Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Το σημασιακό πεδίο του ουσιαστικού "τραγωδία" και του επιθέτου "τραγικό" παραμένει εξ ίσου απροσδιόριστο με την προέλευσή του. Η καθημερινή, ιδιωματική χρήση του όρου συνδέει το "τραγικό" με εμπειρίες, πνευματικές ή υλικές, οι οποίες καλύπτουν μια γκάμα από το πλέον ασήμαντο γεγονός -"το κέικ κάηκε στο ψήσιμο"- έως τη μεγαλύτερη συμφορά και θλίψη. Το σημείο εστίασης μπορεί να είναι στενό και συγκεκριμένο, όπως σ' ένα "τραγικό δυστύχημα", ή απροσδιόριστα ευρύ, όπως στην ξεθωριασμένη φράση "τραγική αίσθηση της ζωής". Τα πολυάριθμα υβρίδια με την ονομασία του "κωμικοτραγικού"...

Θα μπορούσε να χαρακτηρίσει κανείς το παρόν δοκίμιο ως οιονεί βιογραφική νουβέλα καθώς η γνωστή τάση του Τόμας Μαν να εμπλέκει στη δομή της μυθιστοριογραφίας του τον δοκιμιακό λόγο, εμφανίζεται εδώ αντεστραμμένη: το δοκίμιό του "Γκαίτε και Τολστόι" έχει την υφή ενός πολυπρόσωπου αφηγήματος όπου γύρω από τα πρόσωπα των δύο βασικών χαρακτήρων του διαγράφονται με λιγότερο ή περισσότερο έντονες γραμμές διάφορες φιγούρες του εποχικού περίγυρου που καθόρισε την προσωπικότητά τους και -διαδραστικά- καθορίστηκε απ' αυτήν. Έτσι, κατ' ουσίαν, ο Τόμας Μαν δεν παρουσιάζει απλώς το δ...

"Κάθε χρόνο που περνάει, τα πεπραγμένα των κεντροευρωπαίων πολιτικών αντιφρονούντων σβήνουν ολοένα και περισσότερο από τη ζωντανή μνήμη των ανθρώπων. Στα θορυβώδη παιχνίδια εξουσίας που ακολούθησαν το σωτήριον έτος 1980, τα νέα καθεστώτα διασάλπισαν τον μύθο των ηρωικών αντισοσιαλιστών οι οποίοι θυσίασαν την καλοπέρασή τους στον βωμό του 'δημοκρατικού' καπιταλισμού. Από τη στιγμή που δεν υπήρξε τίποτα το ηρωικό στα πεπραγμένα των νέων ελίτ -ιδιωτικοποίησαν τον εθνικό πλούτο περνώντας τον στις δικές τους τσέπες, παρέδωσαν την υπόλοιπη δημόσια περιουσία σε εταιρείες του εξωτε...

Τα δοκίμια του Τζωρτζ Όργουελ, από τα οποία παρουσιάζουμε μια μικρή επιλογή, δείχνουν πως ο Όργουελ δεν υπήρξε μόνο ένας συγγραφέας που κόμισε μέσα στην πολιτική γραφή της γενιάς του τη βαθύτερη ηθική ανησυχία και την πνευματική εντιμότητα, αλλά πώς υπήρξε συγχρόνως κι ένας ευαίσθητος και καλλιεργημένος γνώστης της λογοτεχνίας. Την εσωτερική συνάφεια και τη δυναμική σχέση ανάμεσα στις δύο αυτές ιδιότητες του συγγραφέα φωτίζει καλύτερα από κάθε άλλη ανάλυση η σύντομη πνευματική αυτοβιογραφία του "Γιατί γράφω" που λόγω του "εισαγωγικού" και αντιπροσωπευτικού της χαρακτήρα παί...

