειδικά στην Βενετία και την Πάδοβα, κάτι συνηθισμένο για τους Έλληνες την εποχή της Τουρκοκρατίας, όπως είχε κάνει και ο άγιος Μάξιμος ο Βατοπαιδινός· αποδέχεται την σύγχρονη δυτική επιστημονική πρόοδο, αλλά μένει πιστός στην Ορθόδοξη Παράδοση και προσπαθεί να διαφυλάξει την συνέχειά της. Γράφει την ογκώδη Δογματική του -όλο το έργο διασώζεται στην Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου (χφ. 99-102)- που είναι μία επιστημονική Δογματική, η πρώτη που γράφεται κατά την Τουρκοκρατία ως απάντηση στην πρόκληση της εποχής του εξαιτίας της συνάντησης της Ορθόδοξης Παραδόσεως και της Δυτικής. Ως επιστήμονας εφαρμόζει πιστά τις επιστημονικές μεθόδους, παράλληλα όμως υπερασπίζεται την Πατερική Παράδοση και την Παλαμική θεολογία, αν και με λογικό, αποδεικτικό τρόπο και όχι εμπειρικό. Αναδεικνύει την σπουδαιότητα της διάκρισης ουσίας και ενέργειας στον Θεό θεωρώντας την ως το κατεξοχήν στοιχείο διαφοροποιήσεως της λατινικής Δύσης από την Ορθόδοξη Ανατολή. Παρόλες τις σπουδές του στην Δύση δεν αφομοιώνεται από το ουμανιστικό εκκοσμικευμένο πνεύμα, δεν έχει χάσει τα ορθόδοξα κριτήρια, την συναίσθηση της μοναδικότητας της Ορθόδοξης Παραδόσεως και της ετερότητάς της σε σχέση με την Δυτική. Στο έργο του βλέπουμε μία διαλεκτική αντιπαράθεση μεταξύ ανατολικής και δυτικής θεολογίας, ορθοδόξου Πατερικού φρονήματος και δυτικού νεωτεριστικού.
