Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Το βιβλίο αυτό περιλαμβάνει κριτικές και δοκίμια για την ελληνική πεζογραφία που δημοσιεύτηκαν τη δεκαετία 1992-2002 κατά κύριο λόγο στην εφημερίδα Τα Νέα. "Μια δεκαετία είναι μεγάλο διάστημα και το υλικό που συσσωρεύτηκε στη διάρκειά της ήταν υπερβολικά ογκώδες για μια έκδοση που την ήθελα κατά το δυνατόν ευσύνοπτη, εύχρηστη και, ως προς το περιεχόμενο, ουσιώδη. Έπρεπε λοιπόν να επιλέξω. Για λόγους ομοιογένειας, περιορίστηκα σε κριτικές που αναφέρονταν στην ελληνική πεζογραφία, κυρίως το μυθιστόρημα. Και για λόγους οικονομίας, κράτησα από αυτές μόνον όσες μου φαινόταν πω...

[...] Πιστεύουμε ότι εργασίες, όπως της παρούσας φιλολογικοκριτικής σειράς, μπορούν να προσφέρουν πολλαπλά οφέλη στους αποδέκτες της: Το ευρύ κοινό, αρχικά, θα δυνηθεί να παρακολουθήσει την πορεία του συγγραφέα, την εξέλιξη του, τις αμοιβαίες σχέσεις των έργων του, τις θεματικές του- θα αποκομίσει, με άλλα λόγια, μια συνθετική εικόνα, βοηθητική αναγνωστικά. Ο επιστήμονας, έπειτα, ο δάσκαλος και ο ειδικός θα εξασφαλίσουν συγκριτικά εφόδια, αξιοποιώντας το συγκεντρωμένο κριτικό υλικό και αποκτώντας βιβλιογραφική πρόσβαση σε ένα είδος, όπως οι κριτικές, που συνήθως διασπείρετα...

Ποια είναι η σχέση της Ελλάδας με το παρελθόν της και τον κόσμο; Ή πιο συγκεκριμένα, πώς τοποθετούνται τα πολιτισμικά φαινόμενα και διλήμματα του τόπου στην προοπτική του ιστορικού χώρου και του οικουμενικού χρόνου; Ο Δημοσθένης Κούρτοβικ, συγγραφέας και κριτικός, διερευνά το ερώτημα αποφεύγοντας μανιχαϊστικές λογικές και στερεότυπα, μακριά από κλειστά θεωρητικά σχήματα και ιδεοληπτικές αναζητήσεις, αναζητώντας τα κλειδιά της ερμηνείας στην αλείαντη υφή των πραγμάτων, στις αμφίστομες αλήθειες της ανθρώπινης δράσης. Ο συγγραφέας μιλά για το ορόσημο του 1974 και το πολιτισμ...

Το βιβλίο συζητά την σχέση της εθνοθρησκευτικής ετερότητας και του εθνικισμού, της διαδικασίας κοινωνικής ενσωμάτωσης και διαχείρισης της μνήμης, της χρήσης του δικαίου ως μέσου άσκησης βίας αλλά και δημιουργίας ταυτοτήτων, σχετικά με την ελληνοτουρκική ανταλλαγή πληθυσμών του 1923. Οι συγγραφείς των επί μέρους συμβολών του τόμου φωτίζουν πτυχές της ανταλλαγής, που αφορούν τα κράτη, το δίκαιο και την πολιτική, αλλά πάνω από όλα τους ανθρώπους που βρέθηκαν έρμαιο της πολιτικής και στρατιωτικής συγκυρίας στην κρισιμότερη φάση του ξεκαθαρίσματος των ελληνοτουρκικών λογαριασμών...

[...] Στον παρόντα τόμο περιλαμβάνονται κριτικές που δημοσιεύτηκαν μέχρι τώρα για τα εκδοθέντα βιβλία. Κρίθηκε προσφορότερη η παράθεσή τους κατά βιβλίο σε χρονική αλληλουχία και τα συνολικότερα κριτικά αντικρίσματα να συμπληρώνουν την εικόνα, από τη σελίδα 283 και μετά. Η παράθεση των κριτικών με αλφαβητική σειρά κατά συγγραφέα σημειώνεται και στη δεύτερη σελίδα κάθε ψευδότιτλου ως πίνακας περιεχομένων. [...] (από το εισαγωγικό σημείωμα)

