Lorca Federico García 1898-1936
Lorca Federico García
Ο Φρεντερίκο Γκαρθία Λόρκα γεννήθηκε στις 5 Ιουνίου του 1898. Ο πατέρας του ήταν πλούσιος κτηματίας και η μητέρα του δασκάλα. Από τους πρώτους μήνες της ζωής του υπέστη την ταλαιπωρία σοβαρής ασθένειας, η οποία μάλιστα θα του αφήσει και μια μικρή χωλότητα. Τα παιδικά του χρόνια τα περνάει στον τόπο που γεννήθηκε: στο Φουέντε Βακέρος της Γρανάδας. Ο Λόρκα θα φοιτήσει στο Πανεπιστήμιο της Γρανάδας όπου θα σπουδάσει Φιλοσοφία και Δίκαιο, ενώ παράλληλα παίρνει μαθήματα κιθάρας και πιάνου με δάσκαλο τον Μανουέλ ντε Φάλλια. Το 1918 εγκαθίσταται στη Μαδρίτη. Μένει στη Φοιτητική Εστία και εκεί έχει την ευκαιρία να γνωριστεί με τους Λουίς Μπουνιουέλ, Σαλβαδόρ Νταλί, Μιγέλ Ουναμούνο και άλλους. Το 1920 ανεβαίνει στη Μαδρίτη το έργο του "Τα μάγια της πεταλούδας". Την ίδια χρονιά γράφεται στη Φιλοσοφική Σχολή και την επομένη κυκλοφορεί στη Μαδρίτη η πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο "Βιβλίο ποιημάτων", ενώ παράλληλα γράφει το "Ποίημα του Κάντε Χόντο". Το 1922 δίνει διάλεξη για το κάντε χόντο (λαϊκό ανδαλουσιάνικο τραγούδι) και οργανώνει μαζί με τον ντε Φάλλια τη "Γιορτή του Κάντε Χόντο". Σε συνεργασία πάλι με τον ντε Φάλλια θα οργανώσει παραστάσεις του "Ανδαλουσιάνικου Κουκλοθέατρου Κατσιπόρα". Το 1925 ο θίασος της Μαργαρίτας Σίργκου ανεβάζει στη Βαρκελώνη το έργο "Μαριάνα Πινέδα" με σκηνικά του Σαλβαδόρ Νταλί. Το 1928 εκδίδει μαζί με φίλους του από τη Γρανάδα το περιοδικό "El Gallo" ("O πετεινός"), όπου και δημοσιεύονται τα μονόπρακτα του "Η παρθένος, ο ναύτης και ο σπουδαστής" και "Ο περίπατος του Μπάστερ Κήτον". Την ίδια χρονιά εκδίδει το πρώτο μέρος του "Ρομανθέρο Χιτάνο" με ποιήματα της περιόδου 1924-1927. Μετά τα ταξίδια του στην Νέα Υόρκη και την Κούβα ο Λόρκα επιστρέφει το 1930 στη Μαδρίτη, όπου ανεβαίνει στο θέατρο Εσπανιόλ το έργο του "Η θαυμαστή μπαλωματού". Μετά την ανακήρυξη της Δημοκρατίας στην Ισπανία, ο Λόρκα εκδίδει το "Ποίημα του Κάντε Χόντο" και το 1932 ιδρύει και διευθύνει, μαζί με τον Εντουάρντο Ουγκάρτε, τον πανεπιστημιακό θίασο "Λα Μπαράκα" ("Η Παράγκα"), ο οποίος περιοδεύει στην ισπανική επαρχία παρουσιάζοντας έργα του κλασικού ισπανικού θεάτρου. Το 1933 