Αλεξίου Στυλιανός 1921-2013
Alexíou Stylianós
Ο Στυλιανός Αλεξίου (1921-2013) γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης, γιος του του ποιητή Λευτέρη Αλεξίου, εγγονός του λογίου και εκδότη Στυλιανού Αλεξίου και ανιψιός της Έλλης Αλεξίου και της Γαλάτειας Καζαντζάκη. Το 1946 αποφοίτησε από τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Μεταξύ 1951-52 παρακολούθησε με υποτροφία μεταπτυχιακά μαθήματα στην Ecole Normale Surerieure, στο Παρίσι. Το 1959 ανακηρύχθηκε διδάκτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1961 παρακολούθησε μαθήματα στη Χαϊδελβέργη, με υποτροφία του Ιδρύματος Humboldt. Υπήρξε διακεκριμένος αρχαιολόγος, φιλόλογος και μελετητής τόσο της κλασικής, όσο και της βυζαντινής και της νεότερης ελληνικής γραμματείας και ομότιμος καθηγητής υστεροβυζαντινής, δημώδους και κρητικής λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, όπου δίδαξε από το 1977 έως το 1991. Προηγουμένως είχε διατελέσει μέλος της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας από το 1947, όταν διορίστηκε αρχικά στη Ρόδο, έως το 1977, όταν παραιτήθηκε για να αναλάβει τα διδακτικά του καθήκοντα στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Ως αρχαιολόγος διετέλεσε Έφορος Αρχαιοτήτων Δυτικής Κρήτης (1961-1962), Γενικός Έφορος Αρχαιοτήτων Κρήτης και διευθυντής του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου (1962-1977). Ήταν αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, μέλος της Αρχαιολογικής Εταιρείας, του Γερμανικού Ινστιτούτου και επίτιμος διδάκτωρ των πανεπιστημίων Padova και Κύπρου. Στο πλαίσιο των ανασκαφών του, ανακάλυψε τους υστερομινωικούς τάφους του Λιμένος Κνωσού και τους πρωτομινωικούς θολωτούς τάφους της Λεβήνος (Λέντα). Στο μουσείο Ηρακλείου δημιούργησε μια νέα πτέρυγα και την αίθουσα της Συλλογής Γιαμαλάκη. Επίσης, ίδρυσε τα αρχαιολογικά μουσεία Χανίων και Αγίου Νικολάου. Δημοσίευσε πολλές εργασίες σε ελληνικά και ξένα περιοδικά. Πραγματοποίησε φιλολογικές μελέτες και εκδόσεις έργων ("Έρωτόκριτος", "Απόκοπος", "Βοσκοπούλα", "Διγενής Ακρίτας", "Σολωμός"), καθώς και μελέτες σχετικές με την κοινωνία, τη ζωή και τον πολιτισμό της Κρήτης στο ΙΕ΄ - ΙΖ΄ αι. Άλλες εργασίες του αφορούν σε θέματα ιστορικής γλωσσολογίας και σε ετυμολογήσεις λέξεων του κρητικού ιδιώματος και των νέων ελληνικών. Το 1993 τιμήθηκε με το Ειδικό Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου του, και το 2003 με τον Χρυσού Σταυρό του Τάγματος της Τιμής. Ήταν επίτιμο μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων. Τελευταία του εργασία ήταν η φιλολογική έκδοση του "Κρητικού" του Διονυσίου Σολωμού από τις εκδόσεις Κίχλη (Νοέμβριος 2013). Έφυγε από τη ζωή ακμαίος, πνευματικά, στο Ηράκλειο, την Τρίτη 12 Νοεμβρίου 2013, σε ηλικία 92 ετών.
Νίκος Καζαντζάκης: Το έργο και η πρόσληψή του
Συλλογικό έργο
Κέντρο Κρητικής Λογοτεχνίας (2006)
Το διοικητικό συμβούλιο του Κέντρου Κρητικής Λογοτεχνίας με ευχαρίστηση δέχτηκε την πρόταση που του έγινε από τους oργανωτές του συνεδρίου "Νίκος Καζαντζάκης: Το έργο και η πρόσληψή του" (το Πανεπιστήμιο Κρήτης και το Πρόγραμμα "Αθήνα 2004") να αναλάβει την έκδοση των πεπραγμένων, αφού αυτοί αδυνατούσαν. Και δέχθηκε την πρόταση με ευχαρίστηση, γιατί το συνέδριο ήταν υψηλού επιπέδου, γιατί στους στόχους του Κέντρου είναι και η μελέτη της κρητικής λογοτεχνίας και ευρύτερα των Κρητών συγγραφέων, και γιατί με την έκδοση των πεπραγμένων συμβάλλει και αυτό στην απόδοση τιμής στη...
