Ξενόπουλος Γρηγόριος 1867-1951
Xenópoulos Grigórios
Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1867 από Ζακυνθινό πατέρα και από μητέρα Φαναριώτισσα. Η οικογένειά του εγκαταλείπει την Πόλη, όταν ο Γρηγόριος ήταν έντεκα μηνών και εγκαθίσταται στη Ζάκυνθο. Έτσι, τον κόσμο τον πρωτογνώρισε στο μαγευτικό αυτό νησί της Επτανήσου. Η γραφικότητα του τόπου, η πανώρια φύση με τις μοναδικές της ομορφιές, ο λαός της Ζακύνθου με τα ήθη και τα έθιμά του, η ιστορία και γενικά η επτανησιακή κουλτούρα, διαπλάθουν και επηρεάζουν βαθιά την ψυχή του. Ζυμώνεται με τους Ζακυνθινούς και όλα τα ερμηνεύει με την ιδιοσυγκρασία που κουβαλάει από το νησί του. Μετά το γυμνάσιο ο Ξενόπουλος παρακολουθεί μαθήματα φυσικομαθηματικών στο πανεπιστήμιο της Αθήνας. Όμως, η λογοτεχνία και η δημοσιογραφία τον αποσπούν οριστικά. Συνεργάζεται με όλες σχεδόν τις εφημερίδες και τα περιοδικά της εποχής του. Το 1890 ο Γεώργιος Δροσίνης του προτείνει και αναλαμβάνει αρχισυντάκτης στην Εστία. Το 1896 ο ιδιοκτήτης του παιδικού περιοδικού «Διάπλασις των παίδων» Νικόλαος Παπαδόπουλος τον παίρνει αρχισυντάκτη και αργότερα του αναθέτει τη διεύθυνση του περιοδικού. Στη "Διάπλαση των Παίδων" η αγάπη του για το ελληνόπουλο τον οδήγησε να γράψει χιλιάδες "αθηναϊκές επιστολές", στις οποίες μιλούσε για διάφορα θέματα. Ο Γρηγόριος Ξενόπουλος έγινε ο δάσκαλος και μερίμνησε συστηματικά για το παιδί - αναγνώστη, για το παιδί που χρειάζεται αγωγή και παιδεία. Διακατέχεται από μια έμφυτη παιδαγωγική κλίση που την συνθέτουν η συμπάθεια και το ενδιαφέρον του για το παιδί, η δίψα και η πίστη του για την μόρφωσή του. Η προσφορά του στο τρίπτυχο σπίτι - οικογένεια - παιδί αρχίζει αμέσως μετά που αναλαμβάνει τη διεύθυνση του περιοδικού. Για πέντε περίπου δεκαετίες προσφέρει ένα αξιόλογο παιδαγωγικό και μορφωτικό έργο. Βοηθάει το παιδί - αναγνώστη να ανακαλύψει μόνο του το αντικείμενο της γνώσης και να αγκαλιάσει τη φύση, τις αξίες και τους συνανθρώπους του. Παίρνει στα χέρια του μια τεράστιας σημασίας εξουσία, τη διαπλαστική. Η προσφορά του αυτή δεν κατευθύνεται από κάποιο συγκεκριμένο και οργανωμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα, αλλά κυρίως από το ένστικτό του και από την αγάπη του για το παιδί. Συνειδητά, όμως, «Ο Φαίδωνας» εργάστηκε για τη δημιουργία μιας παιδικής λογοτεχνικής γλώσσας - μιας γλώσσας ζωντανής - που θα άγγιζε τις τρυφερές ψυχές των παιδιών και που θα μάθαιναν έτσι χωρίς βιβλία και χωρίς δασκάλους. Πετυχαίνει, έτσι, ένα θερμό δόσιμο με τον αναγνώστη και μια απελευθερωτική και θετική στάση που μορφώνει και συγχρόνως δεν σκλαβώνει. "Η αδελφούλα μου" είναι το πρώτο παιδικό μυθιστόρημα που γράφει στη δημοτική γλώσσα. Αν και είναι επηρεασμένος από τις ευρωπαϊκές πολιτιστικές ανακατατάξεις, δεν περιορίζεται μέσα στα πλαίσια του ηθογραφικού μυθιστορήματος, αλλά προχωράει και ασχολείται με την περιγραφή των ψυχικών ικανοτήτων των ηρώων του. Γίνεται ένας