Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ο Φράνσις Μπέικον (Δουβλίνο 1909 - Μαδρίτη 1992) τοποθετείται ανάμεσα στους ελάχιστους σύγχρονους καλλιτέχνες που βίωσαν έντονα την κρίση της αστικής κοινωνίας μέσα στον 20ό αιώνα και εξίσου έντονα τη μετουσίωσαν σε εικαστική έκφραση. Διαχωρίζεται, όμως, από τους υπόλοιπους γιατί παρουσιάζει ιδιομορφία. Η ζωγραφική του δεν "αποτυπώνει" επιφανειακού τύπου επίκαιρα στοιχεία αυτής της κρίσης, αλλά τα βαθύτερα στρώματα της ανθρώπινης φύσης. Αμιγώς ανθρωποκεντρικός, με τις παραμορφωμένες, σχεδόν φασματικές ανθρώπινες φιγούρες του, που εκφράζουν την πραγματικότητα σ' όλη της τη β...

"Η πιο μακρινή ανάμνηση που έχω από τη ζωή μου είναι εκείνη ενός μεγάλου και ψηλοτάβανου δωματίου. Ήταν απόγευμα· σ' εκείνο το σκοτεινό και θλιβερό δωμάτιο ήταν αναμμένες τρεις λάμπες πετρελαίου, καλυμμένες με αμπαζούρ. Θυμάμαι τη μητέρα μου καθισμένη σε μια πολυθρόνα. Κάπου εκεί κοντά καθόταν και η αδελφή μου, που πέθανε λίγο αργότερα· ένα κοριτσάκι 6-7 ετών, τέσσερα χρόνια μεγαλύτερό μου. Κρατούσα στο χέρι μου δυο μικρά δισκάκια από επιχρυσωμένο μέταλλο, με μια τρύπα στη μέση, που είχαν πέσει από το ανατολίτικο μαντίλι που φορούσε η μητέρα μου στου κεφάλι της. Καθώς περιε...

"Η πιο μακρινή ανάμνηση που έχω από τη ζωή μου είναι εκείνη ενός μεγάλου και ψηλοτάβανου δωματίου. Ήταν απόγευμα· σ' εκείνο το σκοτεινό και θλιβερό δωμάτιο ήταν αναμμένες τρεις λάμπες πετρελαίου, καλυμμένες με αμπαζούρ. Θυμάμαι τη μητέρα μου καθισμένη σε μια πολυθρόνα. Κάπου εκεί κοντά καθόταν και η αδελφή μου, που πέθανε λίγο αργότερα· ένα κοριτσάκι 6-7 ετών, τέσσερα χρόνια μεγαλύτερό μου. Κρατούσα στο χέρι μου δυο μικρά δισκάκια από επιχρυσωμένο μέταλλο, με μια τρύπα στη μέση, που είχαν πέσει από το ανατολίτικο μαντίλι που φορούσε η μητέρα μου στου κεφάλι της. Καθώς περιε...

Ο Άντι Γουόρχολ (Andy Warhol, 1928-1987), γιός σλοβάκων μεταναστών στις Ηνωμένες Πολιτείες, γεννήθηκε στο Πίτσμπουργκ, σ' ένα τυπικά καθολικό περιβάλλον. Πολλοί πιστεύουν ότι ο Γουόρχολ, παρά την εμφανή κλίση του προς τις υπερβάσεις, δεν έπαψε ποτέ να είναι ένα συνεσταλμένο και κατά βάθος συντηρητικό άτομο. Περνούσε, άραγε, για μοντέρνος ηδονοβλεπτισμός κάτι που ήταν, απλώς, φόβος; Η απάθεια του προσωπείου, επιμελώς επιτηδευμένου, έκρυβε -όπως επίσης υποστηρίζεται- ψυχρότητα, ή μήπως την αντιφατικότητα κάποιου που κινείται ανάμεσα σε δύο αντικρουόμενα σύμπαντα και δεν αποφα...

Ο Άντι Γουόρχολ (Andy Warhol, 1928-1987), γιός σλοβάκων μεταναστών στις Ηνωμένες Πολιτείες, γεννήθηκε στο Πίτσμπουργκ, σ' ένα τυπικά καθολικό περιβάλλον. Πολλοί πιστεύουν ότι ο Γουόρχολ, παρά την εμφανή κλίση του προς τις υπερβάσεις, δεν έπαψε ποτέ να είναι ένα συνεσταλμένο και κατά βάθος συντηρητικό άτομο. Περνούσε, άραγε, για μοντέρνος ηδονοβλεπτισμός κάτι που ήταν, απλώς, φόβος; Η απάθεια του προσωπείου, επιμελώς επιτηδευμένου, έκρυβε -όπως επίσης υποστηρίζεται- ψυχρότητα, ή μήπως την αντιφατικότητα κάποιου που κινείται ανάμεσα σε δύο αντικρουόμενα σύμπαντα και δεν αποφα...