Μινωικός πολιτισμός
Αλεξίου Στυλιανός 1921-2013
Κουβίδης B. Μανουράς Β. ΟΕ
Το βιβλίο αυτό αποτελεί συνοπτική επισκόπηση της εξελίξεως του μινωικού πολιτισμού από τα νεολιθικά χρόνια έως τη δωρική κατάκτηση. Η εξιστόρηση βασίζεται στα νεώτερα συμπεράσματα των αρχαιολογικών ερευνών και μελετών. Παρακολουθούνται τα κυριότερα γεγονότα και η εξέλιξη της ζωής και της τέχνης του μινωικού ανθρώπου, βάσει της αρχιτεκτονικής, της κεραμεικής, της πλαστικής, της σφραγιδογλυφίας, των τοιχογραφιών, της μεταλλοτεχνίας. Σε ιδιαίτερα κεφάλαια εξετάζονται η θρησκεία, η γραφή και ο οικονομικός βίος. Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου περιγράφονται αναλυτικά τα μεγάλα μιν...
Μινωικά και ελληνικά
Αλεξίου Στυλιανός 1921-2013
Στιγμή (2002)
Η "Στιγμή" παρουσιάζει για τους ερευνητές και τους φίλους της μινωικής και της ελληνικής αρχαιότητας, έναν συγκεντρωτικό τόμο δημοσιευμάτων του Στυλιανού Αλεξίου με πολλές βελτιώσεις και συμπληρώσεις. Πρόκειται για άρθρα τα οποία έχουν γενικότερο ιστορικό ενδιαφέρον και που αφορούν σε θέματα της οικονομικής ζωής των προϊστορικών χρόνων, καθώς και στο πρόβλημα της "Pax Minoica". Άλλα άρθρα είναι σχετικά με τον χαρακτήρα, τα θέματα και την εξέλιξη της μινωικής τέχνης, τα πλοία, τη λατρεία της θεότητας και τη διακόσμηση των ιερών. Σε τρία αλληλοσυμπληρούμενα άρθρα ανασκευάζοντ...
Κρητικά φιλολογικά
Αλεξίου Στυλιανός 1921-2013
Στιγμή (1999)
Μετά τα Δημώδη Βυζαντινά (1997) η "Στιγμή" παρουσιάζει τώρα στον ενιαίο τόμο Κρητικά φιλολογικά, βελτιωμένες και ενημερωμένες, είκοσι πέντε εργασίες του Στυλιανού Αλεξίου, σχετικές κυρίως με τον Ερωτόκριτο, την κρητική λογοτεχνία και τη νεοελληνική γλώσσα (ετυμολογικό και λεξικογραφία). Τα δύο μελετήματα που αφορούν στον Απόκοπο και στις νέες εκδόσεις του κρητικού χειρογράφου του Διγενή (Εσκοριάλ) δημοσιεύονται για πρώτη φορά. Στην εισαγωγή του βιβλίου δίνεται μια εικόνα της πρόσληψης των εκδόσεων του Στυλιανού Αλεξίου από την κριτική, και συζητούνται παρατηρήσεις που διατυ...
Κείμενα φιλίας και μνήμης
Αλεξίου Στυλιανός 1921-2013
Δοκιμάκης (2010)
Τα κείμενα που παρουσιάζονται στον τόμο αυτό αφορούν αναμνήσεις από εκλεκτούς κρητικούς τους οποίους ο Στυλιανός Αλεξίου είχε γνωρίσει πολύ καλά. Ήταν άνθρωποι που συνέβαλαν καθοριστικά στην άνοδο του πολιτιστικού επιπέδου στην Κρήτη και στην κυρίως Ελλάδα, με προβολή και στο εξωτερικό. Τα κείμενα αναφέρονται σε πρόσωπα όπως: Νίκος και Γαλάτεια Καζαντζάκη, Ανδρέας Καλοκαιρινός, Μενέλαος Παρλαμάς, Νικόλαος Πλάτων, Έλλη Αλεξίου, Παντελής Πρεβελάκης, Οδυσσέας Ελύτης, Κώστας Γεωργουσόπουλος, Θεοχάρης Δετοράκης και άλλοι.
Κατάλογος 25
Συλλογικό έργο
Στιγμή (2011)
Περιλαμβάνονται τα κείμενα & ενότητες: - Στυλιανός Αλεξίου, Τρία ποιήματα για τον Κορνάρο ("Τραπεζόντα Σητείας", "Κορνάρος", "Κάστρο") - Στυλιανός Αλεξίου, συνέντευξη στον ραδιοφωνικό σταθμό "Sky" του Ηρακλείου, Μάιος 2011 - Παύλος Καλλιγάς, επιστολή στον Στυλιανό Αλεξίου - Μαρία Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη, "Το αρχαιολογικό έργο του Στυλιανού Αλεξίου" - Γιώργης Μανουσάκης, "Το φιλολογικό έργο του Στυλιανού Αλεξίου" - Κώστας Γ. Τσικνάκης, "Το πρόσφατο συγγραφικό έργο του Στυλιανού Αλεξίου" - Μενέλαος Γ. Παρλαμάς, ""Κρητική Ανθολογία" του Στυλιανού Αλεξίου" - Βιβλία του Στυλι...
