Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Από το σύνολο του διηγηματικού έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, ο δοκιμιογράφος Κωστής Παπαγιώργης επιλέγει να παρουσιάσει μόνο δέκα τέσσερα έργα. Αλλά όπως παρατηρεί, σ' αυτό το Ανθολόγιο θα έπρεπε να περιλαμβάνει δύο μόνο διηγήματα· αν τα δύο έγιναν δεκατέσσερα ο λόγος είναι απλός: προσθέσαμε μια ντουζίνα διηγήματα που πλησίασαν το άκρον άωτον αλλά για κάποιους λόγους, εγγενείς στη δημιουργία του Σκιαθίτη, δεν το έφτασαν». Έχει σημασία η άποψη του συγκεκριμένου ανθολόγου, γιατί ενώ θεωρεί τη γλώσσα του συγγραφέα ένα κατασκεύασμα και τον κόσμο που μας δίνει σχεδόν ανύπαρ...

Δύο πασχαλινά διηγήματα του Παπαδιαμάντη, όπου η ανοιξιάτικη ομορφιά της φύσης είναι το πολύχρωμο και χαρωπό σκηνικό για να ταιριάξει ο αφηγητής όμορφες πςριγραφές με χαρούμενα έως κωμικά επεισόδια, γεμάτη ποίηση και ονειροπόληση. Ο άφθαρτος κυρ Αλέξανδρος θα μας πει ότι «ο Σωτήρ είναι συγκαταβατικότερος των επισήμων επί γης ερμηνευτών του» και ότι κατά την πρώτη νεότητα «η ζωή γίνεται εν με τον έρωτα και η ποίησις υποκαθιστά την πραγματικότητα εις το πνεύμα».

Με τη σειρά των "Ηχογραφημένων Σελίδων της Νεοελληνικής Γραμματείας" επιχειρούμε να συντελέσουμε στη γνωριμία των νέων κυρίως ανθρώπων με τα εξαίρετα κείμενα του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα, μέχρι τη γενιά του '30. Ο Παπαδιαμάντης είναι αγαπημένος συγγραφέας, με τρόπο φανατικό θα λέγαμε, για γενεές ελλήνων αναγνωστών, και γνωστός στους νεότερους από τα σχολικά βιβλία όπου ανθολογούνται διηγήματά του. Ωστόσο, πλείστοι, κυρίως νέοι στην ηλικία, αλλά και μεγαλύτεροι, δυσκολεύονται να πλησιάσουν το έργο του εξαιτίας της γλώσσα του. Δοκιμάζοντας την έκδοση πιο...

Τα διηγήματα της Πρωτοχρονιάς, όπως και όλα τα εορταστικά διηγήματα του Παπαδιαμάντη -των Χριστουγέννων, των Φώτων, της Λαμπρής- είναι μια ευκαιρία για το συγγραφέα να αντλήσει από τον κόσμο των θρησκευτικών του αναμνήσεων, με την κατανυκτική συνείδηση "ενός παπαδόπαιδου γεμάτου θύμησες και ενός συγγραφέα γεμάτου πίστη". Μέσα από αυτά, το "Γουτού Γουπατού", το "Σημαδιακό", την "Ντελησυφέρω", τα "Λιμανάκια" και άλλα, εορταστικός, πανηγυριστής, θρησκευόμενος, μαζί με τους απλοϊκούς και ανυποψίαστους συντοπίτες του, που στέκουν πάντα ανάμεσα στη φύση, μας απεικονίζει ανάγλυφα...

Στο βιβλίο περιέχονται τα διηγήματα: Οι Οικότροφοι, Γέννησις δράματος, Το παράκαμε, Πόνος βαθύς

Στη Σκιάθο των αρχών του 20ού αιώνα, η γριά Χαδούλα, η Φραγκογιαννού, βιώνει το καθημερινό δράμα που η μοίρα επιφυλάσσει σε μια γυναίκα της εποχής της: την αποστολή να υπηρετεί μια ζωή τους γύρω της, γονείς, σύζυγο, παιδιά κι εγγόνια· και την υποχρέωση να "αποκατασταθεί" και να "αποκαταστήσει" με τη σειρά της όλα τα θηλυκά της παιδιά. Όταν η μεγάλη της κόρη, η Δελχαρώ, φέρνει στον κόσμο άρρωστο το δεύτερο κορίτσι της, η Φραγκογιαννού, που ξαγρυπνά δίπλα στην κούνια του, κάνει μια αναδρομή στα βάσανα που έχει περάσει μόνο και μόνο επειδή γεννήθηκε γυναίκα. Ο νους της αρχίζει...

