Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Συχνά, το χάραμα, είδα κι ήταν ρόδινος ο ουρανός προς την ανατολή - κι όλος ο άλλος έλαμπε αστροστόλιστος. Κι έπειτα, μες στις άχνες, με θαμπή όψη έβγαινε ό ήλιος - και μπορούσε το μάτι να τον βλέπει για πολύ. 'Ετσι, μες στ' άνθη, που ψηλά σκορπούσε η θεία πομπή και πέφταν απαλά στο άρμα κι έξω απ' το άρμα, προχωρούσε Κάποια με λευκό πέπλο κι από ελιά στεφάνι κι έναν πράσινο μανδύα και φόρεμα σαν ζωντανή φωτιά. Κι ο νους μου, που ετούτη η παρουσία τον έκανε να τρέμει από παλιά, και μόλις κι άντεξε την τρικυμία, τώρα, δίχως βοήθεια πια καμιά από τα...

Στο τέλος ενός διαδρόμου στο 2ο πάτωμα του σπιτιού, μια πόρτα οδηγούσε σ' ένα ευρύχωρο σχετικά δωμάτιο. Στο κέντρο αυτού του δωματίου στεκόταν ένα γύψινο αφηρημένο γλυπτό. Όταν το πρωτοείδα, γέμιζε το μισό περίπου δωμάτιο και έφτανε σχεδόν μέχρι το ταβάνι.[...] Όμως ήταν κάτι περισσότερο από γλυπτό. Ήταν ένα ζωντανό, καθημερινά μεταβαλλόμενο ντοκουμέντο για τον Σβίτερς και τους φίλους του. Μου το εξήγησε και κατάλαβα ότι το όλο πράγμα ήταν ένα άθροισμα κενών χώρων, μια κατασκευή από κοίλα και κυρτά σχήματα που δημιουργούσαν "σπηλιές" και προεξοχές σε ολόκληρο το γλυπτό. Το...

Τυπικά, η "Αισθηματική ιστορία", που μόλις τελείωσε, είναι μετάφραση· και άλλες "Αισθηματικές ιστορίες" ίσως να είναι μεταφράσεις· όμως το διακύβευμα, και σ' αυτές τις περιπτώσεις, δεν (θα) είναι καθ' εαυτήν η μετάφραση, αλλά, ολοφάνερα πια, ομολογημένα, η "μεταστροφή" ("η εκτροπή-και-η-εκ-νέου-οικειοποίηση", θα λέγαμε ακριβέστερα και πιο άκομψα), του δεδομένου ποιητικού υλικού (της συντελεσμένης μετάφρασης)· ή, απλούστερα, η πλήρης ανάκτηση της αξίας χρήσης του: εδώ πρέπει να μετατοπιστεί εφεξής η έμφαση, για να μη χαθεί το παιγνίδι που παίζουμε ήδη μεταφράζοντας-ή-γράφοντ...

Τυπικά, η "Αισθηματική ιστορία", που μόλις τελείωσε, είναι μετάφραση· και άλλες "Αισθηματικές ιστορίες" ίσως να είναι μεταφράσεις· όμως το διακύβευμα, και σ' αυτές τις περιπτώσεις, δεν (θα) είναι καθ' εαυτήν η μετάφραση, αλλά, ολοφάνερα πια, ομολογημένα, η "μεταστροφή" ("η εκτροπή-και-η-εκ-νέου-οικειοποίηση", θα λέγαμε ακριβέστερα και πιο άκομψα), του δεδομένου ποιητικού υλικού (της συντελεσμένης μετάφρασης)· ή, απλούστερα, η πλήρης ανάκτηση της αξίας χρήσης του: εδώ πρέπει να μετατοπιστεί εφεξής η έμφαση, για να μη χαθεί το παιγνίδι που παίζουμε ήδη μεταφράζοντας-ή-γράφοντ...

Και ο βασιλεύς Δαβίδ πρεσβύτερος προβεβηκώς ημέραις, και περιέβαλλον αυτόν ιματίοις, και ουκ εθερμαίνετο και είπον οι παίδες αυτού Ζητησάτωσαν τω κυρίω ημών τω βασιλεί παρθένον νεάνιδα, και παραστήσεται τω βασιλεί και έσται αυτόν θάλπουσα και κοιμηθήσεται μετ' αυτού, και θερμανθήσεται ο κύριος ημών ο βασιλεύς, και εζήτησαν νεάνιδα καλήν εκ παντός ορίου Ισραήλ και εύρον την Αβισάκ την Σωμανίτιν και ήνεγκαν αυτήν προς τον βασιλέα, και η νεάνις καλή έως σφόδρα· και ην θάλπουσα τον βασιλέα και ελειτούργει αυτώ, και ο βασιλεύς ουκ έγνω αυτήν. (Βασιλειών Γ΄, 1, 1-4)

