Πέτρος ο Πελοποννήσιος
(Κάτω Κολίνες Αρκαδίας ή Λακωνία, περ. 1730 - Κων/πολις 1777). Διαπρεπής λαμπαδάριος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας και μελοποιός (γνωστός και ως Πέτρος ο Λαμπαδάριος). Πρόκειται για τον μέγιστο των μουσ/δασκάλων του 18ου αι. (και ίσως ολόκληρης της μετά την Άλωση εκκλ. Μουσικής Ιστορίας). Το επώνυμό του ήταν πιθανόν Μπαρδάκης και θεωρείται η "4η πηγή" της βυζ. εκκλ. μουσικής (μετά τους: Ιωάννη τον Δαμασκηνό, Κουκ(κ)ουζέλη Ιωάννη και Ιωάννη τον Κλαδά). Η προσφορά του στη διάσωση του βυζ. μέλους της ελληνορθόδοξης λατρείας κρίνεται ως ανεκτίμητη. Διηγούνται ότι μπορούσε να καταγράψει πιστότατα οποιοδήποτε μουσούργημα, αρκεί να το άκουγε μια φορά(!). Γι' αυτό οι Οθωμανοί (στους οποίους ο Πέτρος ήταν γνωστός ως «Πετράκης ο Μέγας»: Petraki-i Kebir) τον ονόμαζαν "χιρσίζ" (κλέφτη). Ο Πέτρος ο Λαμπαδάριος πήρε τα πρώτα μουσικά μαθήματα (κατά την παιδική του ηλικία στη Σμύρνη) από έναν ιερομόναχο Θεοδόσιο. Πήγε στην Κων/πολη και πήρε μαθήματα από τον τότε πρωτοψάλτη Ιωάννη Τραπεζούντιο, με τον οποίο συνέψαλλε στη Μ. Εκκλησία ως β' δομέστικος. Μετά τον θάνατο του Ιωάννη, διορίστηκε πρωτοψάλτης ο Δανιήλ, ενώ ο Πέτρος (αντί για α' δομέστικος) έγινε το 1771 (παρά την τάξη) λαμπαδάριος (ενώ ως β' δομέστικος διορίστηκε ο Πέτρος ο Βυζάντιος). Ο λαμπαδάριος Πέτρος ο Πελοποννήσιος, αν και πέθανε πρόωρα στον λοιμό του 1777 (κατά τον Γρ. Στάθη ο λοιμός στην Κων/πολή εμφανίστηκε τον χειμώνα του 1778) ανέδειξε πλείστους λαμπρούς μαθητές (Πέτρο Βυζάντιο, Ανδρέα Σιγηρό, κ.ά.). Εκτός της βυζαντινής, δίδασκε και την τουρκική μουσική (μαρτυρία Fetis) και μάλιστα μαθητής του υπήρξε ο άριστος κάτοχός της, ο Antoine Murat (που ήταν διερμηνέας της πρωσικής πρεσβείας Κων/πόλεως). Δίδαξε επίσης βυζ. μουσική (Παπαδική και Στιχηράριο) και στη "Β' Πατριαρχική Μουσική Σχολή" (βλ. Πατριαρχικές Μουσικές Σχολές). Ο Πέτρος θεωρείται ότι ευεργέτησε και την αρμένικη μουσική, γιατί δίδαξε στον Τερετζούν Χαμπαρτζούμ (Baba Hamparsum Limonciyan) τον πρωτοψάλτη του αρμενικού πατριαρχικού ναού, τον τρόπο γραφής των μουσικών μελών. Ο Πέτρος Πελοποννήσιος μελοποίησε όλη τη σειρά των εγκύκλιων μουσικών μαθημάτων, δηλαδή το σύντομο Στιχηράριο, το Ειρμολόγιο, το Κρατηματάριο, το Οικηματάριο, το αργό Στιχηράριο, την Παπαδική, το Μαθηματάριο και άλλα αναρίθμητα μαθήματα. Συνύφανε δηλαδή αργό και σύντομο Αναστασιματάριο, Ειρμολόγιο καταβασιών και Δοξαστάριο (ή σύντομο Στιχηράριο). Συνέθεσε 3 σειρές αργά χερουβικά και μια σειρά σύντομα, 3 σειρές κοινωνικά των Κυριακών, και μια σειρά κοινωνικά της εβδομάδας, άλλα χερουβικά και κοινωνικά στις δεσποτικές και θεομητορικές εορτές (κατά τους 8 Ήχους), ευλογητάρια (αργά, σύντομα και συντομότερα), πολυελέους, δοξολογίες σύντομες και αργοσύντομες (σε διάφορους Ήχους), πασαπνοάρια αργά του όρθρου (από τα οποία, 3 εκφραστικότατα σε πλάγιο Β'), καλοφωνικούς ειρμούς, κρατήματα και άλλα μουσουργήματα ψαλλόμενα σε κάθε περίπτωση. Το μελοποιητικό του έργο διακρίνεται τόσο για τη λιτότητα στα μέσα μουσικής έκφρασης όσο και για τη μορφολογική αρτιότητα των μελικών διαγραμμάτων του. Μελοποίησε και στίχους κοσμικούς (πάνω από 100 ελλ. τραγούδια της εποχής, όπως το «Τί σκληρότης είναι φως μου», σε ήχο πλάγιο Δ΄, λέγετο-«σεγκιάχ») και συνέθεσε πολυάριθμες τουρκικές μελωδίες (κατά τα μακάμια, τα πεσρέφια, τα σεμαϊά, τα ταξίμια και τους λοιπούς ρυθμούς και τρόπους των Οθωμανών).
