Πολίτης Κοσμάς 1888-1974
Polítis Kosmás
Κοσμάς Πολίτης (1888-1974). Ο Κοσμάς Πολίτης (λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Παρασκευά Ταβελούδη) γεννήθηκε στην Αθήνα, γιος του εμπόρου Λεωνίδα Ταβελούδη από τη Λέσβο και της Καλλιόπης το γένος Χατζημάρκου από το Αϊβαλί. Το 1890 εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στη Σμύρνη, μετά από την οικονομική καταστροφή του πατέρα του. Εκεί πήρε ιδιαίτερα μαθήματα Αγγλικών και Γαλλικών. Το 1900 πέθανε η μητέρα του και ο Πάρις (όπως τον φώναζαν οι δικοί του ) ανατράφηκε από την αδερφή του Μαρία. Στη Σμύρνη φοίτησε στην Ευαγγελική Σχολή και στο Αμερικανικό Κολλέγιο (από το οποίο δεν αποφοίτησε) και εργάστηκε στην Τράπεζα Ανατολής (1905-1911), σε υποκατάστημα της Εταιρείας Wiener Bank-Verein (1911-1919) και στην τράπεζα Credit Foncier d’ Algerie et de Tunisie (1919-1922). Το 1917 παντρεύτηκε την Κλάρα Κρέσπι που καταγόταν από την Αυστροουγγαρία, με την οποία απέκτησε μια κόρη, τη Φοίβη. Το Σεπτέμβρη του 1922 έφυγε με την οικογένειά του για τη Μασσαλία και το Παρίσι, όπου εργάστηκε στην εκεί Credit Foncier d’ Algerie et de Tunisie και το 1923 έφυγε για την Αγγλία. Εργάστηκε στο υποκατάστημα της Ιονικής Τράπεζας του Λονδίνου και το 1924 επέστρεψε στην Ελλάδα ως υποδιευθυντής στο υποκατάστημα της Ιονικής Τράπεζας στην Αθήνα. Το 1934 ζήτησε μετάθεση στην Πάτρα, όπου έζησε ως το 1942 αντιμετωπίζοντας έντονα οικονομικά προβλήματα, λόγω του δανείου που είχε πάρει για να χτίσει το σπίτι του στο Παλαιό Ψυχικό (που δημεύτηκε το 1945 από το Δημόσιο και ο Πολίτης αναγκάστηκε να πληρώνει ενοίκιο ως το θάνατό του). Παράλληλα αντιμετώπισε προβλήματα υγείας και το 1942 απολύθηκε από τη θέση του, καθώς η διεύθυνση της τράπεζας έκρινε πως έκανε κατάχρηση αναρρωτικών αδειών κατά τη διάρκεια σοβαρής αρρώστιας της κόρης του (πέθανε την ίδια χρονιά πάνω στη γέννα της, το ίδιο και το παιδί της· ο θάνατός της στάθηκε καθοριστικός για την επανασύνδεση του Πολίτη με την Κλάρα). Από το 1942 και ως το θάνατό του το βασικό μέσο βιοπορισμού του ήταν οι μεταφράσεις (από το 1945-1946 εργάστηκε ως μεταφραστής στο Βρετανικό Συμβούλιο και στο περιοδικό "Ελληνοαγγλική Επιθεώρηση"). Υπήρξε μέλος του ΚΚΕ και ιδρυτικό μέλος της ΕΔΑ, με την οποία έθεσε υποψηφιότητα στις εκλογές του 1951 στην περιφέρεια Πατρών, χωρίς να εκλεγεί. Το 1961 έγινε επίτιμο μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών (είχε προηγηθεί άρνηση της Εθνικής Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών να τον δεχτεί, καθώς αρνήθηκε να υπογράψει δήλωση μετανοίας για την αριστερή του δράση). Το 1967 πέθανε η γυναίκα του και ο Πολίτης συνελήφθη από την Ασφάλεια της δικτατορίας. Το 1973 μπήκε στον Ευαγγελισμό λόγω αναπνευστικής και καρδιακής ανεπάρκειας, μεταφέρθηκε για λίγο στον οίκο ευγηρίας "Relax Palace" στο Μαρούσι και ένα χρόνο αργότερα ξαναμπήκε στον Ευαγγελισμό, όπου πέθανε. Η πρώτη εμφάνιση του Κοσμά Πολίτη στο χώρο της λογοτεχνίας έγινε σε ηλικία 42 ετών με την έκδοση του "Λεμονοδάσους" (1930), που γίνεται δεκτό με ενθουσιασμό από τον κόσμο των γραμμάτων, ενώ ο ίδιος δήλωνε "ερασιτέχνης συγγραφέας". Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Πάτρα έγραψε την "Eroϊca", που μοιράστηκε το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος, το 1939, από κοινού με τον Μενέλαο Λουντέμη, και μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο το 1960 από τον Μιχάλη Κακογιάννη (βραβείο σκηνοθεσίας Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, 1961, και συμμετοχή στα Φεστιβάλ Βερολίνου και Λονδίνου). Τιμήθηκε με το Α΄ Κρατικό Βραβείο διηγήματος (1960 για την "Κορομηλιά") και το Α΄ Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος (1964 για το "Στου Χατζηφράγκου"). Ο Κοσμάς Πολίτης θεωρείται ως ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της πεζογραφίας της γενιάς του ’30. Στο σύνολο του πεζογραφικού του έργου κυριαρχεί η αγωνιώδης αναζήτηση του απόλυτου ιδεώδους (συχνά τραγική λόγω της επίγνωσης της χιμαιρικής φύσης μιας τέτοιας αναζήτησης), η οποία εκφράζεται άλλοτε μέσω μιας ιδεαλιστικής, αισθητιστικής και κοσμοπολίτικης γραφής, που συνδυάζει ρεαλιστικά στοιχεία με λυρικές εξάρσεις και κινείται στα πλαίσια της μυθοποίησης της ζωής, και άλλοτε με μια πιο άμεση ιδεολογική στροφή προς τα κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα της εποχής (εντονότερη στα έργα του μετά την εισχώρησή του στο ΚΚΕ με αφετηρία "Το Γυρί"). Το τελευταίο εξολοκλήρου σωζόμενο έργο του "Στου Χατζηφράγκου" έχει ως αφορμή τα παιδικά χρόνια του συγγραφέα στη Σμύρνη και κατά κάποιο τρόπο συνοψίζει το σύνολο της δημιουργίας του. Άλλα έργα του είναι: "Εκάτη", μυθιστόρημα, 1933, "Κωνσταντίνος ο Μέγας", θεατρικό, 1957, "Μάρκο Πόλο", πρωτότυπη εργασία πάνω στα ταξίδια του, 1967, αρκετά διηγήματα, το μυθιστόρημα "Τέρμα", το οποίο έμεινε ημιτελές (α' εκδ. 1975) και το αφήγημα "Καϊάφας" (α' εκδ. 1976). Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Κοσμά Πολίτη βλ. Νόρα Αναγνωστάκη, "Κοσμάς Πολίτης", στο "Η μεσοπολεμική πεζογραφία· από τον πρώτο ως τον δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο (1914-1939)", τ. Ζ΄, σ.252-309, Αθήνα: Σοκόλης, 1993· Αλέξης Ζήρας, "Πολίτης Κοσμάς", στο "Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό", τ. 8, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών, 1988· Peter Mackridge, "Χρονολόγιο Κοσμά Πολίτη (Πάρι Ταβελούδη)", περιοδικό "Διαβάζω" τ. 116, 10/4/1985, σ.8-12· Peter Mackridge, "Ο Κοσμάς Πολίτης και η εποχή του ως το 1937" και "Προσθήκες στη βιογραφία του Κ. Πολίτη (μετά το 1937)", στο Κοσμάς Πολίτης, "Eroϊca", επιμ. Peter Mackridge, σ. στ΄-κα΄, Αθήνα: Ερμής/"Νέα Ελληνική Βιβλιοθήκη", 1982· Αλέξης Ζήρας, "Πολίτης Κοσμάς", στο "Λεξικό Νεοελληνικής Λογοτεχνίας", Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη, 2007, σ. 1841-42. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).
Ένα διαμάντι μεγάλο όσο το Ριτς
Fitzgerald Francis Scott 1896-1940
Ερμείας
Ο Φ. Σκοττ Φιτζέραλντ περιέγραψε τους νέους της εποχής του σαν "μια καινούργια γενιά που μεγάλωσε για να βρει τους Θεούς της πεθαμένους, τους πολέμους τελειωμένους και την πίστη τους κλονισμένη". Ήταν πιο μεγάλος από ότι νόμιζε ο ίδιος. Ανακάλυψε την εποχή του, την προώθησε, της έδωσε μια ευγενική ελευθερία την ώρα που γκρεμιζόταν και την κατονόμασε σαν εποχή της τζαζ. Η ιστορία αυτή διατηρεί το πνεύμα της εποχής, δείχνοντας τα προνόμια των τάξεων, τις εξάρσεις της τρέλας, τους ψίθυρους που ακούγονταν μπρος από τη μουσική και τα γέλια.
Εκάτη
Πολίτης Κοσμάς 1888-1974
Πελεκάνος (2006)
Στο μυθιστόρημα του Κοσμά Πολίτη "Εκάτη" παρουσιάζεται με γλαφυρό τρόπο η επιθυμία ενός νέου άνδρα της αστικής τάξης να γνωρίσει τον απόλυτο έρωτα.
