Αλεξίου Στυλιανός 1921-2013
Alexíou Stylianós
Ο Στυλιανός Αλεξίου (1921-2013) γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης, γιος του του ποιητή Λευτέρη Αλεξίου, εγγονός του λογίου και εκδότη Στυλιανού Αλεξίου και ανιψιός της Έλλης Αλεξίου και της Γαλάτειας Καζαντζάκη. Το 1946 αποφοίτησε από τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Μεταξύ 1951-52 παρακολούθησε με υποτροφία μεταπτυχιακά μαθήματα στην Ecole Normale Surerieure, στο Παρίσι. Το 1959 ανακηρύχθηκε διδάκτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1961 παρακολούθησε μαθήματα στη Χαϊδελβέργη, με υποτροφία του Ιδρύματος Humboldt. Υπήρξε διακεκριμένος αρχαιολόγος, φιλόλογος και μελετητής τόσο της κλασικής, όσο και της βυζαντινής και της νεότερης ελληνικής γραμματείας και ομότιμος καθηγητής υστεροβυζαντινής, δημώδους και κρητικής λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, όπου δίδαξε από το 1977 έως το 1991. Προηγουμένως είχε διατελέσει μέλος της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας από το 1947, όταν διορίστηκε αρχικά στη Ρόδο, έως το 1977, όταν παραιτήθηκε για να αναλάβει τα διδακτικά του καθήκοντα στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Ως αρχαιολόγος διετέλεσε Έφορος Αρχαιοτήτων Δυτικής Κρήτης (1961-1962), Γενικός Έφορος Αρχαιοτήτων Κρήτης και διευθυντής του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου (1962-1977). Ήταν αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, μέλος της Αρχαιολογικής Εταιρείας, του Γερμανικού Ινστιτούτου και επίτιμος διδάκτωρ των πανεπιστημίων Padova και Κύπρου. Στο πλαίσιο των ανασκαφών του, ανακάλυψε τους υστερομινωικούς τάφους του Λιμένος Κνωσού και τους πρωτομινωικούς θολωτούς τάφους της Λεβήνος (Λέντα). Στο μουσείο Ηρακλείου δημιούργησε μια νέα πτέρυγα και την αίθουσα της Συλλογής Γιαμαλάκη. Επίσης, ίδρυσε τα αρχαιολογικά μουσεία Χανίων και Αγίου Νικολάου. Δημοσίευσε πολλές εργασίες σε ελληνικά και ξένα περιοδικά. Πραγματοποίησε φιλολογικές μελέτες και εκδόσεις έργων ("Έρωτόκριτος", "Απόκοπος", "Βοσκοπούλα", "Διγενής Ακρίτας", "Σολωμός"), καθώς και μελέτες σχετικές με την κοινωνία, τη ζωή και τον πολιτισμό της Κρήτης στο ΙΕ΄ - ΙΖ΄ αι. Άλλες εργασίες του αφορούν σε θέματα ιστορικής γλωσσολογίας και σε ετυμολογήσεις λέξεων του κρητικού ιδιώματος και των νέων ελληνικών. Το 1993 τιμήθηκε με το Ειδικό Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου του, και το 2003 με τον Χρυσού Σταυρό του Τάγματος της Τιμής. Ήταν επίτιμο μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων. Τελευταία του εργασία ήταν η φιλολογική έκδοση του "Κρητικού" του Διονυσίου Σολωμού από τις εκδόσεις Κίχλη (Νοέμβριος 2013). Έφυγε από τη ζωή ακμαίος, πνευματικά, στο Ηράκλειο, την Τρίτη 12 Νοεμβρίου 2013, σε ηλικία 92 ετών.
