Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

[...] Στον τόμο αυτόν ο συγγραφέας προτάσσει έναν πρόλογο (σελ. 9-13). Από αυτόν παραθέτω ένα απόσπασμα, που αποτέλεσε την αφόρμηση για τη σύνθεση του τόμου που κρατάτε στα χέρια σας. Καταθέτοντας ο Γιώργος Ζωγραφίδης τους προβληματισμούς του και την ιστορία της προσπάθειας του να μας παρουσιάσει μια εμπεριστατωμένη εικόνα της επικούρειας φιλοσοφίας λέει στο απόσπασμα αυτό: "Η ηθική του Επίκουρου είναι ανοιχτή όπως πάντα σε παραναγνώσεις. Αν τη διαβάσουμε ανεξάρτητα από τη φυσική του, δε χάνουμε μόνο την κατανόηση του συνόλου της φιλοσοφίας του, δεν προδίδουμε απλώς τη δική...

[...] Ο Λυκούργος της Σπάρτης και του Πλουτάρχου αναδύεται από το σκοτάδι ή το ημίφως των μυθικών χρόνων της εποχής του χαλκού και φέρνει το φως, τον ήλιο της Δικαιοσύνης, στην σπαρασσόμενη από εμφύλιους πολέμους περιοχή της Λακεδαιμονικής γης. Η μορφή του Λυκούργου δεν είναι μυθική μόνον εκ του λόγου ότι βρίσκεται στα όρια του μύθου και της ιστορίας, δεδομένου ότι έζησε στους πρώιμους αρχαϊκούς χρόνους, τον 8ο αιώνα π.Χ. Άλλωστε, δε θεωρώ ότι οι προϊστορικοί χρόνοι ανήκουν στη μυθολογία. Απλά, τα στοιχεία καταγραφής λείπουν. Και αυτά όχι όλες τις φορές. Οι τρεις εκστρατείε...

Αν πραγματευόμουν την εξιστόρηση των γεγονότων με τρόπο παρόμοιο με τους άλλους, θα μπορούσα να συζητήσω προεισαγωγικά μερικά θέματα, όσο αυτό ήταν πρόσφορο, και να προχωρήσω στη συνέχεια της εξιστόρησής μου· αν είχα προσδιορίσει μικρή έκταση εξιστόρησης, θα είχα τον καιρό να απολαύσω τον καρπό από τις προεισαγωγικές παρατηρήσεις· επειδή όμως υποσχέθηκα ότι σε λίγα βιβλία θα εξιστορήσω τα γεγονότα όσο μπορώ, αλλά και θα περιλάβω χρονική έκταση μεγαλύτερη από χίλια εκατό χρόνια, είναι απαραίτητο να παραμερίσω τη μεγάλη έκταση των προεισαγωγικών παρατηρήσεων και να προχωρήσω...

Στον τόμο αυτό επιχειρείται μια συνοπτική παρουσίαση της αρχαίας ελληνικής αισθητικής, ειδικότερα της αρχαϊκής και της κλασικής εποχής. Στα δέκα του κεφάλαια καταγράφονται κυρίως οι απόψεις των Ελλήνων για το ωραίο και την τέχνη, έτσι όπως διατυπώθηκαν ιστορικά, απο την ομηρική εποχή μέχρι τον Αριστοτέλη. Στο πρώτο μέρος περιλαμβάνονται οι απόψεις, μεταξύ άλλων, του Ομήρου, του Ησίοδου και των λυρικών ποιητών, ενώ στο δεύτερο εκείνες των ποιητών και των καλλιτεχνών της κλασικής εποχής, των Πυθαγορείων, του Δημοκρίτου, των σοφιστών, του Σωκράτη, του Πλάτωνα και του Αριστ...

Τα "Αργοναυτικά" του Ορφέα είναι ένα ποιητικό κείμενο στο οποίο περιγράφεται η πρώτη οργανωμένη πανελλήνια ενέργεια. Η πρώτη κίνηση στην οποία συμμετείχαν όλοι οι ήρωες των ελληνικών φύλων, άνθρωποι αναγνωρισμένης αξίας και ικανοτήτων. Σύμφωνα με τις χρονολογήσεις και με βάση τα Τρωικά, το εγχείρημα έλαβε χώρα το 1360 ή το 1350 π.Χ. Πρόκειται για όλα τα αρχαιοελληνικά φύλλα, από τους Πρωτοέλληνες Πελασγούς έως τη νέα εκείνη την εποχή από τα Μυκηναϊκά φύλλα της Αργολίδας και της Μαγνησίας. Η εκστρατεία αυτή περιγράφηκε από πολλούς Έλληνες και Λατίνους ποιητές. Το πρώτο κείμε...

