Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Γεννήθηκε διχασμένη η φτωχή μέρα/ που πάλεψε από νωρίς/ στ' ανοιχτά, παρα- / πατούσε αδιάκοπα σε μία/ κακή σκάλα φως/ως να κατρακυλήσει/ στη μονοτονία./ Παραδόθηκε τέλος ήσυχα./ Κι ακόμα/ μια στιγμή προτού κλείσει/ για πάντα τα σβησμένα μάτια της/ κέρδισε κάποιο χρώμα./ Σα μία μικρή ντροπαλή νίκη/ πάνω στην άδικη μοίρα της.

Το βουνό αναφέρεται στα χρόνια 1940-45, όπως τα έζησε ο συγγραφέας στην ιδιαίτερη πατρίδα του Σουβάλα, χωριό του Παρνασσού. Όπως τα έζησε φυσικά είναι τρόπος του λέγειν. Όπως τα έγραψε θέλει να πει, σαράντα σχεδόν χρόνια μετά τα εξιστορούμενα περιστατικά και με την προοπτική μάλλον όσων ακολούθησαν. Πρόκειται εξάλλου για λογοτεχνία και καθόλου για ιστορία. Κάθε ομοιότητα, συνεπώς, με πραγματικά πρόσωπα και τόπους δεν είναι μόνο φανταστική, αλλά πολύ περισσότερο: η μόνη αληθινή που μπορεί να μαρτυρήσει ο συγγραφέας. Το βιβλίο πρωτοκυκλοφόρησε το 1982. Στη σημερινή έκδοσή το...

Η λέξη, "το σκάνταλο", δεν είχε προβλεφτεί όταν γράφονταν τα κείμενα του βιβλίου. Αυτά, χωρίς ιδιαίτερο προγραμματισμό και σε χρόνους ανύποπτους του ενός για το άλλο, αναφέρονται στο θέμα τους, τον Μακρυγιάννη, με τον τρόπο της λογοτεχνικής κριτικής, όπως την εννοεί ο συγγραφέας τους. Παρατηρήσεις και σχόλια στη συγγραφική τέχνη του απομνημονευματογράφου, όπως έρχεται κι αυτή στο φως σε επιμέρους "επεισόδια" του έργου του, στα εκφραστικά λεγόμενα μέσα, στο ήθος και το ύφος του. Το σκάνταλο προέκυψε ύστερα. Γράφει ο Μακρυγιάννης: "Θα έλεγαν ότι κι όντως, εγώ είμαι το σκάντα...

Ο τίτλος "Μετά τα φιλολογικά", παραπέμποντας στα αριστοτελικά "Μετά τα φυσικά", θέλει να πει, πολλά κι αλλά οπωσδήποτε, προπάντων όμως αυτό: όπως μετά τα φυσικά (πράγματα η συγγράμματα) ήρθαν στο φως τα "Μετά τα φυσικά", η ατρύγετη θάλασσα της Μεταφυσικής, έτσι και για τα φιλολογικά: ξανοίγεται πίσω τους άλλη περιοχή, ένας αναβαθμός τους, ένα ιδιαίτερο είδος κριτικής. Προϋποθέτοντας δηλαδή τη φιλολογία, πλήρη, κατά το δυνατόν, γνώση και κατοχή των έργων της γραμματείας (των έργων για τα οποία γίνεται λόγος εδώ), τα "Μετά τα φιλολογικά" δεν αρνούνται την ελευθερία μιας πιο π...

Εξόριστος για πάντα από την ιστορία της "Νεοελληνικής Λογοτεχνίας" του Κ.Θ. Δημαρά, ο Γιάννης Σκαρίμπας καταλαμβάνει, αντίστοιχα, μια παράγραφο δεκαεξίμισι και άλλη μία δεκατρισίμισι αράδων στις ιστορίες της νεοελληνικής λογοτεχνίας του Mario Vitti και του Λίνου Πολίτη, ο οποίος του επέθεσε τον τίτλο του "ιδιότυπου και απροσάρμοστου και στην ποίηση και στην πεζογραφία". Όσον αφορά την σύγχρονή μας "Εισαγωγή στη Νεότερη Ελληνική Λογοτεχνία" του Roderick Beaton, εκεί ο Σκαρίμπας κατάφερε να έχει ελάχιστα μεγαλύτερο εκτόπισμα (δεκαεννέα αράδες). Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση σπανί...

Πρόκειται για έναν τόμο με μικρές αυτοτελείς ενότητες δοκιμιακού μάλλον χαρακτήρα, για πρόσωπα κι έργα της λογοτεχνίας, κοντά στο είδος των ημερολογιακών καταγραφών. Η ευχαρίστηση που αντλεί ο γράφων από το γραμματειακό είδος, την οποία προσπαθεί να μεταδώσει στον αναγνώστη, έχει να κάνει κυρίως με την ευκολία που επιτρέπει αυτό το είδος. Ευκολία που προφανώς δεν ακυρώνει το λεγόμενο "καλό γράψιμο" ούτε την απόλαυση της ανάγνωσης.

Ο "Β΄ Κύκλος" συνεχίζει προφανώς το "Και μόνος και μετά πολλών ή όπως όπως" χωρίς τη διάζευξη τώρα, χωρίς το "όπως όπως" (ας είναι μακάρι αύτη ή διαφορά του από το προηγούμενο). Παραμένει λοιπόν κάτι σαν συνηθισμένες ημερολογιακές καταγραφές, καθημερινότητα του συγγραφέα, σχόλια για έργα και πρόσωπα της λογοτεχνίας· αναλαβαίνει επιπλέον, ατόπως ίσως, και πολυσέλιδα ενίοτε βάρη... Φιλοδοξία του εν τέλει, όπως το παρατήρησε και ο φίλος Α.Ζ. για το προηγούμενο βιβλίο, "το καλό γράψιμο", αυτό το λίγο. Προμοντέρνα πράγματα μάλλον...

