Φλωράκης Αλέκος Ε. 1948-
Ο Αλέκος Ε. Φλωράκης είναι διδάκτωρ εθνολόγος-λαογράφος και ποιητής. Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1948. Σπούδασε στην Αθήνα πολιτικές επιστήμες και στο Παρίσι εθνογραφία, εθνολογία και κοινωνική ανθρωπολογία, με υποτροφία του Ιδρύματος Ωνάση. DEA της Εcole des Hautes Εtudes en Sciences Sociales (Ανθρωπολογία της Θρησκείας), διδάκτωρ του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (Προβιομηχανική Τεχνολογία). Σπούδασε επίσης δημοσιογραφία και δημόσιες σχέσεις και εργάστηκε για ένα διάστημα ως δημοσιογράφος. Δημοσίευσε πολλά αυτοτελή βιβλία και πολλές μελέτες σε επιστημονικά περιοδικά, πρακτικά συνεδρίων και συλλογικούς τόμους, με θέματα αναφερόμενα στην παραδοσιακή τεχνολογία, τη μαρμαρογλυπτική και άλλες μορφές της νεοελληνικής χειροτεχνίας, τη λαϊκή θρησκεία και τον ιερό χώρο, την εθνογλωσσολογία, την ονοματολογία και την εραλδική, ιδιαίτερα για την Tήνο. Υπήρξε συνεργάτης διαφόρων ερευνητικών και πολιτιστικών ιδρυμάτων, μουσείων και οργανισμών και του "Οργανισμού Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης, Θεσσαλονίκη 1997" στην έκθεση "Θησαυροί του Αγίου Όρους". Διετέλεσε επίσης πρώτος διευθυντής του "Ιδρύματος Τηνιακού Πολιτισμού", συνεδριακού, εκθεσιακού και ερευνητικού κέντρου, το οποίο και οργάνωσε, και επιστημονικός υπεύθυνος του Μουσείου Μαρμαροτεχνίας του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς, στον Πύργο Tήνου. Δίδαξε "λαϊκή τέχνη και αρχιτεκτονική" στη Σχολή Ξεναγών ΕΟΤ της Αθήνας, και "λαϊκή τέχνη" στα Π.E.K. (Περιφερειακά Eπιμορφωτικά Kέντρα) του Yπουργείου Παιδείας. Έκανε ανακοινώσεις σε συνέδρια, καθώς και πολλές ομιλίες και διαλέξεις. Έγραψε τα κείμενα ή συνεργάστηκε ως επιστημονικός σύμβουλος σε 18 ερευνητικά ντοκιμαντέρ, για την EPT και άλλους φορείς. Συνέταξε και επιμελήθηκε την ψηφιακή παρουσίαση των κειμηλίων και εκθεμάτων του Πανελληνίου Ιερού Ιδρύματος Ευαγγελιστρίας Τήνου και του Ιδρύματος Τηνιακού Πολιτισμού στο διαδίκτυο (Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου). Είναι μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρείας και της Εταιρείας Κυκλαδικών Μελετών, ιδρυτικό μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Εθνολογίας και της Εταιρείας Τηνιακών Μελετών (της οποίας διετέλεσε αντιπρόεδρος), της Ελληνικής Ονοματολογικής Εταιρείας, της Εραλδικής και Γενεαλογικής Εταιρείας Ελλάδος κ.ά. Έχει τιμηθεί με Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών, της Ελληνικής Εταιρείας Χριστιανικών Γραμμάτων και της Εν Αθήναις Γλωσσικής Εταιρείας, με τιμητική διάκριση του Επαρχείου Τήνου και του Δήμου Εξωμβούργου Τήνου, με τιμητικό δίπλωμα της Αδελφότητος των εν Αθήναις Τηνίων και με άλλες διακρίσεις. Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε σε ηλικία 19 ετών, στη "Φιλολογική Βραδυνή". Μέχρι σήμερα έχει δημοσιεύσει εφτά ποιητικές συλλογές κι ένα βιβλίο με δοκίμια. Από τους πρωτεργάτες της ποιητικής γενιάς του '70, δημοσίευσε το 1971, σε συνεργασία με τον Στέφανο Κ. Μπεκατώρο, την ποιητική ανθολογία "Η νέα γενιά 1965-1970" (εκδ. Κέδρος), την πρώτη που αποτίμησε μια σειρά νέων τότε ποιητών που αργότερα καθιερώθηκε να ονομάζονται "Γενιά του '70". Το 2001 εκδόθηκε από το Δήμο Τήνου η πολυσέλιδη ανθολογία του "Τηνίων Πολιτεία", ανθολόγιο λογοτεχνίας και πολιτισμού. Είναι μέλος της Εθνικής Εταιρείας των Ελλήνων Λογοτεχνών. Τον Δεκέμβριο του 2018 τιμήθηκε με το Χαλκούν Μετάλλιο της Τάξης Γραμμάτων και Καλών Τεχνών της Ακαδημίας Αθηνών, "για το σύνολο του εξαίρετου συγγραφικού του έργου, κυρίως λαογραφικού και εθνογραφικού ενδιαφέροντος".
