Le Goff Jacques 1924-2014
Le Goff Jacques
Ο Ζακ Λε Γκοφ, από τους κυριότερους εκπροσώπους της σχολής της "Νέας Ιστορίας", γεννήθηκε το 1924 στην Τουλόν. Απόφοιτος της Ecole Normale Superieure, agrege της ιστορίας, γίνεται το 1962 διευθυντής σπουδών και από το 1972-1975 πρόεδρος του VΙου τμήματος της Ecole Pratique des Hautes Etudes που ιδρύθηκε λίγα χρόνια πριν από τον Fernand Braudel. Από το 1975 ως το 1977 ήταν πρόεδρος της Ανώτατης Σχολής Κοινωνικών Επιστημών (Ecole Pratique des Hautes Etudes en Sciences Sociales) που διαδέχθηκε το VIo τμήμα. Η ενασχόλησή του με το ίδρυμα αυτό σηματοδοτεί την επιθυμία του να ανανεώσει τη μεσαιωνική ιστορία με τη συνδομή των κοινωνικών επιστημών. Αυτός ο προσανατολισμός διαφαίνεται στο έργο του "La Civilisation de l' occident medieval" (1964) που δημιούργησε και κατέστησε δημοφιλή μια καινούργια άποψη για το Μεσαίωνα, περισσότερο σύνθετη αλλά και ταυτοχρόνως περισσότερο ελκυστική. Από το έτος 1969, μέλος της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού "Annales". Η συμβολή του Λε Γκοφ στη μεσαιωνική ιστορία περιέχει δύο πτυχές. Πρώτον συγκροτεί μια κοινωνική ιστορία της μεσαιωνικής πόλης. Ο Marc Bloch ήταν ο πρώτος που πρότεινε την αντικατάσταση της επίσημης και θεσμικής ιστορία της φεουδαρχίας από μια κοινωνική προσέγγιση, ακολουθούμενος από δύο γενιές ειδικών (George Duby, Robert Fossier, Pierre Toubert). Οι έρευνες του όμως αφορούσαν κυρίως την αγροτική ιστορία. O Λε Γκοφ πρώτος οικοδόμησε μια κοινωνική ιστορία της πόλης και με το βιβλίο του "Les Intellectuels au Moyen Age" (1957) άνοιξε νέα πεδία ερεύνας. Το ενδιαφέρον του Λε Γκοφ για την πόλη μαρτυρούν και τα έργα του "L' Histoire de la France urbaine" (σε συνεργασία με τον Georges Duby, 1980) και "L' Homme medieval" (1989). Δεύτερον, ο Λε Γκοφ συνέβαλε αποφασιστικά σε μια ιστορία των μεσαιωνικών νοοτροπιών, αξιοποιώντας τη συμβολή της ανθρωπολογία, συνδέοντας μεταξύ τους πεδία ως τότε διακριτά όπως τη θεολογία με τις εμπορικές και βιοτεχνικές δραστηριότητες ("La Naissance du purgatoire", 1981, "La Bourse et la vie" 1986) και χρησιμοποιώντας πηγές φαινομενικά περιθωριακές ή ελάσσονες: τη λογοτεχνία, τους θρύλους, τα κηρύγματα, τις εικόνες, τις τελετουργίες ("Pour un autre Moyen Age", 1977, "L' Imaginaire medieval, 1985). Παράλληλα ο Λε Γκοφ ασχολήθηκε και με την ιστοριογραφία: "Faire de l' Histoire" με τον Nora (1974), "La Nouvelle Histoire" με τους Chartier και Revel (1978), "Histoire et Memoire" (1988). Στα ελληνικά έχουν εκδοθεί τα βιβλία του: "Ήρωες και θαυμαστά του Μεσαίωνα" (Κέδρος), "Το πουγκί και η ζωή" (Κέδρος), "Η ωραιότερη ιστορία του έρωτα" (Κριτική), "Οι διανοούμενοι στο Μεσαίωνα" (Κέδρος), "Ιστορία και μνήμη" (Νεφέλη), "Η Ευρώπη" (Ελληνικά Γράμματα), "Για έναν άλλο Μεσαίωνα" (Ελληνικά Γράμματα), "Ο πολιτισμός της μεσαιωνικής Δύσης" (Βάνιας), "Η Ευρώπη γεννήθηκε τον Μεσαίωνα;" (Πόλις), καθώς και τα βιβλία "Η γένεση της σύγχρονης επιστήμης στην Ευρώπη" (Ελληνικά Γράμματα) και "Το έργο της Ιστορίας" (Κέδρος-Ράππα), τα οποία επιμελήθηκε. Πέθανε στο Παρίσι την 1η Απριλίου 2014, σε ηλικία 90 ετών. (φωτογραφία: Matthias Zolle)
Το φαντασιακό στο Μεσαίωνα
Le Goff Jacques 1924-2014
Κέδρος (2008)
Η Ιστορία χωρίς το φαντασιακό συνιστά μια αποστειρωμένη Ιστορία, υποστηρίζει στα δοκίμια που έχουν συγκεντρωθεί στο έργο αυτό αναφοράς ο κορυφαίος Γάλλος Ζακ Λε Γκοφ. Εμβαθύνει στην αναζήτηση μιας ανανεωμένης θεώρησης για τη μεσαιωνική ιστορία και μελετά το φαντασιακό και τις συλλογικές αναπαραστάσεις της μεσαιωνικής κοινωνίας κατά το διάστημα από τον 5ο έως τον 16ο αιώνα. Ο Λε Γκολφ εξηγεί γιατί το φαντασιακό αποτελεί μια πολυσήμαντη και δύσκολα προσδιορίσιμη έννοια. Ανατρέχει στη λογοτεχνική και καλλιτεχνική παραγωγή των μεσαιωνικών χρόνων για να αναδείξει τον θεμελιώδ...
