Γαβρόγλου Κώστας
Gavróglou Kóstas
Ο Κώστας Γαβρόγλου είναι Καθηγητής Ιστορίας των Επιστημών στο Τμήμα Μεθοδολογίας, Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης του Πανεπιστημίου Αθηνών. Δίδαξε φυσική και ιστορία των επιστημών στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Ως επισκέπτης καθηγητής δίδαξε στα Πανεπιστήμια της Βοστόνης, του Χάρβαρντ, της Πενσυλβάνια, του Κέιμπριτζ και του Πολυτεχνείου της Κωνσταντινούπολης. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα αφορούν την ιστορία της φυσικής και της χημείας από τις αρχές του 19ου έως τα μέσα του 20ού αιώνα. Είναι μέλος συντακτικών επιτροπών διαφόρων ξενόγλωσσων περιοδικών ιστορίας των επιστημών, καθώς και του ελληνικού περιοδικού "Νεύσις". Τα κυριότερα βιβλία του είναι το "Methodological Aspects in the Development of Low Temperature Physics 1881-1957: Concepts out of Context(s)" (σε συνεργασία με τον Γιώργο Γκουνταρούλη, το 1990 από τις εκδόσεις Kluwer Academic Publishers), "Fritz London, A Scientific Biography" (το 1996 από το Cambridge University Press), "Το παρελθόν των επιστημών ως ιστορία" (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2004). Είναι πρόεδρος του Ιστορικού Αρχείου του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Από τη φυσική στη μεταφυσική
Redhead Michael
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (2006)
Το παρόν βιβλίο αποτελεί προϊόν των Διαλέξεων Tarner που παρέδωσε ο Michael Redhead στο Καίμπριτζ το 1993. Ασχολείται με την έσχατη φύση της πραγματικότητας, καθώς και με το τρόπο με τον οποίο αυτή αποκαλύπτεται μέσα από τις σύγχρονες θεωρίες της φυσικής, όπως η θεωρία της σχετικότητας και η κβαντική μηχανική. Ο συγγραφέας υπερασπίζεται την αντικειμενικότητα και την ορθολογικότητα της επιστήμης ενάντια στις απόψεις των σχετικιστών και των οπαδών του κοινωνικού κονστρουκτιβισμού. Η θέση του Redhead είναι πως η μοντέρνα φυσική μάς προσφέρει μια προσωρινή και διαψεύσιμη, παρ’...
Οι φυσικές επιστήμες στον μεσαίωνα
Grant Edward
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (2005)
Η αποτυχία της Μεσαιωνικής Επιστήμης να αποσπασθεί από τη Φυσική και την Κοσμολογία του Αριστοτέλη -παρά τις τόσες σοβαρές κριτικές εις βάρος τους- αποτελεί το κεντρικό θέμα τούτου του βιβλίου. Με αφετηρία την "καχεκτική" κατάσταση της επιστημονικής σκέψης τον πρώιμο μεσαίωνα, ο συγγραφέας περιγράφει την "έκρηξη των γνώσεων" που προκάλεσαν οι πολυπληθείς μεταφράσεις Ελληνικών και Αραβικών συγγραμμάτων, για να φτάσει στον ύστερο μεσαίωνα και την "ένταση" που άρχισε να συσσωρεύεται ανάμεσα στο Αριστοτέλειο δόγμα και τις εκκολαπτόμενες νέες επιστημονικές αντιλήψεις. Κορυφαίος...
Εισαγωγή στη φιλοσοφία της επιστήμης
Συλλογικό έργο
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (2005)
Η έκδοση του έργου στα ελληνικά αντιπροσωπεύει ένα ορόσημο στη συνεργασία μεταξύ φιλοσόφων της επιστήμης από την Αθήνα και το Πίτσμπουργκ: για περισσότερο από 10 χρόνια τώρα, φιλόσοφοι από τις δύο χώρες ένωσαν τις δυνάμεις τους για να διδάξουν φοιτητές και να μάθουν ο ένας από τον άλλον. Τα έντεκα κεφάλαια του βιβλίου αντιπροσωπεύουν πολλές ώρες συζητήσεων, αμοιβαίου σχολιασμού, εποικοδομητικής κριτικής και γόνιμης αλληλεπίδρασης μεταξύ όλων των συγγραφέων. Κίνητρο για την συγγραφή τους ήταν η κοινή διαπίστωση ότι έλειπε μια εκσυγχρονισμένη επισκόπηση ολόκληρου του πεδίου τ...
