Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ο Αμεντέο Μοντιλιάνι (Amedeo Modigliani, 1884-1920) είναι ο ζωγράφος με τα χίλια πρόσωπα. Τα χίλια πρόσωπα της κομψής ευαισθησίας. Πρόσωπα ωοειδή, μακριοί λαιμοί, σχέδιο τραχύ, χέρια που λες και κινούνται, πρόσωπα γεμάτα χάρη, το γερμένο κεφάλι ενός μοντέλου ή η παράλειψη ενός βασικού τμήματος του σώματος διαμορφώνουν ένα πολύ ιδιαίτερο, αναγνωρίσιμο ύφος, το οποίο, ακριβώς λόγω της ιδιαιτερότητάς του, δεν βρήκε συνεχιστές ανάμεσα στους μεταγενέστερους καλλιτέχνες. Έτσι, ο Μοντιλιάνι πέρασε στην ιστορία ως ο ζωγράφος που δεν δημιούργησε σχολή, παρόλο που τα έργα του είναι α...

Ματαιοπονεί όποιος μάχεται ενάντια στα στερεότυπα, τις κοινοτοπίες, ενάντια σε ό,τι ο Γκυστάβ Φλωμπέρ αποκαλούσε "κοινώς αποδεκτές απόψεις". Πόσο μάλλον, όταν έχουμε να κάνουμε με βαρύγδουπα ονόματα της καλλιτεχνικής μας παράδοσης. Στην περίπτωση του Κλωντ Μονέ (1840-1926), συνιστά πλέον κοινοτοπία η παρουσίασή του ως καλλιτέχνη με ροπή προς τον αυτοσχεδιασμό, πρωτοπόρου της ζωγραφικής στο ύπαιθρο (υπαιθρισμού) και μορφής που έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στο κίνημα του ιμπρεσιονισμού. Εντούτοις, όλα αυτά τα στοιχεία, τα οποία διαμόρφωσαν την εικόνα του Μονέ στα μάτια των συγχ...

Ματαιοπονεί όποιος μάχεται ενάντια στα στερεότυπα, τις κοινοτοπίες, ενάντια σε ό,τι ο Γκυστάβ Φλωμπέρ αποκαλούσε "κοινώς αποδεκτές απόψεις". Πόσο μάλλον, όταν έχουμε να κάνουμε με βαρύγδουπα ονόματα της καλλιτεχνικής μας παράδοσης. Στην περίπτωση του Κλωντ Μονέ (1840-1926), συνιστά πλέον κοινοτοπία η παρουσίασή του ως καλλιτέχνη με ροπή προς τον αυτοσχεδιασμό, πρωτοπόρου της ζωγραφικής στο ύπαιθρο (υπαιθρισμού) και μορφής που έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στο κίνημα του ιμπρεσιονισμού. Εντούτοις, όλα αυτά τα στοιχεία, τα οποία διαμόρφωσαν την εικόνα του Μονέ στα μάτια των συγχ...

Οι σύχρονοί του θεωρούσαν τον Μιχαήλ Άγγελο τον μεγαλύτερο ίσως καλλιτέχνη όλων των εποχών, το αρχέτυπο της καλλιτεχνικής μεγαλοφυίας. Στην έγκυρη και καλογραμμένη αυτή μονογραφία της, η Λίντα Μάρεϋ εξετάζει όχι μόνο το έργο του Μιχαήλ Άγγελου ως ζωγράφου, γλύπτη, αρχιτέκτονα και ποιητή, αλλά και τις πολιτικές και θρησκευτικές συνθήκες της εποχής του, που επηρέασαν σημαντικά τη μακρά και πάντα μοναχική πορεία του ως καλλιτέχνη.

O Heinrich Woelfflin, στην εισαγωγή του βιβλίου του "Η κλασική τέχνη" (1899), χαρακτήριζε την πλέον ώριμη περίοδο της ιταλικής Αναγέννησης, η οποία καλύπτει το πρώτο περίπου τρίτο του 16ου αιώνα, ως ανολοκλήρωτη προσπάθεια, "ημιτελή κορύφωση". "Αναπόδραστα οδηγούμαστε στο ερώτημα πότε έφτασε να παγιωθεί ως επίτευγμα, πόσα απ' τα εγχειρήματα αυτών των σύντομων, ελάχιστων χρόνων της κορύφωσης έμειναν απλώς σχέδια ή υπέστησαν κάποια πρόωρη καταστροφή. Ο "Μυστικός Δείπνος" του Λεονάρντο ντα Βίντσι δεν είναι παρά ένα κατεστραμμένο έργο, ενώ "Η μάχη του Ανγκιάρι", που τού είχε αν...