Να σκύβει κανείς πάνω σε κάποια διηγήματα του Παπαδιαμάντη και να προσπαθεί, ακόμα μια φορά, να τα κάνει προσιτά στις νεότερες γενιές, είναι ένα εγχείρημα ιδιαίτερα λεπτό, με ποικίλες παγίδες στην πραγματοποίησή του, αλλά και με πλούσια ανταμοιβή από την προσέγγιση του θησαυρού που κρύβεται στη γραφή και στην ψυχή του μεγάλου δημιουργού τους. Είναι πραγματικά εκπληκτική η ανθεκτικότητα των παπαδιαμαντικών κειμένων στις πολλαπλές και λεπτομερειακές αναγνώσεις, όσες χρειάζονται για να καταπιαστεί κανείς με τη μεταφορά τους σε απλούστερη γλώσσα. Όχι μόνο κρατούν πάντα και κάπο...

Ο Παπαδιαμάντης υπήρξε κατεξοχήν ο ζωγράφος της λαϊκής ψυχής. Στα διηγήματά του έχει "δεσμεύσει" αυτό που θα μπορούσε να ονομαστεί ελληνική λαϊκή μυθολογία. Οι απλοί άνθρωποι, τα ήθη και τα έθιμά τους, οι αγωνίες και οι προσδοκίες τους αλλά και το νησιώτικο τοπίο, οι εκκλησίες και οι θρησκευτικές τελετές είναι κάποια από τα υλικά με τα οποία ο συγγραφέας χτίζει αυτά τα δεκαέξι θαυμάσια διηγήματα.

[...] Στριμωγμένος ανάμεσα σε βουνό και σε θάλασσα ο Βόλος -η πρωτεύουσα ενός νομού, που άλλοι τον παρομοιάζουν με δαγκάνα και άλλοι με μισάνοιχτη αγκαλιά-, φαίνεται να βρίσκεται στο σημείο τομής ενός νοερού ελλαδικού σταυρού. Τύχη και συνάμα ατυχία για τους κατοίκους του: Να ξέρουν ότι ισορροπούν ανάμεσα στη μητρόπολη του Νότου (Αθήνα) και στην πρωτεύουσα των Βαλκανίων (Θεσσαλονίκη), να αισθάνονται το κέντρο μιας ευθείας που ενώνει το Ιόνιο με τα παραλία της Μικρασίας [...] "Όχι, όχι. Δεν είναι μια συνηθισμένη επαρχιακή πόλη ο Βόλος. Έχει κάτι το αλλιώτικο, κάτι το ξεχωρι...

Δεκαεννιά διηγήματα του Παπαδιαμάντη, όχι μόνο από τα πιο ενδιαφέροντα αλλά και από τα πιο αποκαλυπτικά για τον μοντέρνο χαρακτήρα των συγγραφικών του τρόπων. Ιστορίες που φανερώνουν ανάγλυφα την καθαρά ποιητική του πλευρά και που σφραγίζονται από το μυστήριο, τη μαγεία, τη δεισιδαιμονία, το υπερφυσικό, την ατμόσφαιρα του τρόμου και του ονείρου. Ένα έντονο κλίμα φυγής προς κάτι τραχύ κι απόκοσμο, συνεχώς υπονομευμένο από το χιούμορ, τον αδιόρατο σαρκασμό. Κόσμοι θρυλικοί και υποβλητικοί, αυστηροί και μυσταγωγικοί, σκοτεινοί και παραμυθένιοι, αντίθετοι προς τις αξίες μιας υπ...

Το διήγημα Στο Χριστό στο Κάστρο, του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, είναι από τα ωραιότερα χριστουγεννιάτικα διηγήματα. Σ' αυτό, όπως και στα άλλα διηγήματα που περιλαμβάνονται σ' αυτό το βιβλίο, μπορεί να διακρίνει κανείς τις "αγάπες" του Παπαδιαμάντη: Την πατρίδα του, τη Σκιάθο, με τις φυσικές ομορφιές, τα βράχια, τα θαλασσοπούλια, τα κύματα, τα ανηφορικά μονοπάτια, τους γκρεμούς. Έπειτα, τους απλοϊκούς και ταπεινούς νησιώτες, με τα ήθη και τα έθιμά τους, τις προλήψεις, τις αδυναμίες, τις πονηριές, το μόχθο και τις αγωνίες τους. Τέλος, την αγάπη του για την εκκλησία, τα ξωκλήσ...

"Η "δυστυχής" και "δύστηνος" Φραγκογιαννού δεν είναι τώρα, απλά, μια παραλοϊσμένη φόνισσα. Με την εκπληκτική αντοχή της και το μαχητικό της πείσμα απέναντι στους πραγματικούς ενόχους, τα κρατικά όργανα που ενσαρκώνουν στα μάτια της τη βαρβαρότητα του κόσμου όπως τον γνώρισε, ακλόνητα βέβαιη πως οι πράξεις της ήταν για το καλό των παιδιών και των γονιών, μετατρέπεται σ' ένα φοβερό σύμβολο εξέγερσης. Είναι σαν να μας λέει ο συγγραφέας: χρειάζεται, λοιπόν, μια Φραγκογιαννού για να μας ανοίξει τα μάτια στο κατά συρροή και κατ' εξακολούθηση κοινωνικό έγκλημα κατά αθώων υπάρξεων...