Μάρκαρης Πέτρος
Márkaris Pétros
Ο Πέτρος Μάρκαρης γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1937. Εμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα το 1965 με το θεατρικό έργο "Η ιστορία του Αλή Ρέτζο". Δραματουργός, μεταφραστής, μελετητής του έργου του Μπέρτολτ Μπρεχτ και σεναριογράφος του Θόδωρου Αγγελόπουλου. Εκτός από τέσσερα θεατρικά έργα, έχει γράψει δύο αστυνομικά μυθιστορήματα, το "Νυχτερινό δελτίο" (1995) και το "Άμυνα ζώνης" (1998) [σ.σ.: ακολούθησαν τα μυθιστορήματα "Ο Τσε αυτοκτόνησε" (2003), "Βασικός μέτοχος" (2006), "Παλιά, πολύ παλιά" (2008), "Ληξιπρόθεσμα δάνεια" (2010), "Περαίωση" (2011), με τη μεσολάβηση της συλλογής διηγημάτων "Αθήνα, πρωτεύουσα των Βαλκανίων" (2004)]. Στα μυθιστορήματά του κεντρικός ήρωας είναι ο αστυνόμος Κώστας Χαρίτος, ένας συντηρητικός ως προς τις ιδέες και τις συνήθειες πενηντάρης, που έχει ως χόμπι την ανάγνωση λεξικών. Πρόκειται για έναν συνεπή επαγγελματία διώκτη του εγκλήματος που πρωταγωνιστεί σε νουάρ ιστορίες. Παντρεμένος με μιαν ήσυχη, απλοϊκή γυναίκα, πατέρας μιας ανήσυχης ερωτικά φοιτήτριας, δεν έχει καμιά σχέση ή ομοιότητα με τον Ηρακλή Πουαρό της Αγκάθα Κρίστι ούτε βέβαια με τον Φίλιπ Μάρλοου του Ρέημοντ Τσάντλερ. Θυμίζει όμως αμυδρά τον αστυνόμο Μαιγκρέ του Ζορζ Σιμενόν και είναι κατά κάποιον τρόπο ο διάδοχος του εμβληματικού αστυνόμου Μπέκα, ήρωα του Γιάννη Μαρή, του εισηγητή της αστυνομικής λογοτεχνίας στην Ελλάδα τη δεκαετία του '50, ενός σημαντικού συγγραφέα, άγνωστου στο παγκόσμιο αναγνωστικό κοινό. Στα μυθιστορήματα του Μάρκαρη είναι έντονοι οι απόηχοι από την κατάρρευση των καθεστώτων της Ανατολικής Ευρώπης, καθώς κάποιοι ήρωες του, είχαν πολιτικές και οικονομικές σχέσεις με πρόσωπα των κρατικών μηχανισμών εκείνων των καθεστώτων. Ο Μάρκαρης, όπως και οι άλλοι σύγχρονοι Έλληνες ομότεχνοί του, μέσω της αστυνομικής πλοκής θίγει καίρια ζητήματα της σημερινής ελληνικής πραγματικότητας. Τα μυθιστορήματά του αποτελούν μια γοητευτική τοπογραφία της Αθήνας, της υπερτροφικής μεγαλούπολης, όπου συμβιώνουν λίγο πολύ αρμονικά γηγενείς, οικονομικοί μετανάστες και πολιτικοί πρόσφυγες από γειτονικές χώρες. Μιλάει για τον κόσμο των αστών και των νεόπλουτων, των επιτήδειων που πλουτίζουν από τις επιδοτήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των φοροφυγάδων, μα και των καταστηματαρχών που υποδέχονται με επιφυλακτικότητα στα νησιά τους ντόπιους και αλλοδαπούς επισκέπτες. Σεναριογράφος έργων της τηλεόρασης, άριστος γνώστης των δημοσιογραφικών, καλλιτεχνικών και άλλων παρασκηνίων, προσπαθεί να αποκαλύψει ορισμένες από τις κρυφές πλευρές του κόσμου των μίντια, και να κοινολογήσει