ψυχογράφος που τηρεί όμως αυστηρά την αντικειμενικότητά του. Μόνο όταν περιγράφει Ζακυνθινά τοπία και αρχίζουν να αναδύονται μέσα από αυτά οι μνήμες των παιδικών του χρόνων, εκφράζει υποκειμενικά συναισθήματα. Ο ρεαλισμός του 1900 ήταν εκείνο που ζητούσαν οι πολλοί και εκείνο που μπορούσε να ενώσει την απόσταση ανάμεσα στους πολλούς και στη νέα, στην αδιαμόρφωτη ακόμα ελληνική πεζογραφία. Με τα μυστικά της ρεαλιστικής σχολής η αφήγησή του έστρωνε πιο άνετα. Ο Ξενόπουλος βέβαια είχε έμφυτη αφηγηματική ευκολία, καλαισθησία, γλώσσα γλαφυρή, απλή, ρέουσα, έτσι που άρεσε σε όλους. Δεν υπήρξε ποτέ ανιαρός και κουραστικός. Στάθηκε ένας γλωσσοπλάστης - ένας ακούραστος δημιουργός του Λόγου είτε έγραφε για εφημερίδα ή για περιοδικό ή θέατρο ή μυθιστόρημα ή διήγημα ή παιδικό ανάγνωσμα, δοκίμιο ή ποίηση. Τα έργα του έχουν πλούτο, φυσικούς διαλόγους, οξύτητα παρατήρησης και άψογη τεχνική. Το περιβάλλον των μυθιστορημάτων του Ξενόπουλου είναι πότε η Αθήνα και πότε η Ζάκυνθος. Ο συγγραφέας θέλει να μας περιγράψει την ελληνική κοινωνία της εποχής του. Αυτό όμως δεν είναι κανόνας. Σε αρκετά έργα του περιγράφονται και ζωντανεύουν παλαιότερες κοινωνίες κυρίως της Ζακύνθου. Σε χρόνια ακμής, δύναμης, μεγαλείου, πλούτου και πολιτισμού, αναζήτησε και βρήκε πλούσιο και άφθονο υλικό που το εκμεταλλεύτηκε κατάλληλα. Ένα θαυμάσιο και ίσως το πιο πρωτότυπο έργο του είναι «Το Φάντασμα», μια πρωτάκουστη αληθινή ιστορία που διαδραματίσθηκε το ΙΗ΄ αιώνα στη Βενετοκρατούμενη Ζάκυνθο. "Ο Κόκκινος Βράχος" (1905) δίνει μια πετυχημένη απεικόνιση της ζακυνθινής ζωής. Πρόκειται για έναν έρωτα καταλύτη που τον βιώνει η ηρωίδα χωρίς τίποτα το κίβδηλο. Τρία από τα καλύτερα έργα του έχουν επίσης υπόθεση ζακυνθινή (Λάουρα 1915, Αναδυόμενη 1923, Τερέζα Βάρμα Δακόσια 1925). Εκείνα όμως που η κριτική αναγνώρισε αναμφίβολα τα καλύτερα μέσα στα τόσα μυθιστορήματα του Ξενόπουλου, είναι οι "Πλούσιοι και Φτωχοί" (1919), και οι "Τίμιοι και Άτιμοι" (1921). Ανήκουν σε μια "κοινωνική τριλογία" όπου ο συγγραφέας προβληματίζεται πάνω σε κοινωνικά θέματα και το πετυχαίνει άριστα. Δίπλα στο μυθιστορηματικό, σημαντικό είναι και το θεατρικό του έργο. Επηρεασμένος από τον Ίψεν, δίνει το 1904 το πιο συγκροτημένο ίσως από τη θεατρική άποψη έργο του, "Το Μυστικό της κοντέσσας Βαλέραινας", με κέντρο μια ευγενική μορφή και το μυστικό της που αφορά μια σκόνη - μια άσπρη σκόνη που θεραπεύει τον καταρράκτη ματιών. Από τα θεατρικά του έργα αρκετά αντέχουν και σήμερα. Διατηρούνται στη ζωή όχι για λόγους νοσταλγίας, αλλά χάρη στα ολοζώντανα πρόσωπα που έπλασε ο συγγραφέας. Τα έργα του όπως ο "Πειρασμός", "Φιόρο του Λεβάντε", "Στέλλα Βιολάντη", "Το μυστικό της κοντέσσας Βαλέραινας", "Φωτεινή Σάντη", "Αναδυόμενη", "Ποπολάρος", κ.α. παίζονται στο Θέατρο, διασκευάζονται για τον κινηματογράφο, το ραδιόφωνο και την τηλεόραση. Ο Ξενόπουλος πέθανε σε μεγάλη ηλικία το 1951 στην Αθήνα μακριά από το αγαπημένο του νησί.