Στα μέσα του δεκάτου ενάτου αιώνα, στις μεγάλες συνθέσεις που συγκροτούσαν την εθνική ιστοριογραφία των επιμέρους ευρωπαϊκών κοινωνιών, επικρατούσε η επική αφήγηση του παρελθόντος. Στη Γαλλία μεσουρανούσε το άστρο του Jules Michelet, ο οποίος στην Ιστορία της Γαλλικής Επανάστασης παρουσιάζει σελίδες επικές, εμπνευσμένες από έντονα πατριωτικά αισθήματα, διατυπωμένες σε λαμπρή αφηγηματική ρητορική, που ανέβαζαν στο ιστοριογραφικό προσκήνιο ως πρωταγωνιστή της εθνικής διαδρομής ένα συλλογικό υποκείμενο: τον γαλλικό λαό. Σ' αυτό το κλίμα, ο Tocqueville παρουσίασε ένα έργο ανα...

Το όνομα του Χοάν Μιρό (1893-1983), έχει συνδεθεί συχνά με την εικόνα ενός ναΐφ ζωγράφου, ο οποίος μάλιστα έχει κατηγορηθεί ουκ ολίγες φορές για την κραυγαλέα και επιδεικτική "ευκολία" της ζωγραφικής του. Οι μικροσκοπικές μορφές που εμφανίζονται στους πίνακές του και παραπέμπουν σε "παιδικό χέρι" αντιμετωπίζονται από πολλούς σαν ένα παιχνίδι, ένα καλαμπούρι. Ωστόσο, καμιά ερμηνεία δεν είναι, ενδεχομένως, πιο επιφανειακή από αυτή, ούτε και απέχει περισσότερο από την ουσιαστική κατανόηση ενός καλλιτέχνη του δικού του διαμετρήματος. Σε ό,τι αφορά την ιστορία της μοντέρνας τ...

Το όνομα του Χοάν Μιρό (1893-1983), έχει συνδεθεί συχνά με την εικόνα ενός ναΐφ ζωγράφου, ο οποίος μάλιστα έχει κατηγορηθεί ουκ ολίγες φορές για την κραυγαλέα και επιδεικτική "ευκολία" της ζωγραφικής του. Οι μικροσκοπικές μορφές που εμφανίζονται στους πίνακές του και παραπέμπουν σε "παιδικό χέρι" αντιμετωπίζονται από πολλούς σαν ένα παιχνίδι, ένα καλαμπούρι. Ωστόσο, καμιά ερμηνεία δεν είναι, ενδεχομένως, πιο επιφανειακή από αυτή, ούτε και απέχει περισσότερο από την ουσιαστική κατανόηση ενός καλλιτέχνη του δικού του διαμετρήματος. Σε ό,τι αφορά την ιστορία της μοντέρνας τ...

Τα μουσεία έχουν παίξει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της γνώσης κατά τα τελευταία 600 περίπου χρόνια. Ποια είναι, ωστόσο, η θέση τους στη σημερινή κοινωνία; Στην εποχή μας, οπότε, εκτός των άλλων, τα μουσεία αντιμετωπίζουν και σοβαρά προβλήματα χρηματοδότησης, τα ερωτήματα που συνδέονται με το ρόλο τους και με τη λειτουργία τους είναι πολλά και επιτακτικά. Τα σημερινά μουσεία προσπαθούν να επινοήσουν νέους τρόπους επικοινωνίας με το ευρύτερο κοινωνικό και πολιτισμικό περιβάλλον τους, να αξιοποιήσουν νέες μεθόδους και προοπτικές, ικανές να προσελκύσουν νέους επισκέπ...

Ο Μωρίς Αγκυλόν, καθηγητής της ιστορίας στο College de France, είναι από τους πιο σημαντικούς Γάλλους ιστορικούς, ειδικευμένος στον 19ο αιώνα. Με το βιβλίο του "1848: Η επανάσταση στη Γαλλία ή η μαθητεία στη Δημοκρατία" αναλύει με επιστημονική εμβρίθεια αλλά και γλαφυρότητα και αφηγηματική δεξιοτεχνία την ιστορία της γαλλικής επανάστασης του 1848, η οποία κατέλυσε τη μοναρχία και εγκαθίδρυσε μια βραχύβια Δημοκρατία που διήρκεσε ώς το 1852, οπότε ο Λουδοβίκος Ναπολέων Βοναπάρτης ανακηρύχθηκε αυτοκράτορας. Πέρα από την αντικειμενική εξιστόρηση των γεγονότων, ο Αγκυλόν μελε...