O Heinrich Woelfflin, στην εισαγωγή του βιβλίου του "Η κλασική τέχνη" (1899), χαρακτήριζε την πλέον ώριμη περίοδο της ιταλικής Αναγέννησης, η οποία καλύπτει το πρώτο περίπου τρίτο του 16ου αιώνα, ως ανολοκλήρωτη προσπάθεια, "ημιτελή κορύφωση". "Αναπόδραστα οδηγούμαστε στο ερώτημα πότε έφτασε να παγιωθεί ως επίτευγμα, πόσα απ' τα εγχειρήματα αυτών των σύντομων, ελάχιστων χρόνων της κορύφωσης έμειναν απλώς σχέδια ή υπέστησαν κάποια πρόωρη καταστροφή. Ο "Μυστικός Δείπνος" του Λεονάρντο ντα Βίντσι δεν είναι παρά ένα κατεστραμμένο έργο, ενώ "Η μάχη του Ανγκιάρι", που τού είχε αν...

Το όνομα του Χοάν Μιρό (1893-1983), έχει συνδεθεί συχνά με την εικόνα ενός ναΐφ ζωγράφου, ο οποίος μάλιστα έχει κατηγορηθεί ουκ ολίγες φορές για την κραυγαλέα και επιδεικτική "ευκολία" της ζωγραφικής του. Οι μικροσκοπικές μορφές που εμφανίζονται στους πίνακές του και παραπέμπουν σε "παιδικό χέρι" αντιμετωπίζονται από πολλούς σαν ένα παιχνίδι, ένα καλαμπούρι. Ωστόσο, καμιά ερμηνεία δεν είναι, ενδεχομένως, πιο επιφανειακή από αυτή, ούτε και απέχει περισσότερο από την ουσιαστική κατανόηση ενός καλλιτέχνη του δικού του διαμετρήματος. Σε ό,τι αφορά την ιστορία της μοντέρνας τ...

Το όνομα του Χοάν Μιρό (1893-1983), έχει συνδεθεί συχνά με την εικόνα ενός ναΐφ ζωγράφου, ο οποίος μάλιστα έχει κατηγορηθεί ουκ ολίγες φορές για την κραυγαλέα και επιδεικτική "ευκολία" της ζωγραφικής του. Οι μικροσκοπικές μορφές που εμφανίζονται στους πίνακές του και παραπέμπουν σε "παιδικό χέρι" αντιμετωπίζονται από πολλούς σαν ένα παιχνίδι, ένα καλαμπούρι. Ωστόσο, καμιά ερμηνεία δεν είναι, ενδεχομένως, πιο επιφανειακή από αυτή, ούτε και απέχει περισσότερο από την ουσιαστική κατανόηση ενός καλλιτέχνη του δικού του διαμετρήματος. Σε ό,τι αφορά την ιστορία της μοντέρνας τ...

O E. X. Καρ είναι η αδιαμφισβήτητη αυθεντία στην ιστορία της Σοβιετικής Ρωσίας και των πρώτων χρόνων της Σοβιετικής Ένωσης. Η "Ιστορία της Σοβιετικής Ρωσίας", της οποίας συμπυκνωμένη εκδοχή αποτελεί η "Μικρή ιστορία της Ρωσικής Επανάστασης" υπήρξε προϊόν τεράστιου μόχθου και εξονυχιστικής έρευνας σε πηγές και αρχεία. Ο συγγραφέας θεώρησε χρήσιμο να υπάρξει ένα είδος συνοπτικής εκδοχής του τεράστιου σε όγκο αυτού έργου, το οποίο τον απασχόλησε επί περίπου τριάντα χρόνια, χωρίς συνεχείς αναφορές στις πηγές και χωρίς υποσημειώσεις, προορισμένο κυρίως για το ευρύ κοινό και για...

Τα πράγματα στη Δύση δεν πάνε καλά. Οι αγγλοσαξονικές δυνάμεις, μεγαλύτερες και μικρότερες, καταφεύγουν σε φαντασιώσεις περασμένων μεγαλείων. Σε όλη την Ευρώπη λαϊκιστές ξιφουλκούν κατά της μετανάστευσης και της παγκοσμιοποίησης, αποδίδοντας αυτά τα φαινόμενα σε ένα κακόβουλο «σύστημα», του οποίου τα νήματα κινούν αόρατα, υπερεθνικά κέντρα. Πίσω από τα τείχη του Κρεμλίνου ο Πούτιν βλέπει τα σχέδιά του να βρίσκονται σε καλό δρόμο· οι γείτονές του, τόσο οι χώρες της Βαλτικής όσο και οι λεγόμενες χώρες του Βίζεγκραντ, έχουν τους λόγους τους να ανησυχούν και να έχουν στραμμένο...

Με πρόταση της επιφανούς δικηγόρου John Jay, εγγονού ενός από τους "πατέρες του αμερικανικού ένθους", ιδρύθηκε, στις 13 Ιανουαρίου 1870, το Μητροπολιτικό Μουσείο. Χωρίς έδρα, χωρίς εκθέματα, αλλά με σαφείς στόχους: "την ενθάρρυνση και υποστήριξη της μελέτης των καλών τεχνών [...] την παρουσίαση της εξέλιξης και συνέχειας του παγκόσμιου πολιτισμού και την εκπαίδευση και ψυχαγωγία του κοινού". Το πρώτο σημαντικό απόκτημα του μουσείου ήταν174 πίνακες ευρωπαίων δασκάλων του 17ου και 18ου αιώνα. Για την ανέγερση του κτηρίου που θα στέγαζε τη συλλογή (και το οποίο επρόκειτο να υπ...