τα ευτράπελα που λαμβάνουν χώρα στα πάμπολλα τηλεοπτικά κανάλια. Ακόμα μας ξεναγεί με μαεστρία στον δαιδαλώδη κόσμο των κέντρων διασκέδασης, των νονών της νύχτας και των μπράβων, κάνοντας σαφείς υπαινιγμούς κατά ορισμένων πολιτικών αναμεμιγμένων σε έκνομες δραστηριότητες. Ο τρόπος με τον οποίο αφηγείται ο Μάρκαρης είναι απολαυστικός, οι χαρακτήρες διαγράφονται με ενάργεια, οι περιγραφόμενες καταστάσεις είναι αληθοφανείς, οι ήρωες ζουν μια πραγματική ζωή, τα πάντα είναι άψογα από λογοτεχνική άποψη. Ο Κώστας Χαρίτος πάνω στον οποίο στηρίζει την πλοκή των ιστοριών του, μολονότι έχει ένα αντικομμουνιστικό παρελθόν, γίνεται αμέσως συμπαθής στον αναγνώστη εξαιτίας του αδιάφθορου χαρακτήρα του και ίσως της έντιμης πενίας του, κι αυτό σε μια χώρα όπου οι αστυνομικοί δεν χαίρουν μεγάλης εκτίμησης για πολλούς λόγους, μα κυρίως πολιτικούς. Διότι ο αστυνόμος δεν είναι απλώς ένας ήρωας που εξιχνιάζει εγκλήματα αλλά κι ένας κάπως εκκεντρικός μα συνηθισμένος Έλληνας ο οποίος δεν αρκείται στη δράση: η συναρπαστική περιπλάνησή του στους αθηναϊκούς χώρους συνοδεύεται από ευφυείς παρατηρήσεις. Όλα αυτά επιτείνουν τη σαγήνη του κειμένου που παγιδεύει τον αναγνώστη μέχρι το τέλος της ιστορίας. Μερικές φορές ο συγγραφέας γράφει παρωδιακά και αυτό προφανώς οφείλεται στη διάθεσή του να διακωμωδήσει το αστυνομικό σώμα. Ο Μάρκαρης χρησιμοποιεί ένα σκληρό και ενίοτε προκλητικό χιούμορ κάτι που δείχνει πως επιθυμεί να σκανδαλίσει, αφού προηγουμένως κατορθώνει να κινητοποιήσει τα φαιά κύτταρα του εγκεφάλου των αναγνωστών του. Συμπερασματικά, κινείται με μια ανατρεπτική διάθεση βάλλοντας κατά των κακώς κειμένων που ταλανίζουν την Ελλάδα. Τιμήθηκε στις 29.8.2013 με το "Μετάλιο Γκαίτε 2013" από το γερμανικό κράτος, σε τελετή που διοργανώθηκε στην Βαϊμάρη παρουσία της υφυπουργού Εξωτερικών Κορνέλια Πίπερ, "για την εξαιρετική προσφορά του στη γερμανική γλώσσα και τις διεθνείς πολιτιστικές σχέσεις". Φίλιππος Φιλίππου, συγγραφέας - κριτικός λογοτεχνίας.
Πικρός καπνός
Cumali Necati 1921-2001
Θεμέλιο (1979)
Ο Νετζατί Τζούμαλι (1921-2001) γεννήθηκε στη Φλώρινα. Μετά τον πόλεμο στη Μικρά Ασία η οικογένειά του εγκαταστάθηκε στην Ούρλα, κοντά στη Σμύρνη. Δημοσίευσε τα πρώτα ποιήματά του όταν ήταν ακόμα φοιτητής της νομικής στην Άγκυρα. Εργάστηκε πολλά χρόνια σαν δικηγόρος στη Σμύρνη. Τα περισσότερα έργα του είναι τοποθετημένα γύρω στη Σμύρνη και τα παράλια του Αιγαίου. Δούλεψε όλα τα είδη του λόγου: ποίηση, διήγημα, μυθιστόρημα, θέατρο. Κυριότερες ποιητικές συλλογές: "Yagmurlu deniz" ("Βροχερή θάλασσα", βραβείο ποίησης της Ένωσης για την Τουρκική Γλώσσα, 1969), "Ceylan agidi" ("Ο...
