Αλεξάνδρου Άρης 1922-1978
Alexándrou Áris
ΑΡΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ (1922-1978). Ο Άρης Αλεξάνδρου (λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Αριστοτέλη Βασιλειάδη) γεννήθηκε στο Λένινγκραντ, γιος του Βασίλη Βασιλειάδη που καταγόταν από την Τραπεζούντα και της εσθονικής καταγωγής ρωσίδας Πολίνα Άντοβνα Βίλγκεμσον. Η οικογενειακή του γλώσσα ήταν τα ρωσικά. Μετά από δύο χρόνια παραμονής στη Θεσσαλονίκη (1928-1930) εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στην Αθήνα και έμεινε σε μια προσφυγική πολυκατοικία. Στην Αθήνα έμαθε ελληνικά στο δημοτικό σχολείο και το 1933 γράφτηκε στο Βαρβάκειο Γυμνάσιο, όπου συνδέθηκε φιλικά με τον Αντρέα Φραγκιά. Οι δυο φίλοι μαζί με τους Γεράσιμο Σταύρου, Χρίστο Θεοδωρόπουλο και Λεωνίδα Τζεφρώνη δημιούργησαν μια μυστική ομάδα μαρξιστικού προσανατολισμού κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του Μεταξά, στα πλαίσια της οποίας συνέχισαν να δρουν και κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής. Το 1940 ο Άρης έδωσε εξετάσεις στο Πολυτεχνείο και στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών χωρίς επιτυχία, πέτυχε όμως στις εξετάσεις της ΑΣΟΕΕ, στις οποίες πήρε μέρος λίγο αργότερα. Το 1941 προσχώρησε μαζί με τους συντρόφους του σε κομμουνιστική οργάνωση από μέλη της πρώην ΟΚΝΕ, από την οποία αποχώρησε ένα χρόνο αργότερα. Μετά την επανέναρξη των μαθημάτων στις πανεπιστημιακές σχολές επέστρεψε στην Ανωτάτη Εμπορική, εγκατέλειψε όμως τις σπουδές του λίγους μήνες αργότερα και ξεκίνησε τη μακροχρόνια μεταφραστική του εργασία στον εκδοτικό οίκο Γκοβόστη, στα πλαίσια της οποίας πρωτοχρησιμοποίησε το όνομα Άρης Αλεξάνδρου. Παράλληλα πήρε μέρος σε αντιφασιστικές εκδηλώσεις παραμένοντας εκτός οργανώσεων. Το 1944 τον συνέλαβαν τα αγγλικά στρατεύματα κατά τα Δεκεμβριανά και στάλθηκε στο στρατόπεδο Ελ Ντάμπα στη Βόρειο Αφρική, από όπου επέστρεψε το 1945. Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου εξορίστηκε στο Μούδρο (1948-1949), τη Μακρόνησο (1949), τον Άγιο Ευστράτιο (1950-1951). Ως το 1958 έζησε στις φυλακές Αβέρωφ, Αίγινας και Γυάρου μετά από καταδίκη του Στρατοδικείου Αθηνών για ανυποταξία. Το 1959 παντρεύτηκε την Καίτη Δρόσου. Αμέσως μετά την επιβολή της δικτατορίας του Παπαδόπουλου έφυγε για το Παρίσι, όπου έκανε διάφορες χειρονακτικές δουλειές ενώ εργάστηκε επίσης ως συντάκτης στο λεξικό Robert ως το 1974, οπότε ξανάρχισαν οι αναθέσεις μεταφράσεων από έλληνες εκδότες. Ο Άρης Αλεξάνδρου πέθανε στις 2 Ιουλίου του 1978 από αλλεπάλληλα καρδιακά εμφράγματα σε ηλικία 56 χρόνων. Ως μεταφραστής συνεργάστηκε και με άλλους έλληνες εκδότες, καθώς επίσης με τα περιοδικά Ελεύθερα Γράμματα (1946) και Εποχές (1963) · κείμενά του δημοσίευσε στα περιοδικά Καλλιτεχνικά Νέα, Καινούρια Εποχή , Επιθεώρηση Τέχνης, Εποχές, Η συνέχεια. Το 1946 εκδόθηκε η πρώτη ποιητική συλλογή του