Ξενόπουλος Γρηγόριος 1867-1951
Xenópoulos Grigórios
Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1867 από Ζακυνθινό πατέρα και από μητέρα Φαναριώτισσα. Η οικογένειά του εγκαταλείπει την Πόλη, όταν ο Γρηγόριος ήταν έντεκα μηνών και εγκαθίσταται στη Ζάκυνθο. Έτσι, τον κόσμο τον πρωτογνώρισε στο μαγευτικό αυτό νησί της Επτανήσου. Η γραφικότητα του τόπου, η πανώρια φύση με τις μοναδικές της ομορφιές, ο λαός της Ζακύνθου με τα ήθη και τα έθιμά του, η ιστορία και γενικά η επτανησιακή κουλτούρα, διαπλάθουν και επηρεάζουν βαθιά την ψυχή του. Ζυμώνεται με τους Ζακυνθινούς και όλα τα ερμηνεύει με την ιδιοσυγκρασία που κουβαλάει από το νησί του. Μετά το γυμνάσιο ο Ξενόπουλος παρακολουθεί μαθήματα φυσικομαθηματικών στο πανεπιστήμιο της Αθήνας. Όμως, η λογοτεχνία και η δημοσιογραφία τον αποσπούν οριστικά. Συνεργάζεται με όλες σχεδόν τις εφημερίδες και τα περιοδικά της εποχής του. Το 1890 ο Γεώργιος Δροσίνης του προτείνει και αναλαμβάνει αρχισυντάκτης στην Εστία. Το 1896 ο ιδιοκτήτης του παιδικού περιοδικού «Διάπλασις των παίδων» Νικόλαος Παπαδόπουλος τον παίρνει αρχισυντάκτη και αργότερα του αναθέτει τη διεύθυνση του περιοδικού. Στη "Διάπλαση των Παίδων" η αγάπη του για το ελληνόπουλο τον οδήγησε να γράψει χιλιάδες "αθηναϊκές επιστολές", στις οποίες μιλούσε για διάφορα θέματα. Ο Γρηγόριος Ξενόπουλος έγινε ο δάσκαλος και μερίμνησε συστηματικά για το παιδί - αναγνώστη, για το παιδί που χρειάζεται αγωγή και παιδεία. Διακατέχεται από μια έμφυτη παιδαγωγική κλίση που την συνθέτουν η συμπάθεια και το ενδιαφέρον του για το παιδί, η δίψα και η πίστη του για την μόρφωσή του. Η προσφορά του στο τρίπτυχο σπίτι - οικογένεια - παιδί αρχίζει αμέσως μετά που αναλαμβάνει τη διεύθυνση του περιοδικού. Για πέντε περίπου δεκαετίες προσφέρει ένα αξιόλογο παιδαγωγικό και μορφωτικό έργο. Βοηθάει το παιδί - αναγνώστη να ανακαλύψει μόνο του το αντικείμενο της γνώσης και να αγκαλιάσει τη φύση, τις αξίες και τους συνανθρώπους του. Παίρνει στα χέρια του μια τεράστιας σημασίας εξουσία, τη διαπλαστική. Η προσφορά του αυτή δεν κατευθύνεται από κάποιο συγκεκριμένο και οργανωμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα, αλλά κυρίως από το ένστικτό του και από την αγάπη του για το παιδί. Συνειδητά, όμως, «Ο Φαίδωνας» εργάστηκε για τη δημιουργία μιας παιδικής λογοτεχνικής γλώσσας - μιας γλώσσας ζωντανής - που θα άγγιζε τις τρυφερές ψυχές των παιδιών και που θα μάθαιναν έτσι χωρίς βιβλία και χωρίς δασκάλους. Πετυχαίνει, έτσι, ένα θερμό δόσιμο με τον αναγνώστη και μια απελευθερωτική και θετική στάση που μορφώνει και συγχρόνως δεν σκλαβώνει. "Η αδελφούλα μου" είναι το πρώτο παιδικό μυθιστόρημα που γράφει στη δημοτική γλώσσα. Αν και είναι επηρεασμένος από τις ευρωπαϊκές πολιτιστικές ανακατατάξεις, δεν περιορίζεται μέσα στα πλαίσια του ηθογραφικού μυθιστορήματος, αλλά προχωράει και ασχολείται με την περιγραφή των ψυχικών ικανοτήτων των ηρώων του. Γίνεται ένας