Διηγήσεις
Poe Edgar Allan 1809-1849
Γράμματα (2011)
Γέννημα του σκοτεινού ρομαντισμού, ο Πόε έγραψε τις πιο μακάβριες ιστορίες του για να ανταποκριθεί στα γούστα του αναγνωστικού κοινού της εποχής. Ο θάνατος, η νεκροφάνεια, η αγωνία της πρόωρης ταφής, το πένθος, αλλά και η επιστροφή των νεκρών, ήταν τα θέματα που προορίζονταν κάποτε για άμεση κατανάλωση, κι όμως του εξασφάλισαν παντοτινή φήμη. Εκτός από τις ιστορίες αυτές, είναι καιρός να ξαναθυμηθούμε και το χιούμορ του, όπως αποτυπώθηκε αριστοτεχνικά, με όπλα του τη λεπτή ειρωνεία και τις εξωφρενικές υπερβολές. (Το ενδιαφέρον είναι πως κάπως έτσι, σαρκάζοντας, ξεκίνησε να...
Δεκαήμερον
Boccaccio Giovanni
Γράμματα (1993)
Το "Δεκαήμερον" ξετυλίγεται στους λόφους του Φιέζολε, λίγο πιο έξω από τη Φλωρεντία, το σωτήριο έτος 1348. Δέκα νέοι, εφτά κορίτσια και τρία αγόρια, έχουν καταφύγει εκεί πάνω για να γλιτώσουν από την πανούκλα που μαστίζει την πόλη. Οι τολμηρές ιστορίες που διηγούνται -δέκα κάθε μέρα- δεν είναι μόνο ένα παιχνίδι που κερδίζει αναβολές από το θάνατο, όπως στο "Χίλιες και μία νύχτες". Είναι, κυρίως, ένας διαλεκτικός ύμνος στη ζωή, και όπως πρώτος επισήμανε ο Πετράρχης, μια εκπληκτική άσκηση ύφους, που έμελλε να γίνει σημείο αναφοράς για την ιταλική λογοτεχνία ως τον δέκατο όγδο...
Δεκαήμερον
Boccaccio Giovanni
Γράμματα (1993)
Το "Δεκαήμερον" ξετυλίγεται στους λόφους του Φιέζολε, λίγο πιο έξω από τη Φλωρεντία, το σωτήριο έτος 1348. Δέκα νέοι, εφτά κορίτσια και τρία αγόρια, έχουν καταφύγει εκεί πάνω για να γλιτώσουν από την πανούκλα που μαστίζει την πόλη. Οι τολμηρές ιστορίες που διηγούνται -δέκα κάθε μέρα- δεν είναι μόνο ένα παιχνίδι που κερδίζει αναβολές από το θάνατο, όπως στο "Χίλιες και μία νύχτες". Είναι, κυρίως, ένας διαλεκτικός ύμνος στη ζωή, και όπως πρώτος επισήμανε ο Πετράρχης, μια εκπληκτική άσκηση ύφους, που έμελλε να γίνει σημείο αναφοράς για την ιταλική λογοτεχνία ως τον δέκατο όγδο...
Δεκαήμερο
Boccaccio Giovanni
Ελευθεροτυπία (2010)
"Ο Βοκάκιος έδωσε οριστική μορφή στην τοσκανική γλώσσα. Είναι ακόμα ο πρώτος υποδειγματικός συγγραφέας πρόζας, για την ακρίβεια και την καθαρότητα του ύφους του, καθώς και για τη φυσικότητα της αφήγησής του. Η ιταλική γλώσσα, τελειοποιημένη από τον Βοκάκιο και τον Πετράρχη, δε δέχτηκε άλλες μεταβολές, ενώ όλοι οι άλλοι λαοί της Ευρώπης, ακόμα και οι Έλληνες, άλλαξαν το γλωσσικό τους ιδίωμα". Βολταίρος "[...] Κι αυτός ο ίδιος, για να γίνει αρεστός στις κυρίες, έγραψε μυθιστορήματα, και ξαναφτιάχνοντας το μυθιστόρημα του Φλώρου και της Μπανκαφλώρας, αναζήτησε στα ηρωικά...
Δεκαήμερο
Boccaccio Giovanni
Ελευθεροτυπία (2010)
"Ο Βοκάκιος έδωσε οριστική μορφή στην τοσκανική γλώσσα. Είναι ακόμα ο πρώτος υποδειγματικός συγγραφέας πρόζας, για την ακρίβεια και την καθαρότητα του ύφους του, καθώς και για τη φυσικότητα της αφήγησής του. Η ιταλική γλώσσα, τελειοποιημένη από τον Βοκάκιο και τον Πετράρχη, δε δέχτηκε άλλες μεταβολές, ενώ όλοι οι άλλοι λαοί της Ευρώπης, ακόμα και οι Έλληνες, άλλαξαν το γλωσσικό τους ιδίωμα". Βολταίρος "[...] Κι αυτός ο ίδιος, για να γίνει αρεστός στις κυρίες, έγραψε μυθιστορήματα, και ξαναφτιάχνοντας το μυθιστόρημα του Φλώρου και της Μπανκαφλώρας, αναζήτησε στα ηρωικά...