με τίτλο Ακόμα τούτη η Άνοιξη. Ακολούθησαν οι συλλογές Άγονος γραμμή (1952) και Ευθύτης οδών (1959). Τιμήθηκε με το βραβείο ειρήνης στο φεστιβάλ της Μόσχας του 1962. Το έργο του Άρη Αλεξάνδρου τοποθετείται στο χώρο της μεταπολεμικής ελληνικής λογοτεχνίας. Με το ποιητικό του έργο διέγραψε την πορεία από τον στρατευμένο υπέρ του κομμουνισμού λόγο στην έκφραση της απογοήτευσης για το μάταιο των αγώνων και στην ειρωνεία. Ως σταθμός ωστόσο στην ιστορία της νεώτερης λογοτεχνίας μας θεωρήθηκε το μυθιστόρημά του Το Κιβώτιο, που ολοκληρώθηκε το 1972 μετά από εφτά χρόνια συγγραφής και εκδόθηκε από τον Κέδρο το 1975. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Άρη Αλεξάνδρου βλ. Αργυρίου Αλεξ., «Άρης Αλεξάνδρου», Η ελληνική ποίηση· Η πρώτη μεταπολεμική γενιά, σ.328-330. Αθήνα, Σοκόλης, 1982, Αργυρίου Αλεξ., «Αλεξάνδρου Άρης», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό 1. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1983, Αργυρίου Αλεξ., «Άρης Αλεξάνδρου», Η μεταπολεμική πεζογραφία· Από τον πόλεμο του ’40 ως τη δικτατορία του ‘67 Β’, σ.136-160. Αθήνα, Σοκόλης, 1988 και Αργυρίου Αλεξ., «Χρονολόγιο Άρη Αλεξάνδρου», Διαβάζω 212, 29/3/1989, σ.20 - 24. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).
Ξένη ποίηση του 20ού αιώνα
Συλλογικό έργο
Ελληνικά Γράμματα (2007)
Ποίηση δεν είναι ό,τι χάνεται στη μετάφραση, όπως έχει λεχθεί. Και στη γλώσσα του πρωτοτύπου και στην αλλοδαπή έχουμε ένα ποίημα [...]. Θεωρώ αυτονόητη την ιδιοτροπία των ανθολογιών. [...] Προσπάθησα να συνδυάσω ποίηση και μετάφραση. (από τον πρόλογο) Η Μαρία Λαϊνά ανθολογεί μεταφράσεις ποιημάτων 111 σημαντικών ποιητών του 20ου αιώνα. Στην ανθολογία αυτή παρουσιάζειαι η "συνομιλία" του Άρη Αλεξάνδρου με την Άννα Αχμάτοβα, του Κλείτου Κύρου με τον Γκιγιώμ Απολλιναίρ, του Νίκου Σπανιά με τον Βαλερύ Λαρμπώ, του Γιώργου Σεφέρη με τον Έζρα Πάουντ, του Φ. Δ. Δρακονταειδή με...
Μια γλυκιά γυναίκα
Dostojevskij Fedor Michajlovic 1821-1881
Εκδόσεις Γκοβόστη (2020)
Ένας σύζυγος στέκεται μπροστά στη νεκρή γυναίκα του και λίγο λίγο καταφέρνει να συγκεντρώσει τις σκέψεις του. Mια σειρά από αναμνήσεις τον φέρνει τελικά αναπότρεπτα στην αλήθεια και αυτή η αλήθεια ανυψώνει το μυαλό και την καρδιά του.
Μέρες του 2013
Συλλογικό έργο
Γαβριηλίδης (2012)
Ο τίτλος αυτού του ημερολογίου της Εταιρείας μας είναι "Μέρες του 2013", εμπνευσμένος κατά ένα μέρος από τις γνωστές ημερολογιακές καταγραφές του Γιώργου Σεφέρη, Μέρες, που καλύπτουν το χρονικό διάστημα 1925-1960. Λέω κατά ένα μέρος, γιατί το βασικό συνδετικό στοιχείο που υπάρχει μεταξύ των κειμένων, ποιητικών και πεζών, του δικού μας ημερολογίου, είναι ότι οι συγγραφείς που επιλέξαμε και που με το έργο τους άφησαν ένα σημαντικό ίχνος στην ελληνική λογοτεχνία του 20ου αιώνα, ο καθένας με τον τρόπο του αποδίδουν ή μεταφέρουν κορυφαίες στιγμές έντασης τις οποίες έζησαν προσωπ...
