Λυπουρλής Δημήτριος Δ. 1934-2018
Lypourlís Dimítris D.
Ομότιμος καθηγητής του Α.Π.Θ. Τις βασικές φιλολογικές του σπουδές τις έκανε στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης δίπλα σε λαμπρούς δασκάλους. Μετεκπαιδεύτηκε στην Ιταλία και στην Γερμανία. Καθηγητής της Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης από το 1969 ως το 1996, οπότε και αποχώρησε οικειοθελώς από την ενεργό υπηρεσία, για να αφοσιωθεί στο συγγραφικό του έργο. Υπήρξε Κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής και Συγκλητικός κατά το ακαδημαϊκό έτος 1977-1978 και πρώτος Πρόεδρος του Τμήματος Φιλολογίας κατά τα έτη 1984-1986. Για πέντε εξάμηνα πρόσφερε τις υπηρεσίες του και στο Πανεπιστήμιο της Κύπρου ως επισκέπτης καθηγητής. Έλαβε μέρος σε πολλά συνέδρια (ιδίως για θέματα αριστοτελικά και ιπποκρατικά) και έδωσε πλήθος διαλέξεων στο εσωτερικό και το εξωτερικό. Ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τον αρχαίο ελληνικό επιστημονικό λόγο. Από την άποψη αυτή γόνιμο έδαφος για έρευνα του προσέφεραν κατά κύριο λόγο τα αρχαία ελληνικά ιατρικά κείμενα, καθώς και τα κείμενα του Αριστοτέλη. Κυριότερες εργασίες - βιβλία (πέρα από τα άρθρα και τις δημοσιεύσεις σε περιοδικά και σε εφημερίδες): - "Η παραγωγική κατάληξη -ικός στην προσωκρατική φιλοσοφία και στο Ιπποκρατικό Corpus" (1968) - "Άρτεμις Ορθρία" (1968) - "Ιπποκρατική ιατρική" (1972) - "Αρχαία ελληνική μετρική" (1975) - "Επίθετα από ουσιαστικοποιημένα επίθετα" (1977) - "Πέντε φιλολογικά μελετήματα" (1986) - "Αριστοτελικά μελετήματα" (1986) - "Εν παρόδω Α΄ - Β΄" (1987-1995) - "Γλωσσικές παρατηρήσεις Α΄ - Β΄" (1990-1994) - "Ιπποκρατική συλλογή Α΄" (1991) - "Ο Δημήτρης Λυπουρλής στο Βαφοπούλειο" (1998) - "Ην ποτε: Τρεις "ιστορίες" αρχαίας ελληνικής καθημερινότητας" (1998) - "Αριστοτέλης, Ηθικά Νικομάχεια, βιβλίο Β΄" (2000) - "Ιπποκράτης, τόμοι I-V" (2000-2001) - "Λεξικό αρχαίων συγγραφέων, Ελλήνων και Λατίνων" (μετάφραση από τα Γερμανικά, 1996). Ένας ακόμα τομέας που κίνησε με ιδιαίτερο τρόπο το ενδιαφέρον του ήταν η διδασκαλία των Αρχαίων Ελληνικών στη Μέση Εκπαίδευση. Πήρε μέρος σε πλήθος ειδικών σεμιναρίων, έκανε διαλέξεις, δημοσίευσε σχετικά άρθρα. Έφυγε από τη ζωή στις 15 Νοεμβρίου 2018.
Βίοι Παράλληλοι 1.1: Αλέξανδρος - Καίσαρ
Πλούταρχος
Alter - Ego ΜΜΕ. Α.Ε. (2008)
Στην αρχή του έργου αυτού ο Πλούταρχος εξηγεί στους αναγνώστες του το σκεπτικό και τη φιλοσοφία των "Παράλληλων βίων" του. Δε θα εκθέσει καθεμιά από τις περίφημες πράξεις με λεπτομέρειες, αλλά θα μιλήσει συνοπτικά, γιατί δε γράφει Ιστορία αλλά βίους. Θέλει να δώσει τα σημάδια της ψυχής του Αλεξάνδρου (και του Καίσαρα), να τους ψυχογραφήσει και να μιλήσει για τη ζωή τους, για το χαρακτήρα τους. Αρχίζοντας τη σκιαγράφηση του Αλεξάνδρου, μιλά για την καταγωγή του, που την ανάγει στον Ηρακλή, γενάρχη των Μακεδόνων, αλλά και για τη φημολογία ότι ήταν γιος του Δία. Φυσικοί γον...