Ο Αϊνστάιν και η σχετικότητα
Αραμπατζής Θόδωρος
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (2005)
Η δημιουργία και η εδραίωση της Ειδικής Θεωρίας της Σχετικότητας έχουν αποτελέσει αντικείμενο συστηματικής ιστορικής έρευνας. Οι ιστορικοί των φυσικών επιστημών έχουν διερευνήσει, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα ερωτήματα: Ποια ήταν τα προβλήματα που απασχολούσαν τους φυσικούς του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα; Πώς συνέβαλαν άλλοι φυσικοί στη δημιουργία της Ειδικής Θεωρίας της Σχετικότητας; Ποια ήταν η προβληματική του Αϊνστάιν που τον οδήγησε στην διατύπωση της θεωρίας; Ποιες φιλοσοφικές, πολιτισμικές και τεχνολογικές επιρροές μπορεί να διακρίνει κανείς στη σκέψη...
Ο Αϊνστάιν και η σχετικότητα
Αραμπατζής Θόδωρος
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (2005)
Η δημιουργία και η εδραίωση της Ειδικής Θεωρίας της Σχετικότητας έχουν αποτελέσει αντικείμενο συστηματικής ιστορικής έρευνας. Οι ιστορικοί των φυσικών επιστημών έχουν διερευνήσει, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα ερωτήματα: Ποια ήταν τα προβλήματα που απασχολούσαν τους φυσικούς του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα; Πώς συνέβαλαν άλλοι φυσικοί στη δημιουργία της Ειδικής Θεωρίας της Σχετικότητας; Ποια ήταν η προβληματική του Αϊνστάιν που τον οδήγησε στην διατύπωση της θεωρίας; Ποιες φιλοσοφικές, πολιτισμικές και τεχνολογικές επιρροές μπορεί να διακρίνει κανείς στη σκέψη...
Τι είναι αυτό που το λέμε επιστήμη;
Chalmers Alan F.
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (2004)
Γιατί η επιστήμη είναι κάτι "περισσότερο" ή κάτι "διαφορετικό" από την απλή "γενίκευση" των δεδομένων της εμπειρίας; Γιατί η "επιστημονική γνώση" είναι -αν είναι- περισσότερο έγκυρη από άλλες μορφές γνώσης; Ποια είναι τα εχέγγυα αυτής της εγκυρότητας; Και ποιος είναι, τελικά, ο ρόλος του πειράματος στη διαμόρφωση ή την αλλαγή των επιστημονικών θεωριών; Γραμμένο με γλαφυρότητα και σαφήνεια σπάνια για βιβλία αυτού του είδους, το "Τι είναι αυτό που το λέμε επιστήμη;" αποτελεί μια εξαίρετη και πλήρως ενημερωμένη εισαγωγή στην επιστημονική περιοχή που πραγματεύεται αυτά τα ερωτή...
Το παρελθόν των επιστημών ως ιστορία
Γαβρόγλου Κώστας
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (2004)
Η Ιστορία των Επιστημών είναι η ιστορία των ανθρώπων που προσπάθησαν να διερευνήσουν και να κατανοήσουν τη δομή και τη λειτουργία της φύσης. Οι ιδέες, οι τεχνικές και οι πρακτικές που επινόησαν οι άνθρωποι για να διερευνήσουν τη φύση, οι οντότητες, οι αρχές και οι νόμοι που ανακάλυψαν, οι πολύπλευροι θεσμοί που δημιούργησαν, οι εφαρμογές που μηχανεύτηκαν - όλα αυτά συνδιαμορφώνουν τις επιστήμες. Αλλά συνδιαμορφώνουν τις επιστήμες και οι άνθρωποι, με τις διαφορετικές ιδεολογικές, φιλοσοφικές, αισθητικές, θρησκευτικές και πολιτικές τους απόψεις, και με τις διαφορετικές κοινων...