Γύρνα σπίτι, άγγελέ μου
Wolfe Thomas 1900-1938
Μεταίχμιο (2017)
Γεννημένος το 1900 σε μια μικρή επαρχιακή πόλη της Αμερικής, ο Ευγένιος Γκαντ μεγαλώνει ως μοναχικός παρίας αλλά και παθιασμένος καταγραφέας της αμερικάνικης καθημερινότητας. Θα έρθει αντιμέτωπος με έντονες καταστάσεις και μια οικογενειακή τραγωδία πριν συνειδητοποιήσει ότι πρέπει να αφήσει το σπίτι του αν θέλει να διαμορφώσει την προσωπική του ταυτότητα. Μια από τις λαμπρότερες λογοτεχνικές φωνές του 20ού αιώνα, που άσκησε σημαντική επιρροή σε συγγραφείς όπως ο Ρέι Μπράντμπερι, ο Φίλιπ Ροθ και τους Μπιτ.
Γύρνα σπίτι, άγγελέ μου
Wolfe Thomas 1900-1938
Μεταίχμιο (2017)
Το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Thomas Wolfe Γύρνα σπίτι, άγγελέ μου, που τον καθιέρωσε ως μια από τις λαμπρότερες λογοτεχνικές φωνές του 20ού αιώνα ασκώντας σημαντική επιρροή στο έργο πολλών μεταγενέστερων συγγραφέων, κυκλοφόρησε το 1929. Γνώρισε μεγάλη επιτυχία, διασκευάστηκε για τη θεατρική σκηνή και μεταφράστηκε σε πολλές χώρες σε όλο τον κόσμο. Το μυθιστόρημα αφηγείται την ιστορία του Ευγένιου Γκαντ που μεγαλώνει σε μια μικρή επαρχιακή αμερικάνικη πόλη στις αρχές του προηγούμενου αιώνα. Μοναχικός παρίας αλλά και παθιασμένος αντιμέτωπος με έντονες καταστάσεις και με μια οι...
Γύρνα σπίτι αγγελέ μου
Wolfe Thomas 1900-1938
Παρασκήνιο (1991)
Ο Τόμας Γουλφ γεννήθηκε το 1900 στη Βόρεια Καρολίνα. Σπούδασε στα Πανεπιστήμια της Β. Καρολίνας και του Χάρβαρντ και δίδαξε αγγλικά στο Πανεπιστήμιο της Ν. Υόρκης (1924-1930). Πέθανε το 1938. Το μυθιστόρημα "Γύρνα σπίτι, άγγελέ μου", που τον καθιέρωσε, κυκλοφόρησε το 1929. Γνώρισε εκπληκτική επιτυχία και μεταφράστηκε αμέσως στα σουηδικά και τα γερμανικά. Διάσημοι συγγραφείς, όπως ο Σίνκλαιρ Λιούης (βραβείο Νόμπελ), χαιρέτησαν μ' ενθουσιασμό το νέο συγγραφέα, που έγινε έτσι ο πρόσωπο της ημέρας. Η παγκόσμια κριτική χαρακτήρισε το "Γύρνα σπίτι, άγγελέ μου" σαν ένα από τ...
Άνθρωποι και ποντίκια
Steinbeck John 1902-1968
Γράμματα (1982)
-M' έπρηξες, λέει θυμωμένος. Δε σε θέμε εδώ μέσα. Στο 'παμε πως δε σε θέμε. Και άκου να σου πω: Λαθεύτηκες πάνω σε μας, εδώ που μας βλέπεις. Είσ' ένα κουτορνίθι, και δεν κόβει το μυαλό σου, για να δεις πως δεν είμαστε ψωριάρηδες. Πες πως βάζεις λόγια και μας διώχνουν από δω. Πες πως το κάνεις. Φαντάζεσαι βέβαια πως θα γυρίζουμε στους πέντε δρόμους, για να ψάχνουμε για καμιά τιποτένια ψωροδουλειά, σαν τούτη εδώ χάμου. Δεν ξέρεις, φαίνεται, πως έχουμε δικό μας χτήμα για να πάμε, και δικό μας σπίτι. Δε θα μείνουμε δω χάμω. Έχουμε σπίτι και κουνέλια και φρουτόδεντρα, και σε μερ...