ψυχογράφος που τηρεί όμως αυστηρά την αντικειμενικότητά του. Μόνο όταν περιγράφει Ζακυνθινά τοπία και αρχίζουν να αναδύονται μέσα από αυτά οι μνήμες των παιδικών του χρόνων, εκφράζει υποκειμενικά συναισθήματα. Ο ρεαλισμός του 1900 ήταν εκείνο που ζητούσαν οι πολλοί και εκείνο που μπορούσε να ενώσει την απόσταση ανάμεσα στους πολλούς και στη νέα, στην αδιαμόρφωτη ακόμα ελληνική πεζογραφία. Με τα μυστικά της ρεαλιστικής σχολής η αφήγησή του έστρωνε πιο άνετα. Ο Ξενόπουλος βέβαια είχε έμφυτη αφηγηματική ευκολία, καλαισθησία, γλώσσα γλαφυρή, απλή, ρέουσα, έτσι που άρεσε σε όλους. Δεν υπήρξε ποτέ ανιαρός και κουραστικός. Στάθηκε ένας γλωσσοπλάστης - ένας ακούραστος δημιουργός του Λόγου είτε έγραφε για εφημερίδα ή για περιοδικό ή θέατρο ή μυθιστόρημα ή διήγημα ή παιδικό ανάγνωσμα, δοκίμιο ή ποίηση. Τα έργα του έχουν πλούτο, φυσικούς διαλόγους, οξύτητα παρατήρησης και άψογη τεχνική. Το περιβάλλον των μυθιστορημάτων του Ξενόπουλου είναι πότε η Αθήνα και πότε η Ζάκυνθος. Ο συγγραφέας θέλει να μας περιγράψει την ελληνική κοινωνία της εποχής του. Αυτό όμως δεν είναι κανόνας. Σε αρκετά έργα του περιγράφονται και ζωντανεύουν παλαιότερες κοινωνίες κυρίως της Ζακύνθου. Σε χρόνια ακμής, δύναμης, μεγαλείου, πλούτου και πολιτισμού, αναζήτησε και βρήκε πλούσιο και άφθονο υλικό που το εκμεταλλεύτηκε κατάλληλα. Ένα θαυμάσιο και ίσως το πιο πρωτότυπο έργο του είναι «Το Φάντασμα», μια πρωτάκουστη αληθινή ιστορία που διαδραματίσθηκε το ΙΗ΄ αιώνα στη Βενετοκρατούμενη Ζάκυνθο. "Ο Κόκκινος Βράχος" (1905) δίνει μια πετυχημένη απεικόνιση της ζακυνθινής ζωής. Πρόκειται για έναν έρωτα καταλύτη που τον βιώνει η ηρωίδα χωρίς τίποτα το κίβδηλο. Τρία από τα καλύτερα έργα του έχουν επίσης υπόθεση ζακυνθινή (Λάουρα 1915, Αναδυόμενη 1923, Τερέζα Βάρμα Δακόσια 1925). Εκείνα όμως που η κριτική αναγνώρισε αναμφίβολα τα καλύτερα μέσα στα τόσα μυθιστορήματα του Ξενόπουλου, είναι οι "Πλούσιοι και Φτωχοί" (1919), και οι "Τίμιοι και Άτιμοι" (1921). Ανήκουν σε μια "κοινωνική τριλογία" όπου ο συγγραφέας προβληματίζεται πάνω σε κοινωνικά θέματα και το πετυχαίνει άριστα. Δίπλα στο μυθιστορηματικό, σημαντικό είναι και το θεατρικό του έργο. Επηρεασμένος από τον Ίψεν, δίνει το 1904 το πιο συγκροτημένο ίσως από τη θεατρική άποψη έργο του, "Το Μυστικό της κοντέσσας Βαλέραινας", με κέντρο μια ευγενική μορφή και το μυστικό της που αφορά μια σκόνη - μια άσπρη σκόνη που θεραπεύει τον καταρράκτη ματιών. Από τα θεατρικά του έργα αρκετά αντέχουν και σήμερα. Διατηρούνται στη ζωή όχι για λόγους νοσταλγίας, αλλά χάρη στα ολοζώντανα πρόσωπα που έπλασε ο συγγραφέας. Τα έργα του όπως ο "Πειρασμός", "Φιόρο του Λεβάντε", "Στέλλα Βιολάντη", "Το μυστικό της κοντέσσας Βαλέραινας", "Φωτεινή Σάντη", "Αναδυόμενη", "Ποπολάρος", κ.α. παίζονται στο Θέατρο, διασκευάζονται για τον κινηματογράφο, το ραδιόφωνο και την τηλεόραση. Ο Ξενόπουλος πέθανε σε μεγάλη ηλικία το 1951 στην Αθήνα μακριά από το αγαπημένο του νησί.