Το παρελθόν των επιστημών ως ιστορία
Γαβρόγλου Κώστας
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (2004)
Η Ιστορία των Επιστημών είναι η ιστορία των ανθρώπων που προσπάθησαν να διερευνήσουν και να κατανοήσουν τη δομή και τη λειτουργία της φύσης. Οι ιδέες, οι τεχνικές και οι πρακτικές που επινόησαν οι άνθρωποι για να διερευνήσουν τη φύση, οι οντότητες, οι αρχές και οι νόμοι που ανακάλυψαν, οι πολύπλευροι θεσμοί που δημιούργησαν, οι εφαρμογές που μηχανεύτηκαν - όλα αυτά συνδιαμορφώνουν τις επιστήμες. Αλλά συνδιαμορφώνουν τις επιστήμες και οι άνθρωποι, με τις διαφορετικές ιδεολογικές, φιλοσοφικές, αισθητικές, θρησκευτικές και πολιτικές τους απόψεις, και με τις διαφορετικές κοινων...
Θέματα από την ιστορία των μαθηματικών
Χριστιανίδης Γιάννης
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (2003)
Τα θέματα από την ιστορία των Μαθηματικών είνα ένα εισαγωγικό βιβλίο, σκοπός του οποίου είναι να παρουσιάσει στον αναγνώστη μερικά αντιπροσωπευτικά θέματα από την ιστορία των αιγυπτιακών, των βαβυλωνιακών και των αρχαίων ελληνικών μαθηματικών. Το μαθηματικό υλικό που πραγματεύεται είναι αρκετά στοιχειώδες, ούτως ώστε το βιβλίο στο μεγαλύτερο μέρος του να είναι προσιτό ακόμα και στους μαθητές της τελευταίας τάξης του λυκείου. Βασικό μέλημα του συγγραφέα ήταν να αποφύγει τους αναχρονισμούς και τις ανιστορικές ερμηνείες και ανακατασκευές που χαρακτηρίζουν την παλαιότερη ιστορι...
Η αφύπνιση της επιστήμης
Van der Waerden Bartel Leentert
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (2003)
"Η Αφύπνιση της Επιστήμης" είναι ένα από τα πιο πολυδιαβασμένα βιβλία της ιστορίας των μαθηματικών. Γραμμένο αρχικά στα ολλανδικά (1950), μεταφράστηκε στα αγγλικά, στα γερμανικά και στα ρωσικά και έγινε πολύ σύντομα έργο αναφοράς και ένα από τα κλασικά συγγράμματα του κλάδου. Η επιτυχία του βιβλίου οφείλεται στο ότι συγκεντρώνει, συνοψίζει και ολοκληρώνει κατά τρόπο άρτιο, έγκυρο και εμπεριστατωμένο έναν τεράστιο όγκο ερευνών για την ιστορία των αιγυπτιακών, των βαβυλωνιακών και των ελληνικών μαθηματικών, που διεξήχθησαν κατά την περίοδο 1920-1950. Τα αποτελέσματα αυτών τ...
Πρότυπα ανακάλυψης
Hanson Norwood Russell
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (2002)
Ποια συμπεράσματα για τη φιλοσοφία της επιστήμης προκύπτουν αν δεχθούμε ότι οι σύγχρονες επιστημονικές θεωρίες, όπως η φυσική των στοιχειωδών σωματιδίων, δεν είναι παγιωμένα, κλειστά εννοιολογικά συστήματα αλλά δυναμικά πεδία επιστημονικής έρευνας που στοχεύουν σε νέες ανακαλύψεις; Ποια η σχέση παρατήρησης και θεωρίας; Εξαρτώνται τα γεγονότα από τα γλωσσικά ιδιώματα και τους φορμαλισμούς που τα εκφράζουν; Ποιος είναι ο ρόλος της αιτιότητας στην επιστημονική πρακτική; Ποια είναι η φύση των επιστημονικών θεωριών και νόμων; Η φιλοσοφική έρευνα που επιχειρεί εδώ ο Hanson, εμπνε...