Κανένας καλλιτέχνης του 20ου αιώνα δεν κατάφερε να γίνει τόσο γνωστός όσο ο Σαλβαδόρ Νταλί. Αναγνωρίσιμος και αναγνωρισμένος από ειδικούς, κριτικούς, ιστορικούς και μουσειολόγους, ο θρύλος του κατάφερε να εξαπλωθεί ακόμη και στα πιο λαϊκά κοινωνικά στρώματα, γεγονός όμως που δεν τον γλίτωσε από τις πολυάριθμες επικρίσεις και τις έντονες διαμάχες, τις οποίες βέβαια τροφοδοτούσε και ο ίδιος. Το καλλιτεχνικό και λογοτεχνικό του έργο, (αλλά και η απήχηση που είχε στα μέσα μαζικής ενημέρωσης) αποτελούν ένα σύνολο συμπαγές, πλήρες δημιουργικότητας, το οποίο, παρότι δεν έχει ακόμη...

Κανένας καλλιτέχνης του 20ου αιώνα δεν κατάφερε να γίνει τόσο γνωστός όσο ο Σαλβαδόρ Νταλί. Αναγνωρίσιμος και αναγνωρισμένος από ειδικούς, κριτικούς, ιστορικούς και μουσειολόγους, ο θρύλος του κατάφερε να εξαπλωθεί ακόμη και στα πιο λαϊκά κοινωνικά στρώματα, γεγονός όμως που δεν τον γλίτωσε από τις πολυάριθμες επικρίσεις και τις έντονες διαμάχες, τις οποίες βέβαια τροφοδοτούσε και ο ίδιος. Το καλλιτεχνικό και λογοτεχνικό του έργο, (αλλά και η απήχηση που είχε στα μέσα μαζικής ενημέρωσης) αποτελούν ένα σύνολο συμπαγές, πλήρες δημιουργικότητας, το οποίο, παρότι δεν έχει ακόμη...

Το 1936 ο γερμανός φιλόσοφος Βάλτερ Μπένγιαμιν δημοσίευσε ένα κείμενο με τίτλο "Η τέχνη στην εποχή της τεχνικής αναπαραγωγής της". Το δοκίμιο υπερασπίζεται την ιδέα ότι, από τη στιγμή κατά την οποία ένας πίνακας, ένα γλυπτό ή ένα σχέδιο παύουν να είναι μοναδικά και η εικόνα τους διαδίδεται σε μεγάλη κλίμακα, μέσω βιβλίων, καρτποστάλ ή άλλων αναπαραγωγών, χάνουν την ιδιαίτερη αύρα τους, την ατμόσφαιρα ιεροτελεστίας και μαγείας που περιβάλλει την καλλιτεχνική δημιουργία. Η κριτική επικαλείται συχνά τη θεωρία του Μπένγιαμιν αναφορικά με τους πίνακες του Κλιμτ, οι οποίοι έχουν...

Το 1936 ο γερμανός φιλόσοφος Βάλτερ Μπένγιαμιν δημοσίευσε ένα κείμενο με τίτλο "Η τέχνη στην εποχή της τεχνικής αναπαραγωγής της". Το δοκίμιο υπερασπίζεται την ιδέα ότι, από τη στιγμή κατά την οποία ένας πίνακας, ένα γλυπτό ή ένα σχέδιο παύουν να είναι μοναδικά και η εικόνα τους διαδίδεται σε μεγάλη κλίμακα, μέσω βιβλίων, καρτποστάλ ή άλλων αναπαραγωγών, χάνουν την ιδιαίτερη αύρα τους, την ατμόσφαιρα ιεροτελεστίας και μαγείας που περιβάλλει την καλλιτεχνική δημιουργία. Η κριτική επικαλείται συχνά τη θεωρία του Μπένγιαμιν αναφορικά με τους πίνακες του Κλιμτ, οι οποίοι έχουν...

Ο Αμεντέο Μοντιλιάνι (Amedeo Modigliani, 1884-1920) είναι ο ζωγράφος με τα χίλια πρόσωπα. Τα χίλια πρόσωπα της κομψής ευαισθησίας. Πρόσωπα ωοειδή, μακριοί λαιμοί, σχέδιο τραχύ, χέρια που λες και κινούνται, πρόσωπα γεμάτα χάρη, το γερμένο κεφάλι ενός μοντέλου ή η παράλειψη ενός βασικού τμήματος του σώματος διαμορφώνουν ένα πολύ ιδιαίτερο, αναγνωρίσιμο ύφος, το οποίο, ακριβώς λόγω της ιδιαιτερότητάς του, δεν βρήκε συνεχιστές ανάμεσα στους μεταγενέστερους καλλιτέχνες. Έτσι, ο Μοντιλιάνι πέρασε στην ιστορία ως ο ζωγράφος που δεν δημιούργησε σχολή, παρόλο που τα έργα του είναι α...

