Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Θα τη λατρεύουν και θα τη φοβούνται· οι δικοί της θα την ευλογούν· οι εχθροί θα την τρέμουν σαν στάρι στο χωράφι που το δέρνει μπόρα και θα κρεμάνε τα κεφάλια τους με θλίψη· μαζί της το καλό θ' αυξαίνει. Στις ημέρες της κάθε άνθρωπος θα τρώει με ασφάλεια το ψωμί του κάτω απ' το κλήμα του που φύτεψε ο ίδιος και θα τραγουδάει χαρούμενα τραγούδια της ειρήνης σ' όλη τη γειτονιά του. Θα γνωρίσουν τον Θεό αληθινά· και οι ολόγυρα απ' αυτήν θα διαβάζουν τους τέλειους τρόπους της τιμής κι απ' αυτούς θ' αξιώνουν την ανωτερότητά τους, όχι από αίμα.

Γραμ. Εδώ μ' το κατηγορητήριο του λόρδου Χάστιγξ· που, καλλιγραφημένο με μεγάλα γράμματα, θα το διαβάσουν σήμερα στον Άγιο Παύλο: και πρόσεξε τι ωραία συνέπεια έχει: έντεκα ώρες έκαμα να το αντιγράψω, τι χτες τη νύχτα ο Κέιτσμπυ μου το' στειλε. Το πρωτόγραφο εχρειάστη άλλο τόσο για να γίνει· κι όμως πριν από πέντε ώρες ζούσε ο Χάστιγξ άμεμπτος, ακατάκριτος, αθώος, ελεύθερος. Ωραίος κόσμος πράγματι! Ποιος είναι τόσο βλάκας που να μη βλέπει ετούτη τη χειροπιαστήν απάτη;...

Ο "Κυμβελίνος" πιθανάτατα έχει γραφτεί το 1610 ή 1611, πριν από τα "Χειμωνιάτικο Παραμύθι", "Περικλής", "Τρικυμία" και το "Ερρίκος Η΄" που είναι τα τελευταία του Σαίξπηρ. Τον μύθο του τον έχει συνθέσει από διαβάσματα από τα χρονικά του Χόλινσετ, από τον Βοκάκιο, από τον Σπένσερ, αλλά προπάντων η κύρια πηγή απ' όπου άντλησε ήταν η φαντασία του, τόσο μάλλον όσο το έργο τούτο είναι περισσότερο μυθιστορηματικό, ρομαντικό.

Η χάρη που 'χει το έλεος δεν επιβάλλεται, στάζει σαν τη γλυκιά βροχή απ΄τον ουρανό πάνω στο χώμα: είναι διπλά ευλογημένο· βλογάει κι αυτόν που δίνει κι αυτόν που παίρνει: είναι των κραταιών το κραταιότερο· ταιριάζει του θρονιασμένου ρήγα πιο καλά απ' το στέμμα του· το σκήπτρο του έχει δύναμη εξουσίας πρόσκαιρης, αλλά το έλεος είναι πάνω απ' το σκηπτρούχο κύρος, είναι ιδιότητα του ίδιου του Θεού και η γήινη εξουσία μοιάζει πιο πολύ με θεία όταν το έλεος συνοδεύει τη δικαιοσύνη. Λόγιασε τούτο, πως με της δικαιοσύνης την πορεία δεν θα 'βλεπε κανείς μας σωτηρία.

Ο Βασιλιάς Ριχάρδος ο Β΄, το πιο καθαρά ιστορικό από τα ιστορικά δράματα του Σαίξπηρ, είναι ο βασιλιάς που για ν' ανταποκριθεί στα έξοδά του νοίκιασε το βασίλειό του σε έναν ιδιώτη κόντε. Ο Βασιλιάς, που κατά το σχόλιο: "χρεοκόπησε σαν ιδιώτης", έχει ωστόσο την απαίτηση ό,τι κάνει να' ναι καθαγιασμένο άνωθεν, παρουσιάζεται επικίνδυνα ανεύθυνος και ανάξιος για οποιοδήποτε αξίωμα.

Ε, μαστόροι μου! Αν είχα πρόθεση να ξεσηκώσω καρδιές σας και ψυχές σας γι' ανταρσία κι οργή, θ' αδικούσα τον Βρούτο, θ' αδικούσα και τον Κάσσιο, που, καθώς ξέρετε όλοι, είν' αξιότιμοι άνθρωποι. Δε θα τους αδικήσω· προτιμώ ν' αδικήσω τον νεκρό, ν' αδικήσω τον εαυτό μου και σας, παρά ν' αδικήσω τέτοιους αξιότιμους ανθρώπους. Μα έχω εδώ ένα έγγραφο με τη σφραγίδα του Καίσαρα· το βρήκα στο γραφείο του, είναι η διαθήκη του. Αν μόνο άκουγε ο λαός αυτή τη διαθήκη - που συγνώμη, δεν έχω σκοπό να τη διαβάσω - θα τρέχαν και θα φιλούσαν τις πληγές του σκοτωμένου Καίσαρα...

