Καμπανέλλης Ιάκωβος Σ. 1922-2011
Kampanéllis Iákovos S.
Ο Ιάκωβος Καμπανέλλης, ο γεννήτορας του ελληνικού μεταπολεμικού θεάτρου, όπως έχει χαρακτηριστεί, γεννήθηκε στη Νάξο το 1922. Το 1934, η οικογένειά του μετακόμισε, λόγω οικονομικών προβλημάτων, στην Αθήνα και ο Καμπανέλλης αναγκάστηκε να εργάζεται την ημέρα και να σπουδάζει σε μια νυχτερινή Τεχνική Σχολή. Διψασμένος για γνώση, νοίκιαζε βιβλία από τα παλαιοβιβλιοπωλεία και μέχρι να τελειώσει το γυμνάσιο είχε γνωρίσει όλους τους ευρωπαίους κλασικούς. Το 1942 συνελήφθη από τους Γερμανούς και μεταφέρθηκε στο στρατόπεδο συγκεντρώσεως Μαουτχάουζεν. Είναι ένας από τους ελάχιστους επιζήσαντες, και επέστρεψε το 1945. Την εμπειρία του αυτή την κατέγραψε στο μοναδικό του πεζογράφημα, "Μαουτχάουζεν" (1963). Όταν γυρίζει στην Αθήνα, εντυπωσιάζεται από μια παράσταση του Θεάτρου Τέχνης και αποφασίζει να ασχοληθεί με το θέατρο. Πρωτοεμφανίστηκε στο θέατρο το 1950 με το έργο "Χορός πάνω στα στάχυα" (Θίασος Λεμού), αλλά γνωστός έγινε με τα επόμενα έργα του, που ανέβηκαν από το Θέατρο Τέχνης του Καρόλου Κουν και το Εθνικό Θέατρο. Το έργο σταθμός στη σταδιοδρομία του θεωρείται η "Αυλή των θαυμάτων" (1957). Στο επίκεντρο του έργου του βρίσκεται ο προβληματισμός για τα κοινωνικά δρώμενα και τον αντίκτυπο που έχουν στη ζωή των ανθρώπων και, κυρίως, η σχέση της ταραγμένης νεότερης ελληνικής ιστορίας με τη συγκρότηση της νεοελληνικής ψυχολογίας. Για την προσφορά του στο ελληνικό θέατρο του έχουν απονεμηθεί οι τίτλοι: επίτιμος Διδάκτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κύπρου, επίτιμος Διδάκτωρ της Σχολής Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, επίτιμος Διδάκτωρ της Θεατρολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Εξελέγη παμψηφεί τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και έχει τιμηθεί από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας με την απονομή ανωτάτου παρασήμου. Είναι μέλος της Εταιρίας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων. Έργα του έχουν παρουσιαστεί σε πολλές χώρες (Αγγλία, Αυστρία, Σουηδία, Ρουμανία, Βουλγαρία, Ουγγαρία, Σοβιετική Ένωση, Γερμανία). Έργα του που παίχτηκαν είναι: "Χορός πάνω στα στάχυα" - Θίασος Αδ. Λεμού, 1950. "Εβδόμη μέρα δημιουργίας" - Εθνικό Θέατρο, Β΄ Σκηνή, 1955-56. Τα μονόπρακτα "Αυτός και το παντελόνι του" και "Κρυφή ζωή" - Βασ. Διαμαντόπουλος, 1957. "Η αυλή των θαυμάτων" - Θέατρο Τέχνης, 1957-58."