Υπάρχει ένα νήμα που συνδέει όχι μόνο τις μικρές ιστορίες, τα περιστατικά και τα πρόσωπα που σχολιάζω ή θυμάμαι, αλλά και γενικότερα δυο εκ πρώτης όψεως άσχετες μεταξύ τους δραστηριότητες: τα βιβλία, και γενικά κάθε είδους έντυπα, και την πολιτική. Αυτό το αξεχώριστο (ή μήπως αταίριαστο;) ζευγάρι: το τυπωμένο χαρτί και η πολιτική. Ο μοβ μαρκαδόρος του επιμελητή/διορθωτή και το μολύβι 4Β, με το οποίο επιμένω να γράφω και να μεταφράζω, ως είδος περίπου υπό εξαφάνιση στην εποχή των PC και των MAC. Ο Γουτεμβέργιος και ο Μαρξ, όπως αποκάλεσα εμβληματικά τις εμμονές μου. (Ανδρέα...

Όταν πέθανε ο Φρέντερικ Άνταλ, το 1954, οι Times έγραψαν ότι "η επίδρασή του στη σύγχρονη ιστορία της τέχνης ήταν μεγάλη, παρά το γεγονός ότι σχετικά μικρό μέρος από όσα έγραψε έχει δει το φως της δημοσιότητας". Το υλικό αυτό όμως ήταν αρκετό για να τον αναδείξει σε έναν από τους πιο γοητευτικούς και πρωτότυπους συγγραφείς της εποχής μας, αλλά πολύ λίγο, δυστυχώς, σε σχέση με την τεράστια έκταση των γνώσεών του. Η αναδημοσίευση, επομένως, των πιο σημαντικών άρθρων του σε αυτόν τον τόμο έχει πολύ μεγάλη αξία. Στα περισσότερα από αυτά, ο Άνταλ διατυπώνει τα συμπεράσματά του γ...

Πόσο βιαστικοί αποδειχθήκαμε στις εύκολες προφητείες μας! Εκεί που είχαμε προδικάσει τον θάνατο της παιδαγωγικής εγκυκλοπαίδειας, έκπληκτοι και αμήχανοι μαζί μπροστά στην επέλαση του Ίντερνετ, έρχεται το 2008 και η "Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια των Παιδιών" για να μας δείξει ότι τα πράγματα δεν είναι έτσι ακριβώς όπως τα φανταστήκαμε πριν από 10 ή 15 χρόνια. Κι αφού δόθηκαν απαντήσεις στα πιο ζωτικά ερωτήματα (η έντυπη γνώση όχι μόνο δεν πέθανε αλλά αποδεικνύει διαρκώς ότι κατέχει τη δύναμη να επανεφεύρει τρόπους για να συντηρεί αμείωτη τη μοναδική συγκίνηση που προσφέρει η επα...

Πόσο βιαστικοί αποδειχθήκαμε στις εύκολες προφητείες μας! Εκεί που είχαμε προδικάσει τον θάνατο της παιδαγωγικής εγκυκλοπαίδειας, έκπληκτοι και αμήχανοι μαζί μπροστά στην επέλαση του Ίντερνετ, έρχεται το 2008 και η "Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια των Παιδιών" για να μας δείξει ότι τα πράγματα δεν είναι έτσι ακριβώς όπως τα φανταστήκαμε πριν από 10 ή 15 χρόνια. Κι αφού δόθηκαν απαντήσεις στα πιο ζωτικά ερωτήματα (η έντυπη γνώση όχι μόνο δεν πέθανε αλλά αποδεικνύει διαρκώς ότι κατέχει τη δύναμη να επανεφεύρει τρόπους για να συντηρεί αμείωτη τη μοναδική συγκίνηση που προσφέρει η επα...

Οι αναζητήσεις του ιμπρεσιονισμού, που ξεκινούν με τον Κλωντ Μονέ, οδηγούν τη ζωγραφική σ' ένα νέο είδος υπαιθρισμού. Οι Τουλούζ Λωτρέκ, Σερά, Σεζάν, Βαν Γκογκ και πρωτίστως ο Γκωγκέν, επηρεάστηκαν καταλυτικά από τους ιμπρεσιονιστές. Όλοι αυτοί, βέβαια, ανήκουν ήδη σε μια άλλη γενιά, για την οποία το κυρίαρχο στοιχείο δεν είναι πια η σύλληψη της φευγαλέας και στιγμιαίας εντύπωσης, αλλά τα ουσιώδη χαρακτηριστικά του προς αναπαράσταση αντικειμένου. Ο Ανρί Ματίς (Henri Matisse, 1869-1954) εμφανίζεται στην ιστορία της τέχνης ακολουθώντας τα ίχνη των Γκωγκέν και Μονέ. Αυτή η...