Κατάλογος 24
Συλλογικό έργο
Στιγμή (2009)
Περιέχονται τα κείμενα: - Χειρόγραφο του Ε. Χ. Γονατά - Ε. Χ. Γονατάς, επιστολή στον Νίκο Εγγονόπουλο - Η α' σελίδα του Φυλλαδίου του Σταυράκη - "Ιστορία του άρχοντος και σπαθαρίου Σταυράκη" . Σχέδιο γενίτσαρη . Γλωσσάριο . Κώστας Γ. Τσικνάκης, σημείωμα - Ε. Χ. Γονατάς, επιστολή στον Νίκο Καχτίτση - Νίκος Καχτίτσης, επιστολή στον Ε. Χ. Γονατά - Στυλιανός Αλεξίου, από την "Οδύσσεια" του Ομήρου - Παύλος Καλλιγάς, "Ένας μανιχαϊκός ύμνος" - Μαρία Μπαλοπούλου, οκτώ ποιήματα - Ανθολόγιο ξενόγλωσσης ποίησης (μτφρ. Μαρία Υψηλάντη) . Φρανσουά Βιγιόν . Αρθούρος Ρεμπώ...
Η πρόσληψη της αρχαιότητας στο βυζαντινό και νεοελληνικό μυθιστόρημα
Συλλογικό έργο
Στιγμή (2005)
Στον τόμο αυτό συγκεντρώνονται οι ανακοινώσεις που παρουσιάστηκαν στο διεθνές συνέδριο με τίτλο: "Η πρόσληψη της αρχαιότητας στο βυζαντινό και νεοελληνικό μυθιστόρημα". Το συνέδριο αυτό πραγματοποιήθηκε στο Ρέθυμνο στις 9 και 10 Νοεμβρίου 2001 και αποτέλεσε προϊόν της συνεργασίας των τομέων Κλασσικών και Βυζαντινών - Νεοελληνικών Σπουδών του τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. [...] (Από τον πρόλογο του βιβλίου)
Η κρητική λογοτεχνία και η εποχή της
Αλεξίου Στυλιανός 1921-2013
Στιγμή (2011)
Στη μελέτη αυτή, που πρωτοδημοσιεύτηκε στον Η' τόμο των "Κρητικών Χρονικών" (1954), μελετώνται για πρώτη φορά οι σχέσεις του πολιτισμού των αστικών κέντρων της βενετοκρατούμενης Κρήτης στον 16ο και 17ο αιώνα προς το βυζαντινό παρελθόν, τη δυτική Αναγέννηση και την ελληνική και λατινική αρχαιότητα. Επισημαίνονται οι αναγεννησιακές επιδράσεις που γονιμοποίησαν τις μεσαιωνικές και λαϊκές καταβολές στην Κρήτη, και που, με την παράλληλη καταξίωση του κρητικού ιδιώματος, ως λογοτεχνικού οργάνου, εδημιούργησαν την κρητική λογοτεχνία των χρόνων της ακμής, μια λογοτεχνία αναγεννησια...
Η ελευθερωμένη Ιερουσαλήμ
Χορτάτσης Γεώργιος 1550-π.1660
Στιγμή (1992)
Τα "Ιντερμέδια της Ερωφίλης" αποτελούν ανεξάρτητο έργο με θέμα τον έρωτα του Ρινάλδου και της Αρμίδας και την απελευθέρωση της τουρκοκρατούμενης Ιερουσαλήμ. Πρόκειται για μια τολμηρή επιτομή της Gerusalemme liberate του Torquato Tasso, γραμμένη από τον Γεώργιο Χορτάτση στην τελευταία δεκαετία του 16ου αιώνα. Το ιδεολογικό περιεχόμενο του έργου είναι η ταλάντευση ανάμεσα "στον έρωτα και τον πόλεμο" και η υπέρβαση του πρώτου με την εκ νέου ανάληψη του αγώνα. Παρά την κατάληξη αυτή, το ερωτικό, αισθησιακό και λυρικό στοιχείο δίνεται αριστοτεχνικά. Η νέα έκδοση εθεράπευσε...
