Tabucchi Antonio 1943-2012
Tabucchi Antonio
Ο Αντόνιο Ταμπούκι (1943-2012) γεννήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 1943 στην Πίζα. Σπούδασε στην Πίζα, στο Παρίσι και στη Λισαβόνα λογοτεχνία και φιλοσοφία. Δίδαξε για πολλά χρόνια στο Πανεπιστήμιο της Σιένα. Έγραψε 40 βιβλία, τα περισσότερα από τα οποία έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες. Από πολύ νέος ασχολήθηκε συστηματικά με τον Φερνάντο Πεσσόα, μεταφράζοντας ένα μεγάλο μέρος του έργου του στα ιταλικά. Ταυτόχρονα υπήρξε ένας από τους επιφανέστερους μελετητές του έργου του Πορτογάλου ποιητή και συγγραφέα και συνέβαλε ουσιαστικά στην παγκόσμια εδραίωση και διάδοση του έργου του. Ένα τμήμα των δοκιμίων του για τον Πεσσόα έχουν δημοσιευτεί στον τόμο "Η νοσταλγία του πιθανού: γραπτά για τον Φερνάντο Πεσσόα" (εκδ. Άγρα 2007). Στον Πεσσόα αφιέρωσε κι ένα λογοτεχνικό του έργο "Οι τρεις τελευταίες μέρες του Φερνάντο Πεσσόα: ένα παραλήρημα" (εκδ. Άγρα 1999). Η εκτενής νουβέλα του "Ρέκβιεμ" (1992) γράφτηκε απευθείας στα πορτογαλικά, ενώ το μυθιστόρημά του "Έτσι ισχυρίζεται ο Περέιρα" (1994), που τον έκανε παγκοσμίως γνωστό, διαδραματίζεται στην Πορτογαλία του Σαλαζάρ. Ο Αντόνιο Ταμπούκι, παρότι ξεκίνησε τη συγγραφική του καριέρα με ένα μυθιστόρημα ("Piazza d' Italia", 1975) υπήρξε κυρίως συγγραφέας της μικρής φόρμας. Από το "Παιχνίδι της αντιστροφής" (1981) μέχρι το "Ο χρόνος γερνάει γρήγορα" (2009) ο Ταμπούκι έγραψε μια σειρά από αριστοτεχνικά, συχνά μινιμαλιστικά, διηγήματα που έδωσαν μια νέα ώθηση στη σύγχρονη ιταλική λογοτεχνία. Στα χρόνια που πέρασαν ανάμεσα σε αυτές τις δύο συλλογές, δημοσίευσε επίσης τις συλλογές "Η γυναίκα του Πόρτο Πιμ" (1983), "Μικρές παρεξηγήσεις άνευ σημασίας" (1985), "Τα πετούμενα του Μπεάτο Αντζέλικο" (1987), "Ο μαύρος άγγελος" (1991), "Όνειρα ονείρων" (1992). Οι εκτενείς νουβέλες/μυθιστορήματά του είναι το "Νυχτερινό στην Ινδία" (1984), "Η γραμμή του ορίζοντα" (1986), " Ρέκβιεμ: μια παραίσθηση" (1992), "Οι τρεις τελευταίες μέρες του Φερνάντο Πεσσόα: Ένα παραλήρημα" (1994), "Έτσι ισχυρίζεται ο Περέιρα" (1994), "Η κομμένη κεφαλή του Νταμασένου Μοντέιρο" (1997), "Είναι αργά, όλο και πιο αργά" (2001), "Ο Τριστάνο πεθαίνει. Μια ζωή" (2004). Κοσμοπολίτης συγγραφέας που ταξίδευε συνεχώς, ο Ταμπούκι συγκέντρωσε τα ταξιδιωτικά του κείμενα στον τόμο "Ταξίδια και άλλα ταξίδια" το 2011. Ο Ταμπούκι υπήρξε ένας έντονα πολιτικοποιημένος συγγραφέας. Παρενέβαινε τακτικά με άρθρα του σε εφημερίδες χτυπώντας όλα τα κακώς κείμενα, ιδιαίτερα της περιόδου του μπερλουσκονισμού. Αυτό, μάλιστα, είχε ως αποτέλεσμα μια μεγάλη δικαστική του περιπέτεια το 2010 με τον αντιπρόεδρο της Βουλής, στέλεχος του κόμματος του Μπερλουσκόνι. Υπερασπίστηκε σθεναρά τα δικαιώματα των τσιγγάνων στην Ιταλία (έγραψε, μάλιστα, το βιβλίο "Οι τσιγγάνοι και η Αναγέννηση" το 1999). Τον απασχόλησαν επίσης θέματα που αφορούσαν τη δημοκρατία και την τρομοκρατία ("Η γαστρίτιδα του Πλάτωνα", βιβλίο του 1998), και υπήρξε ιδρυτικό μέλος του Διεθνούς Κοινοβουλίου των Συγγραφέων (1993) που δημιουργήθηκε για να υπερασπιστεί συγγραφείς απ' όλο τον κόσμο που δέχονταν απειλές κατά της ζωής τους στις χώρες τους. Το Κοινοβούλιο εξέδιδε το περιοδικό "Αουτονταφέ" που κυκλοφόρησε ταυτόχρονα σε 8 γλώσσες, καθώς και στην Ελλάδα (εκδ. Άγρα). Πολλά βιβλία του έχουν μεταφερθεί στον κινηματογράφο. Σημειώνουμε τις ταινίες "Νυχτερινό στην Ινδία" του Αλαίν Κορνώ, "Έτσι ισχυρίζεται ο Περέιρα" του Ρομπέρτο Φαέντσα με τον Μαρτσέλο Μαστρογιάνι, "Ρέκβιεμ" του Αλαίν Τανέρ, κ.