[...] Και ο "Περί στεφάνου" λόγος, μολονότι πνίγεται μέσα σε ένα ασφυκτικό πολιτικό περιβάλλον που περιέχει οπωσδήποτε διαστάσεις εξωτερικής πολιτικής, όσο και εσωτερικής πολιτικής ουσίας μέχρι, αν όχι κυρίως, και εμπάθειας, δικανικός λόγος είναι. Ίσως ο τελευταίος. Με δικανικούς λόγους άρχισε, με δικανικό λόγο τελείωσε αυτός ο φωτεινός Αθηναίος πολιτικός του παρακμιακού 4ου αι. π.Χ. [...] (από τον πρόλογο του βιβλίου)

Με ιδιοφυή κριτική οξυδέρκεια και εκπλήσσουσα αντικειμενικότητα και ακρίβεια ο Αθηναίος ιστορικός, μας κληροδότησε ένα "κτήμα εσαεί ή αγώνισμα ες το παραχρήμα". Και ένα διαρκές μέγιστο μάθημα, εφόσον παρόμοια γεγονότα θα συμβαίνουν ή θα απειλούνται πάντοτε όσο η φύση του ανθρώπου θα μένει η ίδια. "Γιγνόμενα και αιεί εσόμενα έως αν η αυτή φύσις ανθρώπων η" (111,82,2). Ο Θουκυδίδης δεν περιγράφει τον φλοιό των γεγονότων, διεισδύει και ανατέμνει την ένδον φυσιολογία τους, δηλαδή τα πάθη, τις αρετές και τις ενδημούσες κακίες των ανθρώπων. Φιλαλήθης, αμερόληπτος, ψύχραιμος...

Τα "Ηθικά Μεγάλα" (ΗΜ) είναι η μία από τις τρεις μεγάλες συνθέσεις ηθικής διδασκαλίας που η αρχαιότητα μας παρέδωσε ως δημιουργήματα του Αριστοτέλη. Οι δύο άλλες πραγματείες που φέρουν το όνομα του Σταγειρίτη φιλοσόφου είναι τα "Ηθικά Ευδήμια" (ΗΕ) και τα "Ηθικά Νικομάχεια" (ΗΝ). Στα "Ηθικά Μεγάλα" (όπως και στις δύο άλλες πραγματείες) προτείνεται μία ηθική ανθρωπολογική, απαλλαγμένη από κάθε υπερβατικό στοιχείο τόσο στην πηγή και θεμελίωση της όσο και στη δόμηση και προοπτική της. Πρόκειται για ηθική εγγενώς πολιτική, προσανατολισμένη απαρέγκλιτα σε ένα κορυφαίο αγαθό,...

[...] Ο "Τίμαιος" εμφανίζεται ως συνέχεια κατά κάποιο τρόπο της "Πολιτείας" του Πλάτωνα. Ο Σωκράτης ανοίγει τη συζήτηση με αναφορά στα βασικά σημεία που εξέθεσε στην ίδια συντροφιά προσώπων την προηγούμενη ημέρα (173·-19b) και η ανακεφαλαίωση που γίνεται συμπίπτει απολύτως με τα περιεχόμενα των πρώτων πέντε βιβλίων της "Πολιτείας". Το έργο χωρίζεται σε τρία ευδιάκριτα μέρη: α) την εισαγωγική ανακεφαλαίωση των περιεχομένων των πρώτων πέντε βιβλίων της "Πολιτείας" (17a-19b) από τον Σωκράτη με έκφραση της έντονης επιθυμίας υλοποίησης της θεωρίας σε συγκεκριμέν...

Ο πλατωνικός "Πολιτικός" ελαύνοντας μετά το πέρας του Σοφιστή στη "χώρα" του φιλοσοφικού στοχασμού αναλαμβάνει τη χάραξη της οδού σύνδεσης οντολογίας και πολιτικής. Ο "Πολιτικός" είναι ο συνδετικός κρίκος μεταξύ "Πολιτείας" και "Νόμων". Ο φιλοσοφικός λόγος αφιγμένος από τον κόσμο της θέασης του Αγαθού (πρώτος πλους) επιχειρεί τώρα (δεύτερος πλους) να μετουσιωθεί σε εμπράγματη δράση πραγματώνοντας το σωκρατικό όραμα βελτίωσης του ανθρώπου ως όντος και ως μέρους (πολίτης) ενός πολιτικού όλου (πόλις). Η πλατωνική διαλεκτική έχοντας φτάσει στα ανώτατα στάδια θέασης των Ειδών κα...