Πεπρωμένα. Οι φοιτηταί. Δεν είμαι εγώ ή η λογική
Ξενόπουλος Γρηγόριος 1867-1951
Βλάσση Αδελφοί (1991)
Ανιέζα. Χαίρε νύμφη. Το ανθρώπινο. Καβαλλερία Ποπολάνα
Ξενόπουλος Γρηγόριος 1867-1951
Βλάσση Αδελφοί (1991)
Χωρίς τίποτα
Ξενόπουλος Γρηγόριος 1867-1951
Βλάσση Αδελφοί (1989)
Χωρίς τίποτα, ένας νέος επαρχιώτης έρχεται στην Αθήνα για μια καλύτερη τύχη και ζωή. Ξεκινάει ένα σκληρό αγώνα για να επιτύχει όμως τα πάντα! Στην ηλικία του μια γυναίκα θα του ήταν εμπόδιο. Κι όμως, ένα νέο κορίτσι τελικά αποδεικνύεται πολύτιμος σύμμαχος στον αγώνα του και του συμπαραστέκεται όσο κανείς άλλος. Ο έρωτας σε αυτό το έργο παίζει σπουδαίο ρόλο. αλλά ένας έρωτας παράξενος και διαφορετικός από τους συνηθισμένους.
Χωρίς τίποτα
Ξενόπουλος Γρηγόριος 1867-1951
Βλάσση Αδελφοί (1989)
Χωρίς τίποτα, ένας νέος επαρχιώτης έρχεται στην Αθήνα για μια καλύτερη τύχη και ζωή. Ξεκινάει ένα σκληρό αγώνα για να επιτύχει όμως τα πάντα! Στην ηλικία του μια γυναίκα θα του ήταν εμπόδιο. Κι όμως, ένα νέο κορίτσι τελικά αποδεικνύεται πολύτιμος σύμμαχος στον αγώνα του και του συμπαραστέκεται όσο κανείς άλλος. Ο έρωτας σε αυτό το έργο παίζει σπουδαίο ρόλο. αλλά ένας έρωτας παράξενος και διαφορετικός από τους συνηθισμένους.
Στην αυγή της ζωής
Ξενόπουλος Γρηγόριος 1867-1951
Βλάσση Αδελφοί (1989)
Μια ιστορία μεγάλη, συναρπαστική, πολύπλοκη που ξεδιπλώνεται μόνο από μια σειρά χαριτωμένων γραμμάτων της ίδιας της ηρωίδας, της δεκαεφτάχρονης Βάνας, σε μια έμπιστη φίλη της. Κάποια από τα γράμματα αυτά -τα περισσότερα- είναι αυθεντικά, άλλα είναι ελαφρά διασκευασμένα και άλλα αναπλασμένα εξ ολοκλήρου από το συγγραφέα. Θα είναι αδύνατο στον αναγνώστη να καταλάβει ποια έχει γράψει η Βάνα και ποια ο Ξενόπουλος!
Μεγάλη γυναίκα
Ξενόπουλος Γρηγόριος 1867-1951
Βλάσση Αδελφοί (1989)
Είναι μια ιστορία εμπνευσμένη από αληθινά γεγονότα και πρόσωπα, με ζωηρότατο ενδιαφέρον. Η υπόθεση εκτυλίσσεται πρώτα στην πατρίδα του συγγραφέα, τη Ζάκυνθο, και κατόπιν στην Αθήνα. Κι η ιστορία αυτή παρουσιάζει τη θαυμαστή, την εκπληκτική εξέλιξη μιας ωραίας Ζακυνθινής, η οποία από φτωχό και διαβολεμένο κοριτσάκι γίνεται κοντέσα σπουδαία και περιζήτητη, σύζυγος, φίλη, ερωμένη προσωπικοτήτων, και διαδραματίζει σπουδαίο ρόλο και στην πολιτική...
