Μάτεσις Παύλος 1933-2013
Mátesis Pávlos
Ο Παύλος Μάτεσις (1933-2013) γεννήθηκε στο χωριό Δίβρη, στην Πελοπόννησο. Μέχρι τα 19 του έζησε σε πολλές επαρχιακές πόλεις. Σπούδασε υποκριτική στη Δραματική Σχολή Βαχλιώτη, μουσική και ξένες γλώσσες (αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά). Εργάστηκε ως τραπεζικός υπάλληλος και εγκατέλειψε τη σταδιοδρομία του για να αφοσιωθεί στο θέατρο και τη λογοτεχνία. Ως ηθοποιός, εμφανίστηκε παίζοντας τον Υιό στη "Φαύστα" του Μποστ και τον Αϊνστάιν στην κωμωδία "Αρσενικό και παλιά δαντέλα" του Κέσελρινγκ. Δίδαξε υποκριτική στη Σχολή Σταυράκου (1963-64). Διετέλεσε βοηθός δραματουργός στο Εθνικό Θέατρο, μεταξύ 1971-1973. Επίσης, έγραψε και σκηνοθέτησε δύο τηλεοπτικές σειρές που παίχτηκαν στην ΥΕΝΕΔ (1974-76) καθώς και κείμενα για Floor Show. Στο χώρο των γραμμάτων εμφανίστηκε με το μονόπρακτο θεατρικό έργο "Ο σταθμός", το 1964, που διακρίθηκε στο διαγωνισμού του θιάσου "Δωδέκατη Αυλαία" και ακολούθησε "Η τελετή", που τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Θεάτρου το 1966 και παραστάθηκε από το Θέατρο Νέας Ιωνίας του Γιώργου Μιχαηλίδη την επόμενη χρονιά, και δύο χρόνια αργότερα από το Εθνικό Θέατρο. Στην πρώτη φάση της θεατρικής του δημιουργίας, ο Μάτεσις κινήθηκε στο χώρο της σκληρής απομυθοποίησης του ελληνικού μικροαστισμού και στη συνέχεια -με οριακή δημιουργία το "Φάντασμα του κυρίου Ραμόν Νοβάρο"- στράφηκε προς μια γραφή που παραπέμπει στο λεγόμενο θέατρο του παραλόγου με σαφείς αναφορές στο έργο του Σάμουελ Μπέκετ. Με το θεατρικό έργο του "Προς Ελευσίνα", εμπνευσμένο από το μυθιστόρημα του William Faulkner "Καθώς ψυχορραγώ", ο Μάτεσις επιχείρησε μια ανατρεπτική απεικονιση της ζωής από τη σκοπιά του θανάτου, με αναφορές στην ελληνική παράδοση από την αρχαία τραγωδία ως το δημοτικό τραγούδι και τα ελληνικά ήθη και έθιμα, όλα σε μια ανεστραμμένη οπτική. Στην πεζογραφία πραγματοποίησε την πρώτη του εμφάνιση το 1987 με τη νουβέλα "Αφροδίτη", και έγινε γνωστός το 1990 με τη "Μητέρα του σκύλου", στο οποίο αντιμετωπίζει τη σύγχρονη ελληνική κοινωνία μέσα από τη ματιά της κεντρικής ηρωίδας του, της ψυχωσικής Ραραούς. "Η μητέρα του σκύλου" μεταφράστηκε σε πολλές ξένες γλώσσες και περιλήφθηκε στη λίστα του αγγλικού εκδοτικού οίκου Quintet Publishing "1001 βιβλία της παγκόσμιας λογοτεχνίας που πρέπει να έχει διαβάσει κάποιος μέχρι το τέλος της ζωής του". Την ίδια προβληματική συνέχισε ο Μάτεσις με τη συλλογή διηγημάτων του "Ύλη δάσους" αλλά και το μυθιστόρημα "Ο παλαιός των Ημερών". Ανατρεπτικής γραφής ήταν και το μυθιστόρημά του "Πάντα καλά", το οποίο ο ίδιος ο συγγραφέας χαρακτήρισε αισθηματικό μυθιστόρημα, καθώς και τα "Σκοτεινός οδηγός", "Μύρτος", "Αλδεβαράν" και το παρωδιακό "Graffito". Ασχολήθηκε επίσης με τη μετάφραση λογοτεχνικών και θεωρητικών έργων (από συγγραφείς όπως οι Σαίξπηρ, Μπεν Τζόνσον, Αριστοφάνης, Μολιέρος, Ίψεν, Μπωμαρσαί, Βιτράκ, Αρτώ, Πίντερ, Μάμετ, Σέπαρντ, Αραμπάλ). Πέθανε στην Αθήνα στις 20 Ιανουαρίου 2013, στα 80 του χρόνια, ενώ νοσηλευόταν σε ιδιωτικό θεραπευτήριο μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο. Βραβεία - Διακρίσεις: 1. Διάκριση στο διαγωνισμό μονόπρακτων του θεατρικού οργανισμού "12 Αυλαία" (1964) για το μονόπρακτο "Ο σταθμός". 