Η ανάκριση
Weiss Peter 1916-1982
Ιθάκη (1982)
Κατά την παρουσίαση αυτού του έργου, δεν πρέπει να επιχειρηθεί μια αναπαράσταση του δικαστηρίου, όπου έγινε η δίκη για το στρατόπεδο. Μια τέτοια αναπαράσταση φαίνεται στο συγγραφέα του δράματος το ίδιο αδύνατη όσο και μια παρουσίαση του στρατοπέδου στη σκηνή. Στο δικαστήριο εμφανίστηκαν εκατοντάδες μάρτυρες. Η αντιπαράθεση των μαρτύρων και των κατηγορουμένων καθώς και οι λόγοι και οι αντίλογοι πλημμύριζαν από συναισθηματική έξαρση. Απ' όλα αυτά δεν μπορεί να μείνει στη σκηνή παρά μόνο ένα συμπύκνωμα της μαρτυρίας. Το συμπύκνωμα αυτό πρέπει να περιέχει μόνο τα γεγονότα όπ...
Ο Μπρεχτ και ο διαλεκτικός λόγος
Μάρκαρης Πέτρος
Ιθάκη (1983)
Μια έμμονη ιδέα φαίνεται ν' απασχολεί, σχεδόν να καταδιώκει, τον Μπρεχτ σ' όλη του τη ζωή: η σχέση επιστήμης και τέχνης, τέχνης και θεάτρου σε μιαν επιστημονική εποχή -την εποχή μας-, ο θεατής και ο αναγνώστης μιας επιστημονικής εποχής. Εύκολα θα μπορούσε κανείς να συσχετίσει τα ερωτήματα αυτά με τη στροφή του Μπρεχτ στον μαρξισμό, κάτι που δε θα ήταν σωστό, γιατί τα ερωτήματα προϋπάρχουν. Αποκτούν βέβαια με τη στροφή του Μπρεχτ στη μαρξιστική θεωρία μια πιο συγκεκριμένη μορφή και προπαντός μια διεξοδική επεξεργασία, ωστόσο οι ρίζες τους πάνε πολύ πιο βαθιά, ως την εφηβική...
Αυστηρή επιτήρηση
Altan Cetin
Κέδρος (1983)
Μέσα σε μια φανταστική και συνάμα πραγματική αίθουσα βασανιστηρίων, ένας άνθρωπος κατηγορείται για κάποιο έγκλημα που όμως δεν έχει κάνει. Πώς όμως μπορεί να αποδείξει την αθωότητά του; Στ' αλήθεια, μπορεί κανείς, στην κοινωνία μας και με πλήρη συνείδηση, να αυτοχαρακτηρίζεται αθώος; Σε τούτο το μυθιστόρημα, πέρα από την προσωπική περιπέτεια, περιγράφεται η ιστορία μιας κοινωνίας ιδιαίτερα καταπιεστικής. Το μυθιστόρημα συναρπάζει και γοητεύει με τη δομή του, με τον εξαιρετικό πλούτο της κοινωνικής ζωής που ζωγραφίζει και με την ολοζώντανη περιγραφή της καχεξίας της τουρκική...
Νυχτερινό δελτίο
Μάρκαρης Πέτρος
Γαβριηλίδης (1995)
"Ένα μυθιστόρημα γοργό, τραχύ, αστείο χωρίς να το δείχνει, σκιαγραφεί τον κεντρικό ήρωα, τον αστυνόμο Χαρίτο, απογοητευμένο, γκρινιάρη, δύστροπο κι απίστευτα μισογύνη. Η αστυνομική πλοκή είναι έξοχα συγκροτημένη με μια σειρά από φόνους, συνδεδεμένους με το λαθρεμπόριο με τις πρώην ανατολικές χώρες αλλά και τον κόσμο των ΜΜΕ. Αλλά το "Νυχτερινό Δελτίο" αξίζει κυρίως για το οξυδερκές πορτρέτο που σκιαγραφεί γύρω από τη σημερινή, καθημερινή, οικεία Αθήνα: από τη μόλυνση και τα εμπόδια στην κυκλοφορία έως τα προβλήματα που απορρέουν από τη συρροή των ξένων μεταναστών." (εφημ...
Νυχτερινό δελτίο
Μάρκαρης Πέτρος
Γαβριηλίδης (1995)
"Ένα μυθιστόρημα γοργό, τραχύ, αστείο χωρίς να το δείχνει, σκιαγραφεί τον κεντρικό ήρωα, τον αστυνόμο Χαρίτο, απογοητευμένο, γκρινιάρη, δύστροπο κι απίστευτα μισογύνη. Η αστυνομική πλοκή είναι έξοχα συγκροτημένη με μια σειρά από φόνους, συνδεδεμένους με το λαθρεμπόριο με τις πρώην ανατολικές χώρες αλλά και τον κόσμο των ΜΜΕ. Αλλά το "Νυχτερινό Δελτίο" αξίζει κυρίως για το οξυδερκές πορτρέτο που σκιαγραφεί γύρω από τη σημερινή, καθημερινή, οικεία Αθήνα: από τη μόλυνση και τα εμπόδια στην κυκλοφορία έως τα προβλήματα που απορρέουν από τη συρροή των ξένων μεταναστών." (εφημ...
