Tabucchi Antonio 1943-2012
Tabucchi Antonio
Ο Αντόνιο Ταμπούκι (1943-2012) γεννήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 1943 στην Πίζα. Σπούδασε στην Πίζα, στο Παρίσι και στη Λισαβόνα λογοτεχνία και φιλοσοφία. Δίδαξε για πολλά χρόνια στο Πανεπιστήμιο της Σιένα. Έγραψε 40 βιβλία, τα περισσότερα από τα οποία έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες. Από πολύ νέος ασχολήθηκε συστηματικά με τον Φερνάντο Πεσσόα, μεταφράζοντας ένα μεγάλο μέρος του έργου του στα ιταλικά. Ταυτόχρονα υπήρξε ένας από τους επιφανέστερους μελετητές του έργου του Πορτογάλου ποιητή και συγγραφέα και συνέβαλε ουσιαστικά στην παγκόσμια εδραίωση και διάδοση του έργου του. Ένα τμήμα των δοκιμίων του για τον Πεσσόα έχουν δημοσιευτεί στον τόμο "Η νοσταλγία του πιθανού: γραπτά για τον Φερνάντο Πεσσόα" (εκδ. Άγρα 2007). Στον Πεσσόα αφιέρωσε κι ένα λογοτεχνικό του έργο "Οι τρεις τελευταίες μέρες του Φερνάντο Πεσσόα: ένα παραλήρημα" (εκδ. Άγρα 1999). Η εκτενής νουβέλα του "Ρέκβιεμ" (1992) γράφτηκε απευθείας στα πορτογαλικά, ενώ το μυθιστόρημά του "Έτσι ισχυρίζεται ο Περέιρα" (1994), που τον έκανε παγκοσμίως γνωστό, διαδραματίζεται στην Πορτογαλία του Σαλαζάρ. Ο Αντόνιο Ταμπούκι, παρότι ξεκίνησε τη συγγραφική του καριέρα με ένα μυθιστόρημα ("Piazza d' Italia", 1975) υπήρξε κυρίως συγγραφέας της μικρής φόρμας. Από το "Παιχνίδι της αντιστροφής" (1981) μέχρι το "Ο χρόνος γερνάει γρήγορα" (2009) ο Ταμπούκι έγραψε μια σειρά από αριστοτεχνικά, συχνά μινιμαλιστικά, διηγήματα που έδωσαν μια νέα ώθηση στη σύγχρονη ιταλική λογοτεχνία. Στα χρόνια που πέρασαν ανάμεσα σε αυτές τις δύο συλλογές, δημοσίευσε επίσης τις συλλογές "Η γυναίκα του Πόρτο Πιμ" (1983), "Μικρές παρεξηγήσεις άνευ σημασίας" (1985), "Τα πετούμενα του Μπεάτο Αντζέλικο" (1987), "Ο μαύρος άγγελος" (1991), "Όνειρα ονείρων" (1992). Οι εκτενείς νουβέλες/μυθιστορήματά του είναι το "Νυχτερινό στην Ινδία" (1984), "Η γραμμή του ορίζοντα" (1986), " Ρέκβιεμ: μια παραίσθηση" (1992), "Οι τρεις τελευταίες μέρες του Φερνάντο Πεσσόα: Ένα παραλήρημα" (1994), "Έτσι ισχυρίζεται ο Περέιρα" (1994), "Η κομμένη κεφαλή του Νταμασένου Μοντέιρο" (1997), "Είναι αργά, όλο και πιο αργά" (2001), "Ο Τριστάνο πεθαίνει. Μια ζωή" (2004). Κοσμοπολίτης συγγραφέας που ταξίδευε συνεχώς, ο Ταμπούκι συγκέντρωσε τα ταξιδιωτικά του κείμενα στον τόμο "Ταξίδια και άλλα ταξίδια" το 2011. Ο Ταμπούκι υπήρξε ένας έντονα πολιτικοποιημένος συγγραφέας. Παρενέβαινε τακτικά με άρθρα του σε εφημερίδες χτυπώντας όλα τα κακώς κείμενα, ιδιαίτερα της περιόδου του μπερλουσκονισμού. Αυτό, μάλιστα, είχε ως αποτέλεσμα μια μεγάλη δικαστική του περιπέτεια το 2010 με