2. Κρατικό βραβείο θεάτρου 1966 για το έργο "Η τελετή". 3. Έπαθλο "Κάρολος Κουν"-Πόλις των Αθηνών 1989 για το καλύτερο ελληνικό έργο της χρονιάς ("Περιποιητής φυτών"). 4. Βραβείο Ελληνόφωνων Κάτω Ιταλίας (1998) για το μυθιστόρημα του "Η μητέρα του σκύλου". 5 . Μέγα Βραβείο Κριτικών Θεάτρου, 2000. 6. Βραβείο Acerbi (2002) για το μυθιστόρημα "Η μητέρα του σκύλου". Έχει μεταφράσει στα ελληνικά: Mrojek, Ben Johnson, Roger Vitrac, Harold Pinter, Henrik Ibsen, Sean O' Casey, Fernando Arrabal, Joe Orton, Antonin Artaud, Margaret Atwood, Map. Macdonald, William Shakespeare, Beaumarchais, Stendhal, Alain Fournier, Στρατή Χαβιαρά, Alba Ambert, Peter Ackroyd, William Faulkner και στα νέα ελληνικά τα έργα του Αριστοφάνη: "Ειρήνη", "Πλούτος", "Βάτραχοι", "Νεφέλαι", "Όρνιθες", "Αχαρνής", "Θεσμοφοριάζουσαι", "Λυσιστράτη". Εργογραφία: Θεατρικά Έργα: -"Προς Ελευσίνα", Αθήνα, Εστία, 1995 -"Εξορία", Αθήνα, Εστία, 1982 -"Λύκε-λύκε", Αθήνα, Εστία, 1984 -"Διηγήματα", Αθήνα, Κέδρος, 1976 -"Η καθαίρεση", Αθήνα, Κέδρος, 1969 -"Το φάντασμα του κυρίου Ραμόν Νοβάρο", Αθήνα, Κέδρος, 1973· Καστανιώτης, 1997. -"Μικρό-Αστικό Δίκαιο", Αθήνα, Κέδρος, 1984 -"Περιποιητής φυτών", Αθήνα, Κέδρος, 1989, Καστανιώτης, 1997 -"Βιοχημεία", Αθήνα, Δωδώνη, 1971· Καστανιώτης, 1997 -"Η τελετή", Αθήνα, Καστανιώτης, 1997 -"Η βουή", Αθήνα, Καστανιώτης, 1997 -"Ενοικιάζεται φύλακας άγγελος", Αθήνα, Εστία, 2002 Πεζογραφία: -"Αφροδίτη", Αθήνα, Εστία, 1986, 2000 -"Ύλη Δάσους", διηγήματα, Αθήνα, Καστανιώτης, 2000 -"Η μητέρα του σκύλου", Αθήνα, Καστανιώτης, 1990 -"Ο παλαιός των ημερών", Αθήνα, Καστανιώτης, 1994 -"Πάντα καλά", Αθήνα, Καστανιώτης, 1998, 2002 -"Σκοτεινός οδηγός", Αθήνα, Καστανιώτης, 2002 -"Μύρτος", Αθήνα, Καστανιώτης, 2004 - "Αλδεβαράν", Αθήνα, Καστανιώτης, 2007 - "Graffito", Αθήνα, Καστανιώτης, 2009 Μεταφράσεις: Στα αγγλικά: - "The Daughter: A Novel" [tr.by]: Fred A. Reed. London, Arcadia Press, 2002 Στα γαλλικά: -"L'enfant de chienne" [tr.by]: Jacques Bouchard. Paris, Editions Gallimard - Du Monde Entier, 1993 -"L' ancien des jours" [tr.by]: Jacwues Bouchard Paris, actes Sud, 1997 Στα γερμανικά: -"Die Tochter der Hundin", [tr.by]: Birgit Hildebrand. Munchen, Carl Hanser Verlag, 2001. Στα ιταλικά: -"Madre di cane" [tr.by]: Alberto Gabrieli. Milano, Crocetti Editore, 1999 -"L' Antico dei Ciorni" [tr.by]: Alberto Cabrieli. Milano, Crocetti Editore, 1999 -"Πάντα καλά", [tr.by]: Alberto Gabrieli. Milano, Crocetti Editore, 1999 Στα ισπανικά: -"Memorias de una hija de perra" [tr.by]: Kristina Serna. barcelona, Seix Barral, 1994 -"El Padre de los tiempos" [tr.by]: Kristina Serna. Barcelona, Seix Barral, 1994 -"El Padre de los tiempos" [tr.by]: Margarita Ramirez - Montesinos. Madrid, Amaranto, 1999 Στα ολλανδικά: -"De Moeder Van De Hono", [tr.by]: Hero Hokwerda. Amsterdam, Uitgeverij Bakker, Prometeus, 1997 Στα γιουγκοσλάβικα: -"Drevan od postanja dana", [tr.by]: Gaga Rosic. Beograd, Stubovi Kulture, 1998 -"MAJKA ΠCA", [tr.by]: Gaga Rosic. Beograd, Deyce Novine, 1994