Ο γάμος του Νάσου
Ξενόπουλος Γρηγόριος 1867-1951
Βλάσση Αδελφοί (1997)
Φαντάζεστε τη θέση ενός ανθρώπου, που παντρεύεται με όλη τη φρόνηση, με όλη την προσοχή, που εξετάζει πρώτα τα πάντα (από την κοινωνική και οικονομική κατάσταση, ως την υγεία, την κράση και το ανάστημα ακόμα εκείνης που πρόκειται να κάνει σύζυγο και μητέρα των παιδιών του) κι άξαφνα, μετά καιρό, αφού γεννήθηκαν πια και τα παιδιά, να βρίσκει ότι έπεσε μέσα σ' ένα... φρενοκομείο! Αυτή είναι η φοβερή θέση του Νάσου Ζαρκάνη, του ήρωα του νέου μυθιστορήματος.
Ο Γιαννάκης στο λούνα παρκ
Ξενόπουλος Γρηγόριος 1867-1951
Βλάσση Αδελφοί (1998)
Σχολείο ή Λούνα Παρκ; Μεγάλο το δίλημμα. Ο Γιαννάκης πηγαίνει στο σχολείο. Ακούει τους γονείς του, παίζει, είναι χαρούμενος και γεμάτος ζωή. Ο φίλος του ο Μικές είναι ανήσυχος και σκανταλιάρης. Μια μέρα ο Μικές έπεισε το Γιαννάκη να μην πάνε σχολείο. Κι ο Γιαννάκης άλλο που δεν ήθελε... Ποιο παιδί θα έλεγε όχι; Ο Μικές είχε τη μεγάλη ιδέα να επισκεφτούν το Λούνα Παρκ, αυτό το μαγικό τόπο που ξετρελαίνει μικρούς και μεγάλους... Και πήγαν. Έζησαν ένα σωρό περιπέτειες και διασκέδασαν πολύ. Ώσπου άξαφνα οι γονείς τους έμαθαν τα κατορθώματά τους. Τι θα συμβεί μετά στους δύο...
Ο γιος μου κι η κόρη μου
Ξενόπουλος Γρηγόριος 1867-1951
Βλάσση Αδελφοί (1984)
Στο μυθιστόρημα αυτό ένας πατέρας διηγείται την ερωτική ζωή των παιδιών του -ενός αγοριού και ενός κοριτσιού- από το πρώτο ξύπνημα του ενστίκτου ως τον καιρό που παντρεύονται, για να φτάσει στο συμπέρασμα ότι στην πρώτη ερωτική περίοδο, ως το γάμο του, το κορίτσι είναι κοινωνικά πολύ αδικημένο από το αγόρι που έχει τόσα προνόμια και δικαιώματα.
Ο γύρος του κόσμου των παιδιών
Ξενόπουλος Γρηγόριος 1867-1951
Βλάσση Αδελφοί (2000)
Μια μικρή παρέα με πρώτο και καλύτερο το γενναίο Γιαννάκη και την εξαδέλφη του τη δυναμική Κική, τον πιο μικρό απ' όλους τον Μπέμπη και το δραστήριο Παυλή, σαν τους δόθηκε η ευκαιρία κι έμειναν μόνοι για λίγο, δοκιμάζουν να ταξιδέψουν με μία φοβερή "φρεγάτα'. Ένα ταξίδι στο άγνωστο με κωπηλάτη τον Γιαννάκη και τη λαχτάρα να γνωρίσουν τα μέρη που τα περιπετειώδη βιβλία που διάβαζαν τους είχαν ανοίξει την όρεξη. Ένα βιβλίο με χιούμορ, φαντασία, αγωνία και απροσδόκητους κινδύνους, γραμμένο για να γοητεύσει τους μικρούς αναγνώστες. Μια περιπέτεια διασκεδαστική και πολύ χορ...