Τρεις αδελφές
Ξενόπουλος Γρηγόριος 1867-1951
Βλάσση Αδελφοί (1989)
Οι ηλεκτρικές βεγκέζες φωτίζουν κάθε βράδυ αμυδρά, γαλάζια, γλυκά, τον ύπνο της οικογένειας Ταμπάκη, όπου κανείς δεν ξαγρυπνά από πόνο, έγνοια, σκέψη, στεναχώρια. Γαλήνη αδιατάρακτη και για τα τρία κορίτσια της οικογένειας μέχρι που ο νεανικός ερωτισμός αρχίζει να κάνει αισθητή την παρουσία του στις ζωές τους. Κι αν η μητέρα ρωτούσε τις κόρες της τι ρόλο παίζει ο έρωτας στη ζωή τους και πόσο απέχει από την καθεμιά, θα έπαιρνε τρεις διαφορετικές απαντήσεις! Για τη Λίζα, τη μικρότερη, η απόσταση που τη χωρίζει από τον έρωτα είναι όσο ένα ξεγλίστρημα από το παράθυρο της κοριτ...
Ο αρραβωνιαστικός μου
Ξενόπουλος Γρηγόριος 1867-1951
Βλάσση Αδελφοί (1989)
"Αποφάσισα να γράψω την ιστορία της ζωής μου γι’ αγάπη ενός καλού μου φίλου. Αλλά το χειρόγραφο μου δε θα το διαβάσει ποτέ, όσο ζω. Θα του το κληροδοτήσω μόνο, και αφού πεθάνω, ας το κάνει ό,τι θέλει. Θα ιστορήσω ό,τι είδα, ό,τι έπαθα, ό,τι έκαμα, κι ό,τι σκέφτηκα στη ζωή μου. Η αυτοβιογραφία μου, θα μπορούσε να ονομαστεί «Ο αρραβωνιαστικός μου», γιατί τον άνθρωπο αυτόν τον είχα άντρα μου χωρίς ποτέ να τον παντρευτώ, τον εμίσησα και τον αγάπησα όσο δεν αγάπησα και δεν εμίσησα άλλον ποτέ".
Το κορίτσι που αγάπησε
Ξενόπουλος Γρηγόριος 1867-1951
Βλάσση Αδελφοί (1989)
Ένα κορίτσι με φιλελεύθερες αντιλήψεις, γνωρίζεται μέσω αλληλογρα- φίας μ’ έναν Αθηναίο ποιητή, 49 χρόνων. Η περιέργεια τον οδηγεί σε προσωπική συνάντηση στην Αθήνα. Αγάπη και ενθουσιασμός γεννιέται από την πλευρά της. Εκείνος της προξενεύει ένα νέο ποιητή, αλλά η πρότασή του τη βρίσκει αδιάφορη με συνέπεια να του εξομολογηθεί τον έρωτά της. Η ωριμότητα του ποιητή την αποτρέπει από τη συνέχεια της γνωριμίας. απογοητευμένη, επιστρέφει στο νησί όπου η τύχη της την οδηγεί σε γάμο...
Ένας αλλόκοτος γάμος
Ξενόπουλος Γρηγόριος 1867-1951
Βλάσση Αδελφοί (1989)
Πρόκειται για ένα μακροχρόνιο ανέκφραστο, λανθάνοντα έρωτα που εκδηλώνεται την τελευταία στιγμή. Εκεί που περιμένουν όλοι η Αλεξία να παντρευτεί το Γιώργο, τον αρραβωνιαστικό της, εκείνη διαλέγει ανέλπιστα το Στάθη. Αυτός ο αλλόκοτος γάμος που γίνεται με τις πιο περίεργες συνθήκες, θα καταπλήξει με διασκεδαστικό τρόπο τον αναγνώστη. Εκτός από την ωραία και πρωτότυπη υπόθεση, το μυθιστόρημα παρουσιάζει πολλούς ενδιαφέροντες χαρακτήρες.
Παυλίνα
Ξενόπουλος Γρηγόριος 1867-1951
Βλάσση Αδελφοί (1989)
Η νεαρή και όμορφη Παυλίνα φεύγει από το νησί της που υπηρετούσε ως δασκάλα κι έρχεται στην Αθήνα για να σπουδάσει φιλολογία στο πανεπιστήμιο. Έχει όνειρα μεγάλα και θέλει να αγωνιστεί για να τα πραγματοποιήσει. Μα η οικονομική της δυσχέρεια δυσκολεύουν πολύ τη ζωή της στην Αθήνα. Πρέπει πρώτα να εξασφαλίσει τα απαραίτητα… να βρει εργασία, για να μπορέσει να συνεχίσει τις σπουδές της. Αρχίζουν λοιπόν οι περιπέτειές της, οι στενοχώριες της, οι αγωνίες της, τα βάσανά της...