Η ηλικία της νύχτας" - Θέατρο Τέχνης, 1958-59. "Ο Γορίλας και η Ορτανσία" - Θίασος Ε. Βεργή, 1959. "Παραμύθι χωρίς όνομα" - Νέο θέατρο Βασ. Διαμαντόπουλου - Μαρ. Αλκαίου, 1959-60. "Γειτονιά των αγγέλων" - Θίασος Καρέζη, 1963-64. "Βίβα Ασπασία" - Θίασος Καρέζη, 1966-67. "Οδυσσέα γύρσε σπίτι" - Θέατρο Τέχνης, 1966-67. "Αποικία των τιμωρημένων" - Πειραματικό Θέατρο Ριάλδη, 1970-71. "Ασπασία" - Θίασος Καρέζη-Καζάκου, 1971-72. "Το μεγάλο μας τσίρκο" - Θίασος Καρέζη-Καζάκου, 1973. "Το κουκί και το ρεβύθι" - Θίασος Καρέζη-Καζάκου, 1974. "Ο εχθρός λαός" - Θίασος Καρέζη-Καζάκου, 1975. "Πρόσωπα για βιολί και ορχήστρα" - Θέατρο Τέχνης 1976-77. "Τα τέσσερα πόδια του τραπεζιού" - Θέατρο Τέχνης 1978-79. "Ο μπαμπάς ο πόλεμος" - Θέατρο Τέχνης, 1981. "Ο αόρατος Θίασος - Εθνικό Θέατρο, 1988. "Ο δρόμος περνά από μέσα" - Πειραματικό θέατρο της Πόλης, Μαριέττας Ριάλδη, 1990. "Ο Δείπνος", τρίπτυχο, Εθνικό Θέατρο, 1993. Πολύ σημαντική είναι επίσης η δουλειά του ως σεναριογράφου, η οποία άσκησε τεράστια επίδραση στους σύγχρονους και τους μεταγενέστερούς του. Έγραψε τα σενάρια σε πολλές ταινίες-σταθμούς του ελληνικού κινηματογράφου ("Στέλλα", του Μ. Κακογιάννη, "Δράκος", του Ν. Κούνδουρου, "Η Αρπαγή της Περσεφόνης", του Γ. Γρηγορίου), ενώ σκηνοθέτησε ο ίδιος, σε δικό του σενάριο, την ταινία "Το κανόνι και το αηδόνι", το 1968. Αξιοσημείωτη είναι και η εξαιρετική του επίδοση στη στιχουργία, αφού το "Παραμύθι χωρίς όνομα" (μουσ. Μάνου Χατζιδάκη), το "Μαουτχάουζεν" (μουσ. Μίκη Θεοδωράκη), το "Μεγάλο μας Τσίρκο" (μουσ. Σταύρου Ξαρχάκου) και άλλα σημαντικά έργα της ελληνικής μουσικής φέρουν την υπογραφή του. Έφυγε από τη ζωή στις 29 Μαρτίου 2011, σε ηλικία 89 ετών, μετά από δίμηνη νοσηλεία στην εντατική.
Mauthausen
Καμπανέλλης Ιάκωβος Σ. 1922-2011
Κέδρος (1995)
Beginning with the liberation of Mauthausen concentration camp by the Americans and continuing through the months that followed before the prisoners were repatriated, lakovos Kambanellis' Mauthausen tells the story of a remarkable love affair between two former prisoners. The events of the story are all true, but they read like a strange fairy-tale. The euphoria of the first days of the Liberation, the slow awakening of the inmates to the possibilities of love and normalcy, the beauty of the spring landscape in which the lovers walk hand-in-hand make the atrocities that pre...
Nulla dies sine linea
Συλλογικό έργο
Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη (2007)
Ο τόμος αυτός στοχεύει στην εξέταση ορισμένων πλευρών του πολύπλευρου έργου που έδωσε ο Γρηγόριος Ξενόπουλος και κυρίως εκείνων που δεν έχουν φωτιστεί αρκετά ή καθόλου από την κριτική. Ανάμεσα στις καταθέσεις του τόμου προηγούνται, εύλογα, τα κείμενα των ομοτέχνων: του Ιακώβου Καμπανέλλη, του Γιώργου Μανιώτη και του Γιάννη Χρυσούλη. Ακολουθούν τα μελετήματα για την πεζογραφία, τη δραματουργία, τον κριτικό λόγο και την αλληλογραφία του Ξενόπουλου. [...] Είναι σαφές ότι όσες σελίδες και αν αφιερωθούν στον Ζακυνθινό συγγραφέα θα παραμένουν πάντα κενά στην περιοχή της έρε...