[set δύο τόμων] ... Μίλησέ μου με τη γλώσσα της σιωπής, για να μπορέσω να λησμονήσω τη Χιροσίμα, το μαύρο κύμα, τη Χιροσίμα. Τώρα ζούμε την έκπληξη, κατάντικρυ του θανάτου, Κι ωστόσο, μπορούμε να λέμε: αδελφέ μου. Δεν αλλάξαμε γλώσσα. Μπορούμε να λέμε: αδελφέ μου. Περάσαμε το Άουσβιτσ, το Νταχάου, το Λίντιτσε και λέμε ακόμα: αδελφέ μου. Ο αδελφός μας βρίσκεται στην άλλη όχθη, παίζει με τα κόκκαλά του την ένατη, Διαβάζει "Ευθύδημο". Ο αδερφός μας φυτεύει τα παραμύθια του στην ουλή του προσώπου του. Ο αδελφός μας πασκίζει να τραγουδήσει και του λείπει το χε...

[set δύο τόμων] ... Μίλησέ μου με τη γλώσσα της σιωπής, για να μπορέσω να λησμονήσω τη Χιροσίμα, το μαύρο κύμα, τη Χιροσίμα. Τώρα ζούμε την έκπληξη, κατάντικρυ του θανάτου, Κι ωστόσο, μπορούμε να λέμε: αδελφέ μου. Δεν αλλάξαμε γλώσσα. Μπορούμε να λέμε: αδελφέ μου. Περάσαμε το Άουσβιτσ, το Νταχάου, το Λίντιτσε και λέμε ακόμα: αδελφέ μου. Ο αδελφός μας βρίσκεται στην άλλη όχθη, παίζει με τα κόκκαλά του την ένατη, Διαβάζει "Ευθύδημο". Ο αδερφός μας φυτεύει τα παραμύθια του στην ουλή του προσώπου του. Ο αδελφός μας πασκίζει να τραγουδήσει και του λείπει το χε...

Και σε τούτη την πρώτη του τραγωδία και σ' όλο το έργο του Σαίξπηρ, κυρίαρχο είναι το θέμα της εξουσίας. Η χτυπητή διαφορά ανάμεσα στην αιχμάλωτη Ταμόρα, που την έχει αρπάξει η συμφορά, και στην Ταμόρα παντοδύναμη ρήγισσα της Ρώμης φανερώνει πόσο αλλιώτικοι φανερώνονται οι άνθρωποι κάτω από διαφορετικές συνθήκες και καταστάσεις. Εδώ η υποκρισία, η πανουργία, η ραδιουργία, η λαγνεία κι η ακολασία, η ακόρεστη πείνα για εκδίκηση και κακουργία έχουν τόσο κυριέψει την ύπαρξη αυτής της βασίλισσας, που δεν τις έχουν αφήσει τίποτε ανθρώπινο. Το κακούργο πνεύμα της, ντυμένο με την α...

Παρθένα μου, την έχεις βάλει σε τέτοιο χορό που είναι να θαμάξεις: οι καλύτεροι αυλικοί, τότε που η αυλή αυλιζότανε στο Ουίνζορ, δε μπόρεσαν να τη μπάσουν σε τέτοιο χορό· κι όμως εκεί 'τανε ιππότες, ήτανε λόρδοι, ήταν αρχόντοι με τ' αμάξια τους, σου ορκίζομαι αμάξι στ' αμάξι, γράμμα στο γράμμα, δώρο στο δώρο· και να μοσχοβολάν τόσο γλυκά -όλο μόσκο- κι όλο φρου φρου, σου ορκίζομαι, μες στο μετάξι και στο μάλαμα· και με τέτοιες απρεπείς ουρολογίες· και με τέτοιο κρασί και ζάχαρη και, εγώ σ' το βεβαιώνω, ποτέ δε μπόρεσαν να πάρουν έν' ανάβλεμμά της. Στην ίδια εμένα, σήμερα το...