α. Ο κινηματογράφος υπήρξε πάντα ένα από τα σημαντικά σημεία αναφοράς στο έργο του. Στον κινηματογράφο του Αλμοδόβαρ αφιέρωσε το βιβλίο του "20 φωτογράμματα" με 11 νυχτερινές φωτογραφίες του γιου του Μικέλε Ταμπούκι (2006). Κείμενά του μεταφέρθηκαν στο θέατρο από τον Τζόρτζιο Στρέλερ και άλλους σε διάφορες χώρες. Έχει βραβευτεί με πολλά διεθνή βραβεία, μεταξύ των οποίων Pen Club, Campiello, Viareggio Repaci στην Ιταλία, Prix Medicis Etranger, Prix Europeen de la Litterature, Prix Mediterranee στη Γαλλία, Ευρωπαϊκό Αριστείον, το Nossack στη Γερμανία, το Europaischer Staatspreis στην Αυστρία, το Hidalgo και Francisco Cerecedo στην Ισπανία. Συζητήθηκε συχνά η υποψηφιότητά του για το Βραβείο Νόμπελ. Από το 1997 ερχόταν στην Ελλάδα κάθε χρόνο, στις αρχές του καλοκαιριού, είτε για να παρουσιάσει βιβλία του είτε για να κάνει διακοπές - κυρίως στα Χανιά της Κρήτης. Τα Χανιά ανταπέδωσαν την αγάπη του Ταμπούκι ανακηρύσσοντάς τον επίτιμο δημότη της πόλης το 2011. Ένα χρόνο πριν, τον Μάιο του 2010, είχε αναγορευτεί επίτιμος διδάκτωρ του τμήματος Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Σχεδόν το σύνολο του έργου του κυκλοφορεί στην Ελλάδα σε νέες μεταφράσεις του Ανταίου Χρυσοστομίδη (ο οποίος μάλιστα τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Μετάφρασης το 2003, για τη μετάφραση του μυθιστορήματος "Είναι αργά, όλο και πιο αργά"). Με τον Ανταίο Χρυσοστομίδη τον συνέδεε στενή φιλία η οποία αποτυπώνεται στο βιβλίο με συζητήσεις τους, "Ένα πουκάμισο γεμάτο λεκέδες" (1999), αλλά και στα γυρίσματα του τηλεοπτικού επεισοδίου της σειράς "Κεραίες της εποχής μας", για λογαριασμό της ΕΤ1 (2007). Ήταν παντρεμένος με την Πορτογαλίδα Μαρί-Ζοζέ Λανκάστρε, επίσης μελετήτρια και μεταφράστρια του Πεσσόα, με την οποία απέκτησε δύο παιδιά. Πέθανε στις 25 Μαρτίου του 2012, σε ηλικία 68 ετών, μετά από πολύμηνη ασθένεια, στη Λισαβόνα, μια πόλη που επέλεξε ως δεύτερη πατρίδα του και που επανέρχεται πολύ συχνά στο έργο του. (Πηγή: εκδόσεις Άγρα)
Ο μαύρος άγγελος
Tabucchi Antonio 1943-2012
Άγρα (2014)
"Οι άγγελοι είναι απαιτητικά όντα, ιδιαίτερα εκείνα της ράτσας που το βιβλίο αυτό πραγματεύεται. Δεν έχουν απαλά πούπουλα, έχουν ένα τρίχωμα, που τσιμπάει", γράφει στο σύντομο σημείωμα με το οποίο προλογίζει τον "Μαύρο άγγελο" ο Αντόνιο Ταμπούκι. Ο ίδιος αγαπούσε ιδιαίτερα αυτές τις έξι "μαύρες", σχεδόν γοτθικές ιστορίες, με τους παράξενους τίτλους και τα φαντάσματα που τις κατοικούν, ίσως επειδή ορισμένα από τα θέματα που περισσότερο απασχόλησαν τη λογοτεχνία του -το παρελθόν που επιστρέφει πάντα ακάλεστο, οι ενοχές που βασανίζουν αλλά δεν διορθώνουν ποτέ τίποτα, η επίμονη...