Βίοι Παράληλλοι 9.3: Κίμων - Λούκουλλος
Πλούταρχος
Alter - Ego ΜΜΕ. Α.Ε. (2008)
Στους "Παράλληλους Βίους" ο Πλούταρχος σκιαγραφεί κατά ζεύγη της μεγαλύτερες προσωπικότητες της ιστορίας, Έλληνες και Ρωμαίους, που με τη δράση και τα έργα τους σηματοδότησαν την πορεία του μέχρι τότε γνωστού κόσμου. Όπως εξηγεί ο ίδιος ο συγγραφέας, η φιλοδοξία του δεν ήταν να γράψει ιστορία. Αντίθετα, οι υποκειμενικές απόψεις για τον χαρακτήρα και την προσωπικότητα του πρωταγωνιστή, οι οποίες θεωρούνταν "παρέκβαση" στο έργο των ιστορικών, για τον Πλούταρχο αποτελούσε το κατεξοχήν αιτούμενο, βασισμένο ασφαλώς στα έργα των βιογραφούμενων, και μάλιστα όχι μόνο στις μεγάλες τ...
Βίοι Παράληλλοι 9.2: Κίμων - Λούκουλλος
Πλούταρχος
Alter - Ego ΜΜΕ. Α.Ε. (2008)
Στους "Παράλληλους Βίους" ο Πλούταρχος σκιαγραφεί κατά ζεύγη της μεγαλύτερες προσωπικότητες της ιστορίας, Έλληνες και Ρωμαίους, που με τη δράση και τα έργα τους σηματοδότησαν την πορεία του μέχρι τότε γνωστού κόσμου. Όπως εξηγεί ο ίδιος ο συγγραφέας, η φιλοδοξία του δεν ήταν να γράψει ιστορία. Αντίθετα, οι υποκειμενικές απόψεις για τον χαρακτήρα και την προσωπικότητα του πρωταγωνιστή, οι οποίες θεωρούνταν "παρέκβαση" στο έργο των ιστορικών, για τον Πλούταρχο αποτελούσε το κατεξοχήν αιτούμενο, βασισμένο ασφαλώς στα έργα των βιογραφούμενων, και μάλιστα όχι μόνο στις μεγάλες τ...
Βίοι Παράληλλοι 5.2: Θεμιστοκλής - Κάμιλλος
Πλούταρχος
Alter - Ego ΜΜΕ. Α.Ε. (2008)
Στους "Παράλληλους Βίους" ο Πλούταρχος σκιαγραφεί κατά ζεύγη της μεγαλύτερες προσωπικότητες της ιστορίας, Έλληνες και Ρωμαίους, που με τη δράση και τα έργα τους σηματοδότησαν την πορεία του μέχρι τότε γνωστού κόσμου. Όπως εξηγεί ο ίδιος ο συγγραφέας, η φιλοδοξία του δεν ήταν να γράψει ιστορία. Αντίθετα, οι υποκειμενικές απόψεις για τον χαρακτήρα και την προσωπικότητα του πρωταγωνιστή, οι οποίες θεωρούνταν "παρέκβαση" στο έργο των ιστορικών, για τον Πλούταρχο αποτελούσε το κατεξοχήν αιτούμενο, βασισμένο ασφαλώς στα έργα των βιογραφούμενων, και μάλιστα όχι μόνο στις μεγάλες τ...
Βάκχες
Ευριπίδης 480-406 π.Χ.
Ζήτρος (2006)
Ο Διόνυσος καταφθάνει στη Θήβα από την Ασία και διεκδικεί να επιβάλει τη λατρεία του στην Ελλάδα με αφετηρία τη γενέτειρα πόλη. Ο χορός του δράματος αποτελείται από τις Βάκχες της Λυδίας που συντροφεύουν το θεό στο ταξίδι του. Παράλληλα, έχουν σχηματιστεί τρεις θίασοι μαινάδων στον Κιθαιρώνα από όλες τις γυναίκες της Θήβας, στις οποίες ο Διόνυσος ενέβαλε μανία. Εκεί μεταφέρεται μεταμφιεσμένος βακχικά ο θεομάχος βασιλιάς Πενθέας και σπαράσσεται από τις έξαλλες μαινάδες με προεξάρχουσα τη μητέρα του Αγαύη, που αδυνατεί να αναγνωρίσει τον γιο της. Στην τελευταία...