Από σκηνής και από πλατείας
Καμπανέλλης Ιάκωβος Σ. 1922-2011
Εκδόσεις Καστανιώτη (1990)
Από τη ζωή του Οιδίποδα ο Σοφοκλής παίρνει και φέρνει στη σκηνή την ημέρα κρίσεως του ήρωά του. Τις ημέρες κρίσεως του Άμλετ μας φανερώνει κι ο Σαίξπηρ και το ίδιο συμβαίνει σε όλα τα μεγάλα και σημαντικά θεατρικά έργα, αρχαία, παλιά και σύγχρονα. Αυτές οι ημέρες κρίσεως των θεατρικών προσώπων εμένα μου θυμίζουν το «εν ημέρα κρίσεως» της χριστιανικής θρησκείας μας. Αυτήν την ημέρα που ονομάζεται και «δευτέρα παρουσία». Γιατί όμως «δευτέρα παρουσία»; Αν η πρώτη είναι η εδώ στη γη, στη ζωή, και η «δευτέρα» στον άλλο κόσμο, η μετά θάνατον, τότε αυτή η δεύτερη είναι μια α...
Βασίλης Γεωργιάδης
Συλλογικό έργο
Αιγόκερως (1999)
Η Πανελλήνια Ένωση Κριτικών Κινηματογράφον (Π.Ε.Κ.Κ.) συνεχίζει, σε αγαστή πάντοτε συνεργασία με το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, να συμμετέχει στα τιμητικά αφιερώματα που πραγματοποιούνται στους πιονιέρους τον ελληνικού κινηματογράφου. Φέτος, τεσσαρακοστή πανηγυρική διοργάνωση του φεστιβάλ, το τιμώμενο -και για το σώμα των κριτικών- πρόσωπο είναι ο Βασίλης Γεωργιά-δης· ο σκηνοθέτης, ο οποίος μαζί με τον δημιουργικό του κόπο έβαλε την υπογραφή του κάτω από ταινίες-σταθμούς, όπως: "Τα κόκκινα φανάρια", "Το χώμα βάφτηκε κόκκινο", "Γάμος αλά ελληνικά", "Κορίτσια στο...
Βλέπω το σημερινό κόσμο
Συλλογικό έργο
Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων (Ο.Ε.Δ.Β.) (2007)
Ο χαρακτηρισμός της εποχής μας όπως λ.χ. εποχή της γνώσης και της πληροφορίας είναι βέβαια δικαιολογημένος. Και τούτο γιατί ο "βομβαρδισμός" από γνώσεις και πληροφορίες είναι ανελέητος. Ο ρυθμός με τον οποίο η νέα γνώση παράγεται σε πολλές επιστήμες είναι πρωτόγνωρος. Ένα νέο γνωστικό τοπίο μορφοποιείται, ένα τοπίο στο οποίο το σχολείο πρέπει να προσαρμόζεται συνεχώς. Σ' αυτή τη νέα κατάσταση οι μαθητές μας γίνονται πολλές φορές δέκτες ετερόκλητων και ποικίλων γνωστικών πληροφοριών που "εισβάλλουν" στο σχολείο χωρίς το παιδαγωγικό εισιτήριο, δημιουργώντας "θόρυβο" και α...
