Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Δίνοντάς μας ένα νέο χαρακτηρισμό για τη φύση της νεοτερικότητας, ο συγγραφέας επικεντρώνεται στα δίπολα κίνδυνος - ασφάλεια και εμπιστοσύνη - διακυβέρνηση. Διότι η νεοτερικότητα έχει δυο όψεις: Οι σύγχρονοι κοινωνικοί θεσμοί προσφέρουν στους ανθρώπους πολλαπλάσιες ευκαιρίες για να απολαύσουν μια ασφαλή ζωή απ' όσο επέτρεπε οποιοδήποτε προνεοτερικό σύστημα. Αλλά η νεοτερικότητα έχει και τη σκοτεινή της πλευρά, που συνδέεται με την ανάπτυξη του ολοκληρωτισμού, την αλλοτρίωση και την επαπειλούμενη καταστροφή του περιβάλλοντος.

"Ας εντυπωθεί επίσης στο νου του αναγνώστη το σημαντικότερο: πως αυτά τα κείμενα είναι όλα γραμμένα από ανθρώπους, οι οποίοι πίστευαν στην κατάργηση όλων των διαχωρισμών και που για πρώτη φορά πιάνουν την πένα, για να κάνουν πράξη ακριβώς αυτό, να καταργήσουν το διαχωρισμό ανάμεσα σ αυτούς που γράφουν και σ εκείνους που δεν γράφουν και κατ επέκταση το διαχωρισμό ανάμεσα σε καθοδηγητές και καθοδηγούμενους". "Δεν παραθέτω κείμενα ανούσια, ξύλινα, κοινότοπα, κείμενα της μιας και μόνο χρήσης, κείμενα που επαναλαμβάνουν βασικές αρχές, αλήθειες έστω, ή εκφράζουν οργή και αγανά...

Τα κείμενα πάντα μιλούν μεταξύ τους, συνδιαλέγονται. Πολύ περισσότερο όταν ο διάλογος είναι ρητός και η αναφορικότητα δεδηλωμένη. Οποιαδήποτε, άρα, κατάτμηση των κειμένων, οποιαδήποτε απομόνωσή τους, προϋποθέτει ασφαλώς ένα κίνητρο ξένο προς την προθετικότητα των κειμένων και των συγγραφέων τους. Από το 12ο τεύχος του περιοδικού "Σημειώσεις" (Νοέμβριος 1977), στο οποίο δημοσιεύθηκε το κείμενο του Μάριου Μαρκίδη "Erich Fromm: ο φόβος της ελευθερίας και η θεραπεία του", εγκαινιάσθηκε μια συζήτηση, η οποία ενέπλεξε τα κείμενα των Τάκη Κονδύλη (τευχ.13-14 και 17), Γεράσιμου...

Η ιδέα ή μάλλον η ζοφερή πρόβλεψη ότι η "δύση" είναι καταδικασμένη έχει ασκήσει επανειλημμένα τεράστια επιρροή στη λαϊκή φαντασία από τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο. Ο Σπένγκλερ εγκαινίασε το συνθηματολογικό ιδεολόγημα περί της "παρακμής της δύσεως" εν συνεχεία ο Τόυνμπη και διάφοροι άλλοι το επανέλαβαν. Έστω και αν η επιχειρηματολογία αστήρικτη από ένα ευρύ φάσμα διαπρεπών λογίων, προκάλεσε μακρά και σοβαρή συζήτηση. Ένα από τα σημαντικότερα επιστημονικά περιοδικά στη Γερμανία, το "Logos" αφιέρωσε ένα ολόκληρο τεύχος του στην ανασκευή αυτής της πλέον, απεχθούς, όχι όμως και αθ...

Δύο γνωστοί πολιτικοί διανοητές, ο Λέο Στράους και ο Αλέξανδρος Κοζέβ, σχολιάζουν ένα κλασσικό κείμενο, το Ιέρων ή Τυραννικός του Ξενοφώντα, συζητώντας τα κεντρικά προβλήματα της πολιτικής ελευθερίας και της πολιτικής αναγκαιότητας. Μια αντιπαράθεση που άφησε εποχή και παραμένει στο έπακρο επίκαιρη.

Συγκεντρωτική έκδοση των ποιημάτων του Γεράσιμου Λυκιαρδόπουλου που περιλαμβάνει όλες οι προηγούμενες συλλογές και αδημοσίευτο υλικό.