Η δομή των θεωριών της βιολογίας
Thompson Paul
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (2002)
Η φιλοσοφία της βιολογίας είναι ένα επιστημονικό πεδίο που τα τελευταία χρόνια έχει γνωρίσει ιδιαίτερη ανάπτυξη. Ο Paul Thompson, καθηγητής φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο και συγγραφέας αυτού του βιβλίου, υποστηρίζει ότι η σημασιολογική αντίληψη για τη δομή των επιστημονικών θεωριών είναι μια λογική θεώρηση της επιστημονικής σκέψης μεθοδολογικά και ευρετικά προτιμότερη από την "καθιερωμένη" συντακτική αντίληψη, ιδιαίτερα όσον αφορά τον χώρο της εξελικτικής βιολογίας. Ο συγγραφέας παραθέτει και τις δύο αντιλήψεις, υποδεικνύοντας τα εγγενή προβλήματα της συντακτικής...
Το φυσικό συμβόλαιο
Serres Michel
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (2002)
Ο Σερ δεν θέλει να εντυπωσιάσει. Γράφει απλά, στρωτά, για ένα κοινό που δεν το αποτελούν οι "ειδικοί". Εκθέτει ένα ιδιαίτερα αυστηρό επιχείρημα που συνδέει σε ένα σφιχτοπλεγμένο όλο τη "φύση" της επιστήμης και την ιστορία της, με τους όρους συγκρότησης των κοινωνιών όπου αναδείχθηκε το επιστημονικό φαινόμενο, με τις αρχές που διέπουν τις κοινωνίες αυτές και με την κατάσταση στην οποία έχουν σήμερα περιέλθει λίγο-πολύ όλες. Πρόκειται για επιχείρημα βαθειά φιλοσοφικό και ουσιαστικά πολιτικό. Ποια επιστημολογία μπορεί ν' αντιμετωπίσει το οικολογικό πρόβλημα, για το οποίο ευ...
Έννοιες του χώρου
Jammer Max
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (2001)
Ήδη από την πρώτη έκδοση, το 1954, οι "Έννοιες του Χώρου" αποτιμήθηκαν ως η πρώτη διεξοδική και ενδελεχής εργασία που πραγματευόταν με ιστορικό τρόπο τις έννοιες του χώρου, όπως αντιλαμβάνονταν αυτή την έννοια φιλόσοφοι όλων των ιδεολογικών ρευμάτων. Ο Jammer παρουσιάζει μια συνεκτική και ενημερωμένη ανάλυση των θεωριών για τον φυσικό χώρο από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Ο πρόλογος του Άλμπερτ Αϊνστάιν σε αυτό το βιβλίο αποτελεί το τελευταίο κείμενο που έγραψε γι΄ αυτό το θέμα με σκοπό να δημοσιευθεί, και παρουσιάζει σε μη τεχνική γλώσσα τις ιδέες του για τον χώρο. Το βιβλ...
Το νέο επιστημονικό πνεύμα
Bachelard Gaston 1884-1962
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (2000)
"Το νέο επιστημονικό πνεύμα" είναι έργο κλασικό, που διδάσκεται συστηματικά στο γαλλικό λύκειο, αποτελώντας δικαίως το γνωστότερο και ίσως πιο σημαντικό έργο του συγγραφέα του. Είναι εκείνο στο οποίο ο ίδιος παρουσιάζει συστηματικά, αλλά και ευσύνοπτα, τις γενικές αρχές της προσέγγισής του σε ότι αφορά ειδικά το πέρασμα από τον κλασική στην σύγχρονη φυσική. Πρόκειται, με άλλα λόγια, για την ανάπτυξη και την "εφαρμογή" της σκέψης του Μπασελάρ σε εκείνα που αφορούν τον ίδιο τον πυρήνα του αντικειμένου το οποίο οι αγγλοσάξονες ονομάζουν φιλοσοφία και ιστορία της επιστήμης και...