Αρχαία ελληνικά Γ΄γενικού λυκείου: Φιλοσοφικός λόγος
Συλλογικό έργο
Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών και Εκδόσεων "Διόφαντος" (2014)
Αριστοτελικά, Ιπποκρατικά, Θουκυδίδεια... και άλλα
Λυπουρλής Δημήτριος Δ.
Επίκεντρο (2012)
Πολλά από τα κείμενα αυτού του τόμου έχουν έναν χαρακτήρα που συνηθίσαμε να τον λέμε "εκλαϊκευτικό". Η λέξη αυτή θέλει να πει ότι ο επιστήμονας προσπαθεί να κάνει δύσκολα θέματα της επιστήμης του προσιτά σε ένα μεγάλο αναγνωστικό κοινό. Η μακρόχρονη θητεία μου στην φιλολογική επιστήμη με δίδαξε ότι η "εκλαΐκευση" είναι από τα δυσκολότερα έργα του επιστήμονα -ίσως γιατί την "εκλαΐκευση" ο επιστήμονας την πετυχαίνει μόνο όταν έχει καταφέρει να γίνει απόλυτος κύριος των θεμάτων της επιστήμης του. Φυσικά, με τα κείμενά μου αυτά δεν παρέλειψα να υπηρετήσω και τον άλλο στόχο του...
Αριστοτέλης, κορυφαίος διδάσκαλος και στοχαστής
Συλλογικό έργο
Ελληνοεκδοτική (2009)
[...] Το θέμα του Συνεδρίου είναι "Αριστοτέλης, κορυφαίος δάσκαλος και στοχαστής", κατανεμημένο σε πέντε ενότητες, σύμφωνα με το πρόγραμμα στην επιλογή αυτή καταλήξαμε, γιατί ο Αριστοτέλης αποτελεί κορυφαία πνευματική προσωπικότητα με παγκόσμια απήχηση που επέδρασε ουσιαστικά στη διαμόρφωση του δυτικού φιλοσοφικού στοχασμού. [...] (από την εισαγωγή του βιβλίου) Περιέχονται οι εισηγήσεις: - Αναστάσιος Αγγ. Στέφος, "Εισαγωγική ομιλία του προέδρου της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων" - Χαιρετισμός του υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων Ευριπίδη Στυλιανίδη Ο Αρι...
Αργοναυτικά. Λιθικά
Ορφεύς
Ζήτρος (2011)
Τα "Αργοναυτικά" του Ορφέα είναι ένα ποιητικό κείμενο στο οποίο περιγράφεται η πρώτη οργανωμένη πανελλήνια ενέργεια. Η πρώτη κίνηση στην οποία συμμετείχαν όλοι οι ήρωες των ελληνικών φύλων, άνθρωποι αναγνωρισμένης αξίας και ικανοτήτων. Σύμφωνα με τις χρονολογήσεις και με βάση τα Τρωικά, το εγχείρημα έλαβε χώρα το 1360 ή το 1350 π.Χ. Πρόκειται για όλα τα αρχαιοελληνικά φύλλα, από τους Πρωτοέλληνες Πελασγούς έως τη νέα εκείνη την εποχή από τα Μυκηναϊκά φύλλα της Αργολίδας και της Μαγνησίας. Η εκστρατεία αυτή περιγράφηκε από πολλούς Έλληνες και Λατίνους ποιητές. Το πρώτο κείμε...
Απολογία Σωκράτους. Κρίτων
Πλάτων
Ζήτρος (2003)
Η δίκη του Σωκράτη αποτελεί ένα ιστορικό γεγονός που δε σημάδεψε μόνο την πολιτική ιστορία της Αθήνας. Δημιουργώντας, ή μάλλον ολοκληρώνοντας, το μύθο του Σωκράτη οδήγησε στη δημιουργία ενός νέου λογοτεχνικού είδους, των σωκρατικών διαλόγων, διαλόγων με πρωταγωνιστή το Σωκράτη. Ταυτόχρονα, η δίκη αυτή, ωθώντας στη φιλοσοφία τον Πλάτωνα, επηρέασε βαθιά την ιστορία αυτού που ονομάζουμε δυτική φιλοσοφία. Στην Απολογία ο Πλάτωνας παρουσιάζει τον αυτοϋπερασπιστικό λόγο του δασκάλου του, που όπως μας λέει, τον άκουσε ο ίδιος. Στον Κρίτωνα ο Σωκράτης, θεωρώντας ότι αδικήθηκε α...
