Πολυδούρη Μαρία 1902-1930
Polydoúri María
Μαρία Πολυδούρη (1902-1930). Η Μαρία Πολυδούρη γεννήθηκε στην Καλαμάτα, κόρη του γυμνασιάρχη Ευγένιου Πολυδούρη και της Κυριακής το γένος Μαρκάτου. Πέρασε τα παιδικά της χρόνια στο Γύθειο, τα Φιλιατρά και την Καλαμάτα, όπου τέλειωσε το γυμνάσιο και το 1916 δημοσίευσε το πεζοτράγουδο "Ο πόνος της μάνας" στο περιοδικό "Οικογενειακός Αστήρ". Τον ίδιο χρόνο συγκέντρωσε ποιήματα στη συλλογή "Μαργαρίτες", την οποία δεν εξέδωσε. Το 1918 διορίστηκε στη Νομαρχία Μεσσηνίας. Το 1920 πέθαναν και οι δυο γονείς της, πρώτα ο πατέρας της και σαράντα μέρες αργότερα η μητέρα της. Το 1922 μετατέθηκε στη Νομαρχία Αττικής. Είχε ήδη γραφτεί στη Νομική Σχολή. Τότε γνωρίστηκε με τον Κώστα Καρυωτάκη, τον οποίο ερωτεύτηκε παράφορα, και δημοσίευσε στίχους στα περιοδικά "Έσπερος" (Σύρου), "Ελληνική Επιθεώρησις", "Πανδώρα", "Παιδική Χαρά" και "Εύα". Το 1924 γνώρισε τον Αριστοτέλη Γεωργίου. Τον ίδιο χρόνο εγκατέλειψε τις σπουδές της και γράφτηκε στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου και στη Σχολή Κουναλάκη. Το 1926 πήρε μέρος σε παράσταση του έργου του Νικοντέμι "Το Κουρέλι" και πήγε στο Παρίσι, όπου παρακολούθησε μαθήματα στη σχολή ραπτικής Pigier. Στο Παρίσι προσβλήθηκε από φυματίωση και νοσηλεύτηκε στο νοσοκομείο Charite. Επέστρεψε στην Αθήνα το 1928 και μπήκε στο σανατόριο Σωτηρία και αργότερα στην κλινική Χρηστομάνου, όπου πέθανε σε ηλικία εικοσιοχτώ χρόνων. Κατά τη διάρκεια της νοσηλείας της πρόλαβε να εκδώσει τις ποιητικές συλλογές "Τρίλλιες που σβύνουν" (1928) και "Ηχώ στο χάος" (1929). Η Μαρία Πολυδούρη τοποθετείται στη γενιά των νεορομαντικών ή παρακμιακών ελλήνων ποιητών του Μεσοπολέμου, μαζί με ονόματα όπως του Τέλλου Άγρα, του Κώστα Καρυωτάκη, του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη, του Κώστα Ουράνη. Στο πρώιμο ποιητικό της έργο (πριν το ταξίδι της στο Παρίσι) διακρίνονται έντονες νεορομαντικές τάσεις, επιρροές από το ρεύμα του συμβολισμού και βιωματικό ύφος, ενώ μετά την αρρώστια της, την επιστροφή στην Αθήνα και την αυτοκτονία του Καρυωτάκη το μελοδραματικό στοιχείο υποχωρεί και ο λόγος της γίνεται πιο επιμελημένος. Η γραφή της είναι έντονα φορτισμένη συναισθηματικά με θεματικό προσανατολισμό γύρω από τον έρωτα και το θάνατο. Έγραψε επίσης μια νουβέλα με τίτλο "Μυθιστόρημα" και κάποιες ποιητικές μεταφράσεις που περιλαμβάνονται στον τόμο των Απάντων της του 1982 με επιμέλεια του Τάκη Μενδράκου. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία της Μαρίας Πολυδούρη βλ. Άγρας Τέλλος, "Πολυδούρη Μαρία", Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια 20. Αθήνα, Πυρσός, 1932, Ζήρας Αλεξ., «Πολυδούρη Μαρία», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό 8. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1988 και Μαυροειδή - Παπαδάκη Σοφία, «Πολυδούρη Μαρία», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας 11. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).
Ζωή με παραφορά...