Το δοκίμιο αυτό είναι μέρος της "Πολιτικής του χρόνου", ενός πολυσχιδούς φιλοσοφικού, κοινωνιολογικού αλλά και φιλολογικού έργου του Peter Osborne, σχετικά με τον μοντερνισμό και τα κινήματα της Avant-Garde. Ο συγγραφέας επιχειρεί να ερμηνεύσει την αντοχή και τη διάρκεια του όρου "μεταμοντέρνο" στη σύγχρονη θεωρία, και υποστηρίζει πως πρέπει να αναζητούμε μια φιλοσοφική ερμηνεία, η οποία θα μας δώσει απαντήσεις στην παραδοξότητα της διερώτησης για ποιο λόγο τόσο διαφορετικοί στοχαστές, όπως ο Μπένγιαμιν, ο Χάιντεγγερ, ο Φουκώ, ο Χάμπερμας κ.ά. τίθενται κάτω από την ομπρέλα...

Η απόλαυση που παίρνουμε από ένα μεταφυσικό σύστημα, η ευχαρίστηση που μας δίνει η νοητική οργάνωση του κόσμου σε ένα αυστηρά θεμελιωμένο, εντελές και ισόρροπο οικοδόμημα σκέψης, είναι πάντοτε και πάνω απ' όλα αισθητικής φύσεως. Έχει την ίδια πηγή με τη χαρά, την υψηλή και ανώτερη ευδαιμονία που μας χαρίζει η τέχνη με τη δύναμη που διαθέτει να μορφοποιεί και να ταξινομεί το υλικό της, να βάζει σε τάξη τις συγκεχυμένες καταστάσεις της ζωής, έτσι ώστε να μας προσφέρει καθαρή και καθολική θέα. [...]

Το κείμενο του David Goddard που παρουσιάζεται εδώ προέρχεται από έναν συλλογικό τόμο που κυκλοφόρησε στις αρχές της δεκαετίας του '70, υπό την επιμέλεια του βρετανού ιστορικού Robin Blackburn (γεν. 1940), με τίτλο "Ideology in Social Science: Reading in Critical Social Theory" (Fontana, 1972). Συμμετέχουν μεγάλα θεωρητικά ονόματα, συνδεδεμένα περισσότερο ή λιγότερο με τη ριζοσπαστική πολιτική της εποχής: Ralph Miliband, Martin Shaw, E.J. Hobsbawm, Maurice Godelier, Gareth S. Jones, Martin Nicolaus, C.B. Macpherson, J.H. Westergaard, Lucio Coletti, Νίκος Πουλαντζάς, κ.ά. Στ...

Στα δοκίμια αυτού του βιβλίου εξετάζεται η σύγκρουση του πολιτικού και της κουλτούρας, ένα ζήτημα που δεσπόζει στις σύγχρονες διαμάχες γύρω από το φιλελευθερισμό. Ο Leo Strauss στο κείμενό του εξετάζει την έννοια του πολιτικού στον Καρλ Σμιτ, ο Benjamin Arditi ερευνά επίσης διεξοδικά αυτό το θέμα όπως αναπτύσσεται τόσο από τον Σμιτ όσο και από νεότερους στοχαστές. Ο Christian Emden εντοπίζει τους κοινούς τόπους του Σμιτ και της Χάννα Άρεντ κυρίως γύρω από το ζήτημα της κρίσιμης κατάστασης, ή κατάστασης έκτακτης ανάγκης. Το βιβλίο κλείνει με τη γνωστή κριτική του L. Strauss...

Ταξίδι με τον Δον Κιχώτη, τον Ζαρατούστρα, τον δόκτορα Φάονστους που η δίψα του φτάνει ως το έσχατο όριό της, την αμαρτία της μουσικής, ταξίδι με τον νεαρό Φέλιξ Κρούλ που τόσο του αρέσει να πλαστογραφεί ξένες υπογραφές. Το δοκίμιο του Τόμας Μαν, γραμμένο κατά το πρώτο ταξίδι του στην Αμερική (1934, οι Ναζί γιορτάζουν την πρώτη επέτειο της εξουσίας τους), έχει έναν ημερολογιακό χαρακτήρα: ημερολόγιο της διάσχισης με καράβι του Ατλαντικού. Η σύμπτωση τα έφερε ώστε να περάσει πρόσφατα ατα χέρια μου, ενώ ταυτόχρονα ήμουν σκυμμένος στο διάβασμα των εξομολογήσεων του απατεώνα Φέ...

Τα δύο κείμενα που περιέχονται σε αυτόν τον τόμο τα χωρίζει ένα διάστημα 23 χρόνων (1979-2002). Γράφτηκαν και τα δυο από διακεκριμένους πρόσφυγες από την πρώην Ανατολική Ευρώπη - ο Ferenc Feher είναι Ούγγρος, πρώην σύζυγος της Agnes Heller και μαθητής στη νεότητά του, όπως κι εκείνη, του ίδιου του Λούκατς· ο Krzysztof Ziarek, λίγο νεώτερος, είναι Πολωνός- στις Ηνωμένες Πολιτείες και συζητούν τρεις μεγάλες φιλοσοφικές μορφές του εικοστού αιώνα -τον Γκέοργκ Λούκατς, τον Τέοντορ Β. Αντόρνο και τον Μάρτιν Χάιντεγγερ- που ασχολήθηκαν κατά ιδιάζοντα τρόπο με τα αισθητικά ζητήματα...