Πέφυκε λίθος
Φλωράκης Αλέκος Ε. 1948-
Τήνος (2005)
Το λατομείο της Βαθής στην Τήνο χρησιμοποιήθηκε κατά τη Βενετοκρατία, την Τουρκοκρατία και τα νεότερα χρόνια. Από το 1927 εως το 1940 λειτούργησε εκεί μια μεγάλη για την εποχή μονάδα, η επιχείρηση Καραγεώργη. Εκάλυπτε όλο το φάσμα εξόρυξης και κατεργασίας του μαρμάρου (λατομείο, σχιστήριο, εργαστήριο, σιδηρουργείο,αποβάθρα φόρτωσης).Το βιβλίο, βασισμένο σε επιτόπια και αρχειακή έρευνα, συνιστά τεχνολογική και ανθρωπολογική ανασύσταση του χώρου και των εργασιών, με σπάνιο φωτογραφικό υλικό εποχής.
Παλαιοχριστιανικά και βυζαντινά γλυπτά της Τήνου
Φλωράκης Αλέκος Ε. 1948-
Εταιρεία Τηνιακών Μελετών (2005)
Δημοσιεύονται 47 παλαιοχριστιανικά και βυζαντινά γλυπτά της Τήνου (5ος-6ος έως 15ος αι.) και, ως επίμετρο, 12 μεταβυζαντινά παραδείγματα (15ος-18ος αι.) που διατηρούν τη βυζαντινή επίδραση. Έπονται "Συμπεράσματα", αναφορικά με τις απαρχές και την εξέλιξη της νεοελληνικής τοπικής μαρμαρογλυπτικής. Εικόνες, βιβλιογραφία.
Οικόσημα Τήνου
Φλωράκης Αλέκος Ε. 1948-
Ερίννη (2001)
Δημοσιεύονται, σύμφωνα με την εραλδική μέθοδο περιγραφής, 65 οικόσημα, χρονολογούμενα από το 15ο αιώνα έως το 19ο, ταξινομημένα σε τέσσερις κατηγορίες: εμβλήματα κρατών, οικόσημα αρχόντων, οικόσημα ιερωμένων, διακριτικά μοναχικών ταγμάτων. Από αυτά, τα 54 είναι μαρμάρινα και τα υπόλοιπα από άλλα υλικά. Προτάσσεται ιστορική εισαγωγή και ακολουθεί βιβλιογραφία και γαλλική περίληψη.
Τηνίων πολιτεία
Συλλογικό έργο
Δήμος Τήνου (2001)
"Βίος και πολιτεία" της Τήνου μέσα από τα μάτια των ίδιων των πολιτών της. Κείμενα Τηνιακών για το νησί τους, από τα τέλη του 19ου αιώνα έως τα τέλη του 20ού, ανθολογημένα τα περισσότερα από παλιά και δυσεύρετα έντυπα και ταξινομημένα σε θεματικές ενότητες. Συνολικά, πρόκειται για 119 κείμενα, 74 συγγραφέων, δόκιμων αλλά και ερασιτεχνών που έγραψαν με λογοτεχνική πρόθεση. Η οπτική της προσέγγισης των κειμένων είναι ταυτόχρονα λογοτεχνική και ανθρωπολογική. Στο τέλος παρατίθεται αναλυτικό "Γλωσσάρι ιδιωματικών λέξεων", καθώς και βιογραφικά στοιχεία των ανθολογουμένων. Πρόλογ...