Και ο βασιλεύς Δαβίδ πρεσβύτερος προβεβηκώς ημέραις, και περιέβαλλον αυτόν ιματίοις, και ουκ εθερμαίνετο και είπον οι παίδες αυτού Ζητησάτωσαν τω κυρίω ημών τω βασιλεί παρθένον νεάνιδα, και παραστήσεται τω βασιλεί και έσται αυτόν θάλπουσα και κοιμηθήσεται μετ' αυτού, και θερμανθήσεται ο κύριος ημών ο βασιλεύς, και εζήτησαν νεάνιδα καλήν εκ παντός ορίου Ισραήλ και εύρον την Αβισάκ την Σωμανίτιν και ήνεγκαν αυτήν προς τον βασιλέα, και η νεάνις καλή έως σφόδρα· και ην θάλπουσα τον βασιλέα και ελειτούργει αυτώ, και ο βασιλεύς ουκ έγνω αυτήν. (Βασιλειών Γ΄, 1, 1-4)

"Μάλιστα, καθώς δεν είν' ευχαριστημένος να διαβάζει στις τυπωμένες μεταφράσεις, άπιστες ή από άμετρη ελευθερία ή από πιστότητα δουλική, παρακαλεί να μεταφράζουν κατά γράμμα ποιητάδες και φιλοσόφους, που αυτός ύστερα σχεδόν τους ξαναφτειάνει, για να τους έχει δικούς του." (Niccolo Tommaseo, "ll seconto esilio")

Στην αφιερωματική του επιστολή προς τον ηγεμόνα της Βερόνας Cangrande della Scala ο Δάντης δεν διστάζει να ποδηγετήσει την ανάγνωση της "Θείας Κωμωδίας" με τρόπο που εξόργισε τη νεότερη κριτική: πολλές σελίδες δαπανήθηκαν για ν' αμφισβητηθεί η αυθεντικότητα του κειμένου και όχι λιγότερες για την υπεράσπισή της. Η προτίμηση του μεγάλου ποιητή στην ερμηνεία του έργου του βάσει της θεολογικής του αλληγορίας -που διατυπώνεται ρητά στην ανάλυση του εισαγωγικού μέρους από το Πρώτο Άσμα του "Παραδείσου"- ήταν αναπόφευκτο να έρθει σε σύγκρουση με τις νεωτερικές απόψεις για την πολυ...

Ενώ συνήθως αρχίζουμε με τα κείμενα, αυτή τη φορά προτείναμε να "ιστορηθούν" ζωγραφιές. Η Δάφνη Ζουμπουλάκη είχε την ιδέα ο κάθε ζωγράφος να ζητήσει από ένα συγγραφέα να γράψει μια ιστορία για κάποια συγκεκριμένα έργα του. Ένα συγγραφέα που θα διάλεγε γιατί κάτι τους συνέδεε· κάτι "άρεσε", κάτι "μίλαγε" στο ζωγράφο. Κάτι που έλπιζε πως ο συγγραφέας - αποδεχόμενος την πρόκληση - θα φώτιζε στο έργο του; Ότι κάτι θα λεγόταν αυτή τη φορά με λόγια. Μια ζωγραφιά μπορεί να διαβαστεί με ποικίλους τρόπους. Εδώ έχουμε μια συνάντηση, μια "ανάποδη" ανάγνωση. Τώρα οι συγγραφείς έρχοντα...

Και εγέλασεν ο Θεός ζ΄, χα, χα, χα, χα, χα, χα, χα. Γελάσαντος δε του Θεού εγεννήθησαν Θεοί ζ΄, οίτινες τον κόσμο περιέχουσιν... Καγχάσαντος πρώτον πρώτον αυτού εφάνη φως αυγή, και διηύγασεν τα πάντα· εγένετο δε Θεός επί του κόσμου και του πορός·... Εκάγχασε δε β΄ ην πάντα ύδωρ. Ακούσασα η γη ήχους εξεβόησε και εκύρτανεν, και εγένετο το ύδωρ τριμερές εφάνη Θεός, ετάγη επί της αβύσσου... Βουλευομένου δε το γ΄ καγχάσαι, εφάνησαν... εκλήθη Ερμής... Εκάγχασε το τέταρτον ο Θεός και εφάνη γέννα κρατούσα σποράν... Εγέλασε το πέμπτον... και εφάνη Μοίρα κρατούσα ζυγόν, μ...

Αν η μετάφραση της ποίησης μπορεί ν' αναζητήσει νόμιμα μια δικαίωση, θα τη βρει ίσως όχι, ή μάλλον όχι με τρόπο πλήρη, στην τελική μορφή του μεταφρασμένου ποιήματος, που θα πάρει το δρόμο της προς κάποιον οσοδήποτε μικρό ή μεγάλο αριθμό βιβλιοθηκών. Επιθυμία του μεταφραστή της ποίησης δεν είναι να κάνει στη γλώσσα του ένα άλλο βιβλίο παράλληλο με εκείνο του ποιητή που μεταφράζει, αλλά να αναγνώσει τρόπον τινά πρακτικά και απόλυτα, ενώπιος ενωπίω, ένα κείμενο που αγαπά εκθέτοντας τον εαυτό του στο ρίσκο μιας γραπτής ανάγνωσης στη γλώσσα που αισθάνεται κατά κάποιον τρόπο δική...