Πολυδούρη Μαρία 1902-1930
Γαβριηλίδης (2005)
Είναι αλήθεια ότι ο μύθος που κάλυψε την Μαρία Πολυδούρη, ως γυναίκα κυριαρχημένη από τα πάθη της, έριξε επί πολλά χρόνια τη σκιά του στην αξία του ποιητικού και του άλλου έργου της. Σήμερα είναι ίσως μάταιο -και μάλλον άστοχο- να προσπαθήσει κανείς να ξεχωρίσει τη διαρκώς οξυμμένη συναισθηματική της κατάσταση, αυτή την απελπισμένη βουλιμία της να ζήσει τα πάντα με απόλυτο τρόπο, από τη στιχουργική της τέχνη. Το "Ημερολόγιό της" όμως, ως εσωτερική αφήγηση που είναι, ως είδος που εκφράζει πιο άμεσα τον στοχασμό της, δίνει τη δυνατότητα να εκτιμήσουμε κοντά στην ευαισθησία τη...
Ποιητές του μεσοπολέμου
Συλλογικό έργο
Εκδόσεις Καστανιώτη (2004)
Η ποίηση της λεγόμενης νεορομαντικής και νεοσυμβολιστικής σχολής, αυτός ο χαμηλόφωνος μουσικός θρήνος, ο γεμάτος ευγένεια και αβρή μελαγχολία, εξακολουθεί να συγκινεί μέχρι σήμερα. Οι λόγοι είναι προφανείς: εκεί που λείπουν τα μεγάλα ποιητικά οράματα περισσεύει ο ανθρώπινος πόνος· κι ακόμα η αίσθηση της φθοράς και του θανάτου, το κλίμα της παρακμής, η δημιουργία μιας υποβλητικής ατμόσφαιρας, ένα παιχνίδι ίσκιων και ψιθύρων. Μια "ποίηση σιωπής", όπως τη χαρακτήρισαν εύστοχα που περιορίζεται να εκφράζει μέσα από τους μουσικούς της τόνους "πλήξη πολλή, μια στάλα ελπίδα, μια σ...
Μιλώ για την αγάπη σου, όλα τα ποιήματα
Πολυδούρη Μαρία 1902-1930
Modern Times (1998)
[...] Η Μαρία Πολυδούρη έπαιξε με το θάνατο. Τον συναντούσε σχεδόν σε κάθε στίχο, σε κάθε στροφή... Πάντα κατόρθωνε να τον ξεπερνά. Της άρεσε να λυπάται... Της άρεσε, όμως, και να αγαπά. Γράφει στο ημερολόγιό της: "Τι ειρωνεία! Να μιλούν για την αγάπη, άνθρωποι που δεν τη γνωρίζουν και να σιωπούν εντελώς 'κείνοι που νιώθουν την ψυχή τους να πνίγεται σε κάθε πόντο της...". Και λίγες μέρες αργότερα: "Μου εδόθη η ευκαιρία σήμερα να εκφράσω έτσι, με ζωντανά λόγια, τη μυστική αγάπη που φωλιάζει μέσα μου...". [...] (Από τον πρόλογο του Γιάννη Μ. Τζιμούρτα)
Άπαντα
Πολυδούρη Μαρία 1902-1930
Ωρόρα (1992)
... Έχοντας κατά νου τον ορισμό και την ουσία της γυναικείας λυρικής παράδοσης, που κρατάει αιώνες και αιώνες στον τόπο μας, από την εποχή της Σαπφούς, απλώνουμε τα χέρια ευλαβικά προς τους στίχους της λυρικής ιέρειας του Μεσοπολέμου, Μαρίας Πολυδούρη, για να ακούσουμε στο λυκόφωτο, την ώρα της υπέρβασης, τις συγχορδίες που έπαιξε για μας, αγγίζοντας σαν αύρα την άρπα του ονείρου, πριν χαθεί για πάντα, σαν νυχτοπεταλούδα στη λάμψη του κεριού...
Η χαμηλή φωνή
Συλλογικό έργο
Νεφέλη (1990)
Η ανθολογία που ακολουθεί, με ανθολόγο τον ποιητή Μανόλη Αναγνωστάκη, ανήκει σε μια ασυνήθιστη κατηγορία. Έχει τη μεγαλύτερη δυνατή ομοιογένεια. Περιλαμβάνει αποκλειστικά ελάσσονες ποιητές και μόνο με τα λυρικά τους ποιήματα. Οι δύο αυτοί αποκλεισμοί αφήνουν ελεύθερο το πεδίο για να φανεί η ανάπτυξη μιας ποίησης χαμηλόφωνης, που δεν μπορεί να κατηγορηθεί για μετριότητα και από την οποία δεν απουσιάζει το πάθος και η ένταση. Εξ' άλλου λυρικά ποιήματα έγραψαν και οι μείζονες ποιητές και στο έργο τους συχνά συναντάμε λυρικούς τόνους. Κάποτε μάλιστα ολόκληρο το έργο ποιητών μεί...