Η παρέλευση δεκαπενταετίας από την πτώση του τείχους του Βερολίνου παρέχει ίσως την ασφάλεια κάποιας απόστασης για μια πρώτη αποτίμηση, όπως έδειξε η πληθώρα των δημοσιευμάτων στον ελληνικό και ξένο Τύπο και οι σχετικές τηλεοπτικές εκπομπές, που το 2004 ήσαν πολυπληθείς και μάλιστα επεκτάθησαν αρκετά πέραν της 9ης του Νοεμβρίου εκείνου του έτους. Μέσα σε αυτό το κλίμα εγγράφηκε και το παρόν αφιέρωμα των "Αναγνώσεων", δηλαδή του ένθετου βιβλίου της "Αυγής", το οποίο διήρκεσε ενάμισι μήνα (31/10/2004 έως 12/12/2004). Όμως, αυτό το αφιέρωμα δεν προέκυψε ως μια "έξυπνη" ιδέα...

Η ιστορία που θα διηγηθώ είναι αληθινή. Συνέβη σ' εμένα τον ίδιο, πρόπερσι το καλοκαίρι. Αλλιώς παραδέχομαι ότι δεν θα την πίστευα. Θα έλεγα ότι, αν δεν είναι εντελώς πλαστή, γεννήθηκε στο μυαλό κάποιου που η μνήμη του, με την υπόγεια λογική του ονείρου, σύνδεσε δύο εντελώς άσχετα μεταξύ τους πράγματα, κάτι που έζησε αυτός ο άνθρωπος με κάτι που διάβασε ή άκουσε κάποια άλλη χρονική στιγμή και υπό διαφορετικές συνθήκες. Εδώ όμως αποκλείεται να έγινε κάτι τέτοιο. [...]

"Όταν ο κόσμος έχει χάσει τη μνήμη του, όποιος παριστάνει πως θυμάται γίνεται δεκτός σαν προφήτης". "Ύπουλο στοιχείο η μνήμη". Μια συνάντηση παλιών φίλων, σε μια μικρή πόλη της Βόρειας Ελλάδας. Ο Έλληνας Χρυσικός, ο Σέρβος Ζούριτς, ο Βούλγαρος Στογιάνοφ, ο Μίρτσεφσκι από την "Ξερεισποιά", ο Μπίρι από την Αλβανία, η Λουπέσκου από τη Ρουμανία και ο Οζγκιουντέν από την Τουρκία. Και η μυστηριώδης Νίνα Ντάνεβα με την αδηφάγα γοητεία. Ένας ξεχασμένος "ματωμένος μακεδονικός γάμος". Ένας σύγχρονος λογοτεχνικός διαγωνισμός για ένα βαλκανικό βραβείο. Μέσα σε τέσσερις ημέρες...

14 συγγραφείς: Ανδρέας Αποστολίδης, Νεοκλής Γαλανόπουλος, Ελένη Γκίκα, Νένη Ευθυμιάδη, Γιάννης Ευσταθιάδης, Τάσος Καλούτσας, Δημοσθένης Κούρτοβικ, Ανδρέας Μιχαηλίδης, Νίκος Ξυδάκης, Γιάννης Πανούσης, Μάκης Πανώριος, Γεράσιμος Ρηγάτος, Χρύσα Σπυροπούλου, Χρήστος Χαρτοματσίδης -που ακολουθούν την αστυνομική γραφή, ή είναι πιο κοντά στο μυστήριο ή στο φανταστικό, γράφουν 14 αντίστοιχες ιστορίες με πρωταγωνιστικό ρόλο τη φύση και τις πληγές της.

Περιέχονται τα κείμενα: Χαιρετισμοί: Χ. Αβραάμ, γενικός διευθυντής ΙΣΤΑΜΕ Σ. Λαμπρινίδης, επικεφαλής Ομάδας Ευρωβουλευτών ΠΑΣΟΚ Ν. Κοτζιάς, πρόεδρος ΙΣΤΑΜΕ Ενότητες: - Η ιστορική σημασία του Μάη του 1968 (Β. Παπαχρήστος -συντονιστής, T. Aube, L. Vecchi, Σπ. Καβουνίδης, Π. Καλογεράτος, Δ. Σακελλάρης) - Ομιλία P. N. Rasmussen - Νεολαία και Μάης 1968 (Κ. Φίλης -συντονιστής, Μ. Δαμανάκη, Μ. Ματσούκα, Θ. Τζήμας, Ν. Νικηφόρος, Γ. Μοσχονάς) - Εργατικό κίνημα και Μάης 1968 (Θ. Σακελλαρόπουλος -συντονιστής, Α. Μητρόπουλος, Σπ. Παπασπύρος, Δ. Σκαρμούτσος, Γ. Πούπκος) -...