τον αντιπρόεδρο της Βουλής, στέλεχος του κόμματος του Μπερλουσκόνι. Υπερασπίστηκε σθεναρά τα δικαιώματα των τσιγγάνων στην Ιταλία (έγραψε, μάλιστα, το βιβλίο "Οι τσιγγάνοι και η Αναγέννηση" το 1999). Τον απασχόλησαν επίσης θέματα που αφορούσαν τη δημοκρατία και την τρομοκρατία ("Η γαστρίτιδα του Πλάτωνα", βιβλίο του 1998), και υπήρξε ιδρυτικό μέλος του Διεθνούς Κοινοβουλίου των Συγγραφέων (1993) που δημιουργήθηκε για να υπερασπιστεί συγγραφείς απ' όλο τον κόσμο που δέχονταν απειλές κατά της ζωής τους στις χώρες τους. Το Κοινοβούλιο εξέδιδε το περιοδικό "Αουτονταφέ" που κυκλοφόρησε ταυτόχρονα σε 8 γλώσσες, καθώς και στην Ελλάδα (εκδ. Άγρα). Πολλά βιβλία του έχουν μεταφερθεί στον κινηματογράφο. Σημειώνουμε τις ταινίες "Νυχτερινό στην Ινδία" του Αλαίν Κορνώ, "Έτσι ισχυρίζεται ο Περέιρα" του Ρομπέρτο Φαέντσα με τον Μαρτσέλο Μαστρογιάνι, "Ρέκβιεμ" του Αλαίν Τανέρ, κ.α. Ο κινηματογράφος υπήρξε πάντα ένα από τα σημαντικά σημεία αναφοράς στο έργο του. Στον κινηματογράφο του Αλμοδόβαρ αφιέρωσε το βιβλίο του "20 φωτογράμματα" με 11 νυχτερινές φωτογραφίες του γιου του Μικέλε Ταμπούκι (2006). Κείμενά του μεταφέρθηκαν στο θέατρο από τον Τζόρτζιο Στρέλερ και άλλους σε διάφορες χώρες. Έχει βραβευτεί με πολλά διεθνή βραβεία, μεταξύ των οποίων Pen Club, Campiello, Viareggio Repaci στην Ιταλία, Prix Medicis Etranger, Prix Europeen de la Litterature, Prix Mediterranee στη Γαλλία, Ευρωπαϊκό Αριστείον, το Nossack στη Γερμανία, το Europaischer Staatspreis στην Αυστρία, το Hidalgo και Francisco Cerecedo στην Ισπανία. Συζητήθηκε συχνά η υποψηφιότητά του για το Βραβείο Νόμπελ. Από το 1997 ερχόταν στην Ελλάδα κάθε χρόνο, στις αρχές του καλοκαιριού, είτε για να παρουσιάσει βιβλία του είτε για να κάνει διακοπές - κυρίως στα Χανιά της Κρήτης. Τα Χανιά ανταπέδωσαν την αγάπη του Ταμπούκι ανακηρύσσοντάς τον επίτιμο δημότη της πόλης το 2011. Ένα χρόνο πριν, τον Μάιο του 2010, είχε αναγορευτεί επίτιμος διδάκτωρ του τμήματος Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Σχεδόν το σύνολο του έργου του κυκλοφορεί στην Ελλάδα σε νέες μεταφράσεις του Ανταίου Χρυσοστομίδη (ο οποίος μάλιστα τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Μετάφρασης το 2003, για τη μετάφραση του μυθιστορήματος "Είναι αργά, όλο και πιο αργά"). Με τον Ανταίο Χρυσοστομίδη τον συνέδεε στενή φιλία η οποία αποτυπώνεται στο βιβλίο με συζητήσεις τους, "Ένα πουκάμισο γεμάτο λεκέδες" (1999), αλλά και στα γυρίσματα του τηλεοπτικού επεισοδίου της σειράς "Κεραίες της εποχής μας", για λογαριασμό της ΕΤ1 (2007). Ήταν παντρεμένος με την Πορτογαλίδα Μαρί-Ζοζέ Λανκάστρε, επίσης μελετήτρια και μεταφράστρια του Πεσσόα, με την οποία απέκτησε δύο παιδιά. Πέθανε στις 25 Μαρτίου του 2012, σε ηλικία 68 ετών, μετά από πολύμηνη ασθένεια, στη Λισαβόνα, μια πόλη που επέλεξε ως δεύτερη πατρίδα του και που επανέρχεται πολύ συχνά στο έργο του. (Πηγή: εκδόσεις Άγρα)