Δίστομο 10 Ιουνίου 1944: Το ολοκαύτωμα
Συλλογικό έργο
Σύγχρονη Έκφραση (2010)
... Το Σάββατο 10 Ιουνίου 1944 τα χιτλερικά στρατεύματα κατοχής, εφαρμόζοντας εμπράκτως τις αρχές του πολιτισμού του υπερανθρώπου και τις αξίες της αρείας φυλής, έγραψαν ακόμη μία αιματοβαμμένη σελίδα στην ιστορία της ανθρωπότητας. Το Δίστομο της Βοιωτίας γνώρισε την απερίγραπτη σφαγή και τον όλεθρο. Η σφαγή του Διστόμου έδειξε σε τι έσχατη θηριωδία οδηγεί τον άνθρωπο ο φασισμός και ο πόλεμος. Τ' αχνάρια από το αίμα των θυμάτων δείχνουν το πέρασμα της βαρβαρότητας. Το Δίστομο μένει στην Ιστορία για να θυμίζει τη φασιστική αγριότητα και να σηματοδοτεί το μέγεθος της χρεοκ...
Η ποίηση στον θεατρικό λόγο του Ιάκωβου Καμπανέλλη
Καμπανέλλης Ιάκωβος Σ. 1922-2011
Μίλητος (2015)
Ο Ιάκωβος Καμπανέλλης υπήρξε θεατρικός συγγραφέας, σεναριογράφος, ποιητής, τραγουδοποιός, αλλά και στοχαστικό πνεύμα της εποχής του, ορμώμενος και από τα προσωπικά του βιώματα, που άφησαν το στίγμα τους στα έργα του. Τα ποιήματά του, τα περισσότερα από τα οποία είναι ενσωματωμένα στο θεατρικό του έργο, μελοποιήθηκαν από μεγάλους Έλληνες μουσικούς, όπως ο Χατζηδάκης, ο Θεοδωράκης, ο Ξαρχάκος κ.ά. Μία ανθολόγηση των ποιημάτων αυτών, που τραγουδήθηκαν και αγαπήθηκαν διαχρονικά από τον ελληνικό λαό, επιχειρεί σε αυτή την έκδοση ο Γιώργος Ανωμερίτης, για τον οποίο ο ποιητικός λό...
Θέατρο
Καμπανέλλης Ιάκωβος Σ. 1922-2011
Κέδρος (2014)
Ήδη συμπληρώθηκαν τρία χρόνια αφότου "έφυγε" από κοντά μας ο Ιάκωβος Καμπανέλλης, κι όμως είναι σαν να μην έλειψε ούτε μία μέρα. Τα έργα του, παρά την παγκόσμια οικονομική αφαίμαξη και την έντονη κοινωνική κρίση που μαστίζει όλη την Ευρώπη, γεμίζουν τα θέατρα στην Αθήνα και στην επαρχία. [...] Κατά μια τραγική ειρωνεία η θεματολογία και ο κοινωνικός προβληματισμός των θεατρικών του έργων, κυρίως αυτών της πρώτης περιόδου "με διακριτά κυρίαρχα δράματα το δράμα του ανέργου, του φτωχού και του άστεγου", όπως χαρακτηριστικά έλεγε ο ίδιος, είναι δυστυχώς και σήμερα επίκαιρα. Ο...
Μαουτχάουζεν
Καμπανέλλης Ιάκωβος Σ. 1922-2011
Κέδρος (1995)
Στις 5 του Μάη, λίγο πριν απ' το μεσημέρι, ένα θεόρατο αμερικάνικο τάνκ, καπνισμένο και σημαδεμένο απ' τον πόλεμο, γκρέμισε την πύλη του Μάουτχάουζεν και μπήκε στον περίβολο. Κι αυτό το θεόσταλτο άρμα της ελευθερίας ήταν, λέει, ένα από τα αμέτρητα κι ακατανίκητα της ενδεκάτης ταξιαρχίας αρμάτων της τρίτης αμερικανικής Στρατιάς που διοικούσε κάποιος σπουδαίος στρατηγός ονόματι Τζώρτζ Πάττον!...Τι ωραία λόγια, τι ουράνιες ειδήσεις... Οι πολεμιστές μας κοίταζαν σαστισμένοι, περήφανοι, περίλυποι....Καλά που κάνανε και μείνανε εκεί ψηλά, στη ράχη του τάνκ. Γλιτώσανε από τόσες μ...