Goldoni Carlo
Goldoni Carlo
Ο Κάρλο Οσβάλντο Γκολντόνι γεννήθηκε στις 25 Φεβρουαρίου 1707 στη Βενετία. Ήταν γιος του Τζούλιο και της Μαργκερίτα Γκολντόνι. Στα "Απομνημονεύματά" του αναφέρει ότι ο πατέρας του ήταν γιατρός, αλλά οι πληροφορίες που έφθασαν από την εποχή εκείνη τον θέλουν ως αποθηκάριο με σχετική οικονομική άνεση. Από μικρός ο Κάρλο Γκολντόνι ενδιαφέρθηκε για το θέατρο, παρά τις προσπάθειες του πατέρα του να του αλλάξει ενδιαφέροντα. Τα παιχνίδια του ήταν οι μαριονέτες και τα διαβάσματά του θεατρικά έργα. Το 1723 ο πατέρας του τον έστειλε σ' ένα αυστηρό σχολείο στην Παβία, αυτός όμως αντί να ασχολείται με τα μαθήματά του διάβαζε ελληνικές και λατινικές κωμωδίες. Την ίδια εποχή εμφανίζεται στα γράμματα με το ποίημα - λίβελλο "Ο Κολοσσός", που λοιδορούσε τις κόρες των καλών οικογενειών της Παβίας. Προκλήθηκε σκάνδαλο και ο νεαρός Κάρλο αποβλήθηκε από το σχολείο κι εγκατέλειψε την πόλη το 1725 για να μετακομίσει στο Ούντινε και να εγγραφεί στη Νομική Σχολή. Αποφοίτησε έξι χρόνια αργότερα από τη Νομική της Μόντενα. Ενδιάμεσα δούλεψε ως δικαστικός υπάλληλος της Ενετικής Δημοκρατίας. Η ζωή του αλλάζει το 1731 με το θάνατο του πατέρα του. Αποφασίζει να αφιερώσει περισσότερο χρόνο στο θέατρο. Το 1732 μια ερωτική περιπέτεια και οι δανειστές τους τον αναγκάζουν να φύγει από τη Βενετία και να μετακομίσει στο Μιλάνο. Εκεί γράφει την τραγωδία "Αμαλασούνθα", που περνά απαρατήρητη. Συνέχισε το 1734 με τον "Βελισάριο", που σημείωσε σχετική επιτυχία. Στη Βερόνα, ο θεατρικός ιμπρεσάριος Τζουζέπε Ιμέρ του δείχνει το δρόμο για την κωμωδία και του γνωρίζει τη μελλοντική του σύζυγο Νικολέτα Κόνιο. Ο Γκολντόνι ανακαλύπτει την κωμική του φλέβα και συνειδητοποιεί ότι η αυτοσχεδιαστική "Κομέντια Ντελ' Άρτε", που τότε κυριαρχούσε ως θεατρικό είδος, χρειαζόταν ανανέωση. Εμπνευσμένος από τους ζωντανούς χαρακτήρες του Μολιέρου, γράφει και παρουσιάζει το 1738 την πρώτη πραγματική κωμωδία του με τίτλο "Ο άνθρωπος του Κόσμου". Κατά τη διάρκεια των ταξιδιών του στην ιταλική χερσόνησο γνωρίζεται με τον κωμικό και ιμπρεσάριο Αγκοστίνο Μεντεμπάκ, ο οποίος τον πείθει να αφιερωθεί ολοκληρωτικά στο θέατρο. Κουρασμένος από την έντονη διαμάχη του με τον θεατρικό συγγραφέα Κάρλο Γκότσι, που κυριαρχούσε τότε στο θεατρικό στερέωμα, ο Γκολντόνι εγκαταλείπει τη Βενετία το 1761 και εγκαθίστανται στο Παρίσι μέχρι το τέλος της ζωής του (6 Φεβρουαρίου 1793). Στην αυλή του Λουδοβίκου του 16ου έγραψε πολλά έργα του στα γαλλικά και τα περίφημα απομνημονεύματά του με τον μακρόσυρτο τίτλο "Αναμνήσεις που θα χρησιμεύσουν στην ιστορία της ζωής μου και στην ιστορία του θεάτρου μου", από τα οποία αντλούμε πολλές πληροφορίες για τη ζωή και το έργο του. Οι κωμωδίες του Γκολντόνι γνώρισαν μεγάλη επιτυχία στη Γαλλία και ο Λουδοβίκος του έδωσε μια τιμητική σύνταξη στα γεράματά του. Η Γαλλική Επανάσταση του την έκοψε, για να την επαναφέρει η Εθνοσυνέλευση μία μέρα μετά το θάνατό του, αναγνωρίζοντας την αξία του. Ο Κάρλο Γκολντόνι αναμόρφωσε την κωμωδία κι έστρεψε το μυθογραφικό ενδιαφέρον στην καθημερινότητα της εποχής του. Από τους τυποποιημένους χαρακτήρες της "Κομέντια Ντελ' Άρτε" (Αρλεκίνος, Πανταλόνε, Ντοτόρος κ.