Ο χρόνος γερνάει γρήγορα
Tabucchi Antonio 1943-2012
Άγρα (2009)
Όλα τα πρόσωπα αυτού του βιβλίου μοιάζουν να προσπαθούν να αναμετρηθούν με το χρόνο: το χρόνο των συμβάντων που έζησαν ή ζουν κι εκείνον της μνήμης ή της συνείδησης. Αλλά είναι σαν να σηκώθηκε στις κλεψύδρες τους μια θύελλα από άμμο: ο χρόνος δραπετεύει ή μένει ακίνητος, γυρνάει γύρω από τον εαυτό του, κρύβεται, επανεμφανίζεται για να κλείσει ανοιχτούς λογαριασμούς. Από το παρελθόν αναδύονται σκωπτικά φαντάσματα, τα πράγματα που κάποτε διέφεραν τώρα μοιάζουν μεταξύ τους, οι βεβαιότητες ακυρώνονται, οι επίσημες εκδοχές δεν ταυτίζονται με τα ατομικά πεπρωμένα. Ένας πρώην π...
Λογοτεχνίας εγκώμιο
Tabucchi Antonio 1943-2012
Άγρα (2009)
Η παρούσα διάλεξη δόθηκε από τον Αντόνιο Ταμπούκι στο Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών στις 30 Μαΐου 2008. "Ποιος θα το έλεγε ποτέ ότι θα ερχόταν μια μέρα που θα αναλάμβανα το καθήκον να πλέξω το εγκώμιο της λογοτεχνίας. Το γεγονός ότι έχω γράψει λογοτεχνία σε ποσότητες που μου φαίνονται υπερβολικές, κάνει το εγκώμιό μου να φαίνεται πλεονασμός. Αλλά ανάμεσα στα προνόμια που η ηλικία μας παραχωρεί, είναι κυρίως οι πλεονασμοί: και καλό είναι να τους εκμεταλλευόμαστε". Antonio Tabucchi, 30.5.2008
Στολισμοί κεφαλής
Συλλογικό έργο
Μουσείο Μπενάκη (2010)
Η πλούσια εικονογράφηση της έκδοσης αναδεικνύει τον εικαστικό πλούτο της Συλλογής, ενώ το κείμενο της επιμελήτριας διερευνά τους συμβολισμούς και τις λειτουργίες της ένδυσης και ειδικά των καλυμμάτων της κεφαλής στους λαούς της Ανατολής. Ο τόμος ολοκληρώνεται με ένα σύντομο κείμενο της Ιωάννας Παπαντωνίου και ένα διήγημα του Αντόνιο Ταμπούκι (μετάφραση: Ανταίος Χρυσοστομίδης), γραμμένο ειδικά για την έκδοση.
Έτσι ισχυρίζεται ο Περέιρα
Tabucchi Antonio 1943-2012
Άγρα (2010)
Σε ποιον και κάτω από ποιες συνθήκες διηγείται ο Περέιρα τον πιο κρίσιμο μήνα της ζωής του, τον μοιραίο εκείνο Αύγουστο του 1938; Αυτό δεν αποκαλύπτεται ποτέ, ο αναγνώστης αφήνεται να κάνει τις δικές του υποθέσεις. Ο Περέιρα όμως είναι ένας εξαιρετικά ακριβής μάρτυρας και με μια πεισματάρικη σχολαστικότητα αφηγείται, σαν να καταθέτει σε κάποιο δικαστήριο, μια τραγική στιγμή της ύπαρξής του αλλά και της ιστορίας της Ευρώπης. Στο πλαίσιο του πορτογαλικού σαλαζαρισμού, του ιταλικού φασισμού και του ισπανικού εμφύλιου πολέμου, η συγκινητική ιστορία της συνειδητοποίησης ενός μον...