ανεβαίνουν στη Μαδρίτη τα έργα "Ματωμένος γάμος" και "Δον Περλιμπλίν", ενώ την επόμενη χρονιά ανεβαίνει στο Τεάτρο Εσπανιόλ η "Γέρμα" με τη Μαργκαρίτα Σίργου. Το θέατρο "Λα Μπαράκα" δίνει παραστάσεις στη Νότια Αμερική, και ο Λόρκα γράφει το "Θρήνο για τον Ιγνάθιο Σάντσεθ Μεχίας". Τον επόμενο χρόνο θα παιχτούν τα έργα του "Η παραστασούλα του Δον Κριστόμπαλ" και "Δόνια Ροζίτα η ανύπαντρη". Το 1936 ο Λόρκα διαβάζει στη Μαδρίτη τη διακήρυξη των ισπανών συγγραφέων κατά του φασισμού, στη διάρκεια τιμητικής εκδήλωσης για τον ποιητή Ραφαέλ Αλμπέρτι και στις 16 Ιουλίου αναχωρεί για τη Γρανάδα. Την επομένη μέρα ξεσπά το πραξικόπημα του Φράνκο και τρεις μέρες αργότερα οι φαλαγγίτες καταλαμβάνουν τη Γρανάδα. Στις 3 Αυγούστου ο κουνιάδος του Λόρκα Μοντεσίνος, σοσιαλιστής δήμαρχος της Γρανάδας, συλλαμβάνεται και εκτελείται. Ο Λόρκα καταφεύγει στο σπίτι ενός φίλου του, του ποιητή Λουίς Ροσάλες, του οποίου τα αδέλφια ήταν φαλαγγίτες. Συλλαμβάνεται τη νύχτα 17 προς 18 Αυγούστου και κρατείται στο Κυβερνείο της Γρανάδας. Στις 19 Αυγούστου τα χαράματα εκτελείται στο χωριό Βιθνάρ.
Ντουέντε
Lorca Federico García 1898-1936
Βιβλιοπωλείον της Εστίας (1998)
Όσο η ποίηση λιγοστεύει, όσο η έλλειψή της ξεραίνει τα τελευταία φύλλα που βλάσταιναν ακόμα μέσα μας, τόσο η νοσταλγία για τον ποιητή μεγαλώνει. Κι ας μην το ομολογούμε. Ας μην το ξέρουμε καν. Αυτή ακριβώς η νοσταλγία φουντώνει όλο και πιο δυνατά καθώς, βήμα προς βήμα, όλο και πιο θαμπωμένοι και με την ανάσα δύσκολη από τη συγκίνηση, ανακαλύπτουμε την άδολη και περήφανη ποίηση που ανασταίνεται μπρος στα μάτια μας μέσα από κάθε πρόταση του "Ντουέντε".
Ο ανδαλουσιανός σκύλος. Ταξίδι στη σελήνη
Buñuel Luis 1900-1983
Αιγόκερως (2000)
"Ο Ανδαλουσιανός σκύλος είμαι εγώ". Αυτή τη φράση λέγεται πως είπε ο Λόρκα, σχολιάζοντας το φιλμ στον 'Ανχελ ντελ Ρίο. Η κριτική βρήκε αρκετές ομοιότητες του σεναρίου Ταξίδι στη σελήνη του Λόρκα κυρίως με τον Πρόλογο του Ανδαλουσιανού σκύλου. Συναντάμε στα δύο σενάρια μια ιδιότυπη διαχείριση εικόνων και συμβόλων που υπήρξαν προϊόντα κοινών εμμονών και πειραματισμών από τους τρεις (Μπουνιουέλ, Νταλί, Λόρκα) και που ο καθένας τους αξιοποίησε διαφορετικά στο πλαίσιο της προσωπικής του μυθολογίας.