Ο Δον Κιχώτης
Cervantes Saavedra Miguel de 1547-1616
Βλάσση Αδελφοί (2002)
Ο Δον Κιχώτης, επηρεασμένος από τα ιπποτικά μυθιστορήματα που διάβαζε θέλησε να αναστήσει τον ιπποτισμό. Προσλαμβάνει ένα χωρικό, τον Σάντσο, ως ιπποκόμο του και ξεκινούν καβάλα σ' ένα άλογο και ένα γαϊδουράκι την περιπλάνησή τους σε πολιτείες. Σκοπός τους να υπερασπιστούν τους αδύναμους από το δίκαιο και το άδικο υπηρετώντας τον κώδικα του ιπποτισμού. Ένα αριστούργημα της παγκόσμιας λογοτεχνίας μεταφρασμένο από τον Γρ. Ξενόπουλο και συνοδευόμενο από πλούσια εικονογράφηση.
Ο κατήφορος
Ξενόπουλος Γρηγόριος 1867-1951
Βλάσση Αδελφοί (1984)
Ο μεγάλος κατήφορος αρχίζει πάντα με μία ελαφρότατη κλίση, προχωρά ακόμα λίγο με εμπόδια, με ανωμαλίες και ξαφνικά γίνεται γλιστερός, ίσιος, γυμνός, κάθετος... Αυτό φαίνεται πως δεν το γνώριζε η Ρόζα. Νέα και όμορφη, από γνωστή οικογένεια με ανατροφή, πίστευε μόνο στη φρεσκάδα των δεκαέξι της χρόνων. Έτσι όταν επισκέφτεται το σπίτι ενός γνωστού της με τη συνοδεία της καλής της Γεωργίας δεν μπορεί να φανταστεί ότι εκεί τις περιμένει η μεγαλύτερη ανατροπή στη ζωή τους. Μία ανατροπή με συνέπειες όπως την απώλεια της τιμιότητας και της αθωότητας και την αντικατάστασή τους από τ...
Ο κόκκινος βράχος
Ξενόπουλος Γρηγόριος 1867-1951
Βλάσση Αδελφοί (1984)
Όταν η Φωτεινή Σάντρη υποδέχεται τον Άγγελο στο σπίτι του «Κόκκινου Βράχου», μέσα στα λιοστάσια με το κοκκινόχωμα, στους ανθοστόλιστους κήπους, στις παραλίες και στις γραφικές εκκλησιές, γεννιέται ένα περίεργο «σ’ αγαπώ». Ανάμεσα στη Φωτεινή και τον Άγγελο ένας έρωτας ξεκινά σαν το χαμόγελο της άνοιξης. Απότομα όμως μεταμορφώνεται σε καταλυτική δύναμη. Εκείνο το καλοκαίρι στη βίλα του «Κόκκινου Βράχου» κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί τις μοιραίες συνέπειες αυτής της γνωριμίας στη ζωή της Φωτεινής Σάντρη – μιας από τις πιο δημοφιλείς ηρωίδες του Ξενόπουλου.
Ο κοσμάκης. Ο γυρισμός
Ξενόπουλος Γρηγόριος 1867-1951
Βλάσση Αδελφοί (1984)
Είναι ένας συνθετικός πίνακας της ανθρώπινης ζωής και των προβλημάτων της, που παραμένουν ακέραια και αναλλοίωτα. Το "κέντρο" του Κόσμου και του ανθρώπου είναι ο έρωτας και η σεξουαλική ζωή κυριαρχεί και ρυθμίζει όλη την άλλη. Στο έργο καταγράφεται σ' όλη της τη δραματική εξέλιξη η εσωτερική σύγκρουση που γίνεται στην ψυχή του νέου Διονύση Αλιμπράντε που βρέθηκε αριστοκράτης από καταγωγή και σοσιαλιστής από εσωτερική παρόρμηση.
Ο κόσμος κι ο Κοσμάς
Ξενόπουλος Γρηγόριος 1867-1951
Βλάσση Αδελφοί (1984)
Στο μυθιστόρημα αυτό ο Ξενόπουλος παρουσιάζει το θέμα της συζυγικής τιμής, της τιμής του άνδρα. «Τιμή του ανθρώπου» και «Τιμή του άνδρα» -δυο αιώνια πανανθρώπινα προβλήματα- έγιναν το υλικό που ο μεγάλος συγγραφέας έπλασε αριστουργηματικά το έργο του. Θεωρείται από τα ανώτερα, βαθύτερα και καλλιτεχνικότερα έργα που έχει γράψει.