"Το ταξίδι του "Μπινγκλ" υπήρξε ασυζητητί το σημαντικότερο γεγονός της ζωής μου και καθόρισε ολόκληρη τη σταδιοδρομία μου... Πάντοτε ένιωθα πως οφείλω σ’ αυτό το ταξίδι την πρώτη πραγματική εκπαίδευση ή αγωγή του μυαλού μου". Με αποσπάσματα από το ημερολόγιο του Δαρβίνου και από μεταγενέστερα έργα του, καθώς και πολλά κινούμενα μέρη, αυτό το πολυτελές λεύκωμα μας δίνει την ευκαιρία να περπατήσουμε στο μονοπάτι που οδήγησε στον ακρογωνιαίο λίθο της φυσικής ιστορίας: τη Θεωρία της Εξέλιξης.

Ο τόμος συγκεντρώνει τις εισηγήσεις οι οποίες παρουσιάστηκαν στο συνέδριο (4 και 5 Απριλίου 2008) που αφιέρωσε το Μουσείο Μπενάκη στον συγγραφέα, με αφορμή τη συμπλήρωση εκατό χρόνων από τη γέννησή του. Έλληνες και ξένοι μελετητές του Καραγάτση και της νεοελληνικής φιλολογίας φωτίζουν κρίσιμες πτυχές του έργου του, επικεντρώνοντας στην πολυεπίπεδη σχέση του με την ιστορία και αναδεικνύοντας τους δρόμους της συγκρότησης της ποιητικής του. Περιέχονται οι εισηγήσεις: Πρόγραμμα εργασιών του συνεδρίου Σημείωμα του εκδότη Σταύρος Ζουμπουλάκης, χαιρετισμός Οι εισηγ...

1904-1905: Ο γερμανός κοινωνιολόγος Μαξ Βέμπερ αμφισβητεί την κυρίαρχη μαρξιστική θεώρηση για τις δομές της οικονομίας της αγοράς, αναδεικνύοντας το ρόλο της θρησκείας και της προτεσταντικής ηθικής ως γενεσιουργό αιτία της καπιταλιστικής ανάπτυξης. Η βασική αρχή που διέπει το έργο του "Η προτεσταντική ηθική και το πνεύμα του καπιταλισμού" έγκειται στην ύπαρξη ενός ισχυρού αστικού κώδικα στην εργασία, που δίνει έμφαση στη σκληρή δουλειά, στον ασκητικό βίο, στη συστηματική αποταμίευση και στη χωρίς εκκλησιαστικούς ενδιαμέσους σχέση του πιστού με τον Θεό, διευκολύνοντας έτσι τ...

Το μαγικό άγγιγμα που μεταμόρφωσε τον πίθηκο σε άνθρωπο είχε φύλο: ήταν θηλυκό. Η εξελικτική διαδικασία που ονομάζουμε "ανθρωπογένεση" συνεπαγόταν τη σταδιακή μετάβαση από τις αρχέγονες, πρωτοανθρώπινες αγέλες σε κοινότητες και τελικά σε κοινωνίες. Οι θηλυκοί πρόγονοί μας έπαιξαν σημαντικότερο ρόλο σ' αυτές τις αλλαγές απ' ό,τι οι αρσενικοί. Και η σεξουαλικότητα ήταν ένα από τα κύρια πεδία όπου επέδρασαν εξανθρωπιστικά. Ο άνθρωπος είναι το πιο παράξενο σεξουαλικά πλάσμα: η σεξουαλική δραστηριότητά του δεν περιορίζεται από τις φάσεις γονιμότητας του θηλυκού, όπως στα άλλα...