Ενοικιάζεται φύλακας άγγελος
Μάτεσις Παύλος 1933-2013
Βιβλιοπωλείον της Εστίας (2002)
Το θεατρικό έργο είναι ένα άναρχο αστρικό σώμα, μετέωρο στο διάστημα. Δεν επιζητεί να γίνει χρήσιμο ή χρηστικό, ούτε επικαιρικό, δεν αποτελεί καταγγελία, δεν υποδεικνύει λύσεις κοινωνικών κ.λπ. προβλημάτων, δεν απαντάει σε παιδευτικά ερωτήματα, δεν έχει υποχρέωση να υπερασπίζεται την (θεωρούμενη) ορατή πραγματικότητα· κινείται με κίνηση που παράγει η δική του μάζα, δεν αντιγράφει τη φύση, δεν φωτογραφίζει την (νομιζόμενη) καθημερινή ζωή. Και όταν τύχει να ανυψωθεί σε περιωπή έργου τέχνης, είναι αρμόδιο και ικανό να προκαλέσει τη Μεγάλη Σύγκρουση και, ως υπερφυές, να οδηγήσε...
Έκθεσις ιδεών
Μάτεσις Παύλος 1933-2013
Εκδόσεις Καστανιώτη (2006)
Bραχέων κυματισμών και αλαών λογοτεχνικών ηθών πονήματα, όπου εκτίθενται ιδέες αλλά και πρόσωπα, καθώς και ο συγγραφέας των ενταύθα κειμένων. Πρωτοπαρουσιάστηκαν στις εφημερίδες "Tο Bήμα" και "Tα Nέα", και στα περιοδικά "Η λέξη" και "Eντευκτήριο" (1985-2005). Mετά από επίπονο και ευάρεστο lifting φιλοξενούνται τώρα στις Eκδόσεις Kαστανιώτη. (Ευχαριστίες Π.Μ.)
Βιοχημεία
Μάτεσις Παύλος 1933-2013
Εκδόσεις Καστανιώτη (1997)
"... με την "Τελετή" μας είχε δείξει με πόση άνεση κινείται στην περιοχή της σκηνής. Με τη "Βιοχημεία", επιχειρεί νέο άλμα... με μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στις δυνάμεις του... Η φαντασία του μοιάζει ανεξάντλητη και ο σατιρικός του οίστρος πάντοτε εν εγρηγόρσει". Βάσος Βαρίκας, "Τα Νέα", 23.12.70
Βίκτορ ή Τα παιδιά στην εξουσία
Vitrac Roger
Δωδώνη (2014)
Το έργο διαδραματίζεται μέσα σε τέσσερις ώρες, στον ίδιο χώρο, ένα αστικό διαμέρισμα. Η δράση μετατοπίζεται, από πράξη σε πράξη, από την τραπεζαρία στην κρεβατοκάμαρη, με ενδιάμεσο πέρασμα από το σαλόνι. Η ενότητα δράσης διατηρείται με την αντίθεση ανάμεσα στην αγνή νεότητα και τους ένοχους γονείς, ή την κατάληψη της εξουσίας από τα παιδιά. Ακόμη, υπάρχει ομοιογένεια κοινωνικού φόντου των ηρώων: όλοι ανήκουν στον αστικό χώρο. Ο Βικτόρ, εννιάχρονο παιδί με ανάστημα, μυαλό και ευαισθησία ώριμου άντρα, ανακαλύπτει μέσα σε μια βραδιά τον κόσμο. Κοινωνεί όλες τις εμπειρίες της ζ...
Αφροδίτη
Μάτεσις Παύλος 1933-2013
Βιβλιοπωλείον της Εστίας (1999)
Η "Αφροδίτη" αναφέρεται στην αβυσσαλέα σχέση τριών ανθρώπων: μιας μητέρας που έχει νοσηρές σχέσεις με τους δύο γιους της. Ο ένας είναι ανάπηρος και συνηθίζει να πέφτει μπροστά σε αυτοκίνητα και να ζητάει αποζημίωση από τους οδηγούς. Ο άλλος διακινεί ναρκωτικά αλλά αποστρέφεται τους χρήστες. "Αυτά είναι για τους κακομοίρηδες", λέει, "για άτομα μειωμένης νοημοσύνης και χωρίς φαντασία"... "Η μυθοπλασία στηρίζεται στην απουσία αγάπης και στη λυσσασμένη κτητικότητα τριών προσώπων", λέει για το βιβλίο του ο συγγραφέας. "Στο οπισθόφυλλο της "Αφροδίτης" έγραφα κάτι από τον Κάφκ...