Κατάλογος 24
Συλλογικό έργο
Στιγμή (2009)
Περιέχονται τα κείμενα: - Χειρόγραφο του Ε. Χ. Γονατά - Ε. Χ. Γονατάς, επιστολή στον Νίκο Εγγονόπουλο - Η α' σελίδα του Φυλλαδίου του Σταυράκη - "Ιστορία του άρχοντος και σπαθαρίου Σταυράκη" . Σχέδιο γενίτσαρη . Γλωσσάριο . Κώστας Γ. Τσικνάκης, σημείωμα - Ε. Χ. Γονατάς, επιστολή στον Νίκο Καχτίτση - Νίκος Καχτίτσης, επιστολή στον Ε. Χ. Γονατά - Στυλιανός Αλεξίου, από την "Οδύσσεια" του Ομήρου - Παύλος Καλλιγάς, "Ένας μανιχαϊκός ύμνος" - Μαρία Μπαλοπούλου, οκτώ ποιήματα - Ανθολόγιο ξενόγλωσσης ποίησης (μτφρ. Μαρία Υψηλάντη) . Φρανσουά Βιγιόν . Αρθούρος Ρεμπώ...
Κατάλογος 25
Συλλογικό έργο
Στιγμή (2011)
Περιλαμβάνονται τα κείμενα & ενότητες: - Στυλιανός Αλεξίου, Τρία ποιήματα για τον Κορνάρο ("Τραπεζόντα Σητείας", "Κορνάρος", "Κάστρο") - Στυλιανός Αλεξίου, συνέντευξη στον ραδιοφωνικό σταθμό "Sky" του Ηρακλείου, Μάιος 2011 - Παύλος Καλλιγάς, επιστολή στον Στυλιανό Αλεξίου - Μαρία Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη, "Το αρχαιολογικό έργο του Στυλιανού Αλεξίου" - Γιώργης Μανουσάκης, "Το φιλολογικό έργο του Στυλιανού Αλεξίου" - Κώστας Γ. Τσικνάκης, "Το πρόσφατο συγγραφικό έργο του Στυλιανού Αλεξίου" - Μενέλαος Γ. Παρλαμάς, ""Κρητική Ανθολογία" του Στυλιανού Αλεξίου" - Βιβλία του Στυλι...
Κείμενα φιλίας και μνήμης
Αλεξίου Στυλιανός 1921-2013
Δοκιμάκης (2010)
Τα κείμενα που παρουσιάζονται στον τόμο αυτό αφορούν αναμνήσεις από εκλεκτούς κρητικούς τους οποίους ο Στυλιανός Αλεξίου είχε γνωρίσει πολύ καλά. Ήταν άνθρωποι που συνέβαλαν καθοριστικά στην άνοδο του πολιτιστικού επιπέδου στην Κρήτη και στην κυρίως Ελλάδα, με προβολή και στο εξωτερικό. Τα κείμενα αναφέρονται σε πρόσωπα όπως: Νίκος και Γαλάτεια Καζαντζάκη, Ανδρέας Καλοκαιρινός, Μενέλαος Παρλαμάς, Νικόλαος Πλάτων, Έλλη Αλεξίου, Παντελής Πρεβελάκης, Οδυσσέας Ελύτης, Κώστας Γεωργουσόπουλος, Θεοχάρης Δετοράκης και άλλοι.
Κρητικά φιλολογικά
Αλεξίου Στυλιανός 1921-2013
Στιγμή (1999)
Μετά τα Δημώδη Βυζαντινά (1997) η "Στιγμή" παρουσιάζει τώρα στον ενιαίο τόμο Κρητικά φιλολογικά, βελτιωμένες και ενημερωμένες, είκοσι πέντε εργασίες του Στυλιανού Αλεξίου, σχετικές κυρίως με τον Ερωτόκριτο, την κρητική λογοτεχνία και τη νεοελληνική γλώσσα (ετυμολογικό και λεξικογραφία). Τα δύο μελετήματα που αφορούν στον Απόκοπο και στις νέες εκδόσεις του κρητικού χειρογράφου του Διγενή (Εσκοριάλ) δημοσιεύονται για πρώτη φορά. Στην εισαγωγή του βιβλίου δίνεται μια εικόνα της πρόσληψης των εκδόσεων του Στυλιανού Αλεξίου από την κριτική, και συζητούνται παρατηρήσεις που διατυ...