Όταν κυκλοφόρησε το 2009 το "Και μόνος και μετά πολλών ή όπως όπως", δεν πρόβλεπε Β΄ και Γ΄ κύκλο του κουτσουρεμένο απλώς κατά το "όπως όπως". Τύχη αγαθή εντούτοις, χάρη και στην καλή διάθεση του εκδότη, ιδού ό,τι συναπαρτίστηκε... Τριλογία! Ώρες αργίας περίπου, όπως τιτλοφορούσε ο μακαρίτης Γιώργος Θεοτοκάς -πριν από τον Κλέωνα Παράσχο του "Χρονικού"- ανάλογες καταγραφές. Αν τώρα, η συνέχεια αυτή έχει κανένα λόγο, διαφέρει τυχόν από κύκλο σε κύκλο, ας το κρίνει ο αναγνώστης.

Στο οπισθόφυλλο του "Και μόνος και μετά πολλών" ή όπως όπως έγραφα... κι επαναλάμβανα στον Β΄ και Γ΄ κύκλο ότι πρόκειται για δοκιμιακού χαρακτήρα κείμενα, ημερολογιακές περίπου καταγραφές, φιλοδοξώντας επιπλέον το καλό γράψιμο. Τόση μετριοφροσύνη! Και τώρα, ο προσεκτικός αναγνώστης θα παρατηρήσει ότι, αν και όχι χωρίς κάποιες μεταμορφώσεις, το ίδιο βιολί συνεχίζεται. Δε γίνεται φαίνεται διαφορετικά. Πώς λέει δηλαδή ο πάντοτε πρόθυμος να συντρέξει Ανδρέας Κάλβος; "Κατά δε το παρόν άλλους παρά τους άνωθεν δεν δύναμαι να προσφέρω" (εννοεί στίχους). "Ούτε λόγους ή μύθου...

Ο τόμος επιγράφεται με τον τίτλο του εκτενέστερου αρχαιόθεμου δοκιμίου που περιλαμβάνει. Το συνοδεύουν, ωστόσο, κείμενα που αφορούν κυρίως σε θέματα της νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας, ερμηνευτικά, αξιολογικά, μεταφρασεολογίας και ποιητικής. Το σύνολο, είκοσι (δύο σε πρώτη δημοσίευση). Το παλαιότερο, του 1989, τα περισσότερα όμως της τελευταίας δεκαπενταετίας. Άλλη μια ευκαιρία να απολαύσει κανείς τον ιδιαίτερο λόγο και τη "λοξή" ματιά του Λουκά Κούσουλα σε δοκίμια όπου ο φιλόλογος δεν προδίδει τον καλλιτέχνη.

Η ιδέα για τις "Διετείς διακοπές" ανήκει στον Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλο. Τα αφηγήματα για το Διδασκαλείο Μέσης Εκπαίδευσης, κατά τη διετία από τον Φεβρουάριο 1972 ως τον Ιανουάριο 1974, δημοσιεύτηκαν στη Νέα Εστία (από το τχ. 1770, Σεπτέμβριος 2004, ως το τχ. 1793 Οκτώβριος 2006). Οι "Διετείς διακοπαί" δεν είναι ωστόσο ένα πολύτιμο μόνο τεκμήριο για την ιστορία της νεοελληνικής εκπαίδευσης, κατά την κρίσιμη περίοδο των δύο τελευταίων χρόνων της δικτατορίας, αλλά παρουσιάζουν ζωηρό ενδιαφέρον και για σημερινά ζητήματα της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, με τρόπο άμεσο (διδασκαλία...

ΑΠΡΟΟΠΤΟ ΣΤΗΝ ΑΙΔΗΨΟ Ας είναι καλά πρώτα η κόρη. Κανόνισε η χάρη της με φιλενάδες, από Γενάρη ακόμα, συνάντηση το καλοκαίρι στην Αιδηψό. (Ούτε ιδέα ευτυχώς μην τους καταλογίσουν επαρχιωτισμό!) Ας είναι καλά πρώτα αυτή κι ας όψονται ύστερα, -σύμπτωση φυσικά- οι ρευματισμοί. Πού με βασάνισαν το χειμώνα, με ταλάνισαν με τριβέλισαν, πρώτη φορά σ' αυτό το βαθμό. Πως όχι συνεπώς εδώ θυσιάζοντας έστω πολλά και σπουδαία άλλα τόσο καταλληλότερα για μένα Ο καθένας στο είδος του εξάλλου κι η Αιδηψός στα μπάνια της. Τα ζεστά βεβαίως αυτά γνωστά και στον αρχαίο κ...

Με την αυτοχειρία του Κώστα Γ. Καρυωτάκη στην Πρέβεζα στις 21 Ιουλίου 1928, η πόλη της θανής του καθιερώθηκε ως ένα από τα πλέον ενεργά σύμβολα της νεοελληνικής ποίησης. Ο κ. Στέλιος Θ. Μαφρέδας ανθολογεί για χρόνια ποιήματα που αναφέρονται στην Πρέβεζα ως πόλης συμβόλου. Η πρώτη έκδοση της Ανθολογίας του εκδόθηκε από τη Δημοτική Βιβλιοθήκη της Πρέβεζας το 2001 και περιείχε 44 ποιήματα. Στην δεύτερη, σημαντικά επαυξημένη και βελτιωμένη έκδοσή της, από το Ίδρυμα "Ακτία Νικόπολις" αυτή τη φορά, περιλαμβάνονται 110 ποιήματα, δημιουργήματα 79 ποιητών, γεγονός που αποδεικνύει...