Αρχιτέκτονες του σύγχρονου θεάτρου
Δωδώνη (1971)
Αλδεβαράν
Μάτεσις Παύλος 1933-2013
Εκδόσεις Καστανιώτη (2007)
Aλδεβαράν ονόμασαν οι Άραβες τον πλέον λαμπερό αστέρα στον αστερισμό του Tαύρου. Kάποιος πίστεψε πως ο έρωτας θα τον ανεβάσει εκεί πάνω, όμως γκρεμίστηκε επειδή κάποιος άλλος δεν ακολούθησε και μένει στη γη φυλακισμένος (δεν γνωρίζει αν τον εκλείδωσαν μέσα ή τον άφησαν απ' έξω) σε ενοχές και τύψεις, ερήμην του ένοχος. Όμως, μέσα από μία μαγική, πλήρη θαυμάτων ανάβαση, με χαλινούς την κατανόηση και την παραδοχή πως είναι υπαρκτό και εκείνο το είδος έρωτα που αυτός αγνοεί και όπου δεν μετέχει, θα αξιωθεί τον Aλδεβαράν, με συντρόφους του ισόβιους απλά και μεγαλειώδη πράγμα...
VIII Διεθνής συνάντηση αρχαίου ελληνικού δράματος
Diggle James
Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη (1998)
Στον τόμο αυτό δημοσιεύονται τα πρακτικά του συμποσίου της Όγδοης Συνάντησης Αρχαίου Δράματος, που έγινε στους Δελφούς τον Αύγουστο του 1995. Όπως και στους προηγούμενους τόμους πρακτικών, οι εισηγήσεις δημοσιεύονται στη γλώσσα που παρουσιάστηκαν στο συμπόσιο. Η Όγδοη Συνάντηση Αρχαίου Δράματος είχε τίτλο "Διασχίζοντας τη χιλιετία". Τη γενική ευθύνη της διοργάνωσης είχε ο σκηνοθέτης Θεόδωρος Τερζόπουλος. Οι συναντήσεις αρχαίου δράματος που οργανώνει το ΕΠΚεΔ αποτελούνται από διεθνές συνέδριο, θεατρικές παραστάσεις, οι περισσότερες παγκόσμιες πρώτες, ειδικά σκηνοθετημένες...
Graffito
Μάτεσις Παύλος 1933-2013
Εκδόσεις Καστανιώτη (2009)
- Aν παρουσιαστεί στη Bουλή αιφνίδια θανατηφόρα, μεταδοτική ασθένεια; - Aν, για να εμποδίσει εξάπλωση του λοιμού, η Xωροφυλακή χτίσει πόρτες και παράθυρα της Bουλής, μεταφέρει συγγενείς των πολιτικών και δωρολήπτες στην πλατεία της και πραγματοποιήσει ολοκαύτωμα; - Aν ορισμένα πτηνά από τη Bουλή, που θα ανέλθουν "ψηλά", μεταδώσουν το μίασμα σε ουράνια πλάσματα; Kαι τα αγάλματα θα βγουν γαλήνια από τα μουσεία και ζητήσουν γαλήνια ένα ποτήρι νερό; - Kαι εάν ο πολίτης θεάται και τα μετέπειτα έργα του λοιμού: την πρωτεύουσα μεταποιημένη σε επίπεδη, ανθηρή πεδιάδα, ό...
Graffito
Μάτεσις Παύλος 1933-2013
Εκδόσεις Καστανιώτη (2010)
- Aν παρουσιαστεί στη Bουλή αιφνίδια θανατηφόρα, μεταδοτική ασθένεια; - Aν, για να εμποδίσει εξάπλωση του λοιμού, η Xωροφυλακή χτίσει πόρτες και παράθυρα της Bουλής, μεταφέρει συγγενείς των πολιτικών και δωρολήπτες στην πλατεία της και πραγματοποιήσει ολοκαύτωμα; - Aν ορισμένα πτηνά από τη Bουλή, που θα ανέλθουν "ψηλά", μεταδώσουν το μίασμα σε ουράνια πλάσματα; Kαι τα αγάλματα θα βγουν γαλήνια από τα μουσεία και ζητήσουν γαλήνια ένα ποτήρι νερό; - Kαι εάν ο πολίτης θεάται και τα μετέπειτα έργα του λοιμού: την πρωτεύουσα μεταποιημένη σε επίπεδη, ανθηρή πεδιάδα, ό...