Ο Τριστάνο πεθαίνει
Tabucchi Antonio 1943-2012
Άγρα (2004)
Ένα εξοχικό σπίτι κάπου στην Τοσκάνη, στη διάρκεια του αυγουστιάτικου καύσωνα της τελευταίας χρονιάς του εικοστού αιώνα. Ο Τριστάνο, ένας άνθρωπος που πάλεψε για την ελευθερία με τούτο το ψευδώνυμο που δανείστηκε από έναν ήρωα του Λεοπάρντι, προσκαλεί έναν συγγραφέα στο κρεβάτι του θανάτου του για να του αφηγηθεί τη ζωή του. Μπορεί όμως κανείς να αφηγηθεί με λόγια και με γράμματα μια ολόκληρη ζωή, μια ζωή με τις αντιφάσεις της, τις αμφιβολίες και τις βεβαιότητές της, τις ανολοκλήρωτες επιθυμίες της, τη διφορούμενη γεωμετρία της, τις μνήμες που με το πέρασμα του χρόνου μοιάζ...
Ο χρόνος γερνάει γρήγορα
Tabucchi Antonio 1943-2012
Άγρα (2009)
Όλα τα πρόσωπα αυτού του βιβλίου μοιάζουν να προσπαθούν να αναμετρηθούν με το χρόνο: το χρόνο των συμβάντων που έζησαν ή ζουν κι εκείνον της μνήμης ή της συνείδησης. Αλλά είναι σαν να σηκώθηκε στις κλεψύδρες τους μια θύελλα από άμμο: ο χρόνος δραπετεύει ή μένει ακίνητος, γυρνάει γύρω από τον εαυτό του, κρύβεται, επανεμφανίζεται για να κλείσει ανοιχτούς λογαριασμούς. Από το παρελθόν αναδύονται σκωπτικά φαντάσματα, τα πράγματα που κάποτε διέφεραν τώρα μοιάζουν μεταξύ τους, οι βεβαιότητες ακυρώνονται, οι επίσημες εκδοχές δεν ταυτίζονται με τα ατομικά πεπρωμένα. Ένας πρώην π...
Οι κεραίες της εποχής μου
Χρυσοστομίδης Ανταίος 1952-2015
Εκδόσεις Καστανιώτη (2012)
Το βιβλίο αυτό -όπως άλλωστε και η ομώνυμη τηλεοπτική εκπομπή στην οποία βασίστηκε- δεν απευθύνεται μονάχα στους λάτρεις της λογοτεχνίας αλλά σε ένα πολύ ευρύτερο κοινό, το οποίο παραμένει ευαίσθητο στα προβλήματα και στις αναζητήσεις του καιρού μας. Μεταγράφοντας τις συζητήσεις που έκανε είτε μόνος είτε με τη Μικέλα Χαρτουλάρη με τους 33 διάσημους συγγραφείς αυτού του τόμου, ο Ανταίος Χρυσοστομίδης στρέφει κάθε φορά τη ματιά του σε ένα συγκεκριμένο θέμα ανάλογα με τα ενδιαφέροντα του συνομιλητή του. Θέματα που αφορούν την εποχή μας -τα προβλήματα της δημοκρατίας στον δυτικ...