Παυλίνα
Ξενόπουλος Γρηγόριος 1867-1951
Βλάσση Αδελφοί (1989)
Η νεαρή και όμορφη Παυλίνα φεύγει από το νησί της που υπηρετούσε ως δασκάλα κι έρχεται στην Αθήνα για να σπουδάσει φιλολογία στο πανεπιστήμιο. Έχει όνειρα μεγάλα και θέλει να αγωνιστεί για να τα πραγματοποιήσει. Μα η οικονομική της δυσχέρεια δυσκολεύουν πολύ τη ζωή της στην Αθήνα. Πρέπει πρώτα να εξασφαλίσει τα απαραίτητα… να βρει εργασία, για να μπορέσει να συνεχίσει τις σπουδές της. Αρχίζουν λοιπόν οι περιπέτειές της, οι στενοχώριες της, οι αγωνίες της, τα βάσανά της...
Η νίκη της Παυλίνας
Ξενόπουλος Γρηγόριος 1867-1951
Βλάσση Αδελφοί (1989)
Η όμορφη Παυλίνα με θέληση, δύναμη κι αντοχή επιμένει χρόνια στη σκληρή βιοπάλη. Με όρεξη για τις σπουδές της στο πανεπιστήμιο διακρίνεται από τις πρώτες φοιτήτριες. Στον κοινωνικό περίγυρο δημιουργεί τις καλύτερες γνωριμίες. Η ολοκληρωμένη προσωπικότητά της την τοποθετεί στα ψηλότερα κοινωνικά στρώματα. Ένας έρωτας παράξενος και διαφορετικός από τους συνηθισμένους σ' όλες του τις μορφές παίζει ένα σημαντικό ρόλο στη ζωή της. Η νίκη για τη ζωή είναι γεγονός.
Η νίκη της Παυλίνας
Ξενόπουλος Γρηγόριος 1867-1951
Βλάσση Αδελφοί (1989)
Η όμορφη Παυλίνα με θέληση, δύναμη κι αντοχή επιμένει χρόνια στη σκληρή βιοπάλη. Με όρεξη για τις σπουδές της στο πανεπιστήμιο διακρίνεται από τις πρώτες φοιτήτριες. Στον κοινωνικο περίγυρο δημιουργεί τις καλύτερες γνωριμίες. Η ολοκληρωμένη προσωπικότητά της την τοποθετεί στα ψηλότερα κοινωνικά στρώματα. Ένας έρωτας παράξενος και διαφορετικός από τους συνηθισμένους σ' όλες του τις μορφές παίζει ένα σημαντικό ρόλο στη ζωή της. Η νίκη για τη ζωή είναι γεγονός.
Ο κόσμος κι ο Κοσμάς
Ξενόπουλος Γρηγόριος 1867-1951
Βλάσση Αδελφοί (1984)
Στο μυθιστόρημα αυτό ο Ξενόπουλος παρουσιάζει το θέμα της συζυγικής τιμής, της τιμής του άνδρα. «Τιμή του ανθρώπου» και «Τιμή του άνδρα» -δυο αιώνια πανανθρώπινα προβλήματα- έγιναν το υλικό που ο μεγάλος συγγραφέας έπλασε αριστουργηματικά το έργο του. Θεωρείται από τα ανώτερα, βαθύτερα και καλλιτεχνικότερα έργα που έχει γράψει.
Τίμιοι κι άτιμοι
Ξενόπουλος Γρηγόριος 1867-1951
Βλάσση Αδελφοί (1984)
Υπάρχουν Τίμιοι και Άτιμοι κατά συνθήκη, όπως υπάρχουν Τίμιοι και Άτιμοι αληθινά. Ένας άνθρωπος τίμιος κατά συνθήκη, μπορεί να είναι άτιμος, και πάλι ένας άτιμος κατά συνθήκη μπορεί να είναι ο τιμιότερος των ανθρώπων. Ο συγγραφέας με τη ζεστασιά της αφήγησής του κάνει τον αναγνώστη ν’ αγανακτήσει από τις κοινωνικές αδικίες που γίνονται στην αδύνατη πλευρά.