Μινωικά και ελληνικά
Αλεξίου Στυλιανός 1921-2013
Στιγμή (2002)
Η "Στιγμή" παρουσιάζει για τους ερευνητές και τους φίλους της μινωικής και της ελληνικής αρχαιότητας, έναν συγκεντρωτικό τόμο δημοσιευμάτων του Στυλιανού Αλεξίου με πολλές βελτιώσεις και συμπληρώσεις. Πρόκειται για άρθρα τα οποία έχουν γενικότερο ιστορικό ενδιαφέρον και που αφορούν σε θέματα της οικονομικής ζωής των προϊστορικών χρόνων, καθώς και στο πρόβλημα της "Pax Minoica". Άλλα άρθρα είναι σχετικά με τον χαρακτήρα, τα θέματα και την εξέλιξη της μινωικής τέχνης, τα πλοία, τη λατρεία της θεότητας και τη διακόσμηση των ιερών. Σε τρία αλληλοσυμπληρούμενα άρθρα ανασκευάζοντ...
Μινωικός πολιτισμός
Αλεξίου Στυλιανός 1921-2013
Κουβίδης B. Μανουράς Β. ΟΕ
Το βιβλίο αυτό αποτελεί συνοπτική επισκόπηση της εξελίξεως του μινωικού πολιτισμού από τα νεολιθικά χρόνια έως τη δωρική κατάκτηση. Η εξιστόρηση βασίζεται στα νεώτερα συμπεράσματα των αρχαιολογικών ερευνών και μελετών. Παρακολουθούνται τα κυριότερα γεγονότα και η εξέλιξη της ζωής και της τέχνης του μινωικού ανθρώπου, βάσει της αρχιτεκτονικής, της κεραμεικής, της πλαστικής, της σφραγιδογλυφίας, των τοιχογραφιών, της μεταλλοτεχνίας. Σε ιδιαίτερα κεφάλαια εξετάζονται η θρησκεία, η γραφή και ο οικονομικός βίος. Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου περιγράφονται αναλυτικά τα μεγάλα μιν...
Νίκος Καζαντζάκης: Το έργο και η πρόσληψή του
Συλλογικό έργο
Κέντρο Κρητικής Λογοτεχνίας (2006)
Το διοικητικό συμβούλιο του Κέντρου Κρητικής Λογοτεχνίας με ευχαρίστηση δέχτηκε την πρόταση που του έγινε από τους oργανωτές του συνεδρίου "Νίκος Καζαντζάκης: Το έργο και η πρόσληψή του" (το Πανεπιστήμιο Κρήτης και το Πρόγραμμα "Αθήνα 2004") να αναλάβει την έκδοση των πεπραγμένων, αφού αυτοί αδυνατούσαν. Και δέχθηκε την πρόταση με ευχαρίστηση, γιατί το συνέδριο ήταν υψηλού επιπέδου, γιατί στους στόχους του Κέντρου είναι και η μελέτη της κρητικής λογοτεχνίας και ευρύτερα των Κρητών συγγραφέων, και γιατί με την έκδοση των πεπραγμένων συμβάλλει και αυτό στην απόδοση τιμής στη...
Ο Κρητικός
Σολωμός Διονύσιος 1798-1857
Κίχλη (2013)
Έργο της κερκυραϊκής περιόδου του ποιητή, γραμμένο τα χρόνια 1833-1834, ο "Κρητικός" έφτασε ως εμάς σχεδόν ακέραιος. Οι μουσικοί ζευγαρωτοί δεκαπεντασύλλαβοι του ποιήματος συνδέουν τον Σολωμό με την παράδοση του Βιτσέντζου Κορνάρου, ενώ με τη σειρά τους αποτελούν τη γέφυρα προς σημαντικά μεταγενέστερα έργα της λογοτεχνίας μας, από τον "Όρκο" του Γεράσιμου Μαρκορά ως το "Μήτηρ Θεού" του Άγγελου Σικελιανού. Το ιστορικό πλαίσιο του ποιήματος είναι ένα επεισόδιο από τον αγώνα της επαναστατημένης Κρήτης της περιόδου 1823-1824. Για να σωθούν από την προέλαση των τουρκικών δυν...