ά.) και τις μάσκες πέρασε στα εξατομικευμένα πρόσωπα και από τον αυτοσχεδιασμό στην πλοκή και τους ολοκληρωμένους χαρακτήρες. Οι ήρωές του είναι ζωντανοί, απρόβλεπτοι και διασκεδαστικοί. Ιδιαίτερα επιτυχείς είναι οι γυναικείοι χαρακτήρες, που τους "δουλεύει" με λεπτότητα και ακρίβεια, όπως κάνει ο Μολιέρος για τους άνδρες. Όμως, τα έργα του έχουν μεγαλύτερες δόσεις αισιοδοξίας απ' ότι του μεγάλου του ινδάλματος. Για τις καινοτομίες του επικρίθηκε από τους ομοτέχνους του και ιδιαίτερα από τον Κάρλο Γκότσι, διάσημο δραματουργό της εποχής του, που έμεινε προσκολλημένος στις συμβάσεις της "Κομέντια Ντελ Άρτε". Ο Γκολντόνι διασκεδάζει και σήμερα τους θεατρόφιλους, παρουσιάζοντας εικόνες του εαυτού τους, καθώς στα έργα του δραματοποιεί τη ζωή, τις αξίες και τις συγκρούσεις της μεσαίας τάξης. Έγραψε περισσότερα από 250 έργα.
Οι αγροίκοι
Goldoni Carlo
Δωδώνη (2005)
Ο Γκολντόνι έγραψε τους "Αγροίκους" στη γλώσσα της Βενετίας (in lingua veneziana). Αν στα ελληνικά γινόταν προσπάθεια να μιμηθεί ο μεταφραστής κάποιο ιδίωμα -έστω το επτανησιακό- θα πρόδινε, μου φαίνεται, το ρεαλισμό του έργου. Για να μην κλονιστεί το στέρεο πάτημα των προσώπων του πάνω στην πραγματικότητα και μάλιστα στη "μέση" της πραγματικότητας, όπως αγαπούσε και γύρευε ο Γκολντόνι, -χρειαζόταν μια γλώσσα ελληνική μέση αλλά όσο γίνεται καλλιεργημένη και απροκατάληπτη. Τα βενετσιάνικα των "Αγροίκων" δεν είναι απλή τοπική διάλεκτος. Είναι "ένα είδος κοινής ομιλουμένης των...
Οι αγροίκοι
Goldoni Carlo
Ηριδανός (2009)
Η ιστορία εκτυλίσσεται στη Βενετία, την περίοδο του καρναβαλιού και έχει για πρωταγωνιστές τέσσερις αγροίκους («ανθρώπους κακότροπους και ακοινώνητους», όπως τους χαρακτηρίζει ο ίδιος ο Γκολντόνι): τον Λουνάρντο, τον Καντσιάνο, τον Σιμόν και τον Μαουρίτσιο. Ο Λουνάρντο αποφασίζει να παντρέψει την κόρη του Λουτσιέτα με το Φιλιππέτο, γιο του Μαουρίτσιο, χωρίς να πληροφορήσουν τους νέους για τον επικείμενο γάμο. Αυτό το απλό περιστατικό αρκεί για να ξεσπάσει ένας πόλεμος μεταξύ παλιού και καινούργιου κόσμου, μεταξύ της νοοτροπίας των αγροίκων, που έχουν συνηθίσει να παίρνουν α...
Οι δίδυμοι της Βενετίας
Goldoni Carlo
Ηριδανός (2008)
Όλοι οι γνωστοί χαρακτήρες της Κομμέντια ντελ' Άρτε παρελαύνουν μέσα σ' αυτό το έργο του βενετσιάνου κωμωδιογράφου (1707-1793) που εκτυλίσσεται στη Βερόνα. Το θέμα των δίδυμων αδελφών που μεγαλώνουν χωριστά και ξαναβρίσκονται χρόνια μετά άγνωστοι μεταξύ τους σε μια πόλη, ήταν πολύ αγαπητό στην Αναγέννηση, με αποκορύφωμα την "Κωμωδία των παρεξηγήσεων" του Σαίξπηρ. Στον ίδιο καμβά ο Γκολντόνι κεντάει ένα συγκινητικό όσο και τρυφερό αριστούργημα γεμάτο απρόοπτα, ανατροπές, ιλαρές καταστάσεις αλλά και δραματικές κορυφώσεις.