"... Η τιμή με τσιγκλάει να κάνω μπρος. Ναι, αλλά τι αν η τιμή με τσιγκλάει του ξεκαμού όταν κάνω μπρος, τι γίνεται τότε; Μπορεί η τιμή να κολλήσει ένα πόδι; Όχι. Η ένα χέρι; Η να πάρει τον πόνο από μια λαβωματιά; Όχι. Ώστε η τιμή δεν ξέρει τη χειρουργική τέχνη; Όχι. Τι' ναι η τιμή; Μια λέξη. Τι 'ναι αυτή η λέξη τιμή; Αέρας. Ομορφοστολισμένος λογαριασμός! Ποιος την έχει; Αυτός που πέθανε την Τετάρτη. Την αισθάνεσαι; Όχι. Την ακούει; Όχι. Είναι λοιπόν πράμα αναίσθητο; Ναι, για τον πεθαμένο. Μα δε θα ζήσει με τους ζωντανούς; Όχι. Γιατί; Η συκοφαντία δε θα το ανεχτεί. Γι' αυτό...

Όταν ενού ανθρώπου ο υπηρέτης πρέπει να παίζει μαζί του το σκύλο, το πράμα, βλέπεις, δεν πάει καλά... Του 'μαθα ό,τι ακριβώς θα 'λεγε κανείς: "έτσι θα 'θελα να διδάξω ένα σκύλο"... Πόσοι αφέντες θα 'καναν αυτό για τον υπηρέτη τους; Όχι, παίρνω όρκο πως έχω κάτσει στον φάλαγγα για πουτίγκες που έκλεψε, αλλιώς θα τον είχαν εκτελέσει· έχω κάτσει στο σκύφουνα για χήνες που έπνιξε, αλλιώς θα τον είχαν βασανίσει γι' αυτό. Εσύ δεν τα συλλογίζεσαι αυτά τώρα. Όχι, εγώ θυμάμαι το κόλπο που μου 'κανες όταν αποχαιρετούσα τη μαντάμ Σίλβια: δε σου 'πα να κοιτάς εμένα και να κάνεις ό,τι κ...

Εμπρός για το τσιμπούσι, γλεντήστε, ξεφαντώστε, τσουγκρίστε τα γεμάτα για την παρθενιά της, ευθυμήστε τρελά, ή πάτε κρεμαστείτε, μα η καλή μου η Καίτη, αυτή θα 'ρθει με μένα. Μην προκαλείτε, μην τσινάτε, μην αγριεύετε· θέλω να ΄μαι κύριος σ' ό,τι είναι δικό μου. Τούτη είναι το έχει μου, το βιο μου, είναι το σπίτι μου, τ' αναχρικά μου, το χωράφι μου, το αμπάρι μου, τ' άλογό μου, το βόιδι μου, ο γάιδαρός μου, όλα μου· να τηνε, στέκει εδώ, ας την αγγίξει όποιος τολμάει· θα πάρω κι απ' τον πιο αγέρωχο το δίκιο μου, που θα με σταματήσει μέσ' στην Πάδουα. Γκρούμιε, έξω τη σπάθα σ...

Τρελόκοσμος! Τρελοί ρηγάδες! Τρελοσύμβαση! Το βόλεμα, το βόλεμα, του κόσμου το βαρίδι, που ο κόσμος από μόνος του έχει ισορροπία φτιαγμένος να κυλάει στα ίσια πάνω σε ίσωμα, ώσπου αυτό το πρόσβαρο, το πρόστυχο βαρίδι, αυτός της φόρας ο παλμός, αυτό το βόλεμα τον κάνει να ξεφεύγει απ' όλη την ισορροπία, απ' όλη τη γραμμή, σκοπό πορεία, πρόθεση: και το βαρίδι αυτό, το βόλεμα, ο μεσίτης, ο νταβατζής, η λέξη αυτή που όλα τ' αλλάζει, βάρυνε στο απόξω μάτι του άστατου του Γάλλου, τον τράβηξε απ' τον στόχο τον καθορισμένο, από 'ναν αποφασισμένον, τίμιον πόλεμο, σε μιαν ειρήνη π...

... Το κύριο θέμα του μύθου είναι ο αγώνας που κάνουν οι νέες και γερές κοινωνικές δυνάμεις για ν' ανοίξουν δρόμο μέσα απ' τους φραγμούς που 'χει στήσει ο παλιός, γερασμένος και εξαχρειωμένος κόσμος και να πάρουν τη θέση που τους ανήκει στη ζωή. Ο κατώτερος, ο παρακατιανός, που χάρη στις αρετές του και τους άθλους του ανεβαίνει στην ανώτερη κοινωνία, ήταν θέμα της μόδας στην Αναγέννηση. Ας θυμηθούμε και τον δικό μας τον Ερωτόκριτο. Ο ποιητής φωτίζει τις ξεπεσμένες αξίες και τις αδυναμίες του παλιού και συνάμα τα γερά στοιχεία του νέου πνεύματος, τις νέες αξίες που ανεβαί...