Οι κεραίες της εποχής μου
Χρυσοστομίδης Ανταίος 1952-2015
Εκδόσεις Καστανιώτη (2012)
Το βιβλίο αυτό -όπως άλλωστε και η ομώνυμη τηλεοπτική εκπομπή στην οποία βασίστηκε- δεν απευθύνεται μονάχα στους λάτρεις της λογοτεχνίας αλλά σε ένα πολύ ευρύτερο κοινό, το οποίο παραμένει ευαίσθητο στα προβλήματα και στις αναζητήσεις του καιρού μας. Μεταγράφοντας τις συζητήσεις που έκανε είτε μόνος είτε με τη Μικέλα Χαρτουλάρη με τους 33 διάσημους συγγραφείς αυτού του τόμου, ο Ανταίος Χρυσοστομίδης στρέφει κάθε φορά τη ματιά του σε ένα συγκεκριμένο θέμα ανάλογα με τα ενδιαφέροντα του συνομιλητή του. Θέματα που αφορούν την εποχή μας -τα προβλήματα της δημοκρατίας στον δυτικ...
Οι τρείς τελευταίες μέρες του Φερνάντο Πεσσόα. Ένα παραλήρημα
Tabucchi Antonio 1943-2012
Άγρα (1999)
Νοέμβριος 1935. Ο Πορτογάλος ποιητής Φερνάντο Πεσσόα βρίσκεται ετοιμοθάνατος σ' ένα νοσοκομείο της Λισσαβώνας. Στις τρεις μέρες της επιθανάτιας αγωνίας του δέχεται την επίσκεψη των ετερωνύμων του, των ποιητών που ο ίδιος έπλασε με τη φαντασία του χαρίζοντάς τους μια "πραγματική" ζωή. Συζητάει μαζί τους, ακούει τις εκμυστηρεύσεις τους, συμφιλιώνεται με τα φαντάσματα μιας ολόκληρης ζωής, αναπληρώνοντας τη μοναξιά των τελευταίων στιγμών του με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο αναπλήρωσε τη μοναξιά της ζωής του. Ένα μυθιστορηματικό και ταυτόχρονα βιογραφικό (παρότι πρόκειται για μι...
Όνειρα ονείρων
Tabucchi Antonio 1943-2012
Άγρα (1999)
Τα όνειρα του Δαίδαλου, Οβίδιου, Απουλήιου, Τσέκο Αντζολιέρι, Βιγιόν, Ραμπελαί, Καραβάτζο, Γκόγια, Κόλεριτζ, Λεοπάρντι, Κολόντι, Στήβενσον, Ρεμπώ, Τσέχωφ, Ντεμπυσσύ, Τουλούζ-Λωτρέκ, Πεσσόα, Μαγιακόφσκι, Γκαρθία Λόρκα, Φρόυντ μέσα από τις πολυποίκιλες διαδρομές της φαντασίας ενός σύγχρονου συγγραφέα που αρέσκεται να κάνει υποθέσεις και να συνομιλεί τις νύχτες με τα φαντάσματα των προσώπων που έχει αγαπήσει. Ένα από τα πιο ελλειπτικά, ποιητικά και γοητευτικά βιβλία του Αντόνιο Ταμπούκι, το οποίο αποτελεί και ένα φόρο τιμής σε είκοσι μεγάλες προσωπικότητες της τέχνης και τη...
Ρέκβιεμ
Tabucchi Antonio 1943-2012
Άγρα (2008)
Σε μια κατάσταση μεταξύ συνειδητού και ασυνείδητου, μεταξύ πραγματικότητας και ονείρου, ένας άντρας βρίσκεται ένα μεσημέρι του Ιούλη στην έρημη Λισαβόνα να προσπαθεί να δώσει απαντήσεις σε ερωτήματα που ο ίδιος τα βιώνει ως ανοιχτές πληγές. Η παραίσθηση, το ταξίδι, το όνειρο διαρκούν δώδεκα ώρες, μέχρι τα μεσάνυχτα, την ώρα πού βγαίνουν τα φαντάσματα. Σε αυτές τις δώδεκα ώρες χωράνε και διαστέλλονται οι χρόνοι μιας ολόκληρης ζωής: παρελθόν και παρόν μπερδεύονται, ζωντανοί και νεκροί συναντιούνται στα ίδια μέρη, και η πλοκή ακολουθεί τους σκοτεινούς δρόμους του Ασυνείδητου....