Ο κρητικός πόλεμος (1645-1669)
Μπουνιαλής Μαρίνος Τζάνες
Στιγμή (1995)
Ύστερα από τις εκδόσεις της "Ερωφίλης" και των "Ιντερμεδίων" της, του "Ρολολίνου" και του "Ζήνωνος", η "Στιγμή" ολοκληρώνει την προσφορά στην Κρητική Ποίηση του 17ου αιώνα με την παρούσα έκδοση του "Κρητικού πολέμου", του Ρεθεμνιώτη Μαρίνου Τζάνε Μπουνιαλή φροντισμένη από τον Στυλιανό Αλεξίου και τη Μάρθα Αποσκίτη. Ο "Κρητικός πόλεμος" είναι το ποιητικό χρονικό του μακρότατου και σκληρού αγώνα Βενετών, Κρητικών και άλλων Ευρωπαίων για την αποτροπή της τουρκικής κατάκτησης της Κρήτης (1645-1669). Ο ποιητής αφηγείται τη μάχη των Χανίων, τη μάχη του Ρεθύμνου και της Φορτέτσας...
Οδύσσεια
Όμηρος
Στιγμή (2013)
Στην παρούσα έκδοση η "Στιγμή" παρουσιάζει μιαν Ανθολόγηση και Μετάφραση της ομηρικής Οδύσσειας από τον Στυλιανό Αλεξίου. Τα τμήματα που έχουν επιλεγεί δίνουν και το σύνολο της πλοκής. Στον Πρόλογο αξιολογούνται οι προηγούμενες μεταφράσεις Πολυλά, Εφταλιώτη, Καζαντζάκη-Κακριδή, Ψυχουντάκη, Σίδερη. Στη μετάφραση χρησιμοποιήθηκε ένας ευέλικτος δεκαπεντασύλλαβος που μπορεί να αυξομειώνεται από δεκατρείς έως δεκαεπτά συλλαβές. Η παραδοσιακή τομή μετά την όγδοη συλλαβή παύει να είναι υποχρεωτική. Ο στίχος γίνεται καταλληλότερος για την απόδοση της προσωδιακής ποικιλίας του ομ...
Οδύσσεια
Όμηρος
Στιγμή (2013)
Στην παρούσα έκδοση η "Στιγμή" παρουσιάζει μιαν Ανθολόγηση και Μετάφραση της ομηρικής Οδύσσειας από τον Στυλιανό Αλεξίου. Τα τμήματα που έχουν επιλεγεί δίνουν και το σύνολο της πλοκής. Στον Πρόλογο αξιολογούνται οι προηγούμενες μεταφράσεις Πολυλά, Εφταλιώτη, Καζαντζάκη-Κακριδή, Ψυχουντάκη, Σίδερη. Στη μετάφραση χρησιμοποιήθηκε ένας ευέλικτος δεκαπεντασύλλαβος που μπορεί να αυξομειώνεται από δεκατρείς έως δεκαεπτά συλλαβές. Η παραδοσιακή τομή μετά την όγδοη συλλαβή παύει να είναι υποχρεωτική. Ο στίχος γίνεται καταλληλότερος για την απόδοση της προσωδιακής ποικιλίας του ομ...