Το 6ο και το 7ο βιβλίο του Θουκυδίδη αποτελούν τα λεγόμενα "Σικελικά" και αναφέρονται στην εκστρατεία των Αθηναίων στη Σικελία (415-413 π.Χ.). Είναι τα πιο καλοδουλεμένα τμήματα των Ιστοριών του Θουκυδίδη· συγκεκριμένα, η περιγραφή της αναχώρησης του στόλου από τον Πειραιά (Ζ. 30-32), της ναυμαχίας στο μεγάλο λιμάνι των Συρακουσών (Η. 70-72) και κυρίως της σφαγής των Αθηναίων στον Ασσίναρο ποταμό (Η. 84) θεωρούνται μέχρι και σήμερα μερικά από τα καλύτερα κομμάτια της παγκόσμιας λογοτεχνίας, πράγμα που δείχνει ότι ο ιστορικός δεν περιγράφει απλώς με τρόπο ωμό και ρεαλιστικό...

[...] Το θέμα του Συνεδρίου είναι "Αριστοτέλης, κορυφαίος δάσκαλος και στοχαστής", κατανεμημένο σε πέντε ενότητες, σύμφωνα με το πρόγραμμα στην επιλογή αυτή καταλήξαμε, γιατί ο Αριστοτέλης αποτελεί κορυφαία πνευματική προσωπικότητα με παγκόσμια απήχηση που επέδρασε ουσιαστικά στη διαμόρφωση του δυτικού φιλοσοφικού στοχασμού. [...] (από την εισαγωγή του βιβλίου) Περιέχονται οι εισηγήσεις: - Αναστάσιος Αγγ. Στέφος, "Εισαγωγική ομιλία του προέδρου της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων" - Χαιρετισμός του υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων Ευριπίδη Στυλιανίδη Ο Αρι...

Με τον "Πρωταγόρα" ο Πλάτων μάς φέρνει στην Αθήνα της εποχής του Περικλή, όταν η ηγεμονική θέση της πόλης μέσα στον ελληνικό κόσμο, η υλική ευημερία και η εύρυθμη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος την είχαν καταστήσει "της Ελλάδος παίδευσιν", λίγο πριν από την έκρηξη του Πελοποννησιακού πολέμου. Δε μας παραξενεύει λοιπόν το γεγονός ότι φημισμένοι σοφιστές από κάθε γωνιά του ελληνικού κόσμου συρρέουν στην Αθήνα, αφού εκεί θα βρουν ό,τι επιζητούν: καλλιεργημένο και διψασμένο για γνώσεις ακροατήριο, χρήματα, πανελλήνια φήμη, ελευθερία να διατυπώσουν τις πιο πρωτότυπες κ...

Ο Επίκουρος επιστρέφει στον κατεξοχήν τόπο της φιλοσοφίας, στην Αθήνα, όταν αρχίζουν οι ελληνιστικοί χρόνοι. Αγνοεί επιδεικτικά τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη και ξαναπιάνει το νήμα της Ιωνικής και της Δημοκρίτειας παράδοσης. Ανοίγει τη δική του σχολή, τον Κήπο, όπου δεν διδάσκει τη φιλοσοφία ως ένα σύνολο γνώσεων αλλά την ασκεί ως έναν θεραπευτικό τρόπο ζωής μέσα στην κοινότητα των φίλων. Με γλώσσα σκοπίμως απλή και χωρίς να ηθικολογεί, ο Επίκουρος ξαναθέτει και απαντά σε βασικά ερωτήματα: τι είμαι; πως αντιμετωπίζω τους θεούς και τον θάνατο; πως μπορώ να ευτυχήσω; είμα...