Οι ερωτευμένοι
Goldoni Carlo
Ηριδανός (2007)
Το έργο του Κάρλο Γκολντόνι "Οι ερωτευμένοι" -γραμμένο στην πιο γόνιμη περίοδο της δημιουργίας του- είναι ένα έργο ανανεωτικό στην ιστορία του θεάτρου καθώς αποκλίνει από λίγο τη δεσπόζουσα θεατρική γραφή της εποχής του και ανοίγει έτσι τον δρόμο για την θεατρική "μεταρρύθμιση" που φιλοδοξεί ο συγγραφέας του. Ο Γκολντόνι με το έργο αυτό υπερβαίνει τα γερασμένα στερεότυπα της Κομμέντια ντελ Άρτε χάριν μιας πιο αυθεντικής "αλήθειας". Οι μάσκες εγκαταλείπονται για να μετασχηματιστούν σε τρισδιάστατα θεατρικά πρόσωπα, στη σκηνή αποτυπώνεται ο ρεαλισμός της πραγματικής ζωής...
Πινόκιο
Goldoni Carlo
Gema (2019)
"Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ένα κομμάτι ξύλο". Κάπως έτσι ξεκινάει η, αγαπημένη απ' όλα τα παιδιά, αφήγηση της ιστορίας του Πινόκιο, ενός από τους πιο σημαντικούς ήρωες της λογοτεχνίας για παιδιά. Οι περιπέτειες του διάσημου ξύλινου κούκλου, που επινόησε ο Κάρλο Κολόντι, έρχεται ξανά σε απλοποιημένη μορφή, από τον παιδαγωγό Κάρλο Σκαταλίνι, για όλα τα παιδιά, με ιδιαίτερη ευκολία στην ανάγνωση. Στο τέλος του βιβλίου οι μικροί αναγνώστες θα βρουν πολύ διασκεδαστικά παιχνίδια και δραστηριότητες που ενισχύουν την κατανόηση του κειμένου. Ένα κλασικό λογοτεχνικό...
Τέλος καρναβαλιού
Goldoni Carlo
Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο Πάτρας (2006)
"Τα δύο βιβλία χάρη στα οποία έμαθα τη ζωή είναι το Θέατρο και ο Κόσμος." Αυτή η φράση του Γκολντόνι είναι εμβληματική όχι απλώς μιας δραματουργίας αλλά μιας ανθρώπινης, υπαρξιακής, θα λέγαμε, περιπέτειας που καλύπτει το σύνολο σχεδόν του 18ου αιώνα. Στην περίπτωση του "Καρναβαλιού" έχουμε να κάνουμε μ' ένα σημείο κορύφωσης της περιπέτειας αυτής. Ο συγγραφέας, μεσήλικας πια, αναγκάζεται ν' αφήσει τον τόπο του, να εκπατριστεί από την αγαπημένη του Βενετία και ν' αναζητήσει την τύχη του στα ξένα. Έχει δώσει τον σκληρό αγώνα του θεάτρου, έχει συγκρουστεί για τη "μεταρρύθμισ...
Υπηρέτης δύο αφεντάδων
Goldoni Carlo
Εκδόσεις Παπαδόπουλος (2005)
Ο υπηρέτης Τρουφαλδίνο υπηρετεί δύο αφεντάδες. Είναι πονηρός και πολυμήχανος, γκαφατζής και συνάμα αναιδής. Τα θαλασσώνει και τα μπαλώνει, ενώ περιπλέκει τους πάντες και τα πάντα. Τελικά αποδεικνύεται αυτός αφέντης των αφεντάδων του αφού καταφέρνει να τους κοροϊδεύει και να πληρώνεται και από τους δύο. Τι γίνεται όμως όταν ο έρωτας τον επισκέπτεται; Η κλασική κωμωδία του Γκολντόνι, σε απόδοση για παιδιά της Μαρίας Αγγελίδου και θαυμαστή εικονογράφηση από τον Λευκορώσο ζωγράφο Βλαντιμίρ Ντοουγκιάλο.
Υπηρέτης δύο αφεντάδων
Goldoni Carlo
Ηριδανός (2008)
Χαρακτήρες παρμένοι από την Κομμέντια ντελ' Άρτε ζωντανεύουν αιώνες αργότερα στο έργο αυτό του βενετσιάνου κωμωδιογράφου. Ο παμπόνηρος υπηρέτης Τρουφαλντίνο καταφέρνει να αναστατώσει τη Βενετία του 18ου αιώνα με τα ψέματα και τα καμώματα του, τις εξυπνάδες και τις μικροαπάτες του. Έργο με γερή θεατρική δομή, που σατιρίζει τα ήθη μιας εποχής όχι τόσο κοντινής στη δική μας, αλλά ίδιας σε αφέλεια, συντηρητικισμό και επιτήδευση.