Εκλογή ποιημάτων
Lorca Federico García 1898-1936
Εκδοτική Θεσσαλονίκης (2001)
"Μα τι να σου πω για την Ποίηση; Τι να σου γι' πω αυτά τα σύννεφα, γι' αυτό τον ουρανό; Να τα κοιτάζω, να τα κοιτάζω, να τα κοιτάζω και τίποτ' άλλο. Καταλαβαίνεις πως ένας ποιητής δεν μπορεί να πει τίποτα για την Ποίηση· ας τ' αφήσουμε αυτά στους κριτικούς και τους δασκάλους. Μα ούτε εσύ, ούτε εγώ, ούτε κανένας ποιητής, δεν ξέρουμε τι είναι Ποίηση. Είναι εκεί! κοίταξε. Έχω τη φωτιά μέσα στα χέρια μου, το ξέρω και δουλεύω τέλεια μαζί της, μα δεν μπορώ να μιλήσω γι' αυτή χωρίς να κάνω φιλολογία. Καταλαβαίνω όλες τις ποιητικές τέχνες. Θα μπορούσα να μιλήσω γι' αυτές, αν δεν άλ...
Ντουέντε
Lorca Federico García 1898-1936
Instituto Cervantes (2003)
Το κείμενο για το ντουέντε προέρχεται από την διάλεξη που έδωσε ο Λόρκα τον Οκτώβριο του 1934 στο Μπουένος Άιρες, κατά τη διάρκεια της περιοδείας που έκανε τότε στη Λατινική Αμερική. Το κείμενο περιλαμβάνεται στα άπαντα του Λόρκα, αλλά ο ποιητής δεν το είδε ποτέ δημοσιευμένο. [...] Το κείμενο αυτό δεν είναι αυστηρή αισθητική πραγματεία. Είναι μάλλον ένα από στήθους ενθουσιαστικό δοκίμιο για την καλλιτεχνική δημιουργία, για την δημιουργία εν γένει, για τον ενθουσιασμό εν γένει, που παραπέμπει στην αρχική ετυμολογία της λέξης (εν+θεός+ουσία). Μια απόπειρα για ψηλάφηση στα λιγ...
Ποιήματα της Ανδαλουσίας
Lorca Federico García 1898-1936
Τραυλός (2003)
Σ' αυτή τη δίγλωσση έκδοση παρουσιάζονται τα μείζοντα ποιητικά έργα του "Ανδαλουσιάνου" Λόρκα: το "Ποίημα για το τραγούδι του βαθύ-καημού" εμπλουτισμένο με προσάρτημα ποιημάτων που ανήκουν σ' αυτό, οι "Τσιγγάνικες μπαλάντες", η "Συλλογή του Ταμαρίτ" και ο "Θρήνος για τον Ιγνάτιο Σάντσεθ Μεχίας". Το ερώτημα που αυτόματα γεννάται είναι η σχέση του πρωτότυπου ισπανικού κειμένου με το παρατιθέμενο ελληνικό υπό μορφή μετάφρασης, απόδοσης, μετάπλασης, μεταγραφής ή όποιας άλλης περισσότερο ή λιγότερο δόκιμης λέξης θέλει κανείς να του επισυνάψει. Με λίγα λόγια στο σημείο αυτό ο μετ...
Ποιητής στη Νέα Υόρκη
Lorca Federico García 1898-1936
Τραυλός (2005)
[...] Το έργο "Ποιητής στη Νέα Υόρκη" (στο τέλος του οποίου περιλαμβάνονται ως προσάρτημα υπό τον τίτλο "Γη και Σελήνη" όλα τα άλλα ποιήματα που έγραψε ο ποιητής εκείνη την περίοδο και δεν τα συμπεριέλαβε σε άλλες συλλογές του) αρχίζει με την ενότητα "Ποιήματα της μοναξιάς στο Πανεπιστήμιο της Κολούμπια" στο οποίο φοίτησε κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη Νέα Υόρκη. Είναι ποιήματα-αναπολήσεις της παιδικής του ηλικίας και των ερωτικών του απογοητεύσεων και αδιεξόδων όπως τα προσέλαβε κατά τους μοναχικούς του περιπάτους στη Νέα Υόρκη. Η δεύτερη ενότητα, "Οι Νέγροι", αποτ...