Ο Αμεντέο Μοντιλιάνι (Amedeo Modigliani, 1884-1920) είναι ο ζωγράφος με τα χίλια πρόσωπα. Τα χίλια πρόσωπα της κομψής ευαισθησίας. Πρόσωπα ωοειδή, μακριοί λαιμοί, σχέδιο τραχύ, χέρια που λες και κινούνται, πρόσωπα γεμάτα χάρη, το γερμένο κεφάλι ενός μοντέλου ή η παράλειψη ενός βασικού τμήματος του σώματος διαμορφώνουν ένα πολύ ιδιαίτερο, αναγνωρίσιμο ύφος, το οποίο, ακριβώς λόγω της ιδιαιτερότητάς του, δεν βρήκε συνεχιστές ανάμεσα στους μεταγενέστερους καλλιτέχνες. Έτσι, ο Μοντιλιάνι πέρασε στην ιστορία ως ο ζωγράφος που δεν δημιούργησε σχολή, παρόλο που τα έργα του είναι α...

Όλα θα ήταν ευκολότερα, το δίχως άλλο, αν μπορούσαμε να τον κρίνουμε απλώς και μόνο ως ζωγράφο και γλύπτη, περιοριζόμενοι στην περιγραφή του καλλιτεχνικού του ύφους και αφήνοντας στην άκρη όλα τα άλλα. Ωστόσο, η προσωπικότητά του είναι αδύνατον να "στριμωχτεί" στα όρια της τέχνης. Από την ημέρα του θανάτου του, πριν από έναν περίπου αιώνα, στις μακρινές Νήσους Μααρκέσας της Γαλλικής Πολυνησίας, το όνομα του Πωλ Γκωγκέν ανακαλεί στην συλλογική μνήμη όχι μόνο έναν καλλιτέχνη, αλλά και μια θρυλική προσωπικότητα. Άλλωστε, εξίσου σημαντική με το έργο του είναι και η περιπέτεια π...

Όλα θα ήταν ευκολότερα, το δίχως άλλο, αν μπορούσαμε να τον κρίνουμε απλώς και μόνο ως ζωγράφο και γλύπτη, περιοριζόμενοι στην περιγραφή του καλλιτεχνικού του ύφους και αφήνοντας στην άκρη όλα τα άλλα. Ωστόσο, η προσωπικότητά του είναι αδύνατον να "στριμωχτεί" στα όρια της τέχνης. Από την ημέρα του θανάτου του, πριν από έναν περίπου αιώνα, στις μακρινές Νήσους Μααρκέσας της Γαλλικής Πολυνησίας, το όνομα του Πωλ Γκωγκέν ανακαλεί στην συλλογική μνήμη όχι μόνο έναν καλλιτέχνη, αλλά και μια θρυλική προσωπικότητα. Άλλωστε, εξίσου σημαντική με το έργο του είναι και η περιπέτεια π...

Μια αυτοπροσωπογραφία λιτή, αυστηρή, με τον καλλιτέχνη να κοιτάζει τον θεατή, με τρόπο πρωτόγνωρο, απαθανάτισε τα τραχιά χαρακτηριστικά του ηλικιωμένου Τιντορέτο. Με την άμεση αποτύπωση του προσώπου του, ο καλλιτέχνης απέδιδε φόρο τιμής αναμφίβολα στους προσωπογράφους της εποχής του, εξέφραζε όμως ταυτόχρονα και το θαυμασμό του για το κλασικό παρελθόν, ως γνήσιος Δάσκαλος της Αναγέννησης. Ωστόσο, η ειλικρινής και απερίφραστη απόδοση του εαυτού του, ο ρεαλισμός και η ψυχολογική ενδοσκόπηση έκρυβαν τόσους νεωτερισμούς ώστε ο Μανέ, σχεδόν 300 χρόνια αργότερα, αντέγραψε την προ...

Μια αυτοπροσωπογραφία λιτή, αυστηρή, με τον καλλιτέχνη να κοιτάζει τον θεατή, με τρόπο πρωτόγνωρο, απαθανάτισε τα τραχιά χαρακτηριστικά του ηλικιωμένου Τιντορέτο. Με την άμεση αποτύπωση του προσώπου του, ο καλλιτέχνης απέδιδε φόρο τιμής αναμφίβολα στους προσωπογράφους της εποχής του, εξέφραζε όμως ταυτόχρονα και το θαυμασμό του για το κλασικό παρελθόν, ως γνήσιος Δάσκαλος της Αναγέννησης. Ωστόσο, η ειλικρινής και απερίφραστη απόδοση του εαυτού του, ο ρεαλισμός και η ψυχολογική ενδοσκόπηση έκρυβαν τόσους νεωτερισμούς ώστε ο Μανέ, σχεδόν 300 χρόνια αργότερα, αντέγραψε την προ...