Το σπουδαιότερο συγγραφικό έργο του Πλουτάρχου είναι κατά κοινή ομολογία οι "Παράλληλοι βίοι", παράλληλες δηλαδή βιογραφίες, κατά ζεύγη ενός Έλληνα και ενός Ρωμαίου πολιτικού ή στρατηγού, 48 στον αριθμό, από τους οποίους διασώθηκαν οι 46. Έγραψε βέβαια και τα "Ηθικά", πάμπολλες δηλαδή πραγματείες με θέματα την αρετή, τη θεολογία, τη θρησκεία, την πολιτική και το ρόλο της φιλοσοφίας στη διαμόρφωση του χαρακτήρα, κυρίως των δημόσιων ανδρών, από τις επιλογές και τις δράσεις των οποίων εξαρτάται ανέκαθεν η ζωή των αρχομένων. Όμως φαίνεται ότι με τα "Ηθικά" του δεν αισθανόταν να...

Η ιστορία μας και ο πολιτισμός μας είναι η εθνική μας ταυτότητα. Εξέχουσα θέση κατέχει η αρχαία ελληνική γραμματεία. Το σύνολο των κειμένων για το οποίο οι Ευρωπαίοι διανοητές έχουν πει ότι "τελικά οι αρχαίοι Έλληνες τα είπαν όλα". Οι "Επτά σοφοί" της αρχαίας Ελλάδας είπαν και έγραψαν με καθαρότητα σκέψεις και απλά νοήματα, την πεμπτουσία της αρχαιοελληνικής σοφίας. Τα κείμενά τους είναι κανόνες ζωής για κάθε άνθρωπο, κάθε εποχής. Την επιτομή αυτών των κειμένων περιέχει αυτό το βιβλίο. Την ιδέα για την έκδοση αυτή την έδωσε η περγαμηνή με τα δελφικά παραγγέλματα που ε...

Η ιστορία μας και ο πολιτισμός μας είναι η εθνική μας ταυτότητα. Εξέχουσα θέση κατέχει η αρχαία ελληνική γραμματεία. Το σύνολο των κειμένων για το οποίο οι Ευρωπαίοι διανοητές έχουν πει ότι "τελικά οι αρχαίοι Έλληνες τα είπαν όλα". Οι "Επτά σοφοί" της αρχαίας Ελλάδας είπαν και έγραψαν με καθαρότητα σκέψεις και απλά νοήματα, την πεμπτουσία της αρχαιοελληνικής σοφίας. Τα κείμενά τους είναι κανόνες ζωής για κάθε άνθρωπο, κάθε εποχής. Την επιτομή αυτών των κειμένων περιέχει αυτό το βιβλίο. Την ιδέα για την έκδοση αυτή την έδωσε η περγαμηνή με τα δελφικά παραγγέλματα που ε...

[...] Η διαίρεση του Ηροδότειου έργου σε εννέα βιβλία μαρτυρείται για πρώτη φορά από τον Διόδωρο (11,37,6). Αλλά και μετά τον Διόδωρο ο Λουκιανός, στην αρχή του διαλόγου του "Ηρόδοτος" η "Αετίων" αφήνει να εννοηθεί ότι στον ίδιο τον Ηρόδοτο οφείλεται και η διαίρεση του έργου του σε εννέα βιβλία, τα οποία πήραν αργότερα τα ονόματα των ισάριθμων Μουσών. Στο έργο επίσης του Λουκιανού "Πώς δει ιστορίαν συγγράφειν" υποστηρίζεται πως και ο Θουκυδίδης γνώριζε την ύπαρξη ενός κειμένου του Ηροδότου διαιρεμένου σε εννιά βιβλία, "...ορών μάλιστα [ο Θουκυδίδης] θαυμαζόμενον τον Ηρόδοτο...

Ο εκδοτικός οίκος "Ζήτρος" ξεκινά με τον τόμο αυτό την έκδοση της «Ιστορικής Βιβλιοθήκης» του Διόδωρου του Σικελιώτη. Το έργο αυτό είναι από τα μακροσκελέστερα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας. Μολονότι πολλά βιβλία του δε μας έχουν σωθεί και μερικά διατηρήθηκαν ακρωτηριασμένα ή με πολλά χάσματα, ο όγκος των σωζόμενων βιβλίων θα καλύψει δέκα τόμους στη σειρά αυτήν, που έχει συντεθεί με το μόχθο του συνεργάτη μας Θεόδωρου Γ. Μαυρόπουλου. Ελπίζουμε ότι, στο μέτρο του εφικτού, θα κυκλοφορήσουμε σταδιακά τους επόμενους τόμους του μεγάλου αυτού ιστορικού συνθέματος και ότι σε...