Άγιον Όρος: Λιθανάγλυφα
Φλωράκης Αλέκος Ε. 1948-
Τήνος (2000)
Δημοσιεύεται, με συνολική και συστηματική οπτική, πλήθος μαρμάρινων κατασκευών και λιθανάγλυφων του Αγίου Όρους (222 λήματα). Είναι έργα κωνσταντινουπολίτικων, τηνιακών, νησιώτικων και βορειοελλαδίτικων εργαστηρίων, σε διάφορα μοναστήρια, από τα τέλη του 17ου αιώνα έως τις αρχές του 20ού. Προτάσσεται εισαγωγή. Έγχρωμη και ασπρόμαυρη εικονογράφηση. Βιβλιογραφία, ευρετήρια, εκτενής αγγλική περίληψη.
Μαρμάρινα λαϊκά τέμπλα της Τήνου
Φλωράκης Αλέκος Ε. 1948-
Τήνος (1996)
Για την τέχνη του μαρμάρου, τα τέμπλα αποτελούν τα πλέον σύνθετα και αντιπροσωπευτικά της έργα, κατά τον ίδιο τρόπο που το νησί της Τήνου αποτελεί το μέγιστο κέντρο της νεοελληνικής λιθογλυπτικής. Δεκαεφτά τέτοια λαϊκά τέμπλα, χρονολογούμενα από τις αρχές του 17ου αιώνα ως την επικράτηση του νεοκλασικισμού το 19ο, δημοσιεύονται εδώ, κι ακόμη δύο ως παραδείγματα μετάβασης. Επιπλέον εντοπίζονται και μελετώνται και αρκετές άλλες μαρμάρινες κατασκευές-εκκλησιαστικές και κοσμικές, εντός και εκτός Τήνου-, εφόσον προέρχονται από τα ίδια εργαστήρια των τέμπλων ή σχετίζονται μ'αυτά....
Μαρμάρου τέχνη και τεχνική: Ο Ιω. Φιλιππότης και το εργαστήριό του
Φλωράκης Αλέκος Ε. 1948-
Τήνος (1995)
Έρευνα του κοινωνικοοικονομικού, τεχνολογικού και πολιτισμικού χαρακτήρα της χειροτεχνίας του μαρμάρου, με αφετηρία ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά εργαστήρια του 20ού αιώνα, αυτό του Ιωάννη Φιλιππότη στον Πύργο της Τήνου. Η προσέγγιση του θέματος αποτελεί μεθοδολογική πρόταση "εθνογραφικής βιογραφίας", η οποία, μέσα από τη συνέντευξη και την παρατήρηση, αντιμετωπίζει την τέχνη του μαρμάρου ως "ολικό κοινωνικό γεγενός". Βιβλιογραφία, ευρετήρια, φωτογραφίες και σχέδια, έγγραφα.
Σχέδια τηνιακής μαρμαρογλυπτικής
Φλωράκης Αλέκος Ε. 1948-
Φιλιππότη (1993)
Δημοσιεύονται 203 πρωτότυπα σχέδια εμπειρικής μαρμαρογλυπτικής (τέμπλων, προσκυνηταρίων, αμβώνων, δεσποτικών θρόνων,καμπαναριών, αλταρίων και βαπτιστηρίων καθολικών εκκλησιών, λοιπών εκκλησιαστικών έργων, κοσμικών έργων, επιτύμβιων μνημείων), τα οποία προέρχονται από 17 Τηνιακούς μαρμαρογλύπτες-σχεδιαστές και καλύπτουν περίοδο 100 ετών (1875-1976). Προτάσσεται εκτενής εισαγωγή και ακολουθούν βιογραφίες των σχεδιαστών, επιλογή ειδικής βιβλιογραφίας και ευρετήριο.