Οι ωραίοι δολοφόνοι
Himes Chester
Γαβριηλίδης (1995)
Τι γυρεύει ένας έλληνας στο Χάρλεμ; Και γιατί ένας μαύρος απειλεί να τον σκοτώσει, κατηγορώντας τον ότι τα έφτιαξε με τη γυναίκα του; Όταν, αργότερα, ο έλληνας βρίσκεται δολοφονημένος, όλες οι υποψίες πέφτουν πάνω στον Σμάιλυ, τον μαύρο. Αυτός, τρομοκρατημένος, βρίσκει καταφύγιο κοντά σε μια συμμορία νεαρών μαύρων, τους Ωραίους Μουσουλμάνους. Είναι όμως αυτός ο δολοφόνος; Και τι σχέδια έχουν για τον Σμάιλυ οι Ωραίοι Μουσουλμάνοι; Οι δυο μαύροι αστυνομικοί ο "Νεκροθάφτης" Τζόουνς και ο "Φερετράκιας" Τζόνσον προσπαθούν να λύσουν το μυστήριο περπατώντας πάνω σ' ένα τεντωμέ...
Ειδύλλιο
McBain Ed 1926-2005
Γαβριηλίδης (1996)
Σε ένα θέατρο ετοιμάζεται μια παράσταση με θέμα μια νεαρή ηθοποιό, που μαχαιρώνεται από έναν μανιακό δολοφόνο. Όλοι πιστεύουν ότι το έργο θα γίνει μεγάλη επιτυχία, αλλά λίγο πριν από την πρεμιέρα η πρωταγωνίστρια της παράστασης μαχαιρώνεται από έναν άγνωστο και καταλήγει στο νοσοκομείο. Και ενώ οι αστυνομικοί προσπαθούν να καταλάβουν αν πρόκειται για πραγματική απόπειρα ή για διαφημιστικό κόλπο, η πρωταγωνίστρια μαχαιρώνεται και δεύτερη φορά. Όλοι είναι βέβαιοι ότι έχουν βρει το δράστη και η εισαγγελέας ετοιμάζεται να τον παραπέμψει. Μόνο ο ντετέκτιβ Στηβ Καρέλα εξακολουθεί...
Ειδύλλιο
McBain Ed 1926-2005
Γαβριηλίδης (1996)
Σε ένα θέατρο ετοιμάζεται μια παράσταση με θέμα μια νεαρή ηθοποιό, που μαχαιρώνεται από έναν μανιακό δολοφόνο. Όλοι πιστεύουν ότι το έργο θα γίνει μεγάλη επιτυχία, αλλά λίγο πριν από την πρεμιέρα η πρωταγωνίστρια της παράστασης μαχαιρώνεται από έναν άγνωστο και καταλήγει στο νοσοκομείο. Και ενώ οι αστυνομικοί προσπαθούν να καταλάβουν αν πρόκειται για πραγματική απόπειρα ή για διαφημιστικό κόλπο, η πρωταγωνίστρια μαχαιρώνεται και δεύτερη φορά. Όλοι είναι βέβαιοι ότι έχουν βρει το δράστη και η εισαγγελέας ετοιμάζεται να τον παραπέμψει. Μόνο ο ντετέκτιβ Στηβ Καρέλα εξακολουθεί...
Ολική αναπηρία
Paretsky Sara 1947-
Γαβριηλίδης (1997)
Ο πρόεδρος ενός εργατικού σωματείου απευθύνεται στη Β. Ι. Βαρσάβσκι, για να βρει την κόρη του που εξαφανίστηκε. Ο τρόπος που την πλησιάζει είναι όμως ανορθόδοξος και βάζει σε υποψίες τη Βαρσάβσκι. Οι υποψίες της επιβεβαιώνονται, όταν πηγαίνει στην τελευταία διεύθυνση που έμενε η κοπέλα και βρίσκει εκεί δολοφονημένο τον φίλο της. Η υπόθεση περιπλέκεται ακόμα πιο πολύ, γιατί το νεαρό θύμα είναι γιός ενός πολύ γνωστού τραπεζίτη. Μήπως η σχέση ανάμεσα στον γιο του τραπεζίτη και την κόρη του συνδικαλιστή επεκτείνεται και στους πατεράδες τους; Τι σχέση έχει ένας συνδικαλιστής...