[...] Είναι γνωστή η ιστορία αυτής της "ανεπιθύμητης δημοκρατίας" που αναδύθηκε μέσ' από τις φλόγες του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου κι εγκαθιδρύθηκε πάνω στις στάχτες των οικουμενικών οραμάτων και των προσδοκιών μιας επανάστασης που πνίγηκε στο αίμα. Ο αναγνώστης που θα ενδιαφερόταν όχι μόνο για μιαν έκθεση των ιστορικών συμβάντων αλλά για μια ενδελεχέστερη διερεύνηση του πνευματικού κλίματος εκείνης της περιόδου, θα βρει σίγουρα πολύ ενδιαφέρον το σχετικό έργο του Πήτερ Γκαίυ που έχει κυκλοφορήσει και στη χώρα μας. Στα ίδια αναγνωστικά ενδιαφέροντα απευθύνεται και το ανά...

"Η πολιτική είναι όπως η σφίγξ του μύθου: καταβροχθίζει όσους δεν λύνουν τα αινίγματά της". Αυτός ο αφορισμός του Ριβαρόλ θα ήταν επαρκής από μόνος του για μία πλήρη εισαγωγή στη μελέτη του Φραντς Νώυμαν γύρω από το άγχος και την πολιτική. Στα πολιτικά αινίγματα του 20ου αιώνα ο Νώυμαν δεν έστερξε ούτε στιγμή να δώσει απαντήσεις, με την αγωνία του στοχαστή που η προσωπική ιστορία του δεν αφίσταται από την πολιτική πράξη. Για έναν πολιτικό στοχαστή η απάντηση στο προσωπικό αίνιγμα δεν μπορεί να διαχωριστεί από τα γενικότερα ερωτήματα τα οποία απαιτούν απαντήσεις. Η προσωπ...

Έχουμε δύσκολα μπροστά μας. Θα φάμε γερές θάλασσες, και δεν είμαστε μαθημένοι. Θα μάθουμε ή δεν θα μάθουμε. Το ζήτημα είναι να μη βρεθούμε μετανάστες σ' ένα ξένο μέλλον - ας είναι φτωχό μα δικό μας. Η παγκόσμια χούντα του χρήματος "αναδιαμορφώνει" ισοπεδωτικά, μέσα σε άτεγκτα, αδιαπραγμάτευτα, προκρούστεια καλούπια τη ζωή και τα πρόσωπα των αιχμαλώτων της. Έχουμε δύσκολα μπροστά μας. Να αλλάξουμε, αλλά χωρίς να αλλοιωθούμε - "να ξηλώσουμε οι ίδιοι την κουλτούρα της σπατάλης" που μπαζώνει τη ζωή μας με σκουπίδια πολυτελείας, να ξαναδώσουμε αξία σε ό,τι αξίζει. Να διεκδική...

«Το πάθος του πνεύματος», στο όποιο εστιάζονται τα δύο δοκίμια της Σούζαν Σόντακ για τον Αρτώ και τον Κανέττι υπήρξε η αφορμή που μας οδήγησε στην παρουσίασή τους. Εν συνεχεία, βέβαια, ο συσχετισμός και η παράλληλη ανάγνωσή τους αναδεικνύουν τις διαφορές μάλλον παρά τις ομοιότητες των δύο αυτών ιδιόρρυθμων συγγραφέων του 20ού αιώνα. Το στοιχείο που φαίνεται να τους ενώνει, το «πάθος του πνεύματος», οδήγησε τη γραφή του καθενός τους, το θεατρικό, δοκιμιακό και ποιητικό διάβημα του πρώτου και την αφήγηση του δεύτερου, σε διαφορετικούς δρόμους. Ο Αρτώ θέλησε μέσω ενός δικού το...

Στο βιβλίο αυτό παρατίθενται δύο δοκίμια που ανήκουν στο ίδιο θεματικό πλαίσιο "τέχνη και φασισμός". Το πρώτο αναφέρεται στη Λένι Ρίφενσταλ και το άλλο στο κινηματογραφικό έργο του Γιούργκεν Ζύμπερμπεργκ. Το ενδιαφέρον που παρουσιάζουν για το σημερινό αναγνώστη έχει να κάνει με την ανίχνευση των αιτίων μιας διαφαινόμενης κατά τη δεκαετία του '70 απενοχοποίησης κάποιων φωτογενών μορφών του φασισμού, αιτίων τα οποία η Σόντακ εντοπίζει "στις νέες ευκαιρίες που δόθηκαν στην ιδέα του ωραίου" μέσα στην κοινωνία του θεάματος και του life style.