Νυχτερινό στην Ινδία
Tabucchi Antonio 1943-2012
Άγρα (2010)
Μια Ινδία που γνωρίζουμε μόνο μέσα από δωμάτια ξενοδοχείων, νοσοκομεία και σκοτεινούς νυχτερινούς δρόμους· ένα ταξίδι που περιγράφεται μόνο μέσα από φευγαλέες εικόνες συναντήσεων και αποσπάσματα συνομιλιών με ανθρώπους που δεν θα ξανασυναντηθούν ποτέ· μια πινακοθήκη προσώπων που περιλαμβάνει πόρνες, Πορτογάλους ιησουίτες και Ινδούς αγίους· κυρίως όμως μια αναζήτηση, η αναζήτηση ενός ανθρώπου που μπορεί να υπάρχει ή να είναι απλώς μια σκιά, η αναζήτηση μιας ταυτότητας που ίσως να έχει ξεχαστεί σε ένα μακρινό παρελθόν. Ένα από τα γνωστότερα βιβλία του Αντόνιο Ταμπούκι, σε νέα...
Ταξίδια και άλλα ταξίδια
Tabucchi Antonio 1943-2012
Άγρα (2011)
"Αλλά, σε τελευταία ανάλυση, έχω ταξιδέψει πολύ, το παραδέχομαι· πήγα και έζησα σε πολλά μέρη. Κι αυτό το νιώθω ως μεγάλο προνόμιο, διότι να ακουμπάμε τα πόδια στο ίδιο έδαφος για όλη μας τη ζωή, μπορεί να μας οδηγήσει σε μια επικίνδυνη παρεξήγηση, να μας κάνει να πιστέψουμε ότι αυτή η γη μας ανήκει, σαν να μην έχουμε δανειστεί, όπως έχουμε δανειστεί τα πάντα σε αυτή τη ζωή. Ο Κωνσταντίνος Καβάφης το είπε σε ένα εξαιρετικό ποίημα, την Ιθάκη: το ταξίδι έχει έννοια μόνον όσον αφορά τον εαυτό του, το ότι είναι ταξίδι. Κι αυτό αποτελεί ένα μεγάλο δίδαγμα, αν φανούμε ικανοί να τ...
Οι κεραίες της εποχής μου
Χρυσοστομίδης Ανταίος 1952-2015
Εκδόσεις Καστανιώτη (2012)
Το βιβλίο αυτό -όπως άλλωστε και η ομώνυμη τηλεοπτική εκπομπή στην οποία βασίστηκε- δεν απευθύνεται μονάχα στους λάτρεις της λογοτεχνίας αλλά σε ένα πολύ ευρύτερο κοινό, το οποίο παραμένει ευαίσθητο στα προβλήματα και στις αναζητήσεις του καιρού μας. Μεταγράφοντας τις συζητήσεις που έκανε είτε μόνος είτε με τη Μικέλα Χαρτουλάρη με τους 33 διάσημους συγγραφείς αυτού του τόμου, ο Ανταίος Χρυσοστομίδης στρέφει κάθε φορά τη ματιά του σε ένα συγκεκριμένο θέμα ανάλογα με τα ενδιαφέροντα του συνομιλητή του. Θέματα που αφορούν την εποχή μας -τα προβλήματα της δημοκρατίας στον δυτικ...