Όταν οι πρώτοι άνθρωποι πλούτισαν αρκετά ώστε μια συμμορία για την καταπίεση και την εκμετάλλευση των άλλων γεννήθηκε αυτό που ονομάζουμε σήμερα κράτος. Το κράτος είναι η μετεξέλιξη μιας συμμορίας από μπράβους. Οι νόμοι είναι η μετεξέλιξη ενός καταλόγου με τις επιθυμίες των πλούσιων δουλοκτητών. Το κράτος διευκολύνεται στη διακυβέρνηση αυτού του νέου είδους υπηκόων χάρη σε δύο εξελίξεις: η πρώτη είναι ότι ο μηχανισμός της ποδηγέτησης γίνεται όλο και πιο πολύπλοκος και αδιαφανής για τους ποδηγετούμενους· η δεύτερη είναι η εξέλιξη των δημόσιων πηγών πληροφοριών στις τελευταί...

"Ένα πρωτότυπο επιστημονικό συμπόσιο αρχίζει· η παραγωγή του βιβλίου, το βιβλίο, δεν απασχολεί συχνά την κοινωνία, ούτε και τους ανθρώπους που συμμετέχουν σε αυτήν. Πόσοι και ποιοι συμμετέχουν; Όλος ο κόσμος - θα εξηγήσω· ένα δείγμα έχετε στο "πρόγραμμα εκδηλώσεων". Είπα "όλος ο κόσμος", γιατί προσωπικά δε γνωρίζω άλλον τομέα της παραγωγής που να απαιτεί την εργασία τόσων πολλών ειδικοτήτων. Από τη βαθιά σκέψη έως τη χειρωναξία· από την τεχνική έως την τέχνη· με χαρακτηριστικά καθετοποιημένης παραγωγής με τη μεσολάβηση του εμπόρου, μικρού και μεγάλου, και με εμπλοκή της δια...

"Για μένα πάντως αυτό που λέμε Ευρώπη αρχίζει συναισθηματικά στο Μόναχο. Ο λόγος είναι μια σκηνή που έζησα στον σιδηροδρομικό σταθμό του το 1970 ή '71. Μόλις είχαμε φτάσει εκεί έπειτα από το συνηθισμένο ταξίδι των σαράντα οκτώ ωρών και το τρένο μας, βρόμικο, κρύο και πρωτόγονο, είχε κάνει στάση, πριν συνεχίσει βορειότερα. Στεκόμουν στο διάδρομο του τρένου και κοίταζα την κίνηση από το ανοιχτό παράθυρο. Δίπλα μου ήταν ένας συμπατριώτης με ψαλιδισμένο μουστάκι και τσακισμένη μύτη. Ξαφνικά, με φοβερή ταχύτητα, αγέρωχα, μπήκε στην απέναντι γραμμή μια από εκείνες τις γερμανικές...

Τις τρεις προηγούμενες μέρες ο Χρυσικός δεν έλεγε να βγει ούτε για μια ανάσα στο μπαλκονάκι του δωματίου του, γιατί έβρισκε αφόρητα κιτσάτο, ιδιαίτερα από εκεί ψηλά, το βουκολικό ειδύλλιο που κάποιος σκηνογράφος της συμφοράς είχε αναπαραστήσει στην αυλή του ξενοδοχείου, συνωστίζοντας παλαιικά εργαλεία και σκεύη που ποτέ δεν είχαν βρεθεί έτσι παραταγμένα το ένα πλάι στο άλλο. Σήμερα, όμως, έβλεπε αυτή την εικόνα με άλλο μάτι. Ετούτη η ακίνητη παρέλαση ταπεινών μνημείων ήταν οι ανοιγμένοι τάφοι της μνήμης του, τα φτωχικά κτερίσματα ανώνυμων πεθαμένων προγόνων, μαζεμένα εκεί γ...

Αυτό το βιβλίο ξεχωρίζει από ανάλογες μελέτες χάρη στην ικανότητα του συγγραφέα να τεκμηριώνει σε ευφάνταστους και προκλητικούς συνδυασμούς τη διαφορετικότητα της αρχαιοελληνικής ψυχής. Ο Φριντέλ διαβάζει τον Έλληνα ερευνώντας πίσω από τις γραμμές των τραγωδιών και των ποιημάτων και των φιλοσοφιών, πίσω από τις μορφές των επιτύμβιων και των γλυπτών του Παρθενώνα. Δεν αφήνει τον θαυμασμό για τα έργα του αρχαίου πολιτισμού να καλύψει την ερευνητική σκαπάνη – γι’ αυτό και συγκρίνει υποδειγματικά σύγχρονες μορφές πολιτικής, ιστορίας και τέχνης με το αρχαιοελληνικό παρελθόν αλλά...