Η αποκατάστασις του ναού του Αγίου Μάρκου του Χάνδακος
Αλεξίου Στυλιανός 1921-2013
Εταιρία Κρητικών Ιστορικών Μελετών (1958)
[...] Η έκδοσις του παρόντος τεύχους περιέχοντος δύο εμπεριστατωμένας και πρωτοτύπους μελέτας των εταίρων Στυλιανού Αλεξίου και Κώστα Λασιθιωτάκη αφορώσας εις τε την ιστορίαν και την αρχιτεκτονικήν μορφήν του μνημείου, μετά χαρακτηριστικών φωτογραφιών και σχεδίων, θα προκαλέση αναμφιβόλως το ενδιαφέρον του κοινού περί το επιφανέστερον μεσαιωνικόν μνημείον της νήσου και θα δημιουργήση, ελπίζομεν, κλίμα κατανοήσεως και στοργής -απαραίτητον δια να ολοκληρωθή ταχύτερον και ειδικώς του ναού του Αγίου Μάρκου η αποκατάστασις και ο σχετιζόμενος με την χρήσιν του γενικώτερος εκπολιτ...
Ζήνων
Στιγμή (1991)
Η τραγωδία "Ζήνων" είχε εκδοθεί για πρώτη και τελευταία φορά στα 1879 απότον Κ.Ν. Σάθα με πολλά λάθη και παρανοήσεις, ακόμη και στην κατανομή των προσώπων. Η παρούσα έκδοση αποκατέστησε το κείμενο ύστερα από παραβολή προς το επτανησιακό χειρόγραφο και προς το πρότυπο, που είναι η περίφημη στην εποχή της τραγωδία "Zeno" γραμμένη λατινικά από τον Άγγλο Ιησουίτη Josephus Simo και τυπωμένη στη Ρώμη στα 1648. Στην εισαγωγή επιβεβαιώνεται η άποψη του Σπύρου Ευαγγελάτου ότι ο "Ζήνων" είναι έργο επτανησιακό με κρητικές επιδράσεις· γράφτηκε και παίχτηκε στη Ζάκυνθο στα 1682-1683...
Ευκαρπίας έπαινος
Συλλογικό έργο
Πορεία (2007)
Ο ομότιμος καθηγητής της Νεοελληνικής Φιλολογίας στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών Παναγιώτης Δ. Μαστροδημήτρης, τιμάται με το αφιέρωμα αυτό για τη μακροχρόνια, πολύκαρπη και πολύτιμη προσφορά του στην έρευνα και στη διδασκαλία. Η Επιτροπή του Αφιερώματος εκφράζει τις θερμές ευχαριστίες της προς τον ευρύτατο κύκλο των συνεργατών -στους οποίους συγκαταλέγονται και πολλοί παλαιότεροι μαθητές του τιμωμένου- για την πρόθυμη ανταπόκρισή τους με μια συρροή υψηλής ποιότητας συμβολών. [...] Περιέχονται τα κείμενα: - Βαγγέλης Αθανασόπουλος, "Η αστρική σκόνη της...
Ερωφίλη
Χορτάτσης Γεώργιος 1550-π.1660
Στιγμή (2001)
Η παρούσα τρίτη βελτιωμένη έκδοση της Ερωφίλης θεραπεύει τις ελλείψεις των εκδόσεων Σάθα και Ξανθουδίδη και αποκαθιστά μεγάλο αριθμό χωρίων που είχαν μείνει με νοηματικά σφάλματα και με φθορές γλώσσας και στιχουργίας. Η νέα επεξεργασία βασίστηκε στο άγνωστο προηγούμενο χειρόγραφο του Birmingham, αλλά και στα βενετικά έντυπα του Γραδενίγου και του Κιγάλα, και επίσης στα χειρόγραφα Αθηνών και Μονάχου. Δίνεται έτσι ένα εγκυρότερο κείμενο, πλησιέστερο στη γραφή του Γεωργίου Χορτάτση. Στην εισαγωγή εξετάζονται τα προβλήματα του ποιητή και της χρονολόγησης, των πολλαπλών ιταλικών...
Ελληνική λογοτεχνία
Αλεξίου Στυλιανός 1921-2013
Στιγμή (2010)
Η "Στιγμή" παρουσιάζει, για το ευρύτερο αναγνωστικό και επιστημονικό κοινό, το βιβλίο του Στυλιανού Αλεξίου "Ελληνική Λογοτεχνία", εξέταση της ελληνόγλωσσης παραγωγής σχεδόν τριάντα αιώνων, από τον Όμηρο έως τα μέσα του 20ου αιώνα. Η μελέτη διαρθρώνεται στα μέρη: Α΄. "Η Ελληνική Αρχαιότητα", επική, λυρική και χορική ποίηση, φιλοσοφία, θέατρο, ιστορία, ελληνιστικοί και ρωμαϊκοί χρόνοι, μυθιστόρημα και επίγραμμα. Β΄. "Χριστιανικοί χρόνοι-Βυζάντιον", Παλαιά και Καινή Διαθήκη, εκκλησιαστικοί συγγραφείς, υμνογραφία, λογία, δημώδης και ηρωική ποίηση, ιστορικοί και χρονογρ...