... Το φαρμάκι απ' τη γκρίνια ζηλιαρογυναίκας πιο 'ναι θανατερό από σκύλου λυσασμένου δόντι. Η κρεβατομουρμούρα σου του χάλαγε τον ύπνο, κι αυτή 'ν' η αιτία που πήρε αέρα το μυαλό του. Λες πως του εμπόδιζες τα γλέντια με τις γκρίνιες σου; άμα η γλυκιά η αναψυχή χαθεί, τι άλλο μένει παρά βαρυθυμιά και μαύρη μελαγχολία, συγγένισσα της άγριας κι απαρηγόρητης απελπισίας, κι απόκοντα λεφούσια μολυσματικά, αδιαθεσίες χλωμές κι εχθροί της ζωής; Στην τροφή, στη διασκέδαση και στη ζωογόνα ανάπαψη άμα ενοχλείται, ζώο ή άνθρωπος, θα τρελαθεί. Συμπέρασμα: της ζήλιας σου οι παροξυσμοί τ...

Κοίτα τον τόπο σου, κοίτα την εύφορη Γαλλία και ιδές τις πολιτείες και τα χωριά πώς τα 'χει ρημάξει και παραμορφώσει ο σκληρός εχθρός. Καθώς κοιτάει η μάνα το μωρό της, όταν θάνατος του κλει τ' αβρά ετοιμοθάνατά του μάτια, δες, την καταλύτρα αρρώστια της Γαλλίας· δες τις πληγές, τις πιο αφύσικες πληγές, που 'δωσες στο ίδιο συ στο πονεμένο στήθος της. Ω, γύρισε αλλού την κόψη του σπαθιού σου· χτύπα αυτούς που πληγώνουν, μην πληγώνεις όσους βοηθάν. Μια στάλα αίμα απ' της πατρίδας σου το στήθος θα 'πρεπε να σε θλίβει πιο πολύ από ποτάμια ξένο αίμα: γι' αυτό, γύρνα με πλημμύρα...

... Πολύ προδοτικά διέφθειρες τη νεολαία του κράτους γιατί έφτιαξες δημοτικά σχολεία· κι ενώ πρώτα οι προπάτορές μας δεν είχαν άλλα βιβλία από την τσέτουλα και τις γιώτες, εσύ μας έκανες με τυπογραφεία· και, ενάντια στο βασιλιά, το στέμμα του και το αξίωμα, έφτιαξες χαρτοποιεία. Θα σου αποδειχτεί κατάμουτρα πως έχεις γύρω σου ανθρώπους που κάνουν συχνά λόγο για όνομα και για ρήμα και τέτοια αποτρόπαια λόγια, που χριστιανικό αυτί δε βαστάει να τ' ακούσει. Έφτιαξες ειρηνοδικεία και τραβούν εκειπέρα φτωχούς ανθρώπους για πράματα που δεν είναι σε θέση να δώσουν λόγο...

.... μπορώ να χαμογελάω και να σκοτώνω ενώ χαμογελάω, να λέω ευχαριστώ σ' ό,τι μου θλίβει την καρδιά, να βρέχω τα μάγουλα μου με δάκρυα τεχνητά, το πρόσωπό μου να το προσαρμόζω σ' όλες τις περιστάσεις. Θα πνίξω ναύτες πιο πολλούς απ' τη γοργόνα, πιο πολλούς θα θανατώσω που με κοιτάζουν κι απ' το βασιλίσκο, θα παίξω το ρήτορα τόσο καλά όσο κι ο Νέστορας, θα εξαπατώ με πανουργία πιο πολλή από τον Οδυσσέα, και σαν το Σίνωνα, θα πάρω μια άλλη Τροία. Μπορώ στο χαμαιλέοντα να προσθέσω χρώματα κι άλλα, και ν' αλλάξω σαν Πρωτέας μορφές κατά πώς με συμφέρει, και να καθίσω στο θρανίο...

Μ' όλα αυτά απόκαμα, ζητάω ν' αναπαυτώ στο μνήμα: να βλέπω, λέω, την αρετή ζητιάνα γεννημένη, το κούφιο Τίποτα φαιδρό με κορδωμένο βήμα, την Πίστη την αγνότερη χυδαία απαρνημένη, την τιμημένη Υπεροχήν αισχρά παραριγμένη, τη χάρη την παρθενική ωμά ξεπορνεμένη, την τέλειαν Ωραιότητα κακά εξευτελισμένη, την Αξίαν από ανάπηρην κυβέρνια αχρηστεμένη, την Τέχνη από την κρατική εξουσία γλωσσοδομένη, τη Γνώση απ' τη σχολαστική Μωρία περιορισμένη, την πιο απλήν Αλήθεια, ηλίθια παρανομασμένη, την Καλοσύνη στην κυρά-Κακία υποταγμένη. Με όλ' αυτά απόκαμα, δε θέλω πια να ζήσω, μόνο που τ...