Φιλοσοφία και νέα φυσική
Powers Jonathan
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (2000)
Οι μεγάλες επιστημονικές επαναστάσεις του αιώνα μας -η Σχετικότητα και η Κβαντομηχανική- δεν άλλαξαν μόνο τις ιδέες μας -τις ιδέες της "Κλασικής Φυσικής"- για τον φυσικό κόσμο. Προκάλεσαν επίσης μια μείζονα "αναταραχή" στον ευρύτερο χώρο των φιλοσοφικών ιδεών και της επιστημολογίας ειδικότερα. Πολλοί είδαν στο "πρόσωπο" αυτής της Νέας Φυσικής ένα απελευθερωτικό στοιχείο απέναντι στην άτεγκτη αιτιοκρατία της Κλασικής Φυσικής: μια "επιστημονική" στήριξη στην ιδέα της ελεύθερης βούλησης. Άλλοι θεώρησαν ότι δικαιώνει επιστημολογικές ή φιλοσοφικές απόψεις όπως εκείνες του "λογικ...
Μπασελάρ, επιστήμη και αντικειμενικότητα
Tiles Mary
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (1999)
Ο Γκαστόν Μπασελάρ είναι μία από τις εξέχουσες φυσιογνωμίες στη φιλοσοφία της επιστήμης του αιώνα μας. Το έργο του, επικεντρωμένο στην ιστορία και τη φιλοσοφία κυρίως της φυσικής και της χημείας, είναι πρωτότυπο, συστηματικό, ευρύ, έργο που άσκησε πολύ μεγάλη επίδραση ακόμη και έξω από τα σύνορα του κλάδου του. Αλλά από την άλλη μεριά, έμεινε εν πολλοίς άγνωστο στον κόσμο της αγγλόφωνης φιλοσοφίας και ιστορίας της επιστήμης, μέχρι εντελώς πρόσφατα. Το βιβλίο της Μαίρης Τάιλς είναι το πρώτο που αναγνωρίζει ρητά το ενδιαφέρον και τη σημασία του έργου του Μπασελάρ, και καταπιά...
Η ζωή του Ισαάκ Νεύτωνα
Westfall Richard Samuel
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (1999)
Ένας από τους μεγαλύτερους επιστήμονες όλων των εποχών, ο Ισαάκ Νεύτων άφησε ένα έργο που αποτέλεσε την κορύφωση της Επιστημονικής Επανάστασης και εγκαινίασε την εποχή της σύγχρονης επιστήμης. Στη "Ζωή του Ισαάκ Νεύτωνα", ο συγγραφέας παρακολουθεί τον Νεύτωνα από την εφηβεία του στο Lincolnshire μέχρι την καριέρα του στο Cambridge, όπου ουσιαστικά πραγματοποίησε όλα τα επιστημονικά του επιτεύγματα. Σε αυτήν την πλούσια και αναλυτική βιογραφία, ο Westfall εξετάζει και την προσωπική ζωή και την επιστημονική καριέρα του Νεύτωνα, δίδοντάς μας μια σφαιρική εικόνα του ως ανθρώπου...
Τα πολλά πρόσωπα του ρεαλισμού
Putnam Hilary 1926-2016
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (1998)
Από την εποχή του Καρτέσιου, η Δυτική σκέψη χαρακτηρίζεται από βαθιές διχοτομίες, όπως ύλη-πνεύμα, αντικειμενικό-υποκειμενικό, γεγονότα-αξίες. Ο Χίλαρυ Πάτναμ, ένας από τους κορυφαίους φιλοσόφους του καιρού μας, αναπτύσσει σε αυτό το έργο την πρότασή του για την υπέρβαση των διχοτομιών, τον εσωτερικό ρεαλισμό, σύμφωνα με τον οποίο η αλήθεια εξαρτάται από το εννοιολογικό μας σύστημα, αλλά είναι, ωστόσο, "πραγματική αλήθεια". Ο φιλόσοφος αντιδρά στο σχετικισμό στην ηθική, τονίζοντας ότι οι "ηθικές εικόνες του κόσμου" είναι απαραίτητες στη ζωή μας, και παρουσιάζει την Καντιανή...