Στολισμοί κεφαλής
Συλλογικό έργο
Μουσείο Μπενάκη (2010)
Η πλούσια εικονογράφηση της έκδοσης αναδεικνύει τον εικαστικό πλούτο της Συλλογής, ενώ το κείμενο της επιμελήτριας διερευνά τους συμβολισμούς και τις λειτουργίες της ένδυσης και ειδικά των καλυμμάτων της κεφαλής στους λαούς της Ανατολής. Ο τόμος ολοκληρώνεται με ένα σύντομο κείμενο της Ιωάννας Παπαντωνίου και ένα διήγημα του Αντόνιο Ταμπούκι (μετάφραση: Ανταίος Χρυσοστομίδης), γραμμένο ειδικά για την έκδοση.
Ταξίδια και άλλα ταξίδια
Tabucchi Antonio 1943-2012
Άγρα (2011)
"Αλλά, σε τελευταία ανάλυση, έχω ταξιδέψει πολύ, το παραδέχομαι· πήγα και έζησα σε πολλά μέρη. Κι αυτό το νιώθω ως μεγάλο προνόμιο, διότι να ακουμπάμε τα πόδια στο ίδιο έδαφος για όλη μας τη ζωή, μπορεί να μας οδηγήσει σε μια επικίνδυνη παρεξήγηση, να μας κάνει να πιστέψουμε ότι αυτή η γη μας ανήκει, σαν να μην έχουμε δανειστεί, όπως έχουμε δανειστεί τα πάντα σε αυτή τη ζωή. Ο Κωνσταντίνος Καβάφης το είπε σε ένα εξαιρετικό ποίημα, την Ιθάκη: το ταξίδι έχει έννοια μόνον όσον αφορά τον εαυτό του, το ότι είναι ταξίδι. Κι αυτό αποτελεί ένα μεγάλο δίδαγμα, αν φανούμε ικανοί να τ...
Το παιχνίδι της αντιστροφής
Tabucchi Antonio 1943-2012
Άγρα (2005)
Είναι αλήθεια, η τέχνη της αφήγησης είναι ένα παιχνίδι κι εγώ, το ομολογώ, αγαπώ πολύ τα παιχνίδια. Tο παιχνίδι πάντα με έβαζε σε πειρασμούς: τη στιγμή αυτή, όμως, το παιχνίδι που περισσότερο με βάζει σε πειρασμό είναι αυτό της Aντιστροφής. Mαζί, βεβαίως, με τα άλλα παιχνίδια που αυτό φέρνει μαζί του. Γιατί υπάρχουν διάφορα παιχνίδια σ' αυτό τo παιχνίδι, το παν είναι να αφήσεις να σε βάλουν σε πειρασμό. Aυτό όμως που έχει σημασία είναι πως όλες οι παραλλαγές του, όλες οι εκπλήξεις, τα ρίσκα, τα τολμηρά βήματα, ανοίγουν δρόμους που οδηγούν σε έναν τελικό στόχο, τον εντοπισμό...
Τρεις ασήμαντες ιστορίες χωρίς συμπέρασμα
Tabucchi Antonio 1943-2012
Άγρα (2005)
Τρία διηγήματα γραμμένα σε τρεις διαφορετικές περιόδους και σε τρία διαφορετικά στυλ, αλλά με ένα κοινό θέμα: την τρομοκρατία. Γιατί, όμως, τρεις ιστορίες με ένα τέτοιο θέμα μπορεί να θεωρηθούν "ασήμαντες" και μάλιστα χωρίς συμπέρασμα; Μένοντας μακριά από κάθε επικαιρική διάθεση, ο Αντόνιο Ταμπούκι αποφεύγει την εύκολη πολιτικολογία και -βεβαίως- την ακόμα πιο εύκολη συνθηματολογία. Αυτές οι τρεις "ασήμαντες" ιστορίες προσπαθούν να διεισδύσουν στο βάθος των πραγμάτων, να εντοπίσουν πιθανές αιτίες, να περιγράψουν ενδεχόμενες ψυχολογικές διαθέσεις, να αιχμαλωτίσουν φανταστικ...