Ολική αναπηρία
Paretsky Sara 1947-
Γαβριηλίδης (1997)
Ο πρόεδρος ενός εργατικού σωματείου απευθύνεται στη Β. Ι. Βαρσάβσκι, για να βρει την κόρη του που εξαφανίστηκε. Ο τρόπος που την πλησιάζει είναι όμως ανορθόδοξος και βάζει σε υποψίες τη Βαρσάβσκι. Οι υποψίες της επιβεβαιώνονται, όταν πηγαίνει στην τελευταία διεύθυνση που έμενε η κοπέλα και βρίσκει εκεί δολοφονημένο τον φίλο της. Η υπόθεση περιπλέκεται ακόμα πιο πολύ, γιατί το νεαρό θύμα είναι γιός ενός πολύ γνωστού τραπεζίτη. Μήπως η σχέση ανάμεσα στον γιο του τραπεζίτη και την κόρη του συνδικαλιστή επεκτείνεται και στους πατεράδες τους; Τι σχέση έχει ένας συνδικαλιστής...
Άμυνα ζώνης
Μάρκαρης Πέτρος
Γαβριηλίδης (1998)
Ο ήρωας του καινούριου αστυνομικού μυθιστορήματος του Πέτρου Μάρκαρη "Άμυνα ζώνης" είναι και πάλι ο αστυνόμος Κώστας Χαρίτος, γνωστός μας από το πρώτο μυθιστόρημα του συγγραφέα, "Νυχτερινό δελτίο". Στην "Αμυνα ζώνης" ο Χαρίτος πιέζεται από τη γυναίκα του, την Ανδριανή, να πάνε διακοπές σε νησί. Για κακή του τύχη όμως πέφτει πάνω σ' ένα σεισμό που γκρεμίζει τα μισά σπίτια του νησιού. Και σαν μην έφτανε αυτό, μέσα από το σεισμό ξεπετάγεται το πτώμα ενός άγνωστου άντρα. Τι να κάνει ο Χαρίτος ένα πτώμα, που λόγω του σεισμού δε θέλει κανείς να το αναλάβει; Το φορτώνεται και το...
Άμυνα ζώνης
Μάρκαρης Πέτρος
Γαβριηλίδης (1998)
Ο ήρωας του καινούριου αστυνομικού μυθιστορήματος του Πέτρου Μάρκαρη "Άμυνα ζώνης" είναι και πάλι ο αστυνόμος Κώστας Χαρίτος, γνωστός μας από το πρώτο μυθιστόρημα του συγγραφέα, "Νυχτερινό δελτίο". Στην "Αμυνα ζώνης" ο Χαρίτος πιέζεται από τη γυναίκα του, την Ανδριανή, να πάνε διακοπές σε νησί. Για κακή του τύχη όμως πέφτει πάνω σ' ένα σεισμό που γκρεμίζει τα μισά σπίτια του νησιού. Και σαν μην έφτανε αυτό, μέσα από το σεισμό ξεπετάγεται το πτώμα ενός άγνωστου άντρα. Τι να κάνει ο Χαρίτος ένα πτώμα, που λόγω του σεισμού δε θέλει κανείς να το αναλάβει; Το φορτώνεται και το...
Το ημερολόγιο μιας αιωνιότητας
Μάρκαρης Πέτρος
Γαβριηλίδης (1998)
Το ημερολόγιο του "Μια αιωνιότητα και μια μέρα", βραβευμένο έργο του Θόδωρου Αγγελόπουλου, παρουσιάζεται στο βιβλίο αυτό. Μέσα από ένα, περίπου, μυθιστορηματικό τρόπο, βλέπουμε μέρα-μέρα όλοι την πορεία των γυρισμάτων, τόσο του έργου όσο και των ανθρώπων που συντέλεσαν στη δημιουργία του έργου αυτού. Το βραβευμένο αυτό έργο, πραγματικά αποτελεί ένα οδοιπορικό στα Βαλκάνια και στα μαγευτικά τοπίο του.