Μαγιακόφσκι ποιήματα
Mayakovsky Vladimir 1893-1930
Κοροντζής (2012)
[...] Το έργο του Μαγιακόφσκι, ήδη κλασικό είναι ακόμα νωπό. Είναι κλασικό γιατί η μεγαλοφυΐα του είναι αδιαφιλονίκητη για όλο το λαό. Νωπό είναι, γιατί όλες οι μέρες, όλα τα σοβιετικά προβλήματα δίνουν την ευκαιρία ν' αναφέρεις στίχους του Μαγιακόφσκι. Ο έρωτας, η επανάσταση, ο πόλεμος κι η ειρήνη, τα μικρά γεγονότα της καθημερινής ζωής, δεν υπήρξαν μεγάλα και μικρά θέματα για την ποίηση του Μαγιακόφσκι. Οι στίχοι του για τις βιομηχανίες του κράτους, για την ανάπτυξη της παιδείας, σκαλισμένοι πάνω στα κεφάλια των ανθρώπων, εξακολουθούν να χαρίζουν το γέλιο, όπως μερικά άλλ...
Λίγη ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας
Ραπτόπουλος Βαγγέλης
Γαβριηλίδης (2018)
39 κείμενα και συνεντεύξεις, 82 Νεοέλληνες λογοτέχνες
Λευκές νύχτες. Το όνειρο ενός γελοίου. Μια γλυκιά γυναίκα
Dostojevskij Fedor Michajlovic 1821-1881
Εκδόσεις Γκοβόστη
Η μάνα
Buck Pearl S. 1892-1973
Εκδόσεις Γκοβόστη (2017)
Η Μάνα, το πρώτο κύτταρο Ζωής, η τροφός της Ανθρωπότητας, ο θεμέλιος στύλος της Κοινωνίας, ο λαμπρός ήλιος της αγάπης. Για το χαμόγελο της Μάνας όλη μας η φροντίδα και η στοργή. Κι η συγγραφέας, άξια του ονόματός της, θα φυλάξει τις ωραιότερές της σελίδες γι' αυτήν και με το όνομά της θα στεφανώσει το έργο της. Το βιβλίο, λοιπόν, τούτο της Περλ Μπακ κλείνει ό,τι πιο βαθύ, δυνατό και ανθρώπινο: τη μάνα, την αιώνια πηγή ζωής και δημιουργίας.
Η μάνα
Gorkij Maksim 1868-1936
Εκδόσεις Γκοβόστη (2010)
Στο μυθιστόρημα "Η μάνα", ο Μαξίμ Γκόρκη απεικονίζει για πρώτη φορά στη λογοτεχνία την πάλη του επαναστατικού προλεταριάτου για το σοσιαλισμό, κάτω από την καθοδήγηση του κόμματος της εργατικής τάξης, και τη γέννηση του νέου ανθρώπου μέσα σε αυτόν τον αγώνα. Εγκλωβισμένη σε μια μαρτυρική οικογενειακή ζωή, έρμαιο της συστηματικής σωματικής και ψυχικής κακοποίησης, η Πελαγία Νίλοβνα ζει αποκομμένη από την κοινωνία. Ο θάνατος του συζύγου της και η ωρίμανση του μονάκριβου γιου της, Παύλου, συνιστούν τις αναγκαίες συνθήκες για την κοινωνικοποίησή της. Η πολιτική δράση του Παύλου...
Η εξέγερση της Κρονστάνδης
Αλεξάνδρου Άρης 1922-1978
Πανοπτικόν (2015)
Το βιβλίο αυτό για την Εξέγερση της Κροστάνδης το ζήτησε από τον Άρη Αλεξάνδρου ο εκδότης Χ. Φυτράκης για να το εντάξει σε μία σειρά βιβλίων που κυκλοφόρησαν τη δεκαετία του 1970 με τον τίτλο "Τα φοβερά ντοκουμέντα". Με τη γνωστή του ευσυνειδησία, ο Αλεξάνδρου δεν έκανε μια δουλειά απλώς διεκπεραιωτική, αλλά έγραψε ένα από τα καλύτερα βιβλία διεθνώς επί του θέματος. Μολονότι στην αφήγηση του Αλεξάνδρου είναι εμφανής η συμπάθειά του για τους εξεγερμένους της Κρονστάνδης, η παροιμιώδης πνευματική του εντιμότητα έχει ως αποτέλεσμα να παρουσιάζονται λεπτομερώς όλες οι απόψεις,...