Οι κεραίες της εποχής μου
Χρυσοστομίδης Ανταίος 1952-2015
Εκδόσεις Καστανιώτη (2012)
Το βιβλίο αυτό -όπως άλλωστε και η ομώνυμη τηλεοπτική εκπομπή στην οποία βασίστηκε- δεν απευθύνεται μονάχα στους λάτρεις της λογοτεχνίας αλλά σε ένα πολύ ευρύτερο κοινό, το οποίο παραμένει ευαίσθητο στα προβλήματα και στις αναζητήσεις του καιρού μας. Μεταγράφοντας τις συζητήσεις που έκανε είτε μόνος είτε με τη Μικέλα Χαρτουλάρη με τους 33 διάσημους συγγραφείς αυτού του τόμου, ο Ανταίος Χρυσοστομίδης στρέφει κάθε φορά τη ματιά του σε ένα συγκεκριμένο θέμα ανάλογα με τα ενδιαφέροντα του συνομιλητή του. Θέματα που αφορούν την εποχή μας -τα προβλήματα της δημοκρατίας στον δυτικ...
Ζητούν τον κύριο Πιραντέλλο στο τηλέφωνο
Tabucchi Antonio 1943-2012
Άγρα (2012)
Το "Ζητούν τον κύριο Πιραντέλλο στο τηλέφωνο" είναι ένα από τα δύο μόνο έργα που έγραψε για το θέατρο ο Αντόνιο Ταμπούκι. Πρωταγωνιστής είναι ένας ηθοποιός που υποδύεται τον μεγάλο Πορτογάλο ποιητή, τον Φερνάντο Πεσσόα, ή ίσως ο ίδιος ο Φερνάντο Πεσσόα που υποδύεται -σε όλη του τη ζωή υποδυόταν κάποιον ο Πεσσόα- έναν ηθοποιό ο οποίος υποδύεται τον ποιητή. Ο ανώνυμος αυτός ηθοποιός φαντασιώνεται ότι μιλάει στο τηλέφωνο με έναν άλλο μεγάλο του 20ού αιώνα, τον Λουίτζι Πιραντέλλο, που δεν είχε την τύχη να τον γνωρίσει ποτέ. Κοινό του μια σειρά από βουβά πρόσωπα, όλα θαμώνες μια...
Ο μαύρος άγγελος
Tabucchi Antonio 1943-2012
Άγρα (2014)
"Οι άγγελοι είναι απαιτητικά όντα, ιδιαίτερα εκείνα της ράτσας που το βιβλίο αυτό πραγματεύεται. Δεν έχουν απαλά πούπουλα, έχουν ένα τρίχωμα, που τσιμπάει", γράφει στο σύντομο σημείωμα με το οποίο προλογίζει τον "Μαύρο άγγελο" ο Αντόνιο Ταμπούκι. Ο ίδιος αγαπούσε ιδιαίτερα αυτές τις έξι "μαύρες", σχεδόν γοτθικές ιστορίες, με τους παράξενους τίτλους και τα φαντάσματα που τις κατοικούν, ίσως επειδή ορισμένα από τα θέματα που περισσότερο απασχόλησαν τη λογοτεχνία του -το παρελθόν που επιστρέφει πάντα ακάλεστο, οι ενοχές που βασανίζουν αλλά δεν διορθώνουν ποτέ τίποτα, η επίμονη...
Για την Ιζαμπέλ
Tabucchi Antonio 1943-2012
Άγρα (2018)
"Το σημαντικό είναι να ψάχνεις, δεν έχει σημασία αν βρίσκεις ή δεν βρίσκεις". Πώς να χαρακτηρίσει κανείς μια ιστορία σαν αυτή; Εκ πρώτης όψεως θα μπορούσε να μοιάζει με φανταστικό μυθιστόρημα, ίσως όμως να ξεφεύγει από κάθε πιθανό προσδιορισμό. Ο Ταμπούκι έβαλε ως υπότιτλο "Ένα μάνταλα"· όμως, αν κοιτάξουμε καλύτερα, με κριτήρια εντελώς ανατολίτικα, θα δούμε πως πρόκειται τελικά για μια αναζήτηση, για μια έρευνα που φαίνεται σα να διεξάγεται από κάποιον μεταφυσικό Φίλιπ Μάρλοου. Ωστόσο, με τη μεταφυσική, σε αυτή τη σπασμωδική και περιπλανώμενη έρευνα, συνταιριάζεται μ...