Παιδεία και πολιτισμός στην Κρήτη: Βυζάντιο - Βενετοκρατία
Συλλογικό έργο
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (2008)
Στον τόμο αυτόν συγκεντρώνονται μελετήματα που αφορούν διάφορες πτυχές της παιδείας και του πνευματικού πολιτισμού που καλλιεργήθηκαν κατά τη διάρκεια της βυζαντινής περιόδου και ιδίως στα χρόνια της βενετικής κυριαρχίας στην Κρήτη. Κατά τη μακρά αυτή ιστορική διαδρομή συντελέστηκε στη μεγαλόνησο, που ανέκαθεν αποτελούσε ένα σταυροδρόμι λαών και πολιτισμών, όχι μόνο η εμπέδωση της χριστιανικής πίστης που είχε κλονιστεί μετά από τη μακρόχρονη κατάκτηση του νησιού από τους Άραβες, και η πολιτισμική ανάδυση του ορθόδοξου πληθυσμού, αλλά και η δημιουργική συνάντηση της βυζαντιν...
Ποικίλα ελληνικά
Αλεξίου Στυλιανός 1921-2013
Στιγμή (2009)
Στα "Ποικίλα ελληνικά" συγκεντρώνονται εργασίες του Στυλιανού Αλεξίου των ετών 2000-2008, πάνω σε θέματα σχετικά με την αρχαία Ελλάδα, το Βυζάντιο και τη νεοελληνική λογοτεχνία. Εξετάζονται τα ταξίδια του ομηρικού Οδυσσέα, η ναυτική τοιχογραφία της Σαντορίνης, η ποιητική του "Διγενή Ακρίτη", του "Ερωτόκριτου", του "ριζίτικου", του δημοτικού τραγουδιού και του σολωμικού έργου. Ερμηνεύονται δύσκολες σολωμικές λέξεις. Στη βιβλιοκρισία της γερμανικής μετάφρασης του Σολωμού από τον H. C. Gunther επισημαίνονται συνοπτικά όλες οι αδυναμίες της έκδοσης Πολυλά. Άλλες εργασίες αφορού...
Ποικίλα νεοελληνικά
Αλεξίου Στυλιανός 1921-2013
Στιγμή (2013)
Η σειρά προσεγμένων επανεκδόσεων μελετών μου από τη "Στιγμή" του Αιμίλιου Καλιακάτσου, στους τόμους "Μινωικά και ελληνικά", "Δημώδη βυζαντινά", "Κρητικά φιλολογικά" και "Ποικίλα ελληνικά", συνεχίζεται τώρα με τα "Ποικίλα νεοελληνικά". Οι εργασίες αναφέρονται σε θέματα των μεσαιωνικών και νέων ελληνικών, από τον Διγενή Ακρίτη ως τις μέρες μας. Από αυτές, η εκτενής μελέτη γύρω από το Κάστρο-Ηράκλειο και τη ζωή του στον 16ο-17ο αιώνα, που παρουσιάζεται εδώ βελτιωμένη και επαυξημένη, δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά το 1965 στα "Κρητικά Χρονικά". Το άρθρο "Γύρω από το βυζαντινό ηρωι...
Σολωμικά
Αλεξίου Στυλιανός 1921-2013
Στιγμή (1994)
Εκδίδονται συγκεντρωμένα, με μικρές βελτιώσεις και συμπληρώσεις, τα μελετήματα που προπαρασκεύασαν τη νέα μεγάλη έκδοση, Διονυσίου Σολωμού "Ποιήματα και πεζά", Στιγμή 1994. Τα μελετήματα δημοσιεύθηκαν για πρώτη φορά, στη δεκαετία του 1980, στο περιοδικό της Βικελαίας Βιβλιοθήκης Ηρακλείου "Παλίμψηστον", στον τιμητικό τόμο του F. M. Pontani, "Lirica Greca" και στο περιοδικό "Δέντρο". Στόχος ήταν η επανεξέταση των εκδόσεων Πολυλά και Πολίτη, η υπόδειξη της σωστής ερμηνείας και διάρθρωσης της "Αιμιλίας Ροδόσταμο" και του "Πόρφυρα", καθώς και του εντελώς παρανοημένου κειμένου π...