Στο κλασσικό αυτό έργο του Γερμανού φιλοσόφου και ιστορικού των ιδεών εξετάζεται η προέλευση και η διαμόρφωση των θεμελιωδών εννοιών της φιλοσοφίας της ιστορίας. Προπαντός αναλύεται πως η ιουδαιοχριστιανική εσχατολογία εκτόπισε την αρχαιοελληνική αντίληψη της ανακύκλησης των κοσμικών συμβάντων και πως στη νεότερη εποχή μεταφράστηκε στην ιδέα της προόδου και στην πίστη ότι η ανθρώπινη ιστορία πλησιάζει στην ολοκλήρωσή της και στην πραγμάτωση του νοήματός της. Η ανάλυση τεκμηριώνεται με την διεξοδική και γλαφυρή αναφορά στο έργο όλων των μεγάλων εκπροσώπων της φιλοσοφίας της...

[...]Το πνεύμα του 1989 -όπως εμφανίζεται στη σειρά των σκέψεων που ακολουθούν- είναι μια σύνθετη εικόνα αποτελούμενη από εκτιμήσεις ντοκουμέντα, εκθέσεις, λογοτεχνικά έργα και θεωρητικά κείμενα δημοσιευμένα και αναφερόμενα στον πρώην κομμουνιστικό κόσμο. Δεν υπάρχει σ' αυτά ούτε μια "δεσπόζουσα ιδέα" που να μην την συμμερίζονταν κάποιοι, τουλάχιστον, από τους πρωταγωνιστές των γεγονότων σ' αυτή την περιοχή. Διότι η κακόφημη λουκατσιανή "αποδιδόμενη συνείδηση" (στο προλεταριάτο) δεν αποτελούσε απλώς μια επινόηση του κομμουνιστικού οικουμενισμού. Ήταν επίσης και το χαρακτηρι...

Ο Ντ' Αλαμπέρ αρχίζει το δοκίμιό του "Στοιχεία Φιλοσοφίας" δίνοντας μια γενική περιγραφή του πνεύματος που επικρατούσε κατά τα μέσα του 18ου αιώνα. Προλογίζει την περιγραφή του με την παρατήρηση ότι για την πνευματική ζωή των τριακοσίων προηγούμενων χρόνων το ορόσημο που σημαδεύει το κέντρο αυτού του αιώνα υπήρξε πάντα μια σημαντική καμπή. Η Αναγέννηση αρχίζει στα μέσα του 15ου αιώνα· η Μεταρρύθμιση αρχίζει στα μέσα του 16ου αιώνα και στα μέσα του 17ου αιώνα η καρτεσιανή φιλοσοφία μεταβάλλει θριαμβευτικά την όλη εικόνα του κόσμου. Μπορεί άραγε να παρατηρηθεί μια ανάλογη κίν...

«Το πάθος του πνεύματος», στο όποιο εστιάζονται τα δύο δοκίμια της Σούζαν Σόντακ για τον Αρτώ και τον Κανέττι υπήρξε η αφορμή που μας οδήγησε στην παρουσίασή τους. Εν συνεχεία, βέβαια, ο συσχετισμός και η παράλληλη ανάγνωσή τους αναδεικνύουν τις διαφορές μάλλον παρά τις ομοιότητες των δύο αυτών ιδιόρρυθμων συγγραφέων του 20ού αιώνα. Το στοιχείο που φαίνεται να τους ενώνει, το «πάθος του πνεύματος», οδήγησε τη γραφή του καθενός τους, το θεατρικό, δοκιμιακό και ποιητικό διάβημα του πρώτου και την αφήγηση του δεύτερου, σε διαφορετικούς δρόμους. Ο Αρτώ θέλησε μέσω ενός δικού το...

Ο Isaiah Berlin, ένας από τους κορυφαίους εκπροσώπους της παράδοσης του φιλελεύθερου ουμανισμού, υποστηρίζει εδώ με πάθος, οξυδέρκεια και σαφήνεια ότι τα «μεγάλα αγαθά» της ανθρωπότητας -ελευθερία, δικαιοσύνη, ισότητα- δεν είναι αυτονόητα. Σε μια εποχή αυξημένου ιδεολογικού φονταμενταλισμού, η φωνή του Berlin θα πρέπει να ακουστεί με προσοχή. Η απολαυστική γραφή και το ιδιαίτερο ύφος κάνουν το βιβλίο ένα έξοχο ανάγνωσμα.