Το κείμενο που παρουσιάζουμε είναι το Ε΄ κεφάλαιο από το βιβλίο "Sociologie de Marx" (1966) και το επιλέξαμε όχι μόνο για την αυτοτέλειά του άλλα κυρίως για τη σπουδαιότητα του αντικειμένου του, το οποίο ο Λεφέβρ πραγματεύεται εξαντλητικά. Αποτελεί μια πιστή, περιεκτική και ζωντανή έκθεση των περί κράτους ιδεών του Μαρξ και, ως εκ τούτου, μιαν επαρκή εισαγωγή στη βαθύτερη μελέτη της πολιτικής του φιλοσοφίας. [...] Η αναδρομή στις ρίζες της μαρξικής θεωρίας ενοποιεί τη σύγχρονη κριτική της έννοιας του κράτους που είχε διασπαστεί από το ιστορικό γεγονός της ύπαρξης "σοσιαλι...

Ο Γκέοργκ Λούκατς, πέρ' από τη σπουδαία συμβολή του στην ιστορία των ιδεών, υπήρξε η εμβληματική εκείνη μορφή στην οποία συνοψίστηκε κατά κάποιον τρόπο η μοίρα των στοχαστών μιας άλλης εποχής, όταν το αξίωμα του Αριστοτέλη περί του ανθρώπου ως "ζώου πολιτικού" επαληθευόταν πειστικότερα απ' ό,τι στη δική μας εποχή, η οποία έχει προ πολλού εναποθέσει την πολιτική δραστηριότητα στους image makers και στους χορηγούς των ΜΜΕ. Ο Λούκατς ανήκει στην ομάδα εκείνων των στοχαστών που δεν αποποιήθηκαν τη "στράτευση του πνεύματος", παρά το κόστος και τους κινδύνους που συνόδευσαν πά...

Η διάγνωση της "ανθρώπινης κατάστασης", που επιχειρεί στο βιβλίο αυτό μια από τις πιο ευαίσθητες και εύστροφες παρατηρήτριες του αιώνα μας, προσπαθεί να κάνει κατανοητό τον χαρακτήρα των σημερινών βιομηχανικών κοινωνιών, φωτίζοντας παράλληλα τρεις θεμελιώδεις εκδηλώσεις της ανθρώπινης ύπαρξης γενικά: τον μόχθο, την εργασία και την πράξη. Ως ιστορική αφετηρία χρησιμεύει η αντιπαράθεση της αρχαίας (και προπαντός της αρχαιοελληνικής) κοινωνίας, στην οποία αφιερώνονται εκτεταμένες αναλύσεις, με τις τεράστιες αλλαγές που συνεπέφερε η νεότερη επιστημονική και τεχνική επανάσταση,...

Στο έργο αυτό οι συγγραφείς ανιχνεύουν τους σημασιακούς σχηματισμούς ανάμεσα στην μπενγιαμινική ιδέα του μύθου και τις ιδέες του ωραίου, της γλώσσας, της ελευθερίας και του τραγικού σε όλα τα έργα του Μπένγιαμιν και τις συγκρίνουν με διάφορες άλλες βαρύνουσες παραδοσιακές ερμηνείες του μύθου.

Το κείμενο αυτό του Λούκατς για τον Τόμας Μαν γράφτηκε το 1948. Η μετάφραση στηρίχτηκε στην αγγλική έκδοση "Essays on Thomas Mann" (Merlin Press, 1964) η οποία περιλαμβάνει διάφορες εργασίες που έγραψε ο Λούκατς για τον Τόμας Μαν σε διάφορες εποχές και με διάφορες ευκαιρίες. Το κύριο σώμα του βιβλίου αποτελείται από τα τρία ακόλουθα μεγάλα δοκίμια: Το πρώτο, "Σε αναζήτηση του αστού" γράφτηκε το 1945 και αναφέρεται στην ιδέα του αστικού ανθρώπου όπως διαμορφώνεται και κριτικάρεται στα μυθιστορήματά του "Τόνιο Κρέγκερ", "Οι Μπούντενμπροκς" και "Το Μαγικό Βουνό"· το δεύτερο εί...