Αντιγόνη
Σοφοκλής
Ζήτρος (2001)
Το βιβλίο "Σοφοκλής Αντιγόνη" του Ι. Μπάρμπα περιλαμβάνει κείμενο κατά τις εκδόσεις Oxford, φιλολογική μετάφραση, σχόλια ποικίλα και ερμηνευτική προσέγγιση μορφής και περιεχομένου. Η τραγωδία αυτή και ο "Οιδίπους Τύραννος" θεωρούνται ως οι σημαντικότερες του Σοφοκλή. Η τραγωδία αρχίζει με τον διάλογο και τη σύγκρουση των δύο αδελφών, της Αντιγόνης και της Ισμήνης. Η Αντιγόνη μετά την ενημέρωση της αδελφής της ζητεί τη συνδρομή αυτής. Η παράκλησή της όμως δεν εισακούεται. Και απέρχεται οργισμένη. Ακολουθεί η εμφάνιση του Κρέοντα και η σύγκρουσή του με την Αντιγόνη, αφ...
Ανθολογία αρχαίων ελληνικών ύμνων
Συλλογικό έργο
Ζήτρος (2005)
Ύμνοι, θρησκεία, τελετουργία, μύθοι. Η υμνογραφία αποτελεί βασικό στοιχείο κάθε λατρείας, τόσο αρχαίας όσο και σύγχρονης, αφού το θρησκευτικό άσμα, όπως άλλωστε και κάθε είδους θρησκευτικό άσμα, όπως άλλωστε και κάθε είδους θρησκευτική τέχνη, σηματοδοτεί μια αλλαγή στη συμπεριφορά των ανθρώπων σε σχέση με την καθημερινότητά τους. Η αλλαγή αυτή είναι απαραίτητη, προκειμένου ο πιστός να εισαχθεί σε μια κατάσταση διαφορετική από την τετριμμένη και να νιώσει ότι έρχεται σε επαφή με κάτι ανώτερο από αυτόν. Γι' αυτό και το θρησκευτικό άσμα συνοδεύεται συνήθως και από άλλες μη...
Αναξίμανδρος
Καλύβας Ιωάννης Ν.
Ζήτρος (2005)
[...] Ο Αναξίμανδρος, όπως ορθά επισημαίνεται και στο παρόν πόνημα, αλλά και από πολλούς μελετητές της προσωκρατικής φιλοσοφίας, μπορεί να θεωρείται ως ο πρώτος, όχι χρονολογικά, αλλά κατ' αξίαν, φιλόσοφος της Φύσης, ενώ ισάξιός του θα πρέπει να αξιολογηθεί ο λίγο νεότερός του Ηράκλειτος. Η σχέση των δύο αυτών φιλοσόφων δεν είναι τόσο προφανής και αξίζει να τη σχολιάσουμε. Κατ' αρχάς είναι και οι δύο μονιστές, αφού θεωρούν ως αφετηρία της γένεσης του κόσμου μία αρχή: ο πρώτος το άπειρον και ο δεύτερος το πυρ. Επίσης, τα στοιχεία, από τα οποία θεωρούν ότι δημιουργήθηκαν όλα...
Αλεξάνδρου Ανάβασις
Αρριανός Φλάβιος ο εκ Νικομηδείας
Ζήτρος (2004)
Η ενασχόλησή μας -χρόνια τώρα- με την ιστορία της Μακεδονίας και η καταγραφή της διαδρομής του Μακεδονικού Ελληνισμού από τα πανάρχαια χρόνια μέχρι τις μέρες μας στάθηκαν βασικοί λόγοι να ασχοληθούμε και με την "Αρριανού Αλεξάνδρου Ανάβαση" που είναι ένα από τα πληρέστερα έργα της αρχαιότητας που καταγράφει τη ζωή και κυρίως τη δράση του μεγαλύτερου στρατηλάτη όλων των εποχών, του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Όταν γνωρίσει κανείς τη Μακεδονική πολιτική και στρατιωτική αυτή προσωπικότητα και λάβει υπόψη του τις συνθήκες της εποχής του, μένει κυριολεκτικά έκθαμβος με το τεράστιο κατα...