Μια ιστορία του σώματος στον Μεσαίωνα
Le Goff Jacques 1924-2014
Κέδρος (2009)
Το σώμα έχει την ιστορία του. Μια ιστορία που εγγράφεται στο χρόνο, που μετεξελίσσεται στις κοινωνίες, στους πολιτισμούς. Άμεσα συνυφασμένη με ιδέες, θεσμούς, πρακτικές, νοοτροπίες και ταυτότητες. Η ιστορία του σώματος στον Μεσαίωνα συνιστά ένα ουσιαστικό κομμάτι της Ιστορίας έτσι όπως τη σκιαγραφούν στο βιβλίο αυτό ο Ζακ Λε Γκοφ και ο Νικολά Τρουόνγκ. Αρθρωμένο γύρω από μια θεμελιώδη αντίθεση ανάμεσα στην περιφρόνηση και στην εξύμνηση, το σώμα στον μεσαιωνικό κόσμο συνιστά και συστήνει τον τόπο του παράδοξου. Η αμφιταλάντευση αυτή είναι εμφανής παντού: στη Σαρακοστή και...
Ο μεσαίωνας και το χρήμα
Le Goff Jacques 1924-2014
Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου (2016)
Ένα βιβλίο για το χρήμα, τα δάνεια, τους τόκους, το πιστωτικό σύστημα αποκτά ιδιαίτερη αξία στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης. Ένα βιβλίο γραμμένο, μάλιστα, από τον Jacques Le Goff, τον μάστορα, με την έννοια του μεσαιωνικού magister, της Ιστορίας αλλά και τον τεχνίτη του λόγου, είναι ένα μαστόρεμα πάνω σε σκληρά υλικά, στον άφθιτο σίδηρο, και ο Le Goff γίνεται αυτό που σημαίνει το επίθετό του, ο μάστορας σιδηρουργός. Ο "Μεσαίωνας και το χρήμα" δεν απευθύνεται μόνο σε εκείνους που ασχολούνται με τον Μεσαίωνα ή απλώς αγαπούν τον Μεσαίωνα ή θαυμάζουν τον Le Goff· παρουσιά...
Πρέπει, αλήθεια, να κόβουμε την ιστορία σε φέτες;
Le Goff Jacques 1924-2014
Angelus Novus (2016)
Στο βιβλίο αυτό, που γράφτηκε το 2013, λίγο πριν από το θάνατό του, ο Ζακ Λε Γκοφ συνοψίζει τα αποτελέσματα μιας μακρόχρονης ερευνητικής πορείας και συγχρόνως θέτει με σαφήνεια τα προβλήματα που κατά τη γνώμη του παραμένουν ανοιχτά. Το πρόβλημα που τον απασχολεί εδώ είναι η περίφημη περιοδολόγηση της ιστορίας: οι διαφορετικοί τρόποι κατάτμησης και οργάνωσης του ιστορικού χρόνου, η διαμόρφωση συνεχειών και τομών, η διαχείριση της ιστορικής μνήμης μέσα ακριβώς από τη διαίρεσή της. Το ερώτημα είναι πάντα το ίδιο: Είναι η ιστορία ενιαία και συνεχής ή μπορεί να τεμαχίζεται σε λ...