Ο κύριος Σπουργιτάκης
Ξενόπουλος Γρηγόριος 1867-1951
Βλάσση Αδελφοί (1999)
Η φιλία ενός σπουργίτη με ένα παιδί. Άραγε πόσα έχει να μας πει ένα σπουργιτάκι; Κρε κρε, κρα κρα! Πολλά, πάρα πολλά... Γνωρίζει τη μοναξιά, το φόβο αλλά και τη φιλία. Αισθάνεται τη ζήλια αλλά και την αγάπη. Είναι ευτυχισμένος στο σπίτι της φίλης του της Άννας αλλά και προβληματισμένος. Είναι χαρούμενος όταν πετάει ελεύθερος. Γίνεται ζηλιάρης, αλλά πάνω απ' όλα αγαπά. Μετά την καταιγίδα, περιμένει να δει το ουράνιο τόξο. Μια ιστορία σαν τον ουρανό της Αθήνας.
Ο μικρός Μέγας Αλέξανδρος
Ξενόπουλος Γρηγόριος 1867-1951
Βλάσση Αδελφοί (2002)
Ταρατατάμ, ταρατατάμ! Το στράτευμα είναι έτοιμο, όλοι στη θέση τους και ο πόλεμος ξεκινά. Ποιος πόλεμος; Μα αυτός βέβαια που οργανώνει ο μικρός Αλέκος, ο αρχηγός του στρατεύματος, θέλοντας να μοιάσει στον ξακουστό Μέγα Αλέξανδρο. Μια συμμορία παιδιών ενθουσιασμένων υπακούει τυφλά τις διαταγές του αρχηγού τους ώσπου ο εχθρός πλησιάζει αρκετά. Ποιο θα είναι το τέλος αυτού του πολέμου;
Ο Μινώταυρος και άλλα διηγήματα
Ξενόπουλος Γρηγόριος 1867-1951
Βλάσση Αδελφοί (1984)
Στη Ζάκυνθο, σε μια λαϊκή συνοικία, που ονομάζεται Κουρπέικα, καθόταν κάποιος άρχοντας, ο Κούρπας. Ήταν τόσο κακός, τόσο σκληρός, έκανε τόσες αδικίες και τυραννούσε τόσο τη φτωχολογιά, που είδε ο Θεός το άδικο κι έριξε αστροπελέκι και τον έκαψε μαζί με το παλάτι του. Ποιος ήταν και τι έκανε ο άρχοντας Κούρπας;
Ο Μπέμπης Αρχιλήσταρχος
Ξενόπουλος Γρηγόριος 1867-1951
Βλάσση Αδελφοί (1999)
Μια τρομερή συμμορία παιδιών-ληστών στο ξεκίνημά της. O Μπέμπης είναι ένα παιδί που διαβάζοντας με μανία βιβλία και ιστορίες με ληστές, αποφάσισε να γίνει κι αυτός λήσταρχος. Ο πιο κοντινός φίλος του και η πιο στενή φίλη του έγιναν τα μέλη της μεγάλης συμμορίας. Ξεκίνησαν για το βουνό και απειλούσαν τους περαστικούς. Ο φόβος και ο τρόμος που απλώθηκε στην πόλη ανάγκασε τους κατοίκους να αναλάβουν δράση και να τους πολιορκήσουν. Και τότε τι έγινε;
Ο ουρανοκατέβατος
Ξενόπουλος Γρηγόριος 1867-1951
Βλάσση Αδελφοί (1984)
Η Γιάννα μια κοπέλα από πλούσια και φιλελεύθερη οικογένεια γνωρίζει στο αεροδρόμιο το Φάνη, χημικός στο επάγγελμα. Η γνωριμία εξελίσσεται σε δυνατό αίσθημα. Η οικογένεια της Γιάννας αντιδρά σ' έναν τέτοιο γάμο, γιατί η οικογένεια του Φάνη εκτός από φτωχή είναι και ανήθικη. Η Γιάννα, ενώ μεταπείθεται στην αρχή από τους γονείς της ν’ αλλάξει γνώμη, τελικά παγιδεύεται και παντρεύεται το Φάνη. Από αντίδραση, η οικογένεια της Γιάννας την αποκληρώνει. Η ομορφιά της όμως και το ποιητικό της ταλέντο της επιφυλάσσουν παντοτινή ευτυχία.