Καραβάκια-τάματα και θαλασσινή αφιερωματική πρακτική στο Αιγαίο
Φλωράκης Αλέκος Ε. 1948-
Φιλιππότη (1982)
Μελέτη θρησκευτικής λαογραφίας για τη θαλασσινή αφιερωτική πρακτική στο Αιγαίο και ειδικότερα για τα ομοιώματα πλοίων (και άλλων σκαφών και ψαριών) που έχουν προσφερθεί σε εκκλησίες ως αφιερώματα. Η έρευνα αφορά τα νησιά του Αιγαίου, εντοπίζεται όμως, κατά κύριο λόγο, σε τέσσερα από αυτά που έχουν χαρακτήρα προσκυνηματικού ή ναυτικού κέντρου: Τήνο, Πάτμο, Άνδρο, Σύμη. Το βιβλίο αποτελείται από τα εξής μέρη. α) Εισαγωγή για τη ναυσιπλοΐα στο Αιγαίο και για την ιστορική διαδρομή του αναθήματος. β) Η αφιερωτική πράξη. Εθνοθρησκειολογική εξέταση του εθίμου της αφιέρωσης γενικ...
Ανιχνεύοντας
Φλωράκης Αλέκος Ε. 1948-
Ελληνικό Βιβλίο (1980)
Δοκίμια απευθυνόμενα σε εφήβους, δημοσιευμένα αρχικά στο περιοδικό "Πρόσκοπος" του Σώματος Ελλήνων Προσκόπων.
Η λαϊκή λιθογλυπτική της Τήνου
Φλωράκης Αλέκος Ε. 1948-
Φιλιππότη (1980)
Η μελέτη αναφέρεται στη λαϊκή λιθογλυπτική της Τήνου, του μεγαλύτερου νεοελληνικού κέντρου μαρμαροτεχνίας και γλυπτικής. Οι αφετηρίες και η πορεία της χειροτεχνικής αυτής ειδίκευσης, από το 17ο αιώνα έως σήμερα, στο ΒΔ τμήμα του νησιού (Έξω Μέρη), το ιστορικό πλαίσιο, η συγκρότηση των εργαστηρίων, η μαθητεία και η πελατεία, τα εργαλεία και οι τεχνικές στο λατομείο και στο εργαστήριο, οι κατηγορίες και η λειτουργική των αναγλύφων, η σημασία και ο συμβολισμός του διακόσμου, είναι τα κύρια θέματα που εξετάζονται. Δημοσιεύεται μεγάλος αριθμός λιθαναγλύφων όλων των κατηγοριών....
Ποιήματα
Φλωράκης Αλέκος Ε. 1948-
Ελληνικό Βιβλίο (1973)
Περιλαμβάνει τα δύο πρώτα ποιητικά βιβλία του συγγραφέα ("Φεγγάρια και προσωπίδες", 1968 και "Προφητικός", 1969), ξαναδουλεμένα, και μία νέα ποιητική συλλογή ("Ο λύχνος του σώματος").
Τήνος: Λαϊκός πολιτισμός
Φλωράκης Αλέκος Ε. 1948-
Ελληνικό Βιβλίο (1971)
Συλλογή λαογραφικού υλικού από την Τήνο, με επιτόπια έρευνα, ταξινομημένη σε τρία μέρη: Υλικός βίος, κοινωνικός βίος, πνευματικός βίος. Προτάσσεται εισαγωγικό μέρος (Το νησί). Βιβλιογραφία, ευρετήρια, φωτογραφίες, σχέδια, αγγλική περίληψη.
Η νέα γενιά
Κέδρος (1971)
Η πρώτη ανθολογία της μετέπειτα γνωστής ως "Γενιά του '70", από δύο ποιητές της ίδιας γενιάς. Ανθολογούνται οι: Χρήστος Ν. Βαλαβανίδης, Δημήτρης Ιατρόπουλος, Γιάννης Κακουλίδης, Γιάννης Κοντός, Μαρία Λαϊνά, Θανάσης Νιάρχος, Θ. Ντάκου, Γιώργος Α. Παναγιώτου, Μιράντα Δ. Παξιμαδοπούλου, Κώστας Γ. Παπαγεωργίου, Αντώνης Θ. Παπαδόπουλος, Θανάσης Χ. Παπαδόπουλος, Γιάννης Πατίλης, Δημήτρης Ποταμίτης, Λευτέρης Πούλιος, Ντίνος Σιώτης, Κωνσταντίνος Σοφιανός, Βασίλης Στεριάδης, Έλενα Στριγγάρη, Λούλη Τσαμαντάνη, Καίτη Τσιαμπούση.