Ο Ντ' Αλαμπέρ αρχίζει το δοκίμιό του "Στοιχεία Φιλοσοφίας" δίνοντας μια γενική περιγραφή του πνεύματος που επικρατούσε κατά τα μέσα του 18ου αιώνα. Προλογίζει την περιγραφή του με την παρατήρηση ότι για την πνευματική ζωή των τριακοσίων προηγούμενων χρόνων το ορόσημο που σημαδεύει το κέντρο αυτού του αιώνα υπήρξε πάντα μια σημαντική καμπή. Η Αναγέννηση αρχίζει στα μέσα του 15ου αιώνα· η Μεταρρύθμιση αρχίζει στα μέσα του 16ου αιώνα και στα μέσα του 17ου αιώνα η καρτεσιανή φιλοσοφία μεταβάλλει θριαμβευτικά την όλη εικόνα του κόσμου. Μπορεί άραγε να παρατηρηθεί μια ανάλογη κίν...

Το κείμενο που παρουσιάζουμε δημοσιεύτηκε το 1985, τέσσερα χρόνια σχεδόν πριν τα αλυσιδωτά γεγονότα στην Ανατολική Ευρώπη υποχρεώσουν την εμπειρική πολιτική σκέψη, ένθεν και ένθεν του πάλαι ποτέ "Σιδηρού παραπετάσματος", να πάρει κάποιους δρόμους οι οποίοι φαίνονταν πριν αδιανόητοι. Η αναφορά αυτή δεν γίνεται για να επισημανθεί το "ανύποπτον" του χρόνου κατά τον οποίο γράφτηκε το κείμενο (χρόνος ανύποπτος για τη σκέψη ίσως να μην υπάρχει) αλλά για να υπογραμμιστεί η σημερινή του αξία καθώς φωτίζει αναδρομικά τα σημερινά γεγονότα. [...] Κείμενα όπως αυτό της Agnes Heller σ...

Περιέχονται τα κείμενα: - Ειδώλου Είδωλον: Πάνω σε μερικές σκέψεις του Ζήσιμου Λορεντζάτου για την "κρίση" της ποίησης - Το όραμα και η άρνηση: Σικελιανός και Βάρναλης - Ο ελληνικός σουρρεαλισμός και ο Μίλτος Σαχτούρης - Η ποίηση του Μανόλη Αναγνωστάκη - Η ποίηση του Β. Λεοντάρη - Ο "φασισμός" του Έζρα Πάουντ - Επίμετρο: Η συνέχεια 3, του Μανόλη Αναγνωστάκη

Το βιβλίο περιέχει: - Τον λόγο του Ντοστογιέφσκι στα αποκαλυπτήρια του μνημείου του Πούσκιν, με τίτλο: "Πούσκιν" - Την απάντηση που έδωσε στο κείμενο του Ντοστογιέφσκι ένας "διαφωτιστής" της εποχής, ο Κονσταντίν Καβέλιν, με τίτλο: "Γράμμα στον Ντοστογιέφσκι (Σλαβόφιλοι και Δυτικιστές)".

Η ζωή και το έργου του Franz Neumann, ενός κλασικού πλέον νομικού και πολιτικού στοχαστή, είναι συνυφασμένα με τη ζωή και το έργο όσων αγωνίστηκαν ενάντια στο ρεύμα του εικοστού αιώνα, που χαρακτηρίζεται από δύο παγκόσμιους πολέμους και τη γέννηση του ολοκληρωτισμού. Ο Franz Neumann είναι ένας άγνωστος στο ελληνικό κοινό πολιτικός στοχαστής που οι μελέτες του έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της σύγχρονης πολιτικής και νομικής θεωρίας. Το έργο του απαρτίζεται από ένα πλήθος μελετών κοινωνιολογικού και νομικού περιεχομένου για το δημοκρατικό και το αυταρχικό κράτος, μ...